장음표시 사용
221쪽
EpisTOLARUM PARS I. Epist. LXX. ait
ulla sui imminutione dilatari & contrahi possit, ii vc per se id fiat, sive
aliunde. Postremo igitur ; & demiror cquidem quod ne in intellestum tuum cadere possit, quod aut mens humana aut Angclus hoc Drme modo lintextenti, quasi implicaret contradictionem. Cum ego potius putarem implicare contradictioncm quod potentia mentis iit extensa, cum mens ipsa non sit extensa ullo modo. Cum enim potentia mentis sit modus mentis intrinsecus, non est extra mentem ipsam, ut patet. Et consimilis ratio est de Deo: unde me consimilis ierit admiratio, quod inrosponsione ad penultimas instantias concedis eum ubique esse rationepotentra , non ratιone essentia; quasi potentia Divina, quae Dei modus eri, extra Dcum Set sita, cum modus realis quilibet intime semper insit rei cujus est modus: Unde necesse est Deum csse ubique, si potentia e3us ubi-
Neque suspicari possiim per potentiam Dei intelligere te velle essectum
in materiam transmisiij m. Quod si hoc intelligas, non video tamen quin eodem res recidat. Nam hic cffcetus non transmittitur nisi per potentiam Divinam, quae attingit materiam suscipientem, hoc est, modo aliquo reali unitur cum G, ac proinde extenditur; nec tamen interca separatur ab ipsa Divina essentia. Videtur enim, ut dixi, conspicua contradictio. Sed hisce statui non immorandum. . Ad quaestiones transvolo, postquam monuerim, quam contristat an, mum continuationis tuae Philosophiae desperatio: Sed aeque refocillattamen certa spes Tractatus illius delidcrattulini quem haec aestas parturit; cito de feliciter in lucem prodeat exopto.
Ad respons ad quaestiones. Ad primam & secundam respondes sane constanter & conventcnter tuis principiis, quod a quolibri, nili sententia vicerit melior, & cxpecto,& laudo. Ad tertiam; ex navigiolo illo tuo has mihi comparavi merces. r. In motu esse mutuum corum quae moveri dicuntur renixum. 2. Quietem esse amonem, nempe renixum quenda sive resistentiam. 3. Movera duo corpora, esse immediate sieparari. 4. Immediatam illam separationem esse motum illum, sive translationem, praecise sumptum. Cum vero duo corpora se expediunt a se inviccm, nisi vim in utroque expedi tricem & avulsoriam adjeceris notioni transsationis,seu motus, motus hic erit extrinsecus tantum respectus, aut alsquid fortasse levius. Separari
222쪽
2ra RRNAT i DLs CARTE fenim vel significat, superficies corporum quae se modo mutuo tangebant distare a se invicem, distin tia autem corporum ex trinsecus tantum est respectus; vel significat non tangere quae modo tangebant, quae priva tio duntaxat est, vel negatio. Certe de sententia tua hac in re non satis clare mihi constat. Ego vero, si mihi ipsi permitteret, judiearem motum esse vim illam vel actionem, qua se a se invicem mutuo expediunt corpora quae dicis moveri, immediatim autem illam separationem eorundem esse essectum disti motus, quamvis sit vel nudus duntaxat respectus, vel privatio. Sed aliter tibi visum est Philosophari in explicatione definitionis Motus, Artic. 23. Part. 2. ubi equidem mcntam tuam non plene capio.
Ad reliquas quaestiones omnes quas proposui respondisti perspicuere appotite. Sed ad pleniorem intelligentiam corum quae ad sextam ac cumulavi, expecto dum prodeat exoptatissmus tuus libellus de Atacib
Caeterum, quantum ad verba illa mea ultima, An usi res , δα. partu ribat protecto mihi mens eWanidam aliquam subtilitatem, quae jam ess git, nec mea interest revocare. Hoc tantum quaeram denuo, utrum materiasibi liberepermissa, i. e. nul lum abunde impulsumsuscipiens, moveretur, an qu esceret. Si movetur a senaturaliter, cum materia sit homogenea, & capropter motus ubique essetae qualis, sequitur quod tota materia simulac fuerit, disjiceretur in partestam infinite exiles, ut nihil ullo modo ulterius abradi posset ab ulla particula. Quicquid enim abradendum imaginaris, jam disjectium est ac dissolutum, ob intimam vim motus per universam materiam pervadentis, vel, si malles, insiti. Nec partium aliae aliis magis mutuo adhaerescent, aliove cursum flectent quam aliae, cum sint omnes prorsus consimiles juxta quamlibet rationem imaginabilem. Nulla enim figurae asperitas vel angulolitas fingi potest, quae non jam contusa sit ad ultimum quod motus poterit praestare; nec ulla motus inaequalitas in ut Iis particulis ponenda est, cum materia supponatur persedic homogenea. Si naturalitarigitur moveretur materia, nec Sol nec coelum, nec terra esset, nec vo lices ulli, nec heterogeneum quicquam, sive se bile, sive imaginabile , in rerum natura. Ideoque periret tuum condendi coelos terrasque, cartis'
raque sensibilia, mirificum artificium. Quod si materiam quiescere dicis ex se nisi aliunde movetur, quodque haec quies sit positivum quid, vim inde materia aeternum Pateretur, de
223쪽
affectio naturalis destrueretur in perpetuum, ut contraria dominaretur: quod videtur duriusculum. Nec. tamen tutius forsan esset quietem sta tuere motus privationem, sive negationem; caderet enim omnis resistendi actio in materia quicscente,quam tamen agnoscis: Quamvis & id ipsis mintellectui meo nonnihil negotii facessat. Dum enim quietcm auctioncm statuis materiae, motum ctiam candem esse statuas nec cile est; siquidem materia non agit nisi movendo, aut saltem conando motum. Male profecto me habent isti scruput i, quos quam primum eximere mihi poteris,
Quinetiam adeo superstitiose haec prima principia pensito, ut nova
jam mihi ingeratur dimcultas de natu ra motus. Cum scilicet motus corporis modussit, ut figura, litus partium, dic. qu eriposset, ut transeat ab uno comporem aliud, magis quam Hii modi corporei ' Et univertim imaginatio mea
non capit, qui possit fieri ut quicquam quod extra subjectiam csse non potest cujusmodi fiant modi omnes in aliud migret subjectum. D
inde quaeram, cum unum corpus in aliud minus, scd qui cscens, impingit, secumque defert, annon quies quiescentis corporis similiter transmigrat in deferens, aeque ac motus moventis in quiesccns P Videtur enim quies res adeo otiosa ac pigra, ut eam taederet itineris. Cum tamen aeque resis sit ac motus, ratio cogit cam transire. Postremo, obstu pesco plane, dum considero quod tam levicula ac vilis res ac motus, so lubilis etiama subiecto & transmigrabilis, adeoque debilis ac evanidae naturae ut perirci protinus nisi suuentaretur 1 subjecto, tam potenter tamen contorqueret subjectum, & hac vel illac tam fortiter impelleret. Equitam pronior sum in hanc sententiam, quod nullus prorsum sit motuum transivis, sed quod ex impulsu unius corporis aliud corpus in m tum quasi expergiscatur, ut anima in cogitationem ex hac vel illa occasione; quodque corpus non tam suscipiat motum, quam se in motum exerat a corpore alio commonefactum; &, quod paulo ante dixi, codcio modo se habere motum ad corpus ac cogitatio se habet ad mentem, nimi rum neutrum recipi, sed oriri utrosque ex subjecto in quo inveniuntur; atque omne hoc quod corpus dic itur, stupide temulente esse vivum, ut pote quod ultimam insimamque Ῥιvina essentiae, quam perseetillimam vitam autumo,. umbram sesamo ac idolum, vcrumtamen sensu ac animadversione delii tutam. Caetcrum transitus ille tuus motuum a subjecto in subjectum , idque a masori in minus, dc vicissim, ut supra monui, optime repraesentat na
224쪽
2 16 RENATI DES CARTE frursus expandere; penetrare facillimc materiam, & non implere; agitare quovis modo ac movere, & tamen sine machinis ullis & uncorum nexu. Verum diutius in hoc loco hae ii quam putaram: sed ad institutum propero, hoc cst, ad novas quaestioncs proponendas, super singulis illis articulis Principiorum tuae Philosophiae, quorum vim nondum fatis in telligo. Ad Partis primae Artis. 8.Perspicue vide-us, &c. Nec perspicue videmus extensionem , figuram,& motum localem, ad naturam nouram pertinere, nec videmus perspicue non pertinere. Utinam hic breviter dcmonstres, nullum corpus posse
Ad Artis. 3 7 Annon major perseetio est id solum velle posse hominem quod sibi
Optimum cstet, quam posse etiam contrarium; cum melius sit sem-Ier selicem esse quam vel summis aliquando efferri laudibus, vel etiam empcrp. Ad Anici s q. Hic rursus repeto, quod oportebat demonstrare, nihil extensum cogitare, aut, quod videbitur facilius, nullum corpus poste cogitare. Est
enim dignum ingenio tuo argumentum. Ad Artu. 6O. Quamvis mens possit contemplari scipsam ut rem cogitantem, exclusa omni corporea extensione in hoc conccptu, non tamen cuincit quicquam aliud nisi quod mens possit esse corporea vel incorporea, non quod sit defaeto incorporea. Iterum igitur rogandus es ut demonstres, ex aliquibus operationibus mentis humanae quae corporeae naturae competere non pos sunt, hanc mentem nostram esse incorpoream.
Ad partis secundae Artis. 2 s.
Non vim velactionem quae transfert, ut ostendam illum semper esse in mobili, &c. Annon igitur vis ipsa atque actio motus cst in rc mota λAd Anic. 2s.
Estne igitur inquiescentibus perpetua quaedam vis statoria, vel acti sistendi se, & corroborandi contra impetus omnes, quibus parteS Corum divelli possint&disjici, vel totum corpus alio abripi & tranferri λ Adcout quies recte definiri possit, vis quaedam vel actio interna corporis, qua corporis partes arcte constringuntur ad se invicem & comprimuntur,
225쪽
adeoque a divisione vel dimotione per impulsum alieni corporis dei enduntur λ Hinc enim illud consurgeret, quod a meo intelle situ minime alienum est, materiam utique vitam esse quandam obscuram utpote quam ultimam Dei umbram cxistimo ncc in sola cxtentione partium conlistere, sed in aliquali sempcr actione, hoc est, vel in quiete vel in motu , quorum utrumque revcra actionem ess e ipse concedis. Ad Psic. 3O. Hic articulus videtur continere dc monstrationem evidentissimam,
quod translatio live motus localis nili extrinsecus sit corporum rei peetus duntaxat non sit reciprocus ullo modo. Ad Artic. 3 6. Quaero, annon mens humana, dum spiritus accendit attentius diutiumquc cogitando, corpusque insuper ipsum calefacit,motum auget universipis Artic. ys Numquid igitur cubus perfecte durus, persecteque planus motus per mensa, puta perfecte dura, periccteque plana, eo ipso insta iti quo amotu sititur, aeque firmiter coalescit cum .mcnsa ac cubi vel mensae partes cum scipiis; an manet divitus a mensa semper, aut ad tempus sal tem, post quietem Z Nulla cnim est compressura cubi inmensam, cum
hunc motum tanquam in vacuo factum imagHemur supcr mensam cxtra mundi parietes,' si fieri posset, sitam, ac proinde ubi nullus locus est gravitati vel levitati motumque s sti ex ea parte ad quam tendit cubus. Videntur igitur cx lege naturae, cum jam divisa sint cubus&menta, & nulla actio realis detur qua conjungantur, mansuras cinyeractu divisa.
Non video qui sit opus ut tam amplos particularum guros ac lusus circa corpus B describas, Videtur enim satis, si putemus singulas aquae particulas simili impetu moveri a materia subtili, & aequales esse particularum magnitudines. Hinc enim , cum B a quolibet latere brevissimis gyris vel semigyris vel alia quacumque ratione
motus proxime adjacentium particularum contunditur, necessario quiescet, nec in unam partem magis quam in aliam promovebitur. Ad Diqiliaco by GOoste
226쪽
Rx NATI DE s CARTEI Ad Artis. 3 7. bnea I9. Nec incedentper lineas tam re las,*c. Quid λ quod tam ad circularem magis accedunt, cum antea ovalem magis referebant figuram Θ Non plene capio.
Ad Artis. So. Sed ipsu qu.ttenus celerius aguntur in quolibet alias partes ferri. Posiuntne igitur celeritas motus & ejusdem determinatio divortium pati Θ Perinde enim videtur ac si fingamus viatorem currentem, cursum quidem dir gere Londinum versus, sed ceseritalcm cursus nihilominus ferri Cant brigiam vorsus, vel Oxonium. Subtilitas quam neutra Universitas capiet , nisi forte intelligas perferri, motum moliri. vel niti ut aliquortari
Ad Pariis tertiae Artis. I s. Annon juxta Ptolemaicam hypothesin Veneris Iumen, ad modum Lunae, nunc decresceret, nunc crcsceret, quamvis non eisdem mensu m& legibus Θ . Ad Artis. 3s Qui fit ut Planetae omnes in eodem non circumgyrentur plano . Fidelucet in plano Eclipticae, maculaeque adeo Solares, . aut saltem in planis Eclipticae parallelis, ipsaque Luna, aut in Equatore, aut in plano AEqua' tori parallelo, cum a nulla interna vi dirigantur, sed externo tantum se Tantur impetu pis Artis. 3 6, 37 Vellem etiam mihi stibindices rationem A pheliorum & Periheliorum
planetarum, &quam ob causam locum silbinde mutent singula : tum maxime cum in eodem sint voriice omnia, cur don iisdem in locis inveniuntur Planetarum omnium primariorum Aphelia &Perehelia λ Pra cessio etiam AEquinoctiorum quomodo ex tuis oriatur principiis λ Hic enim tu veras & naturales horum Phaenomenωn causas explicare poteris, cum alii fictilias tantum cxponant Hypotheses.
Ad Artis. Ss, sua in orbem aguntur. Sed quomodo primum inceperunt tam immensa materiae spatia in gyros convolvi vo rticesque fieri
227쪽
EPrs TOLARUM PARSI. Episti LXX. 217 Ad Artis. IT EJus partem qua a fumia impeditur, tac. Videtur perceptu dissicilius, quod lapis Λ impediatur a motu in D , cum nec de tacto illuc unquam, feratur, nec si impedimenturi tolleretur illuc naturaliter pergeret; per
Ad Artis. I9 Novam vim motus acquiri, & tamen conatum renovari hic dicis Nescio quam bene ea cohaereant Nam si nova vis acquiritur, & su mnon est renovatio mo- uperadditur, tus, sed augmentatio. Quod si globulus A movendo motum auget in eodem puncto baculi existens, nam vorticis globulos hoc exemplum respieit cur non semper m tus seipsum movendo accendit &auget λ Hoc autem modo jam prisdem omnia in flammam abiissent. Diuil red by Cooste
228쪽
Hie quaero, eum conatus globulorum, in quo lux de lumen eonsistit . fiat per integram vorticis amplitudinem, ita ut basis trianguli BF D multo major esse possit quam DB, & ab utrisque produc diametri DB,
decies putaves centies majoris factae, extremitatibus globuli obliquo conatu in cuspidem aliquam ad F, oculum cuiustibet intuentis, reprima tur, cur lux, puta Solis, non maJor videtur quam quae sit intra circu
Ad artis. 72. Non penitus hoc artificium contorquendi materiam primielamenti in spirales uve cochleares formas intelligo; praesertim in locis ab axe paulo remotioribus. Nisi hoc fiat, non tam quod globuli torqueantur circa par tieulas primi elementi, quam quod ipsum primum elementum, ab ipsis sortasse globulis leviter in gyrationem determinatum, se ipsum inter tria gularia illa spatia contorqueat, lineasque spirales in se describat. Orci to, ut hic mentem plenius explices. Sed & alia subinde hic oritur dubitatio. Cum particulae hae contortae constent ex minutissimis partieulis & rapidissime agitatis, quomodo illae minutissimae particulae in ullam formam vel magnitudinem majorem coaleseant, praesertim cum in sermandi
229쪽
G Artis. 82. Tam supremi quam Umi, m. Prodigii instar mihi videtur rapidus hic globulorum supremorum cursus, praei erum si cum mediorum comparetur & qui causas, quas in subsequenti Articulo profers, longe excedat. Si quid ulterius adinvenire possis, quo mollius hoc dogma reddatur, gramtum profecto esset audire. Ad stic. 84. Cur Cometarum eois c. Primam quamque impatienter tibi obtrudo occasionem explicandi quodlibet: Rogo ut hanc rem etiam hoc in loco breviter expedIas. iae setis. Io8. Perpretes vicinas Ecliptica οἱ in coelum abire coguntur. Qui fit ut non omnes sere illuc abeant, potius quam a polo ad polum migrando vom cem, quem vocas, componant λ . Ee 2 e d