장음표시 사용
51쪽
bin partihm inte7ratur , sciliret fac re bona opera , G propter bonum opus male pati ad
I ita dei proprie a peratur imeboatiuε quidem vita fidei iv xta tria, iurim ex fide iuet,c summate ante ruitae extim patriae .ad Fphe 4 2 2. antes sic reliquis eorrasin taberitote rationibu tu an o. cu γitiis aute carnalitus his Onan si non est quoniamsr sunt i eo tantes etia contra
risis. curiae Visio Litati eς humana natu in Chririo duo val , mirabilia batet: ob νύ est quod ipse deitas sebr antiale corpereum in illo habet dire te Ioanne verbum euro factum est: alterum qu id absque sui mutatiene deita in chri: φο isti eri 9 flantiale corporeum habet. ad colig. 2.3 s.b Vocare er in ad finire ae praestire manifeste int/r se differunt. nam iocatio in tempore ' :praescire aute prae Jefinire ab aeterno fuerunt Ad Rom. 8.s8. b. in De.
Volunti diuina sitfi lix est ae
ter hoc aue extrinseco superiori innitatem non me icat, ne a tigris meritis ιbiective. cr
52쪽
Romanos. Aulus. Exposito textu quatuor euangelistarum,occurrunt epistolae Pauli. Et inprimis ad Romano .Quae prima sui diuisione diuiditur in salutationem,& narrationem,ibi,primam quidem .ssi Ince tu est an in principio Paulus fuerit binomius, an a principio nominatus fuerit Saulus,& progressu temporis nominatus fuerit Paulus. Ex eo enim quod ipse semper Paulum se nominat in omnibus suis epistolis, apparet quod nominatus fuerit Paulus a principio: alioquin nouo nomine se nominans, ambiguum se reddidisset. Unde & Petrus nouiter appellatus,nominat se, Simon Petrus. Et consequenter Paulus debuisset se nominare, Saulus Paulus.Ex eo vero quod in Actibus Apostolorum usque ad 13. capitulum, immo usque ad conuersionem Sergii Pauli Proconsulis semper nominatur Saulus. & tunc incipit a Luca nominari Paulus, apparet quod Pauli nomen a Proconsule acceperit. C Undecunque autem nominatus fuerit Paulus, constat quod regio nomine scilicet Saul seu Saulus in uti noluit, sed nomine humili. Paulus enim
diminutivum est a parum,secundum grammaticam.Inde uidem paulum,paululum,pauxillum, dcc. SeruiMIesus C CB. Se uus quicquid est, domini sui est, totumque se esse Iesu Chiisti significat. Vocatus inoblitus. Non est sensus, nominatus Apostolus, sed accitus Apostolus: hoc est vocatus ad apostolatum.
53쪽
pnta dei proprie attentur imo ut se quidem vita fidei iis
aeta illia, usim ex fide vivet,c summa e ante ruitae cortistis patriae .ad F se. a. 2'. an u reliquis eo re η taberitot 1 rationibu tu an o. cu dii iis aute carnali in his Wimn si non est quoniamsr junt in eortantes etia contra
corinth MIM. a Visio Litatis eu humana natura iis rariplo duo via. e mirabilia habet: oh νῶι ερ quod ipso deitas RI, antiale corpereum in illo bal et irate Ioanne verbum raro factum est: alterum
qi id absque sui mutatiene Bitas in chri, 7. illisa rei substantiale corporeum habet. ad colos . r.3 s. brocare Cr stria finire ae praescire
ter hoc ab extrinsecosuperiori bonitatem non men icat, ne a uinris meritis obiectis . O
54쪽
VIO CAIETANI CAMDINALIS SANCTI XYSTI,
in omnes diui Pauli aliorum psolorum Disolas com
Romanos. Auliti. Exposito textu quatuor euangelistarum, occurrunt epistolis Pauli. Et inprimis ad Romano .Quae prima sui diuisione diuiditur in salutationem,& narrationem, ibi,primam quidem .ssi Ince tu est an in principio Paulus fuerit binomius, an a principio nominatus suerit Saulus,& progressu temporis nominatus fuerit Paulus. Ex eo enim quod ipse semper Paulum se nominat in omnibus suis epistolis, apparet quod nominatus fuerit Paulus a principio: alioquin nouo nomine se nominans , ambiguum se reddidisset. Unde& Petrus nouiter appellatus,nominat se, Simon Petrus. Et consequenter Paulus debuisset se nominare, Saulus Paulus. Ex eo vero quod in Actibus Apostolorum usque ad 13. capitulum , immo usque ad conuersionem Sergii Pauli Proconsulis semper nominatur Saulus, & tunc incipit a Luca nominari Paulus, apparet quod Pauli nomen a Proconsule acceperit. Undecunque autem nominatus fuerit Paulus, constat quod regio nomine scilicet Saul seu Saulus uti noluit, sed nomine humili. Paulus enim diminutivum est a parum,secundum grammaticam.Inde siquidem paulum paululum,pauxillum,&c. mu Iesus Chrissili. Sesuus quicquid est, domini sui est, totumque se esse Iesu Chiisti significat. Vocatus ApoΠinu. Non est sensus, nominatus Ap solus, sed accitus Apostolus: hoc est vocatus ad apostolatum. Non meipsum seci Apostolum,sed ad apostolatu vocatus sum. a Actu
55쪽
Astuu nono. Vas electionis est mihi iste ut portet nomen meu, dic. Segregatus in euangelium dei. Actu .decim otertio. Dixit spiritus sanctus. Segregate mihi Barnabam & Saulum in opus ad quod assumpsi eos.Ita quod meminit utriusque rei gestae. Et primae electionis,dj cedo vocatus a postolus: de subsecutae segregationis ad praedicandum euangeli hi, dicendo segregatus in euangelium dei. Quod alite promiserat. Unusquisque potest fingere euangelium dei esse id quod ipse an nunciat. Et propterea ad huiusmodi fictiones & ad inuetiones excludendas,declarat conditiones euangeli j ad quod praedicandum ipse est misitis. Declarat
autem non esse humanum figmentu,non esse nouiter ad inuentum aut ex improuiso ortu, sed olim promissum a deo. Per pro phetas suos. Citat testes promissionis diuinae prophetas, non idolorum sed suos:hoc est qui indubie fueriit prophetae eius. Inscripturissanctis. Promissio h diuina per prophetas, dema lata est scripturae: ut excludatur omnis figmenti suspitio. Et non in quibuscunq; scripturis,sed in scripturis sanctit, mundis ab omni errore ab omni admixtione. Et intendit ad literam scripturas quet apud Hebraeos appellantur scripturae sanctae: utpote mundae ab Omni permixtione humani sensus. Et hae sunt libri veteris testa- meti quos canonicos appellamus.Magna est euangeli j comm&datio,ex hoc op promissum est a deo per eius prophetas in sanctis scripturis. Nulla siquidem secta, immo nec ipsa vera fides patrum legis Mosaicae simili praerogatiua donata est. te filiosuo. Materia evagelij explicatur. Resertur enim hoc quod dicitur de filio suo ad id quod dixerat in euangelium dei. Declarat siquidem quid annuciat evagellii dei. Pulfactus es et . Superfluit pronomen ei. Et si verbum verbo reddendum est, non est legedum qui factus est, sed ,Facto ex semine mauid secundum carnem. Intendit apostolus, materiam euangeli j declarare esse filium dei secudum duas naturas & secundum duos aduentus. Et propterea incipit explicare simul naturam humanam, & primu aduentii fili, dei. Et hi pc apparet beatam virginem ex qua natus est Iesu '. ex semine David descendisse:alioquin non esset veru quod testis secundum carnem factus esset ex semine David. cuipraedestinatus est stius dei. Legendum est. itfinito flio dei. Verbum verbo reddendo. Et oportςt propter hqreticos, textum ipsum Pauli nointerpretis exponere. Aiunt enim Arriani & similes. Paulus dieit,sic,quicquid expositores interpretentur. Est itaque sensus literatis quod factus secudum carne ex semine David, est definitus.
56쪽
determinatus,decretus filius dei. et Et bene nota quod no dicit, facto filio det,sed definito filio dei. Filius siquidem dei factus est
filius hominis,quum verbu caro factu est ex semine David:& filius hominis factus ex semine David definitus est filius dei. D claratur enim per hoc decretu definitumque esse ut filius homi nis sit filius dei. Per quod excluditur etiam error dicetium duas
in Christo hyposta sies: altera fili j dei, altera fili j hominis.Nam si duet essent hypostases,falsum esset quod filius hominis definiatus esset filius dei .Et haec sint dicta cocurrendo cum facientibus trunctu in hac sententia. Mihi enim videtur secundum planum iterae sensum non esse ibi quodcunque punisti genus faciedum: sed pendente sensu continuandum cum sequentibus. In virtute. No sumitur hic virtus vidistinguitur contra viti ed ut distinguitur cotra imbecillitate seu impotentiam.Et est sensus,in potestate seu potentia. Secundum stiritum. Eadem praepositio sup rius interpretata secundum quum dictii est secundu carnem)M quae ponitur in principio euangeliorum qiisi dicitur secundum Mattheum seu Ioannem habet urbic:& propterea optime quadrat secundum spiritum. Sanctificationis. pro,inrictitatis, res rectione mortuom.Non dicit in resurrectione eius a mortuis, sed ex resurrectione mortuo Gut intelligamus quod de statu eonsurgente ex generali resurrectione mortuoru loquitur. Literatis
itaq; sensus est secundus Christi aduentus definitus in potentia executiva, non qualicuque sed secudum spiritum sanct itatis. Ita
quod non est sensus quod definitus est filius dei, sed quδd definitus est filius dei in hoc: scilicet in potentia no ad creandum coelum aut terram,sed in potentia secundum spiritum sanctitatis, in potentia conformi spiritui sanctitatis.sanctitatis autem non qualiscunque sed ex resurrectione mortuoru:hoc est sanctitatis cogrue statui qui erit ex resurrectione mortuorum .. Et qubdiste sit sensus intentus ab Apostolo, patet primo ex eo quod iam dixerat de filio suo,iam dixerat filium dei: & diuinam naturam filii significauerat.Et propterea non erat opus ad significadam diuinam natura sit ij dicere definito filio det: sed bene opus erat
declarare quae potentia executitia decreta erat filio dei in carne. Apparet secundo ex eo quod filius dei omnipotens est:& ad nullam definitur potetiam ex diuina natura, & nulla eius potentia impeditur ex humana natura: ac per hoc male sonat,dicere Pest definitus filius dei in potetia,nisi ad diuinae dispositionis ordine de potentia exequeda in statu illo resurrectionis reseratur.
57쪽
Et est sensus dis ille filius eius factus ex semine David secundum carnem,decretus est filius dei in potentia: hoc est decretus est ad utendum siliatione dei in potentia non creadi mundum, no violentie & armorum,sed consona spiritui sanctitatis.Et vere Iesus qui in primo aduentu apparuit humilis secundu carnem, decretus est ut veniat secundum diuinam potentiam congruam spiria tui sanctitatis futurae in statu resurrectionis mortuoru . No p terat breuius simul & satius describi potentia qua utetur Iesus in secundo ad uetu,quam describere eam ex authoritate si ij det& ex congruitate ad spiritu sanctitatis,quq erit ex resurrectione
mortuorum. Sub hac enim potentia comprehenduntur omnes
actiones tum iustitiae siue puniendq siue praemiado tum gratie renouatiois mudi, & perpetui status,&c. Apparet & tertio:quia se semper huiusmodi participi abs facto & definito referuntur secundu suauissima literae constructione ad illud ablativum, de filio suo. Ies. Christi domini nostiri.Ψ,Iessi Christo domino nostro. Explicat enim Apostolus dixerat de filio suo facto, definito. apponendo proprium nomen Iesu : & nomen dignitatis Christo & nomen potestatis,domino nostro.Per quem accepimin gratiam.Dixerat se vocatum ad apostolatu & segregatu in euangelium dei,sed no dixerat per quem. & propterea modo explicat. Et dicit accepimus,conumerans se aliis Apostolis. Et dicit gratiam,ad excludendum merita propria, ad significandu quod per Iesum ex gratia acceperunt salutem.Et Apostolatum.Non solum per ipsum accepimus quae sunt gratiae internae,sed etia ossicium Apostolatus. Ad obediendis,pro,ad obedientia dei. Fructus orticii Apostolici primus describitur propagada obedientia fidei: hoc est getes obediat fidei. Ad hoc enim missi fiunt, & ad hoc studuerut Apostoli ut insererent obedientia fidei, ut redderent
homines obedientes fidei,ut in captiuitate reducerent omnem intellectum in obsequium Christi. In omnibus gentibus.Extentio fructus explicatur no in una regione,no in Aphrica aut Alia,sed in omnibus gentibus Pro nomine eius. Finis tum ossicii apostolici tum fructus obedietiae gentiu describitur, no nonae propriti, non fama aut gloria Pauli & apostoloris, sed notitia & gloria Christi.In quibin essu oe vos τοeati Iesu Christi.Vocati non est pamticipium sed nomen. Nec significat nominati, sed acciti seu a certiti. Et est sensus: inter quas getes estis & vos accersiti ad conia sertium Iesu Christi. α Forte genitivus Iesus Christi refertur
ad obedientiam fidei. Ita ut sit sensus. Ad obedientia fidei Iesu
58쪽
christi In omnibus getibus:in quib' estis & vos vorati. Omnibus sursunt. pro, existentibus, R'mae. Ecce ad quos scribit. Non dicia omnibus Romanis, sed olbus existentibus Romae: nec sparsis possiem Romanis, sed eccletiae quae in loco urbis Roma erat siue ex Romanis siue ex peregrinis costati explicet se scribere. τι- hctu . .Duabus conditionibus discernit ad quos scribit ab aliis Romae existentibus. Altera est dilectiois diuinae. qua .Lde' diligit eos,voledo eis tantu bonu quantii est aeterna beatitudo. Et dii ctis no est participium, sed nomen. Altera est. Vocatusanctis. Hoc est accitis ad sanctitatem.Nome siquide est vocatis significas ut supra: ut intelligant quos deus diligit,vocare etia ad sanctitate,no ad immuditia mors,superstitionu,erro ru,&c. Gratia vobis σpax. Ecce salutatio continens extrema dona,primv.f.& vltim v. Gratia ratio est oim donoru beneficiu est sine meritis: pax autefructus est oim gratiam. A deo patre. Deest, nonro Or domino nostro. Superfluit nostro. Iesu Chriῖio. Ne gratia aut pace ab homine imprecari videatur, adiungit a deo. Et ne difficile aliquid adeo obtinedu significet,ad iugit patre nostro: ut paterno affectu audito in deo, facile esse beneficiu existimetur. Et ut omnia si-
muta deo,& Iesu Christo fieri significet,addidit & domino Iesu
Christo.Primu cluisse. Post salutatione inchoat narrationem, sed anteq ad epistolae materia veniatur, praemittit descriptione sui- ipsius erga existetes Romae. In salutatione siquide describedo insona salutate,descripserat seipsum erga Oes getes mucaute consequeter describit seipsum specialiter erga existetes Romae, ad quos scribit. Et ippterea dicit primu:hoc est anteo ad materiam epistolae perueniatur.Gratia a .A quinq: actionibus suis describit seipsum erga illos.Prima est gratias agere deo.Et haec respicit dona diuina illis i a collata. Deo meo.Sic describit seipsum e ga existetes Romς, ut simul seipsum aperiat qualis est erga deu. Et hoc immistet ad utilitate eoru.Dicedo enim deo meo, significat deu esse suu fide,spe. charitate.Per issum ChriHύ.Queadmodii Iesus Christus mediator est, du coserutur a deo dona hominibus: ita mediator est in gratiaru actione. Unde & ecclesia semper adiungit orationibus suis,p dominu nostru Iesum Christu. . Me ita siquide Iesu Christi recegnosceda sui in gratiarii actiori
quae nobis obtinet coferri diuina dona. Pro omnibus vobis. Hoc est loco vestri,tanqua reputas dona vobis collata laquam propria,
vel pro omnibus vobis dilectis dei & vocatis sanctis,tanquam
materia gratiaru actionis. Ouia dis vestra annunciatur in e
59쪽
s mi iam Hii Ic secundo sensui magis quadrat hcc ratio.Ideo gratias ago deo pro vobis omnib' tanci donis dei, quia fides vestra
annunciatur in uniuerso mudo,quia tali doni odor spirat in uniuerso in udo: utilis est uniuerso mudo: utpote luocas undequaq;
ad fidei mPrimo autem sensui magis quadrat legere quod fides
vestra annuciatur in uniuerso mulso. Explicat enim materia gratiaru actionis esse fama fidei eoru utile uniuerso mundo. Roma enim tuc teporis caput erat mundi. Et Jpterea fama Christianet fidei Romae existentis, diuulgabatur ad uniuersos,& utilis erat uniuersis. Iegis enim mihi es dem. Hac secuda describit se actionerquae est semper in specie orare pro aduetu suo ad eos. Et ad hoc si uenarrative siue inuocatiue assert deu teste: qui solus potest esse huius actionis testis. Et si verbu verbo redderetur, apparet sp narrative Paulus haec dicit. Legendii siquide esset,lestis enim meus est deus. Vbi narrat deu esse teste,no inuocat: ac per hoc noiurat. Hemio. Dictio Graeca speciale illa seruitute significat quet soli deo exhibetur,qua theologi latria solent appellare: sed nos in lingua Latina caremus proprio vocabulo. Et hic iteru Paulus immiscet qualis est ipse apud deu.Iussiritu meo. Ad disserentiam seruientiu deo exteriori tantu seruitute In euageb lj eius. Ecce exterior actio in qua seruit ex intimo corde: bona .f. annuciatio filij dei laqua rei annuciatα quod sine intermistione memεria mestri facio in orationibus meis.Aduerte φ no dicit absolute sine intermissione, sed in orationibus meis:ad significandu q, quadocunque
orabat, nunqua intermittebat facere memoria 1 eu metione existentiu Romae obsecras. pro,rogas. Ecce secunda actio.Π quo modo tande aliquasso. Inculcatio haec adverbioru continuatu affectum
fgnificat. Prosterum iter habeam in xoluntate dei meniendi ad vos. Qualificat Apostolus petitione suam, implendam secundu vois Iuntatem dei:quae omnia disponit suaviter. 'Desidero enim videre mos. Ecce tertia actio .ut aliquid impartiargratiae piritualis. pro, d. num spirituale. Et propterea legedum est,ut aliquod impartiar uobis donum spirituale. No enim vane desiderabat eos videre, sed ad comunicandum eis aliquod spirituale donum, scietiar eorum quae spectant ad fidem S mores,&c. Ad confirmandos vos. Gratiarum actio, recepta respicit beneficia Ioratio aute & desiderium videndi ,respicit recipi eda firmitatis beneficia. Id autem es ut solari in miluper eam quae inuice est fidem vestram atque mea. Parcit Paulus futuro fructui: ne ollandantur existentes Ronnara quasi praesumente & arrogante sibi officium firmandi illos. Ne
60쪽
Ne inquam in principio epistoli offendiculum hoc Ineurrerent,
quum dixi stet ad conliritiandii vos, tanquam moderando sub iungit propriam cosolationem in eis per mutuam fidem. Nec propterea minuit quam dixerat firmitatem:quonia ipsa confirmatio eoru ,futura erat materia consolationis Pauli. Et quoniaconsolari in passiua sumitur tigrii ficatione qua caret, legendum
estet accipere consolationem. Aiso autem vos ignorare fratres quod Iaepe pro 'qui venire ad vos o proh ιιtus sum isque adhue. Quartam
actionem apponit,scilicet quod proposuit ire ad eos. Vt aliquem furibum habeam in vobissicut G in caeteris gentibus. Ista particula quoad sensum iungenda est cum illa,saepe proposui venire ad vos. Declarat enim quorsum: ut scilicet aliquem fructum habeain vobis sicut in caeteris gentibus. Inter has enim interposita est illa particula. Et prohibitus sum usque adhuc. Prohibitum autem intellige occupationibus aliis apostolicis. Graecis ae Bambaris sapientibus cr in peniti us Jetitor suo. Explicat impedimenta prohibentia ex eo quod debitor est ex iniuncto sibi osticio apostola tus, omnibus. Describit autem om nes penes duas differentias. Altera est linguae, dicendo Graecis ac Barbaris. Lingua siquidem Graeca tunc temporis erat velut lingua comunis omnibus. Et propterea Barbaros qui non intelligutur distinguit contra Graecos: ut hinc comprehedat omnes nationes tam communicantium in lingua quam non communicantium. Altera est penes mentem, dicendo sapientibus & insipientibus: hoc est doctis& indoctis. Sive intelligas de doctrina pnilosophica, morali, dc huiusmodi siue de doctrina vera: sapientiae secundu deum,utris que enim debitor erat apostolus. Ita quod tu me. Sublutellige est. Infert siquidem apostolus ex supradictis quia sine inte missione orat, quod desiderat videre, quod Lepe proposuit Mimpeditus est usque adhuc infert inquam quintam actionem
suam erga existentes Rome,quod quantum in me est,quantum est ex parte mei.*romptum es γοbis qui Romae estis euangeli ari. Putant multi substantiue accipiendu esse propium,pro promptitudine. Ita ut sit sensus,quatit in me est.proplitudo adest. Sed parui resert adiective vel substantiue legere. Sensius enim est quod quantum in me est,paratus sum & vobis qui Romae estis evagelizare.Ita quod haec quinta actio dispositio est ad agenda potius quam actio. Non enim rubesco euangelium. Deest Cnristi. Reddit rationem suae promptitudinis,excludendo internum impedimentum. Potuisset forte quispiam computare inter imp