장음표시 사용
581쪽
C A P V Τ , II. 2 eonstans ex lapidibus sine glutino spiritus. Et est interstitiu inimicitiae pro quanto singularitas populi Israel exosa erat Gentilibus,& ipse populus Israel abominabatur Getiles. Et quoniam hic dicitur m Christus soluit,abstulit legem mandatorum,qua, stio suboritur eo 'ipse dominus dicit, non veni soluere legem. solutio est ut ibidem est diffuse expositu, Christus negat se venisse quandiu erat viator inter homines ad exercendu offcium absoluendi a vinculo legis veteris: hoc enim reseruabat futuro tepori, quemadmodu negauit se missum nisi ad oves quae perim
runt domus Israel. Paulus aute affirmat efficaciam mortis Christi suapte natura ad tollendum vincula legis veteris.Unde nulla est interdicta utriusque controuersia. Qu0rsum autem aboleuerit lege veterem,explicat: dicendo ut duos populos codat seu creet in unu nouum homine in semetipso Christo. Quod ad Galatas dixit,omnes enim vos unus estis in Christo Iesu, modo dicit sub aliis verbis ut duos populos creet in semetipso in unum nouum homine. Vnus siquide nouus homo integratur ex omnibus Christianis: qui est ipsum Christi corpus, quod est ecclesia.
Et vere homo secundu naturam,vere nouus,quia semper nouus
nouitate gratiar nihil enim danationis est iis qui in Christo I
su sunt & vere unus,unitate eiusde spiritus. Et baeeoia verissime ex coniunctione ad Christu maxime verificantur: quum ipse sit unus nouus homo singularissime carens simili: utpote qui est diuina hypostasis,conceptus & natus ex virgine,&c. Faciens param. Postqua declarauit modii quo fecit utraque unum diruendo
maceriam, abrogando lege quae diuidebat inter Iudaeos & Gentiles, ut subtracto interstitio duo fierent unus: declarat modo aliam particulam scilicet ipse est pax nostra cum corres denti sibi,inimicitias soluit in carne sua. Faciens,inquit, pace, directe
cottariam inimicitiis. Vt reconciliet ambos in ino corpore deo. Hinc
apparet v, inimicitiae relatiue ad deii intelligendae sunt, dum dicit ut reconciliet deo. Duo itaque impedimenta unitatis 3c pacis Paulus tetigit.Alterum ex parte Iudiorum,interstitium maceriae lege,alterumςomune utrisque Iudaeis scilicet & Gentilibus scilicet inimicitias ad deum quae consistunt in peccatis quibus contemnitur deus. Et utrunque impedimentum sublatum esse per Christu Paulus docet ad hoc ut in uno corpore Christi mystico uterque populus recocilietur deo. Per crucem interficiem inimicitias insem ti .. Vt alias dictum est , ex sensu interpretari oportet apud Graxos quando pronomen tenetur reciproce. Et quia
582쪽
quia superius proposuerat inimicitias in carne sua ,eongrue In terpres pronomen reciprocum reddidit,dicedo in semetipso: ve quod dixerat inimicitias in carne sua, explicet interfecit inimicitias per erucem no alterius, sed sui ipsius.Constat autem huiusmodi inimicitiae quas Christus interfecit per morte suasi, Ξn eruce,sunt inimicitiae ad deu,tum Iuda orti,tum Getilium ob contemptu dei peccando. Et veniens euangeli auit pacem tebis qui Iove suistis. De aduentu Christi post resurrectione eius loquitur. tune enim venit & dixit discipulis, Euntes in mundum uniuersum praedicate euangeliu,&e.tunc euangeli et auit hoe est euangelizandum praecepit) pacem vobis, Gentilibus qui longe sui-itis.1 diuino eultu. Et pacem s qui pro te. Superfluit pacem, hoc est Ae Iudaeis qui erant propῆ. ratione diuini cultus. Quoniam per ipsum habem vi ac sum ambo in unu'iritu ad patrem, ergo iam nos opis hostiles O aduenae. Declaratis gestis per Christum ad unita-tatem Iudaeorum & Getilium .inseri Paulus spiritualem essecta communem utrisque, imo ex spirituali effectu comuni utrisque inseri nouam gentium eonditionem. Per modum siquidem rationis & causae introducit hunc essectum,dicendo quoniam per ipsum,Christum, ambo,Iudaei Ae Gentiles, habemus aditum ad patre coelestem,in uno & eodem spiritu, proculdubio sanet Hergo iam non estis vos Gentiles effecti Christiani, hospites in domo dei, Se aduenae in chari tate dei. as Et ab hine incipit tractare,nam particillam, qui praedestinauit nos in adoptione per Iesum Christum in ipsum fresidum beneplacitum volutatis sui in laudem gloriae gratiae suae.Inchoat siquidem hoc a communi aditu ad patrem qui adoptauit per Christum in uno spiritu. Et hinc optime insert gentes no esse amplius hospites & aduenas.sia estis ei ues.superfluit estis. Et legendum est, eontiues sancto
kum omestici dei. E regione ad hospites dicit domestiet i & dregione ad aduenas dicit conciues. Ecclesia siquidem & est ciuitas dei.& est domus dei. Et propterea Gpetit& dicere conciues.& dicere domesticos. super discati superfundamentum apostolorum O prophetarum.Metaphoricus est sermo. Et quod dicit super funda metum apostolorum dc prophetaru ,intelligeformaliter: hoe est hi per Christu seu Deum,quatenus est funda metum apost Iorum Sc prophetaru . Uere enim non sumus fundati super Christum immediate, sed quatenus ipse sustentat apostolos & pr photas : hoc est,mediantibus apostolis & prophetis, mediante
doctrina ministrata per apostolos de prophetas. Iasa summo a I luri
583쪽
rutir; lati l . superfluit lapide & una dictione composita legendum esset. Ipso sum nautiri Christo Iesis Q sa de coniunctione
utriusque populi agitur,ideo Christu sub metaphora summangulatis describit.Summangularis enim iungit utraque pariete. Summus autem describitur no solum quia supremus est secundum rem , sed ad insinuandum quod in spirituali aedificio quod totum sustinet,non est in imo quemadmodum in aediscisa eo postis sed in supremo. Idem est aute ipse summangularis qui& funda metum apostolorum & prophetarum.Vnde de alibi dicit, fundamentum aliud nemo potest ponere praeter id quod postum est quod est Christus Iesus. Utrunque ergo osseium Christo tribuitur,& fundanaeti & summangularis. In quo omnis assim catio constructa. pro, quae coaptatur. Est enim praesentis temporis, coaptationem significat.Ad lapidem siquidem angularem refertur coaptatio, ad disserentiam aedificationis quae non eo aptatur tali angulari propter distbrmationem morum. Crescis tu templum sanctum in domino. Ecce quare metaphoram aedificationis immiscuit, quia Christiani templum sunt domini. Se si coaptantur Christo,crescunt in templum sanctum,in habitae Ium mundum coram deo. Vnde & hoc quod communirer de omnibus dixerat, magis explanando applicat ad Gentiles,dicendo: In quo vos eoaedificamini in habitaculum dei.hoe est enim esse
templum esse habitaculum dei. Sed quomodo fiat ista eoaedificatio adiungit, In stiritu sancto. superfluit sancto,subintelligitur tamen.Non est corporalis huiusmodi aedificatio,sed spiritualis, sed secundum opera spiritus sancti.
HVius Nigratia. ut scilicet vos eoaedificemini in spirituale habitaculum dei. Ego Paulin. Dixerat superaedificati superfundamentu apostolorum,& prophetam, manifestat modo hoc in seipis i scilicet super fundamentum eius hoc est super Christum fundante ipsum,superaedificantur Getiles Et ad hoc assertium ea quae patitur pro Christo,tu reuelatione sibi facta de mysteriis diuinis: tum ossiciu apostolatus sui ad gentes Et a passimnibus incipiens dieir, Vinctus Christi Iesiu. Hebraeo more subaudit
substantivum verbu sum. Est enim vinctus nomen. erat siquide Paulus tunc Romae vinctus pro Christo. Proxobi gentibM. Lege Actus apostolorum,& inuenies paulum persecutionem passum, tanquam destructorem legis Mosaicae propter veritatem euangelicam qua in gentibus praedicabat. Et propterea hic dicit pro
584쪽
vobis gentibus. Si tamen. pro,utique Sc , a dissu astrensatἰοue ingratis Ll dua gata est mihi in γοbu. pro,in vos.Ne se ingessisse crederetur ad praedicandum gentibus ob quod patiebatur comem iit auditum iam suisse Igentibus qualiter diuina dispelatione gratia apostolatus ad gentes sibi data siderat.Iam fiquide diu uugatus erat modus quo Paulus eo nuersus fuerat ad Christum: ω: in illa eonuersione Christus dixerat, Vas electionis est mihi,
ut portet nomen meum coram regibus & gentibus. Haec itaque
distributio diuinae gratiae in personam Pauli ad euangelietandia
gentibus,audita describitur. Quoi m. pro,qubd,sis undis reue&LMm notum mibifactum est.pro,serat,sacrametum . pro, mysteriu. Et hoc etiam auditum comemorat oe deus norificauit Paulo arisona secundum reuelationem:hoe est,reuelando per seipsum,&non remisit eum ut instrueretur ab aliis apostolis. Sicut supra.
-ro.antὸ,scripsi in breui. De mysterio dicit,quemadmodum ania seripsi in hac eadem epistola,in breui,hoe est,paucis verbis.Uere inulta mysteria breuibus verbis in hac eadem comprehenderaten istola, quae per reuelationem didicerat. Print. pro, ob quod riritum.*otestis legent 1 inteἰ erepr dentiam.pro,intellig etiam, nam in ministerie. pro, in mysterio, risis. Explicat officium siu-duod aedificantur, excitando eos ad considerandu excellentem notitiam quam ipse habebat in mysterio Christi. Dixerat enim super funda metum apostolorum:& propterea oportebat inanifestare excellentiam doctrinae apostolicae, non in philos bilia . sed in mysterio Christi. si uia aliis generationib-. hoc est, aetatibus aliarum generationum. Non est agnitum. pro,notifica- um filiis hominum. Ad explicandam maiore gratiam factae reuelationis dicit huiusmodi mysteriit Christi non esse notificatum siti, hominum ad differentia angelorum prioribus aetatibus. Cum grano tamen salis intellige. nam subiungit: Sicuti nune ν o latum est. Ne intelligeres prophetis omnino fuisse incognitis. aososuit modum,dicendo,ucuti nunc reuelatum est: vi intellia inu, no fuisse notificatum priscis illo modo quo nunc absque velo notificatum est. Ac si apertius dixisset:&it quide priscis no esseatum sub velamine,modo aute sine velamine. nctu πο -- Iis Eim Ophrtu instiritu. Deestsancto. Ne sibi soli describat retietationem factam, comemorat reuelatum esse mysterium saniani, apostolis Christi & prophetis: reuelatum autem in spiritu sancto,non in spiritu pythonico et Et hine habes quὁd de prophetis noui testamenti loquitur,dicendo sicut nunc reuelatu est
585쪽
prophetis. Et quidem fuisse multos prophetas In testamento nouo clare patet legenti Actus Aposto.& epist.Pauli,imo ipsum Paulum sui me prophetam testantur scripta in eius epistolis vaticinia de suturis.Ex symbolo quoque apostolorum apparet omnes apostolos fuisse prophetas resurrectionis mortuorum veturique seculi.C Et dixit haec ad declarandu quod dixerat supersundamentum apostolorum & prophetarum. 'se gentescobo des Ge ineorporales.progoneorpores,edi eomparticipes promissonis
eius in christo Iesisper Euangelium Superfluit Iesu. Paulo superius dixerat de propria intelligentia in mysterio Christi:& postea subiunxit de communi sibi & aliis apostoIis ae prophetis notitia eiusdem mysterii qui sub velamine tradita erat antiquis. Et de proprio quidem dixit se scripsisse: de hoe autem comuni, modo explicat quid est illud. Et est quod Getiles ex extraneis a testamentis sunt iam eohaeredes aeternae hqreditatis: dc quu essene alieni a eluilitate diuinae legis,ia sunt eocorpores corporis Christi mystici:& quu essent sine spe promissionis,sunt iam coparticipes promissionis eius, scilicet dei,participando dona spiritus sancti promissa ecclesiae. Hare autem mutatio est,quia ia sunt in Christo per Euangelium non per lege Moysi. Hoe est mysteria sub velamine priscis noti Matu: modo aute clare manifestatum. et Et dicit haec omnia ad declarandum illa particula secudum beneplacitum volutatis suae:per haec enim omnia manifestat beneplacitum voluntatis diuinae fuisse praedestinare getes in adoptionem tali modo:ut scilicet super disiearetur super fundametum apostoloru & prophetaru.ad hoe enim reuelationes factae apostolis & prophetis noui testamenti inducuntur de salute ge-tiu. Et ad hoc idem subiungitur, ii actu si mera ministeri R latiuum euius,si reserat Euangeliii,dicitur Paulus minister Euagriij, i quato praedicator est illius: si verὁ quod poli' quadrat
reserat Christu,sare eostat euius scilicet Christi fact' sum ego minister. Sic nos, inquit, alibi aestimet homo ut ministros Christi. Et hoc quadrat ad declarandii sundamentu ipsius. Qd enim dixit fundametum apostolorum: hoc est, dicere Christu per ministros apostolos,seu apostolos ministros Christi. Ad hoe ergo dixit,cuius factus sum ego minister. Secun iam donum gratia si. non propriis meritis,non virtute propria,sed dono diuinae gratiar. Quae data est mibi secundum operationem virtutis. pro,potentiae eivi. Vide fundamentum apostolorum iunctum ipsis secundum gratiam datam illis, no secundum humanas viresJed secudum L opera
586쪽
operationem potentiae dei: quae nescit mensuram. Et dicit stetici dum operatione: quoniam gratia cocessa apostolis, erat in operatione potentiae dei:loquendo linguis facie go miracula,inter pretando scripturas, Sec. Mibi enim omnis sanctoris minimo. Super fuit enim. Quod dixerat ministerium secundum operatione potentiae,modo explicat secundum operationem doctrinae. Quod autem dixit omnium sanctoru minimo,minus explicatur in lingua Latina .na significatur in Graeco minor minimo. Recognoscit se Paulus & explicat se minore minimo omni u sanctorum ouantu est ex parte sui:dum comemorat excelletia dona gratiae sibi collata: ut inde seipium ac suit plias notitia ante oculos ponat & se ad seipsum reuocet, ne ex istis ta praecipuis donis extollatur,ne aliis se preferre reputetur. Datae ratia tae, tua sub
iugo. Iugetibus euanti ore inuestigabitis diuiti M Christi. Negati uesumitur in dicendo inuestigabiles. significatur enim no vestigabiles. Diuitiae Christi impervestigabiles,dona sunt Christi quae
excedunt omne naturalem inquisitionem. nullus enim inquirere potest verbii caro factu est,Christ' iesurrexit & sedet ad de teram dei,& huiusmodi.& tamen haec sunt quae Paulus euagenetabat inter gentes. Et illuminare omnes.hoc est,clare manifestarct
omnibus.Quod intellige quantum erat ex parte sit .stnae sit dispensatio sacrax lenti. pro, mysterii absconditi a seculis iudeo,qui omnia ereavis. Mysterium absconditu a seculis in deo est arcanum efficiendorum tali & tali tempore in Ecclesiasticis.Quod abscoditum destribitur a seculis in deo etia postquam creauit omnia. Manifestat Paul' quod quavis deus creaverit omnia, ac per hoc
.man sestauerit reru omniu rationes angelis, & naturas rerum
intelligedas porrexerit hominibus,reseruauit tamen in arcano suo notitiam certis temporibust agedorum .de quibus Christus dixit,No est vestru nosse tepora vel momenta auae pater posuit in sua potestate.Sed aduerte quod no dicit & illuminare omnes
ruod iit mysterium, sed dicit quae sit dispensatio mysterij abscotti .no enim manifestavit Paulus quq latet in illo mysterio: sed dispensatione hoc est,executione ordinata illius mysteri j quaesit. declarauit siquide quod vocatio gentiu in unitatem ecclesiae ex Iuli eis & Gentilibus est non de numero eorum quae deus manifestauit,sed est executio myster ij reseruati in arcano dei.& sic de similibus spectantibus ad executiones quae fiunt in eeclesia Christi manifestatis per Paulum intellige. Vt innotescat. D
sunt quatuor dictiones,in diuersis tamelo is abegedum est, Per I sum
587쪽
' Isum chr am ut Innotescat nune. Deinde sequitur, Trines tibvi potestatibu, in caelestibin. Rationem reddit quare mysteri u abs conditum fuerit in deo. Et est ordo literar,ut per Iesum Christuinnotescat nuc principatibus & potestatibus in coelestibus. Reseruauit sibi deus in seipso occultum mysterium ad hoc ut nam diate Christo homine municaret hoc arcanum in coelestibus supernis spiritibus. Dicedo enim ut innotescat nunc, & explica.do per Iesum Christum nanisestat praerogatiuam hac reueruatam Christo homini: nec adhuc Christum communicas te omnia supernis spiritibus,sed durare nunc quo notu fit. σ Quid sieautem illud mysterium quod per Christum innotescit supernis
spiritibus, manifestat subiungendo, Per ecclesiam multiformu. pro,multifaria, sapientia deiseeundum praefinitionem seculorum. Sapientia dei multi uaria per ecclesiam, variis modis & viis sparsa per ecclesiam,non qualitercunque sed secundum prefinitionem seculorum. hoc est, periodorum qui executionibus singulorum
effectuum diuinae sapientiae in ecclesia diffiniti sunt,est illa quae nunc hoc est, usque ad tempus iudici j uniuersalis notificatur
per Christu supernis spiritibus.modo enim reuelat unum, modo aliud. Quam mi in Christo Iesu domino io'o. Relatiuu quam resert ecclesiam. Ecclesia enim nomen est commune ad omnes conuentus. δc propterea explicat de qua ecclesia loqui tu r: de iula scilicet quam secit deus in Christo Iesu domino nostro, quae est ecclesia Christiana. Et inseruit haec ad declaradum quod superius dixerat de Christo sis pra omnem principatum & pote,
statem de dominationem & virtutem,&c.per hoc enim declarauit quod non solum eminentia dignitatis & potetiae, sed etiam notitiae & doctrinae est supra omne principatum omnium coe-Iestium spirituum. In quo habemus Huriam.pro,ausum. De libera audacia euangelizandi est sermo. Et accessum. Ausus refertur ad euangelizandum hominibus: accessus autem hoc est aditus seu introductio passiua resertur ad eundum ad deum. In e-dentia. Fiducia haec reseitur ad utrunque, tam aditum quam aasum.Persidem eiu .Christi. Et adiunxit haec ad declarandu quod
Apostoli per fidem in Christo qui reuelat angelis,cofidenter n5
solum habent aditum ad deum,sed etiam ausum ad euangelizandum mysteria. Propter quod. donum quod in Christo habeamus per fidem propaga ndum .Petii. a vobis. Ne deficiatis in trihi
rationibuι meis stra vobis ne deficiatis animo, ne erubescatis quod
ego sim in tribulationibus pro vobis,pro Euangelio ad gentes.
588쪽
nua 63glorum4bra. Ad utranque potest reseres,scilicet tam ad
tribulationem Pauli, quam ad perseuerantiam eorum .nam depressura Pauli patris ac doctoris eorum erat materia gloris eorum: sicut erux Christi est gloria omnium,& perseueratia ipsorum erat meritum gloriae. Huius rei gratia. stilicet ne deficiatis, sciliret pro gloria vestra. Flecto genua mea. Non solum a vobis
peto,sed a deo,& hoc flexis genibus. d patrem domini nosri Isis rari'.Vbi declarauit beneplacitum diuinς voluntatis circa modsi pridestinatae adoptionis,explicat modo ipsam adoptionem. Et propterea meminit patris domini nostri Iesu Christi, qui est natura pater domini nostri Iesu Christi,& adoptione pater noster.Vnde & subdit, Ex quo omnis paternitas. pro, familia , in eoelis O in terra nominatur.No loquitur Paulus de paternitate, sed de
adoptata familia,sed de familia ab uno eodemque patre derivata.Et dixit cI, ex quo patre domini nostri Iesu Christi omnis fa
milia tam in eoelis quam in terra nominatur, taqua ab uno eo-dόmque patre deducta. verbi gratia sicut a Caesare familia Cisarianorum,& ab Israel familia Israelitarum.& a Christo familia Christiana. Explicat siquide per hoc Paulus adoptionis gratia commune esse supernis lpiritibus & hominibus ab uno eodeq; deo patre domini nostri Iesu Christi, ita quod omnes tam spiritus coelestes qua nos homines sumus adoptiui fili j dei. Vt Lamabis secundum diui δει gloriae sua. in qua consummatur adoptio.
Virtutem.pro,potentiam,corroborari per stiritu eius in interiori L mine. Supplicat ut ex diuitiis gloriae parata emanet robur potentiae in interiori homine per spiritum dei. Nihil petit corporeum,sed spectans ad animam: quod scilicet potentia quam a ceperunt in baptismo adcofitendum fidem, ad praelianducum daemone,ad vineendum mundu ,corroboretur per spiritum dei. Quae eorroboratio qualiter fiat, explicat subiungendo, christum habitare perfidem in cordibus vestris.Non dicit Christum hospitari in cordibus vestris per fidem,sed habitare:hoc est,tanquam habitantem uti cordibus vestris per fidem. sic enim eo roboratur potentia interni hominis. In radieati cir fuis- dati ,t hossitis.Nota praecedentia construi cum verbo det, dicendo det corroborari potentiam,det habitare Christum haec au. xem,in charitate radicati R sundati, non possunt constiui cum eodem verbo,& propterea sequutibus adiunguntur. Et est ordolixerat, ut in charitate radicati & fundati possitiq. Similis ordo
paulo ante habitus est,dicendo per Iesum Christum ut innot
589쪽
scat. Supplicationi ut roboretur potetia per spirItum ut habitet Christus per fidem,adiugit quod reliquum erat ut in charitate radicati & funda ti.Tria enim sunt in nobis: volsitas, ad quam spectat dilectio: intellectus, d quem spectat fides:& potetia, a. quam spectat robur spiritus. Et quemadmodum dicit no hospitari sed habitare Christit,ita de dilectione dicit, radicati & sun dati,tum ad significandam firmitate,tum ad significandu quod
dilectio est radix & fundamentum: assimilatur siquidem radici, pro quato ex ea reliquae virtutes ori utunassimilatur fundamento,pro quato sustetat merita omnium & quae agimus & quq patimur.G Radicati aute & fundati in dilectione sunt,qui ex imo ct profundissimo eorde dilectione germinat& sustentant multitudinem bonorum operii. Et hine cosurgit posse ad altiorem contemplationem imo notitiam subiuncta. Comprehendere eum omnibu sanctu.Pro Hestis patriae felicitate supplicat. nam non
hie sed ibi commune est omnibus sanctis comprehendere. Quasi latitudo G longitudo,or sublimitas cr prouussum. Transpositae sunt duae ultimae dictiones. Legendum est, Et preffuditas in sublimitM. Metaphorice deum describit Paulus, nou tribus diamensionibus ex quibus constat corpus ne forte errares intelligendo deum esse corpus sed addit tribus dimensionibus quassquarta: ut manifestet melligas quod metaphorice loqui tu r,quuconstet dimensiones corporis esIe tres tantum. a Per longitudinem itaque,dei aeternitatem:per latitudinem,immensitate potentiae. per profunditatem,immensitatem scientiae:per sublimitatem,excellentiam naturae intellige. Haec autem dicit possitis comprehendere,no ut coprehensionnes complectitur rei hoc enim impossibile est sed ut comprehesio opponitur insecuti ni: iuxta illud ad Corinth.Sic currite ut preliedatis. Scire etiaIupereminentemscientia charitalem Christ. Datiui casus est scietiae,& explicatur charitas Christi superans scientiam: hoc est maior quam sciatur.Supplicat etia Paulus ut non solu cognoscant diuinitatem secundum eius natura,sed etiam cognoscat dilectionem Christi erga genus humanu. Et si extedatur ad omnes spirituales creaturas,non est error. Vt impleamini in omne plenitudi-n.m des. Et hoc proprie ad patriam spectat,in qua ingrediuntur homines in ipsam dei plenitudinem,& implentur. Significatur
siquidem excessus plenitudinis diuinae gloriae supra uniuersum id , cuius sumus capaces. Ei autem qui potens est. Deficit Sutramnia facerrane auribilem diuinam significat potentiam, di-
590쪽
cendo quod est potens facere super omnia. Superabundater quam
petimus. pro,ex abundanti super ea quae petimus,aut intestigimus.
Non solum super omnia facta potest facere,sed potest etiam ex abundanti stuper ea quae petimus,& quod plus est super ea quae
intelligimus.Secundum virtutem.pro,potentiam, qua operatur hombu.Ne ficta videatur diuina potentia potens super omnia ananifestat eandem esse potentiam qua potest facere super omnia quae de facto operatur in nobis ea quae nuqua in aut petissemus cui intellexissemus: ut ex iis quς exercet in nobis,ci edatur quod potest super omnia. Si petis quae lunt illa quae exercebat in Apostolis, user quales erant ante spiritum lanctum receptum , de quales fuerunt post in tot mirabilibus operibus,& perspicies potentiam dei quae operabatur in illis. Ipsi gloria.Superfluit Ipsi. In ecclisia m in Chriso Iesu. Superfluit S. Veterminat enim ecclesiam in Christo Iesu.In omnes generationessecuti seculorum amen. Dicit haec Paulus ad Oxplicandum reliquum, in laudem gloriar gratiae suae. Ex plicat enim quod laudabitur glotia gratiae in e clesia Christi sine termino. α Et dicit in omnes generationes ad comprehendendum nouam regenerationem quae erit in re surrectione. Et dicit seculi seculorum: hoc est,aeuiternitatis,comprehendentis reliqua secula:de quibus prius dixerat secundum praefinitione seculorum. Et per modum coclusionis dicit amen ad lignificandum terminum tractatus speculatiui huius episto-
.ab hinc enim descendit ad moralia. C A p v T IIII. ro plecro. pro, hortor, itaque τοs. In principio epistolet inter mysteria speculativa interuit nos electos membra Chiisti .eessemus sancti & irreprehensibiles in conspectu dei in dilecti ne. haec sunt quet modo tractanda supersunt. Et inchoat a primo. Tractat siquide quomodo Christiani sunt mebra Chiisti in uno corpore. Ego vinctus in domino. A propria afflictione prouocat ad similes virtutes. Et drcit in domino,ad lignificandum rationem vinculorum,ad significandu unionem sui Christo.n digne ainbi letu vocasione qua γοcati estis. ut condigna sit vita atque operatio statui imo corpori ad quod vocati estis, ut vita vestra sit digna quae sit pars vitae corporis Christi. Et explicans partes huius m di dignae ambulationis, sibiligit, m ιmni humilitate γ mansite i. e. Humilitas hoc in loco nome est virtutis animi,cont rar lae