장음표시 사용
651쪽
rem. In Irψῖο Iesu. Superfluit Iesu. QIod dIeitur In Christo
resertur ad munditiam,ad finem,ad fraternitatem. Cratia vobis O paΜ. Solita salutatio Pauli comprehendens ab extremis Θmnia dona. A deo patre nostiro. Deficiunt quatuor dictiones. Et domino IV. christo. Dicit a deo,quod est nomen naturae diuinae: patre nostro per adoptionem: & domino Iesu Christo, cundum humanam naturam. Gratias simus deo. Post salutationem antequam ad tractatum epistolarem descendat,inte ponit bona Colossensiu, tum quae habent, tu quae eis cupit .Vnde & proponit utraque . illa quidem ut materiam gratiarum actionis: ham autem ut materiam orationis. Proponendo itaque gratiarum actionem & orationem, gratias, inquit, agimus deo. Et patri domini nostri I sis c in semper. Deus nomen est naturae pater vero nome est personae. Est si quidem deus pater naturalis domini nostri Iesu Christi. Quod autem dicit se perdimitat subiungendo, Pro vobis orantes. significatur enim quod semper gratias agimus quando pro vobis oramus.Quod tamen dicitur pro vobis,resertur tam ad orantes quam ad gratias agimus. Et est sensus quὁd pro vobis oramus quid pro v bis gratias agimus. Vbi claro vides utrunque proponi. A gientes. Participium activum praeteriti temporis est, quo nox
caremus.Et ne oporteat multa mutare legendum est,quum a
diuimes, IJιm xestram in ciristo Iesu. Incipit explicare materiam gratiarum actionis,narrando audita de eis bona:fidem, et aritatem, spem,fructum,& augmentum Euangelii.Vnde& subiti sit de charitate. Et dilectionem quam habetis in sanctos omnes. superfluit quam habetis.Dilectio erga omnes mundos,est propria Christi dilectio: utpote extensa In mundum uniuersum, non ratione sanguinis, amicitiae, patriae ,aut naturae,sed ratione muno ditiae in Christo: haec enim significatur dicendo, in sanctos omnes. Propterstem qua re sita est vobis in clis. Ecce bonum les, quae quo ad rem speratam dicitur reposita vobis in coelis. Quam. Deest ante,audistis in verbo meritatis Euangeli Q una rem
speratam beatitudinem scilicet coelestis patriae audistis,ante hane epistolam a praedicatoribus Euangelij, audistis autem in verbo Euangelij veritatis: ut epitheton Euanselij intellisamus
Euangelium veritatis: vel veritatis Euangelii,hoc est, veritatis manifestat per Euangelium. Et quocunque modo fiat eonstru- ctio,significatur Quod non commento aliquo,non adinuetione humana, sed verbo veritatis euangelicae audierunt beatitudia
652쪽
nem sperandu. Quod peruenit ad mos, sicut cir in runiuerso nsuperquit est.& legedum est in accusativo uniuersumis De Euagelio dicit quod peruenit ad vos quemadmodum in
uniuersum mundum:hoc est,in uniuersas partes mundi, non in uniuersas ciuitates: quia hoc nec usque hodie apparet impletu. Et rursus intellige de uniuerso mundo communiter tunc noto. uod dico iner alias quartas terri tue comuniter ignotas quoad habitationem. Exsuctificat oe crescit sicut Cr in visu. hoc est, fructificat de erescit in uniuerso inudo Euagelium,quemadmodu & in vobis. Quod dicit & crescit, non inuenitur in omnibus sed in quibusdam eodicibus Graecis.Ex ea die qua audi; .Pers uerantiam fructus & augmenti in colossensibus commemorat ab illo die quo audierrunt. Eteoet usi gratia dei in veritate.Non suffcit audisse,sed oportet vere cognoscere oblata dei gratiam. Et hoc fuisse apud Colossenses commemorat, Sicut didicisis ab Epaphra.Ecce a quo audiuerunt Euangelium. Charis se pro,dbiecto coseruo nostro: qui en Alis pro mobis minister claristi I s..Supe fluit Iesu.Εe est ordo literar: qui est minister Christi fidelis pro vobis,Comendat siquidem Epaphra non solum ex eo quod est dilectus & eonseruus,sed ex eo quod est Christi minister euag
Iizando & fidelis,fideliter exercens ministerium pro Colossensium salute. putetia mammauit nobis dilectione vestram in furiis. Dixerat superius quod audiuerat eorsi dilectione erga sanctos omnes,explicat modo quod Epaphras manifestauit eis Paulo& Timotheo dilectionem Colossensiu spiritualem: hoc est,dilectione eorum erga Paulum solo spiritu causatam: quum nun- ouam vidissent eum in carne. Ino nos,omnia lupradicia b na refert ideo. Ex- ne a diuims .Proportionaliter respondet ut quemadmodum Colossenses ex quo die audieriit,&αideo denos ex quo diei tuimus haec vestra bona. 2oncessamin pro υο. bis orantes σpostulantes. Oratio ad eleuationem mentis,postula tio ad petitionem spectat.Postqua explicauit materiam gratiarum actionis narrando bona quar habet,explicat modo materia orationis narrando bona quae petit pro eis. Vt impleamini agnitum νοluntatis eisu. Primum petitum ad persectionem i ntelle.ctus spectat Et non dicit ut cognoscatis iam enim cognouerat voluntatem dei sed ut impleamini agnitione volutatis eius, ut
nulla ex parte intellectus vester vacuus maneat cognitione v
luntatis diuinae, In oni sapieηtia O intellectu birituali. Intellectus penetrationem,sapientia iuruium significat secundum rationem
653쪽
tionem supremae causae. Petit itaq; ut impleantur notitia diuinet voluntatis penetrando &iudicando non in quibusdam ite, Scin quibus da non ,sed in omni penetratione de omni iudicio non carnati,sed spirituali. Ex parte rei cognitar explicae voluntatem dei: ex parte cognoscentis explicat plenitudine notiti cu omni tam penetratione quam iudicio spirituali ad disserentia tam penetrationis,quam iudicij,tum naturalis,tu carnalis. Fructu autem latae notitiae,sapientiae,& intellectus subiungit, Vt ambuletis digne dro per omnia placentes. pro, domini in omnem placentiam.
hoc est,ut ambuletis digne in omnem placentiam domini. Ecce ad quid debet esse dignitas,scilicet ad omne beneplacitu domi ni,no sufficit Paulo ut ambulemus pro dignitate alicuius bens placiti deo, sed ut ambulem' pro dignitate cuiuslibet beneplaciti domino. In omni opere bonosructificates. Explicat quid est ambalare digne secundum omne beneplacitu domini. Explicat siquidem hoc esse fructificare no in aliquo, sed in omni opere bono. de hoc directe spectat ad voluntate. Sed & hoc no sufficere subiungit, adiungendo, Et crescentes inscientia. pro,cognitione dei. Non sufficit ad ambulandu pro dignitate omnis beneplaciti diuini,fructu ferre in omni bono opere, sed de oportet crescere ineognitione dei:quonia hoc est unu de beneplacitis dei. In omni
virιute coortati. pro,in omni potentia potetes. Petit Paulus nota
solum ut Colossensium intellectus impleatur notitia δc affectus dignitate ad omne bonu, sed etia ut vires ad sufferendum mala impleantur potentia,& propterea dicit in omni non in aliqua
potentia ad tolerandum potentes talacundum potentiam claritasu. pro,gloriae,ei M.Apte rationem potentiet ad tolerandum omnia,
explicat potentia gloriae diuinar,maximae siquide potetiet est Quina gloria ad hoc ut omnia toleremus: hcc enim martvres omnes effecit. In omni patientia σ longanimitate. Patietia aequat animum in amictionibus, longanimitas vero extendit eundem ad aeternitatis praemium. Cum gaudio. Ualde magnum donum adiungit inter patiendum gaudere. Gratias agentes deo patri.supe fluit deo.In prima persona legeda sunt l, continuantur enim
cum illis non cessamus orantes dc postulantes.Incipit aute hinc proponere materia tractanda in hac epistola,proponendo beneficia ut materiam gratiaru actionis,& huiusmodi gratiarum actionem introducit eleuando mentem propriam ad deum subratione patris per adoptionem. 2M dignos.pro, idoneos, nos Iorii in partim sortis sanctorum in rumine. Materiam gratiaru acti
654쪽
nis communem omnibus Christianis explicat triplicem.Et primu quide beneficium comune Christianis omnibus est,t deus fecit nos idoneos seu sufficientes in lumine , proculdubio fidei, in claritate & manifestatione my sterioru fidei reddidit nos sufficientes seu idoneos ad habendam partem sortis sanctorum. sors sanctorum haereditas est sanctorum. Et est sensus:ad habendam partem haereditatis sanctorum: hoc est, ad participandum haereditatem sanctoru,que appellatur sors: quia non ex proprio consilio,no ex propriis meritis, sed velut sorte hoc est solo diuino munere obtigit ita illis,a, non aliis. per gratiam enim dei intumine fidei idonei fimus ad participandum haereditatem sanctorum suturam in patria. Qui eripuit nos de potestate tenebrarum. Primum beneficium respicit bonum speratum,hoc autem respicit tum malum praesens,ium bonum praesens. Et malum quidepresens est quod eramus subditi tenebris,imis potestati tenebrarum,hoc est,daemonibus bonii autem p r sens e regione subiungit, Et translubitu regnum ij dilectionis suae. De patre loquitur dc dicit quia trastulit nos ex seruitute daemonum, in regnum fili j. Regnum filij,regnum dei ,regnum coelorum, unum atque idem est.Magnum beneficium ut de seruitute diaboli transati simus
in regnu fili j, imo effecti ipsum regnum filij: ut in quibus prius
regnabat diabolus per opera tenebrarum, in eisdem modo regnet filius per opera lucis. C Et dicit filii dilectionis suae H braico more: hoc est filij pleni dilectione sua,patris scilicet.Sicut enim dicitur filius perditionis, filij nuptiarum, fili j regni,qui digni sunt perditione, tui pleni sunt gaudio nuptiali .& huiusmodi:ita dicitur filius dilectionis suae, qui undique plenus est dilectione sua.Nihilominus ut exigentibus proprietatem sermonis satisfiat, aeternus dei filius dicitur filius dilectionis patris,
quia est filius dilectionis essentialis, quemadmodum est filius
essentiae.Genitus enim est non ex uno essentiali sic, & alio non, sed ex omnibus essentialibus natura,esse,potentia intellectu,voluntate,& reli uis. alioquin non fuisset genitus integer deus. Ira quo habemus redemptionem G remissionempeccatorum.superfluit &. deficiunt autem tres dictiones.Legendum est, In quo habemus redemptionem persanguinem ipsius remisionem peccatomm.Tertium beneficium redemptio est facta per Christi sanguine. Redemptio
autem non a seruitute Romanorum sed remissiua peccatorum.
appositive siquidem ad redemptionem dicit remissionem peccatorum. EAduerte prudens lector,t,ut dictu est, haec tria beneficia
655쪽
neficia e5 memorata ut materia gratiarum a ioni , proponuntur a Paulo ut materia totius epistolet,unde primo incipit tractare illam particulam,transtulit in regnu fili j dilectionis suae, explicando ipsum filiu , Ic regnu eius communicatum nobis. De filio itaque dicit, Qui r mago di imm ilis.Genitivi casus est inuisibilis,& explicat tu accessibilitate dei a quocunque visu: non solum siquidem deus inuisibilis est 1 nobis,sed a quibuscunque spiritualibus sebstantiis quantucunque excellentibus . iuxta illud, deum nemo vidit unquam. Et haec intellige secundum vires naturales cuiuscunque creaturata. nam secundum vires gloriar scriptum est, Videbimus Osicuti est.& angeli & sancti beati vident deum. et Dei itaque secundu naturam inuisibilis a quacunque creatura filius est imago. Quemadmodum enim est filius dei imuisibilis,ac per hoc est filius ipse inuisibilis alioquin non es leteiusde naturae cu deo:& consequenter no est et filius: filius enim est illius naturae cuius est pater ita est imago dei inuisibilis, ac . per hoc est imago in uili bilis: alioquin non repraesentaret deu ia uisibilem. Iino ad hoc ipsum Paulus dixit dei inuisibilis, ut no solum deitatem, sed inui libilitatem in imagine intelligeremus,ne putaremus filium este imaginem visibilem,sed imaginem inul-1ibilem, licui deus est inuitibilis.Nec dicitur imago patris , sed ima o dei inuisibilis: iuia non paternitatem,sed deitatem inuisibilem,accepit filius a patre:est enim filius,non pater, sed deus inuisibilis productus a patre ad hoc ut sit similis ei in deitate inuisibili. Tam itaque distinctio pei sonalis imaginis patre inuisibili deo a quo proce dit,quam substatialis deitas imaginis significatur,dicendo de filio quod est proculdubio no accidentaliter, sed substati aliter imago dei inuisibilis a quo prccedit: qui enim secundum elle substat tale est imago dei inuisibilis,habet in suo substantiali esse R deitate & inuisibilitatem mam si deesset deitas non eis et substantialiter imago dei:& si deesset inuisibilitas, non esset substantialiter imago inuisibilis. Filium ergo a deo inuisibili nempe patre desi inui libilem ut imagine,hoc est secundum similitudinis ratione productu explica trud differentia spiritus sancti qui etsi productus deus inuisibilis,no tamen ut imago dei inuisibilis, sed ut spiritus Vt amor dei inuisibilis:quia filius ex modo suae productionis producitur ut similis : utpote unus ab uno per modii verbi intellectualis: iritus vero sanci' ex modo sus yductionis no Educitur ut similis,ut pote unus a duob' permodu amoris. uae in theologia speculativa distule tractatur.
656쪽
Primogenitus omnis creatura. Arriani quemadmodu argumetum
sumunt contra deitatem silij,tum ex hoc quod dicitur filius dilectionis suae tanquam sit filius ex dilectione Iibera productus tum ex hoc quod dicitur imago dei inuisibilis,tanquam sit imago per quam videatur deus qui secundum se est inuisibilis,lta sumunt argumentum ex hoc quod dicitur primogenitus omnis creaturae,ianquam sit inter omnes creaturas primo creatus.Sed quemadmodii extorquent seu inuertui antecedentia,ita & hoc. non dicit Paulus primo creatus omnis creaturae,sed dicit primogenitus omnis creaturaxut differentiam etiam inuiti intelligamus in hoc quod omnis creatura ut vox sonat creata est, filius a tatem genitus: quanta est erso differentia inter creatum Se geniatum,tanta significatur differentia inter filium & omnem creataram ex ipsis Pauli verbis.Duplex itaque sensus est huius literae. Alter P est genitus ante omnes creaturas: ut prius signa ficatus fuerit modus quo productus est filius,scilicet ut imago, modo significetur aeternitas eius ex hoc quod est genitus ante omnem . creaturam. Et per hoc clare excluditur error Arrii ponetis Christum primam creaturam. Alter sensus est quod est primogenitus possessiue omnis creaturet ita quod descripto modo quo genitus est filius,describitur eius domini u uniuersale, non coeli aut te rae,sed uniuerst creaturae. Quemadmodum enim primogenitus regni,genitus est dominus regni,& primogenitus imperij,genitus est dominus imperij:ita dicitur primogenitus omnis creaturae,pro quato est genitus dominus omnis creatum ius enim primogeniti est dominium haereditatis paternae. Quonia in ipse.proculdubio primogenito. Condita. pro, creata, suur uniuersa in ea inso in terra. pro,quae in coelis & quae in terra,visibilia inuisibilia: μι throni , se dominationes siue principatin inue potesates. Manifestat ab effectu utrunque de filio dictunt, scilicet & quod est imago inuisibilis dei,& quod est primogenitus omnis creaturet:
ex eos omnia creata sunt in ipso: hoc est, in imitatione ipsius, quemadmodum exemplata fiunt in imitatione exemplaris. Hinc enim probatur quod ipse filius est substantialiter imago dei inuisibilis: quum constet omnia creari ad imitationem diuinae substantiar:ex hoc enim v, id quod est proprium diuini naturae conuenit filio,scilicet omnia creari in imitatione ipsius, manifeste insertur quod est ita imago dei quod est deus:& similiter ex hoc quod omnia creata sunt in imitatione ipsius fili j imagianis dei inuisibilis, infertur de quod est genitus ante omnem creaturam
657쪽
tura,& quod est genitus dominus omnis creaturae. Et ne sub riatur quaestio an appellatione uniuersorum intelligantur terrestria aut coelestia aut visibilia,explicat Paulus omnia includi, ila quae in coelis,& quae in terra,& visibilia & inuisibilia. Et ut inuisibilia intelligamus spirituales substantias quas philosophi vocat intelligentias,explicat quatuor ordines eoru:dicendo,sive throni & in hoc tangit supremam hierarchiam siue dominationes,&c. in quibus tangit mediam hierarchiam, siue principatus , dc in his secundum Dionysium tangitur infima hierarchia. Omnia per ipsem G in ipso creata sunt. Extendendo explicat multis habitudinibus quod dixerat , in ipso creata sunt uniuersa: explicatenim quatuor relationibus ipsius ad uniuersa. Prima est quod omnia per ipsum efficienter creata sunt. Et huic iungit secunda qua prius dixerat:& in ipso,imitatiue,creata sunt. Oportuit autem ham duo simul explicare ad differentiam exemplarium quibus nos utimur. Emplar enim, cuius imitatione artifex aliquid facit,est in quo imitatione res fit, sed no est per quod res fit: quoniam exemplar non efficit artificiatum, sed artifex eruit illud imitando exemplar: filius aute dei est non solum in cuius imita-.tione omnia creatur,sed etiam quod emit simul cum patre ea quae creantur. Et propterea de ipso utrunq; dicitur,quod omniadi per ipsum & in ipso creata sunt. Non repetit ergo Paulus f rerflue i in ipso creata sunt,sed necessario ad explicandu i norure in ipso,sed sic in ipso stetia per ipsum creata sunt omnia. Et ipse est ante omius. pro,omnia. rtia habitudo est prioritatis secundum durationem,quae est prioritas qternitatis ad tempus:
alioquin non esset ante omnia. Et omnia in ipso constant. pro, constiterunt. Prius declarauerat relationes omnium creatorum in
fieri ad filium,manifestans quod tu fieri dependent ab ipso dupliciter,scilicet vicienter & imitatiue,modo manifestat omniudependentiam in esse ab ipso,dicendo & omnia in ipla constiterunt: ita quod non solu creata sunt in imitatione ipsius,sed etia stiterut in propriis esse in imitatione ipsius. Et vere se est,quoniam tandiu constat nostrum esse quadiu est imitatio diuina. Et per hoc manifesta t filium esse veru deu,ripote a quo dependent creata omnia non solum in fieri, sed in esse: quemadmodum lumen in aere pendet a luce solis non solum in heri, sed in esse. Et dicit constiterunt ad significandum quod cum hoc quod habent naturam non fluente sed constante constant in imitatione
Eq.Rursus dicit constiterut in praeterito, ad significadum quod
658쪽
non est noua haec dependentia,sed ex quo creata sunt constit runt in ipso. Et ipsa es caput corporis eccisiae. Proposuerat in regnupropterea quum declarasset dominium filii respectu omnis creaturae quod conuenit filio ex eo quod per ipsum & in ipso omnia creata sunt , descendit ad declarandum speciale eius regnum in quod trasuti sumus. Est autem speciale fili, dei regnuquod appellatur regnum dei corpus eccleuae tam triumphantis quam militantis:quoniam in his peculiariter regnat per gratia, primo fidei & iustitiae,& dem si gloriae aeternae felicitatis.Ipse noalius est caput.Metaphorico sermone principem delaribit caput corporis ecclesia ut simul cu eminetia respectu corporis ecclesiet describat ipsum parte corporis ecclesiae:caput enim pars est corporis. Et in hoc mysterium incarnationis significat. Et extinanicionem latam manifestat,subiungendo, Zψi es principium. apertissime dicendo & ip e qui est principium,omnium ut d claratum est est etiam caput:hoc est,pars eminentior tamen corporis ecclesiae,ut intelligamus quod qui est ante omnia ex supra omnia principium omnium,dignatus cst fieri caput eorpo
ris ecclesiet per mysterium incarnatimnis.Primogenitru ex mortuis.
Modu quo factus est caput corporis ecclesiae de .cribit esse resum. rectionem ipsius:resurgendo siquide effectus est immortalis tacundu corpus,& ecclesiam secundum statum in quo perpetua fatura est , inchoauit in suprema illius parte. Appellatur.autem
Iesurrectio generatio ex mortuis,quia reuera noua est generatio hominis:utpote ad vita immortalem etiam secundu corpus
Sic enim etia dominus illa appellauerat dicedo, i n regeneratioequii sederit filius hominis &c.Christus autem dicitur primoSenitus ex mortuis, quia fuit primus resurges ad vita immortaler uotquot em suscitati sunt ante ipsum,ad vita mortale sustitari sunt, unde & iterii mortui sunt .Et ipse dicitur pii mogenit'n5solu quia quilus ante eum ad vita surrexit immortale, sed etiam quia alij sequuntur ipsum resurgendo ad vitam immortale. Vast in omnibus ese primatum tenens. Hoc est. vi unus atquz ide ipse filius gerat primatum in omnibus reru ordinibus.ipse enam qui
primatu tenet in ordine naturali omni uex hoc test caput ec
clesiae,tenet quoq; primatu in ordine gratiae. Vnde quo ad hoc subdit, Quia tu ipso coplacuit omniplemiuiline ιnhabitare. Ratione reddit quare filius homo primatum tenet in ordine gratiae:quia in ipso secundu humana natura complacuit deo omne plenitudinem gratiae habitare.Nota singula verba:quoniam hic gratia
659쪽
Christi describitur ex qua habet s sit caput ecclesiae.Dicit complacuit, ut excludat meritu .non enim meruit Christi anima plenitudine gratiae,sed ex diuino beneplacito ab initio habuit.DNcit non solum plenitudine, sed omnem plenitudine: ut nihil Fratiae intelligamus deesse, sed oes gratias & omnes plenissime i tensiue & exlesiue intelligamus. Dicit habitare,vt intelligamus fixam in eo omne gratiae plenitudinem & no ad tempus,ut aliis sanctis quaedam gratiae coceduntur. Et pir eum reconciliari omnia in ipse. Quemadmodum de eodem filio secundum diuinitatem dixit,omnia per ipsum & in ipso creata sunt, ita modo de eodesecundum humanitatem dicit,& per eum,& in ipso reconciliari omnia.Per ipsum quidem mcieter: quandoquidem ipse est reconciliator omnium deo,in ipso vero inchoative: quandoquidein ipso Christo capite inchoata est reconciliatio omniu in resu rectione ipsius.Vnde & subdit: Faciscans. pro, pacificatis, Ua
guinem crucis iam. Deficiunt duae dictiones. Peripsum, D .pro,&,ςs P a in terris,sue. pro,&-incalis sunt.Reconciliatio pacificatos unit:& propterea reconciliationi praesentis temporis adium
git pacificationem temporis pr teriti. Effecta est autem pax perianguine crucis Christi: hoc est, per sanguine eius non qualite cunque,sed susum in cruce.Et adiungit per ipsum,tum ut voluntaria significetur effusio sanguinis in cruce ad pacificandu: tum vi eadem hominis deique hypostasis significetur, lut mortes in cruce secundu naturam humanam actione pacificandi exerceret. a Pacificata aute explicat tum ea quae in terris,tum ea quae in coelis sunt. Quum pacificare nihil aliud sit quam tranquillum ordinem diuinum efiicere,pacificasse qui in terris sunt,est tramquillum ordinem in iis quae in terris sunt effecisse. Et talem ordinem constat per Christi mortem effectum esse in hominibus: hic in anima per gratiam inchoatiue, & demum in resurrem
ne mortuoru contum mate.Tranquillum aut diuinum ordinem
in iis qui in coelis sunt effectum per morte Christi intelligimus, pro quanto rςparata est ruina angelorum: dc quicquid turbationis in ordine angelorum acciderat, in traquillum redactum est ordinem. Et Mu. Postquam in genere fructu gratiar Christi capitis explicauit, descendit ad speciem explicando fructu eiusdem gratiae Chrisii capitis specialiter in gentilibus. Et propterea dicit & vos,supple Gentiles.Triplicem aute communicatione subiungit a Cliristo capite ad Gentiles extensam prima est municatio gratiar. secunda est comunicatio afflictionum. tertia est
660쪽
eomunicatio notitiae ac spei gloriae sperandae insinuas hoc tra ctatu P per has tres comunicationes trasserimur in regnum si iij. Comunicationem itaque gratiae gratu facientis tractas dicit, stri; essetis aliquando alienati.proculdubio a deo, utpote idololatrae. Et inimici sensu.pro menti. Datiui casus est meti,quamuis dapliciter exponi possit.Vel loco ablativi. utuntur enim Graeci quadoq; dativo pro ablativo.Et sic est sensus:inimici mcte ad explicandum inon solii carnalibus operibus,sed etia mente quaes prema pars est animae fuerat inimici dei utpote male sentientes de deo. Vel dativus pro dativo intelligatur,ad explicandum cui fuerant inimici,videlicet menti: mali siqui de homines inimici
sunt menti propriς:quoniam amant & quaerunt malum mentis propriae priuationem felicitatis. In operibus maia. Vtrique sensui seruit,& explicatur ratio alienationis & inimicitiae fuisse
opera eoru mala,procuIdubio malo culpae. Nune autem reconci-hauit.filius caput ecclesiae.In corpore ea is eιM.Ad disserentia eius
quod dixerat corporis ecclesiae,dicit in corpore carnis suae: ut i telligatur reconciliatio facta in naturali corpore proprio, non in corpore mystico. Modus autem quo in corpore carnis proprietreconciliauit omnes,subiungitur:Permorum.Deficit eius. hoc est I x mortem propria in corpore suo naturali. Exhibere.pro,ad exibendum vos.LGentiles. nctos,hoc est, mundos a peccatis. Et immaculatos.pro,dc irreprehensibiles. non solu mundos a praeteritis peccatis vestris,sed irreprehesibiles in actionibus subsequentibus.Et irreprae ibitis. pro,de inculpabiles .hoc est in iudicio in- accusabiles. Coram ipso. Ad singula trium refertur, ut scilicet e hiberet sanctos coram ipso,& irreprehensibiles coram ipso , de inculpabiles coram ipso: & differentiam mundoru irreprehensibiliu& inculpabiliu secudum iudiciu humanum. In quibus clare describitur communicatio gratiae gratu facientis Getilibus. Si tamen permanem inme. Ne intelligerent Colossenses huiusmodi fructus se habituros ex gratia Christi absq; propria cooperatione,subiungit necessarium cocursum propriae cooperationis:
dicendo,si tamen perseueratis in fide, non qualitercunque, sed Fundati crstabiles. hoc est, si perseueratis habendo fidem prosundameto vitae & actionu vestram,& in illa perseueratis firmi. Et 3mmobiles a Pe euanuli . Non sufficit perseueratia firma in fide,sed exigitur immobilitas a spe euangelizata: ut L immobilis ter speretur futura beatitudo. nihil em prodest credere, nisi adsit immobilis spes coelestis patriae.Immobilitatem aute spei fieri