장음표시 사용
971쪽
al;am personam.& propterea dicendo de Iesu Christo quod est
solus dominus no excluditur pater aut spiritus sanctus. Comm nere autem vos volo. Propositis tractandis incipit tractare proposita: inchoans ab illa particula, qui olim praestripti erant in hoc
iudicium. scientes semel omnia. pro,hoc, quoniam Iesu. pro quod,
dominio. Non est hic sermo de aliquo homine, sed de deo. γορ-- lum de terra Aerapti salvans, secundo eos qui non crediderunt perdidit. Historia utraque clara est in libris Mosi in quibus narratur Se P deus eduxit populum de terra Agypti, luando ipsum ab imp
tu Pharaonis quem submersit in mari rubro:& rursus narratur quod populum eundem murmurantem & toties non credentem deo puniuit Cepe i n deserto. Angelis vero qui nonseruauerunt suum principatum. pro, suam originem. hoc est, qui non seruausrunt seipsos in illo decore in quo conditi sunt: utpote maeulantes seipsos peccato. Sed der liquerunt suum domicilium. In coelo taquidem erat eorum domicilium simul cum angelis qui ibi reis
manserunt. dereliquerunt autem meritorie propria culpa: exscutione autem electi. In i Jicium magni dei. pro,diei. Et praeponitur articulus diei, ad significandum illum terribilem diem uniuersalis iudici j. Et dicitur dies magnus,quoniam comprehendit merita uniuersorum discutienda. Hinculis aeternu sub caligine reseruauit. Datiui casus est vinculis: & potest iungi cum antecedentibiis vel cum sequentibus. Et siquidem precedentibus iungitur, sensus est quod reseruauit angelos in iudicium magni diei ad aeterna vincula. Si vero iungitur sequentibus,sensus est op rese uauit eos sub ea ligine ad vincula aeterna ducendos in iudicium magni diei. Et appellatur vincula sub caligine aeterna, eo quὁd adueniente iudicio magni diei poena vinculorum non cessabit. Nee intelligas eorporeos laqueos: sed vim diuinae virtutis detinentem vires angelorum tum intellectivas tum operativas
aufert enim ab eis libertatem tum motu cium faciendi, tum etiam intelligendi quaedam. Appellatione autem caliginis, aer intelligitur communi sensu. Sicut Sodoma π Gomorra fuit imariuitates simili modo exfornicata cr abeuntes posἱ carnem alteram facti sunt exemplum. pro propositi sunt exemplum, ignis aeterni pae nam suntnentes. Quaeeunque hactenus dixit de populo, de angelis, 3c de Sodomitis, ad hoc dixit ut ab exemplo horum praescriptos in iudicium istos impios suaderet. Historia subuersio nis Sodomae & Gomorrae in Genesi habetur. Quod autem di- Qxur p abeuntes post earnem alter ira seu alienam , caro alien αὶ eo n
972쪽
a concubitu sigmficatur : qualis est caro masculina .prius enim ipsas ciuitates, deinde viros earum comemorat specificando crimen,dicendo & abeuntes post earnem alteram.& de his subiun it in propositi sunt in exemplum.αQuod vero adiungitur lanis aeterni, potest construi cu pr cedentibus. Et est sensus:pr positi sunt exemptu ignis aeterni,qui est paratus diabolo & an- illelis eius. Potest & construi cum sequentibus. Et est sensus: si stinentes poenam ignis sterni. Appellatur enim combustio ill rum poena ignis qterni:eo quod irreparabilis est & perseuerabit
Vsque in finem mundi patria illa combusta.simio G in. DLb missomniantes. Demostiat impios homines de quibus dixit,sub iintroierunt,&c. tractando proposita superius eorum crimina. lcarnem quidem maculant. iuxta id quod superius dixerat dei nostri gratiam transferentes in luxuriam .Maculant aute peccato. , iaminationem autem sternunt. iuxta id quod superius dixerat ,& ἡ soluin dominatorem neFautes. I laiestatem. pro,glorias, autem Iti minant. iuxta id quod superius dixerat & dominum nostru Iesum Christum negantes.Dicit aute pIuraliter glorias propter
duas Iesu Christi glorias: si uinam videlicet & humana. Quam suis etia gloriae pollini referri ad diuersas rationes gloriae Cbn-
sti, puta ratione miraculorum ,ratione missi spiritus sancti ,ra- tione doctrinae,&c. Quum inc . pro,Michael aute archange quando eum diabolo dij utans altercabatvr de corpori Pico si , non est i ii αὐλὸ iiamum inferre blasphemiae sessilia ti,imperet. pro, increpet, ti-
N,pro,te,deus.Vltimo propositam particulam glorias blasphe- imant prosequens arguit eos ex verbo Michaelis. Unde autem Iudas hane ait rcationem nouerit,nescitur. Non desunt tamen . qui ex apocryphis Hebraeorum sumptam dicant. Altercatio autem de corpore Moysi intelligitur facto potius quam verbo.Michael enim princeps populi Israelis occultauit corpus Moysi ne . populus idololatriam comitteret adora n do Moysen: diabolus autem nisus est educere corpus Moysi in publicum. & haec fuit altercatio secundu facta. Et quoniam Michaelis opu raeualuit larguendo diabolum non maledica verba dixit, sed increpet te ldcus,quae sunt verba iustitiae. Hi autem quainiique quidem ignoras ,
Hasthemam,quecu que ante naturaliter tanqua muta ansmalia norunt,
in corrμmpuntur. Exaggerat crimen horum,extendendo eoia blasphemias ad quaecunque ignorant,proculdubio durana .Et ut . omni ex parte animo corruptos hos demostret, adiungit quali- ter se habeant ad ea quae novit: ut tam erga ignota q erga n
973쪽
eos male se habere aperiati Deprimit quoque eoin eognitionε
dicendo tanquam muta animalia. significat enim eorum cognitionem expertem esse rationis: quemadmodii notitia anim Iliubrutorum,quae muta appellat,quia non loquuntur.In sensibilia bustitaq; rebus quas,ut animalia bruta nouerut,dicit ipsos corrumpi,proculdubio secundum animo,affectu corrupto illis inhaerentes. ruisiis. Tractat illam particulam olim praescripti, r Dredo figuras eorum .stui. pro,quia in via Cain alierunt. De eindem seductoribus loquitur quod figurati sunt a Cain, imitates
irreligiositatem eius,erga ea quae dei siunt. Et errore Balaam me eede .pro,mercedis, essis t. hoc est,& effusi in libertate peccan di,errore seu deceptione mercedis Balaam. Auaritia istoru describit,imitatium Balaam mercedis causa errantem ad maledicendum populo dei. Et in contradictione Core perierunt. Ambitionem eorunde notat,imitantium Core de socios ambietes prino ei patum sacerdotij.Omnes hae historiar in libris Moysi habeniatum de Cain circa principium Genesis:de Balaam Nu. vigesimo& vigesimotertio: de Core Nu,decimoseptimo. His ni in otioli Diri pro,in dilectionibus vestris. maculaec uunt s.De eisde dicit. hi sunt macular coui uates in dilectionibus vestris.Appellat illos maculas,quia non solum ipsi erant maculati,sed erant etia ma cillae alioru .Et dicit eo uiuantes in dilectionibus vestris: hoe est in beneficiis a vobis susceptis eo uiuia facientes ad macula sum alios: abusum enim beneficiorum,eoru maculis ac couiuiis inaserit. Sine timore, pro,intrepide,smetipsiospascentes. Vestrarum siquidem dilectionu beneficiis,sed no vestri sancti timoris pariaticipes intrepide vacat ad hoc, ut seipsos pascat. Nubes sine aqua quae aventu circunferuntur. Assimilat istos nubibus inutilibu facile motis a variis vetis: ut vanitatem eorum agitatam variis appetitibus gloriar, adulationib',& huiusmodi,describat circa excelsa versari. Arbores autumnales, hoc est in autumno forentes: quod est contra naturam arborum:& propterea subiunetit
Inf AM'.arbores enim soretes in autumno infructuost si e sis mort e.Semel ante baptismnm de iterum post baptismum. Era Aeatae,a fide. Quo ad metaphoram vero arborum dicuntur arbores bis mortuae eo quod moriuntur quo ad fructil,& dein de quo ad ipsam arborem. Et hoc conuenire dicitur arboribust florentibus in extremo autumno. aiunt enim subsequi arboria mortem. Vnde & merito subditur eradicata :quia subsequitur eradicatio eonun. Fructu fri maris, dest mantessura confusiones. 41 mm plur
974쪽
muralis numeri est feti:& determinat fluctus. Assimilat siquidε eosdem guctibus seris despum antibus sua dedecora. Apparet
enim fluctuosas maris undas seras,propter terrore, spumantes. cum spuma proseretes ea quae minus decora sunt,quae lunt etiafoeda ad videndu: ut pote immunditiae Et in hoc peccatu linguet istorum tangit. proferunt enim dedecora sui cordis. Ddera e rantia. Non intelligo stellas erraticas ouas planetas dicimus Quoniam regulares sunt earu motus sed impressiones igneas in aere,quarum aliquas sydera volatia appellamus: νt post assiabitatos nubibus,arboribus ac fluctibus etia ignibus errantibur assimilauerit eos .es Et apte stellis errantibus etia alsimilantur, vi mometanean5 solum instabilis eoru gloria significetur. Huiusmodi enim stelli,statim quum fiunt desinunt. Quibus pra- cella pro,caligo enebrarum ser ala est in aetertium I plos homines refert relativum quibus: bis enim caligo tenebraru inseruata seruatur pro domo in aeternum .et, uit autem de buseptimis
2 a .m En ictus.Hie est locus unde Hiero. refutari dicit a multis Ela epistolim, nec ab π:quont m etsi citare apocryphaz to magis licet Ῥαm p pla , R boritati tame sacra: isipi Ne derogat, ut apocrypha prophetia ut simpl citer & ab Blute ophetia inducatur Quod hic fieri clare Upareridum absolute dicitur,prophetλuit autem δες F e Vinμt pro veme pr uentis temporis.=-m Mim milib-s s. AnVli significarii Faeere iudicium contra omnes. faba udi iniquos. E ara re omnes inhus da omnibara oenb-impietatis ro quibus impu egerunt: σa . nisu. Juris quae locuti sunt contra deμm peccatores murmuratores via r usi,secundum de re μμ ambulantes. senten. idi est clara. Et os illorum termino per iam, pro superba, mirantis tresin qu du gratia. Adulatores significat per modum admi rationis commendanti personas utilitatis causa. 's autem cha..issimi. pro, dilecti. memore estote versorum ma praedicta sisnia;
ilis antiquis, sed exi in prophetiis Apostolicis eonfirmat horesse oraelari pios. si is diceboni vobis qμο um, pro quod, in remporibm venient ii set Uec-n tam desideriasua ambulantes mimhietatib 1.Nouissim tempora appellatur tempora evageli,
deseribit ab officio segregandi cotrario officio Apostolico, tu, est congregare& adunare: bi enim segregant ab unitate es
975쪽
M. Vt intelligamus quὁd animales contra spirliuales distin- uumur, adiunxit spiritum non habentes. Animales siquidem muntur quorum studia est ad ea, quae sunt vegetatiuae& sensitiuae partis,spirituales vero quoru studiu est ad ea quae sunt conformia rationi ae meti ad ea qiit iant spiritus sancti. es unde iregione subiungit, Iris autem . risimi pro,dilecti,superadificam
pes vosmetifessan I sima nostrae. pro, vestrae, Mis. hoc est,statum vestrum & opera vestra erigite super funda meoisi sanctistinue vestrae filei. Inspiritusan cto erantes. O eribus adiungit orati nem: hoc est,mentis eleuationem in deum. Vosmetipsos in duri Gona dei seruate. His enim duobus seruatur dilectio erga deum. De antis misericordiam domini nostri Iesis christi m vitam aeternam. Ecce spes suturae felicitatis. adiuncta fidei & eharitati. Et hos quidem arguite iudicatas : idos vero sal aD,δε igne rapisnteiratos autem miseremini in timore. Tii membrem hane distinctionem textus non habet, sed bimembre tantum.& est legendum Et hos quidem comiseramini dum diiudicamini:itis vero in timore sis Mate ex incendis rapientes.Vbi clare patet,quod postquam instruxit illos,nuibus scribit, de propria ipsorum salute instruit eosdem de aliorum salute procurada dupliciter relative ad diuessos. Q fbusdam enim eommicterandum esse docet,eonsiderado propriam fragilitatem: propria enim fragilitas imo propria subiectio significatur dicendo dum diiudicamini: hoc est dum vos quoque iudicio subiecti estis, utimini misericordia erga illos qui fragilitate peccant. Erga illos vero qui liberius p
eant, utimini aut horitate, seruantes eos in timore: ut sic eos eripiatis de igne aeterno. Odientes eam qua carnaia est. pro, quae ex carne , maculatam tunicam.utrunque autem officium esscite,
non eum odio personarum. sed odio habentes maculatam tunicam quae est ex carne. Sub metaphora maculatae tunicaeso didatam vitiis conuersationem, sordida opera quae sunt tanquaindumenta animi signifieati & dicit maculata ex carne tunica, quoniam ex earnali affectu maeulantur opera. Ei autem qui ρε-rens est vos pro,illos, conseruare sine peccato, consιtuere ante e-stinum finia sua immaculatos in exultation sim aduentu domini no-λlei tisis christi. superfluunt hae sex vltimae dictiones. solide Deest una dictio. Legendum est: soli sapienti deo. Sicut solus deus est bonus quia reliqua mendicant bonitatem ita sol deus est sapiens quia reliqua mendicant sapientia, sicut de esse. Sriuatori Marro ter Irsum Irisum dominum nostrum. Iuperauit
976쪽
et Iesum Christum dominum nostrum.Saluatio nostra n5 n sed deo attribuitur, quoniam vere ab ipso non a nobis est 'Lillud Osee: Saluatio tua ex me, perditio autem tua ex te. Rufia O magni calaomua magnoruna operum.Et imperium. -raecipiendi omnibus. Et po .faciendi Omnia. Ante omni e-Lao nune.Superfluunt quatuor dictiones ante omnia , secula. - essendum est: ιne G in omniissecula:amen. Et sic finitur epistola Iudae:& est finis Commentariorum nostrorum super no
., etoe die i . Augusti M.D XXIX. tis autem propriae sera oesiimoptimo. Apocalypsim enim sat r dae nestire expons I iuxta sensum literalem;exponat cui deus concesserit. in CommentarioruThomae de Vio Caietani Cardinali, Dum disti in Epistolas omnes Pauli & Canonicas,per Ioannem Do
'nielis.S.D.N.pp.poenitentiarium L authoris operisfamiliarem summo studio recognitorum, finis.Laus uni & trino.
977쪽
Euangelista absque ulla haesitatione habetur author huius libri, dc propterea a commemoratione Euangelii quod seripserat inchoat. Et dicit te primum se monem fecisse,eo quὁd in scriptis redegerat illum. Te omnib-.in genere nosingulis, nullus enim Euangelista seripsit omnia sigillatim. Vnde non diciequod in primo sermone dixit omnia:sed quod habuit sermone de omnibus.O Neoptuli. Idem est ad quem EuageIium miserat. Quae erepit Iesmfacere oe docere pro,sacerόq; & docere. Non disequat Iesus fecit dc docuit, sed quae coepit dc facere & docere:tum ex parte diuersarum in Christo naturarum,ad differentia eorsi quae secit antequam esset homo. Significantius nanq: dicit quae coepit Iesus,nomen enim est hominis Iesus. Ipse siquidem ant quam esset homo,creauit coetu & terram,&c.sed de his non est locutus in Evangelio Lucas: sed de iis quae postquam est homo. eoepit sacere dc docere.Tum ex parte rationis agendi, ad disserentiam alioru sanctoru: quia nullus nec etia Moyses inchoata do seu, ut principium rectae beatris vitaen fecit & docuit, nisi Iesus, qui quia caput totius erat rectitudi nis,dicitur quod coepie de facere & docere.Vnde & faciendo dicebat, ut quemadmoda ego feci.& iterum,si non venissem & non secissem. Et docendo dicebat, discite a me. dc rursus,ego aute dico vobis. σTum ex parte actionum,ad differentia eariinde actionuimperfectarum seu secundum quid:quia nullus aliorum exercuit illas simpliciter.nullus priscorum patrum lacu absq; deficere, nullus docuiemm iij ex
978쪽
ex integro.solus Iesus & secit absq; ullo desectu , dc docuit periflacte.& propterea de ipso solo velificatur quod coepit de sacere,& docere,simpliciter de absolute. k que io diem qua praecipiens πο- φὶμ, ν stiritum fan ἱ-m quos eleg t. Deest,sursum insumptis est.Dictio interpretata praecipiens,non est pretlantis,sed praeteriti tem oris participium activum: quo quia caremus, circunloquimuricendo qaum pi cepit es Verum multae restant ambiguitates. Prima est an per spiritum sanctum, reseratur ad praecepit,an ad elegit. utriusque enim constructionis textus Graecus capax est. Secunda est an praeceptum significatum per praecepit,intelliastenduna sit factum illo die an prius.nam & hoe anceps est quoniam constat relativum quo, referri ad assumptus est: & nsscitur an comprehendat etiam tempus mandati . et Tertia
est quid seu quae pr ceperit.es Et ab hac ultima retrogrado ordine inchoando verisimile est illa fuisse praecepta, quorum iavltimo euangelii Lucas meminit: ut hoc initium sit repetitio summaria illius finis et Ad secundam verb dicitur quod qua dam scripta a Luca in fine euangeli j, fuerunt ante diem asee soni ,.quaedam aute illo die mandata .a Ad primam aute crediderim ego dicendum,quod per spiritum sanctum refertur ad elegit.se: ipturus enim Lucas gesta apostolorum,sapienter pret- milit, quod fuerant ter spiritum sanctum electi a Iesu:alioquin ineongrue adiunxistet primo χrmoni id est euangelio de Chilsto,hunc secundum sermone de gestis hominum multum enim degenerasset materia huius sermonis a materia prioris sed ubi de gestis hominum per spiritum sanctum electorum ab ipso Iesu seeundus est sermo quadrat primo.-Et quod dicitur, quos elegit per spiritu sanctum, ad ipsos elecios resertur spiritus san.ctus.Ae si a pertius dixisset,quos elegit apostolos per spiritsi tam ctum fore.Et hoc ad disseretiam Iudae, qui ex parte quide Chri si electus est per spiritu sanctum, sed ex parte sui non est electus per spiritu sanctum. Vnde de ipse dominus ait: nbnne ego elegi
vos duodecim,& mus ex vobis diabolus est ambiu pra iis ipsum xivum post passionem s-m in multis argumentis. Pauca horum argumentorum m euangeliis scripta sunt, ea tamen quaestris pia sunt, sitficiunt ad astruendam veram Christi vitam corporalem post mollem eius. Per dies quadraginta. Α die resurrectionis copulandi su nosti quadraginta dies, quibus post mo
rem monstrauit se viventem. arens em Coactus est intemptes dicere a re reor, eo quod participium pastiuum praese n tia
979쪽
e poris est in textu Graeco: & si dixi siet eonspectus praeteri et
temporis,usus fuisset participio. Et liquens de retuo rii. Non sola locutionem, sed materiam sermonis explicat: ut omni ex parte monstraret semetipsum Iesum esse. Et conuescens. Hoc apud GR eos non habetur: sed vel congregans vel commoratis, variant enim Graeci codices. Et xtraq; lectio admitti potest: nam ct Iesus congregatis discipulis dc commorans adhuc inter eos. praecepit eis. proculdubio in die ascensionis . Ab Hierosolymis ne discederent. Inter Christi resurrectionem & ascensionem recesserant ab Hierosolymis,tum eundo in montem Galilaeae, ubi eonstituerat iulis Iesus,tum eundo ad exeicitia sua,quibus victum sibi parabant. ut patet de illis qui cum Petro piseationi incumbebant. Inter assiensionem autem & Pentecosten, prohibiti sunt discedere ab Hierusalem: quoniam ibi recepturi erant spiritum sanctum. Unde subditur, s/d expectarent promissionem patris quam aussistis. inquit,peros meom. pro,quam audi stis ex me. Reliqua sunt intc pretis. Promissio patris quam audierant ab ipso, promissio est spiritus sancti, a Ioanne euangelista plenius scripta. Quia Ioannea quidem baptibuit aqua: xos autem bapsi ibimini. Deest, in , stiritis sancis nou post multas hos dies. Differeti ani inter baptismum suum& baptismum Ioannis, declarat Iesus no esse penes elementum
quia uterque utitur elemento aquae sed penes foe quod ille baptizauit in aqua sola, vos autem baptizabimini in spisitu sancto. Et omnes quoque qui in Cluilio baptizantur, baptizantur in spiritu sancto. Verum ad literam Christus loquitur de baptirmo discipulorum in visibili signo spiritus sancti,& ideo e regione baptismi Ioannis Iocat baptismum apostolorum. Ac fi apestius dixisset: Ioannes quidem congregauit populos sensibilibaptismo aquae: vos autem sentibili baptismo spiritus sancti eo gregabitis mundum .i Vnde nihil refert ad hoe nouum in tasno sensibili spiritus sancti baptisma, an apostoli fuerint priuabaptietati baptismo Christi. itur qui conuenerant. Hactenus reis petendo continuauit hoc secundum volumen priori : modo i ehoat dicta ac gesta in die ascensionis quae in euangelio fueritne tacita. Interrogabant eum, licentes. Tam conuentus quam quaestio in Bethania fuit in mole Oliveti.et omines in tempore hoe re ituraret-m Isra 'Adhuc isti nescientes quid dicant & propriam minus intelligentes vocem interrogant de tepore secundi adue tus quo Ieius veniet rex costitutarus regnsi dei in uniuerso mulsdoinuod isti ad c uo edocti a spiritu sancto appellari tegnum
980쪽
Israel iuxta voces prophetarum quas audierant Dixit autem elao; U ν6Dum nosse tepora νel momenta quae pater posui: in sua. Deest, ipsius potesZue.Quoniam bona fide interrogabant quan uis minus intelligerent quaesitum respondet dominus directe ad quisitum,explicando quod quaestio erat eis impertinens. Et si illitum n6 fuit nosse huiusmodi tempus,indubie credere debemus quod nulli alteri homini huiusmodi notitia communicata est.
Nec dicit non est vestrum noste tempora vel momenta quo niam multa tempora & multa momenta futura nosse nostrum
est sed limitat ad ea quae pater posuit in sua i psius potesta te, ad
differentiam temporum & momentorum quae idem pater pisuit in potestate corporum coelestium. Unde dictum est in Genesi ut sint in signa,& tempora, & menses, Jcc. Vt hinc intelliga. mus quod tempus apparitionis Christi ad regnandu ubim, non est constitutu in cursu syderum,sed in sola dei potestater ac per
hoc tanquam in ea latens,nulli notum est nisi ipsi Iesu. sed ueri pietis virtutem. prO,potentiam, sum e Gitu pro,illapsi. Est enim participium praeteriti temporis. Spiritus saucti in vos. Euentus subsecutus testatur veritatem horum: acceperunt enim illapsi spiritus sancti in eis robur ac potentiam tantam ur mundus o stupuerit.Et eritis mihi testes in Hieri salem.primo. Et in omni Iudaea.
deinde. Et Samaria. Meminit Samariae. quoniam Samaritani Niant Vesut haeretici seu excommunicati apud Iudaeos: Mi n spemele Iesus inhibuerat discipulis suis ire ad Samaritanos. Ac si apertius dixisset,non erit amplius distinctio inter Iudaeos & s, maritanos, sed ad omnes mitto vos. Et usque ad ultimum terreri, militer inhibuerat prius,in viam gentium ne abieritis, & propterea modo ad uniuersum mundum ituros declarat. Et quum γὰρ dixisset,xidentibu issu eleuatus est.proculdubio a terra. Eleua tus autem non ab alio quam a seipso. Eleuatus sursum no sonadendo gradiens ,sed totus simul eleuatus est: ut nullis alis, nullo motu brachioru aut pedit aerem agitaret,sed totus simul leua retur sursum. Et fuit eleuatio ista a terra videntibus illis ut eumque palpaverat, qui locutus eis fuerat,qui praedixerat eis,&c. no ' alius Ospiceretur eleuari.si enim in aere apparuisset, putassent' forte quod non ipsemet esset, sed phantasma aliquod: dum auteeum conspiciunt eleuari,omnis suspicio tollitur. Et nubesse cepit eum as oeulis rarum.Non dicit & nubes suscepit eum quonia nullum suit ibi nubis adminiculum sed nubes suscepit eum ab oculis eorum:quia subduxit eum ab oculis eorum.Nec aliam intel-