장음표시 사용
291쪽
ιωne, &c. mallem, in praeparatione particularum insensibilium ex quibus alimenta constant, ut eae consormationem humano corpori componendo aptam acquirant. Haec praeparatio alia incommunis, & minus
praecipua, quae fit in omnibus viis per quas particulae transeunt; alia particularis & praecipua, quae est triplex, I. in ventriculo & intestinis, a. in hepate , 3. in corde. I. In ventriculo & intestinis fit, cuincibus ore masticatus & deglutitas, sicut& potus, vi caloris a corde communicati, & humoris ab arteriis eo impulsi , dissolvitur&in chylum convertitur. 2. In Ecpate, cum chylus in illud, non per aliquam vim attractri cem, sed sola sua fluiditate, pressione vicinarum partium delatus, san guinique reliquo mixtus , ibi sermentatur, digeritur, & in chymum abit. 3. In corde, cum chymus, sanguini a reliquo corpore ad cor redeunti, permixtus, & simul cum eo in hepate praeparatus, in verum &persectum sanguinem per ebullitionem pullificam commutatur. Atque haec tertia coctio, &c. Vides facile cur ponam coctionem generalem quae fit in omnibus viis, & cx consequenti etiam in omni parte corporis, quia ubicumque est motus, fieri potest ibi aliqua alteratio particularum quae moventur; & non video quid aliud coetio sit quam talis alteratio; nec cur potius illam in venis gastricis & mesaraicis, quam in reliquis mnibus fieri concedas. Non pono succum spirituosum, quia non video
distinine quid ista verba significenti Non pono chyli partes meliores,
sed chylum, quia omnes eius partes alendo corpori inserviunt; & si bene calculum ponamus, ipsa etiam excrementa, praesertim quae ex venis excernuntur, quandiu sunt in corpore, inter ejus partes sunt recensenda, munere enim ibi suo funguntur, & nulla cst pars quae tandem non abeat in excrementum; modo id quod egreditur per insentilem transpi
rationem, excrementum etiam appellemus. Chymum autem sermenta
ri puto in hepate, & digeri, hoc eli, prout hoc verbum a Clivmicis usurpatur, propter aliquam moram alterari.
Pagina 3. delerem qua a copiosis οὐ spiritibus, ta ole inositate moderata oritur; neque enim hoc satis clare rem explicat. In fine paginae 8. nomen meum rurius invcnio. quod forte honestuisquam in titulo poshm dii simulare, modo, si placet, epithetis magis temperes; & malim etiam vero nomine Descretes, quam ficto Cartesias vocari. Ubi dicis cur Pl. meas responsioncs mutilasset, posset forte addi probatio, quod biennio ante ejus librum, a multis fuerint visae & cxscriptae r videnturque etiam delenda haec verba, vel caltido vel ignoraM.tι , α verba quam mitissima veritatem causae melius confirmabunt. Et finem paginae nonae sic mutarem; -
292쪽
281 RENATI DES CARTEssecundo, quod foetus in ulcro existens, ubi isto respirationis usu priva tur, duos liabct meatus, qui sponte clauduntur in adultis; unum qui canaliculi initar cit, per qucm pars sanguinis in dextro cordis sinu rar facti , in mi tam trans mittitur, parte altera in pulmones abeunte; & alium, pcr quem pars sanguinis in sinistro cordis linu rarefaciendi, c vena cava defluit, & altcri parti ex pulmonibus venienti permiscctur. Neque enim negari potust, quin sanguinis pars in foetu transeat per pulmones ;scd praetcica usus res pirationis explicatio, quae habetur pagina Io. pra cedere debet eius causas, quae dantur pag. 3. Quantum ad venas lacteas nihil desinio, quia nondum illas vidi; sed novi hic quos iuvenes medicinae doditores, Silvius & Schagea nominantur qui videntur non indocti , & se illas saepius observaste affirmant, earumque valvulas humoris regrellum versus intestina impedire, adeo ut plane a te dissentiant, &ego in eorum sentcntiam valde prQpendeo; ita ut suspicer venas lacteas ab illis melaraicis in eo tantuin disterre, quod nulli arteriae sint coniunctae, ideoque succus ciborum in iis albus cst, in aliis vero statim fit ruber, quia sanguini pcr arterias circulato periniscetur. Prima occasione illas in cane vivo simul quaeremus: interim, ii mihi credis, totum illud
Quod ad dissicultatem, quomodo cor possit detumescere, spars sanguinis rarefacti in eo remaneat, facile solvitur; quia minima tantum eius pars manet, ventriculis implendis non suffciens; impetus eni in quo ille egreditur, sussicerct ad omnem educendum, nisi prius valvulae arteriae magnae, & venae arteriosae clUderentur, quam totus ellet elapsus; &quantumvis parva porcio in ventriculis manens sussicit ad loementati
Tandem hodie accepimus sententiam pro I. A.,m. Cujus exemplar postquam erit exscriptum, hoc est, post unam aut alteram diem, ad ipsum mittam. Ita facta est, ut si magnus aliquis suisset condemnandus, non potatilent judices mitioribus verbis elus errores significa-xe; sed nihilominus nullum verbum ex iis quae a W. scripta sunt, non approbant, & nullum verbum, ex iis quae ab ejus adversario, non con
Si quid sit de quo ampliorem explicationem desideres, paratum me semper invenies, ut seu scriptis seu verbis tibiserviam; imo etiam cum istae theles disputabuntur, si velis, Ultrajectum excurram, seiu modo nullus sciat, & in specula illa, ex qua D a Schuermansitaec audire lectiones, possim latere. Vale.
293쪽
Mutationes quaedam in Τhesibus H. Regii, de
internis partibus corpori S.. Vir Clarissime,
Um tuae litterae allatae sunt, hic non eram, jamque primum domum reversus ipsas accipio. Non magni momenti Silvii objectiones mihi videntur, nihilque aliud quam ipsiun mechanicae parum intelligentem este tellantur; sed tamen vellem ut paulo blandius ei respondcres; transversa linea in margine notavi ea loca quae duriuscula mihi videntur. Ad primum punctum vellem adderes, etsi paucus sit strigitis in corpore,venas ni Hlommiu ipso esse plenas, quia se contrahunt ad 0us mensuram: imo hoc ipsum potuisti, sed obiter tantum, & puto dine praecipuum ad ejus disticultatem dissolvendam. Ad secundum, puto sanguinem moribundi ascitici refriguisse in eius venulis minoribus, & a corde remotioribus, ibi que coagulatum impediisse ne novus ex arteriis in venas per circulationem inqueret, dum interim sanguis adhuc calens in cava juxta cor, in dextrum eius ventriculum incidebat, atque ita cavam fuiste vacuatam. Ad tertium , gravitas cit quidem plerumque causa concomitans & adjuvans, sed non est caus, primaria; nam contra situ corporis inverso, & gravitate ropugnante , tanguis tamen in cor, non quidem incideret, sed flueret,vel in-1iliret, ob circulationem, &spontaneam vasorum contractionem. Ad quartum, ubi loqueris de effervescentia sanguinis, mallem ageres de eius rarefactione, quaedam enim magis servent, quae tamen non adeo rarescunt. Ad quintum, ubi te accusat quod astinxeris ipsi obiectionem quam non agnoscit pro sita, responderem me nihil l psi affinxisse; nam cum dixisti, neque his a resitur quod ventriculi in systole non tomm compore vacus, idem sensus fuit, ac si dixisses, susscere quod maximam partem se rem vacui sint, qua ratione vero maxima ex parte vacuentur, te postea suse explicuisse, nullamque ejus argumenti vim de linasse. Denique, circa auriculas cordis, male videris ipsas distingitere ab ostiis venae cavae&arteriae venosae, nihil enim aliud su ni quam ista lata ostia;'& male etiam aliquam iptis tribuis sanguinis coctionem per ebullitioncm specificam, &c.
294쪽
Hortatur H. Regium, ut ad quaestiones Silvii
' amplius non respondeat. Vir Clarissime, LEgi omnia quae ad memifisti, cursim quidem, sed ita tamen ut non
putem quicquam in iis contineri quod impugnem. Sel sane multa sunt in thelibus tuis, quae sateor me ignorare, ac inulta etiam, de quibus si forte quid sciam, longe aliter explicarem quam ibi explicueris. Quod tamen non miror; longe enim diis cilius est, de omnibus quae ad rem medicam pertinent suam scntentiam exponere, quod docentis Oiscium est, quam cognim faciliora seligere, ac de reliquis prorsus tacere, quod ego in omnibus scientiis facere consuevi. Valde probo tuum consilium, de non amplius respondendo Silvii quaestionibus, niti forte, ut paucissimis verbis illi significes, tibi quidem eius literascite pergratas, diisque studium investigandae veritatis, S gratias agere quod te potis limum et gerit cum quo conferret; sed quia putas te abunde in tuis praecedenti
bus ad omnia, quae circa motum cordis pertinebant, responia ille, nuncque videtur tantum disputationem duccre vclle, atque ex una quasti ne ad alias transire, quae res csse possct infinita, rogare ut te excuset, si aliis negotiis occupatus, ipsi non amelius respondeas. Initio mim cum disputat, an venae contra e ad mensuram sangulius quem continent, dicendae sint plenae vel non plenae, movet tantum quaestionem de nomine. Ac postea, dum petit sibi ostendi alligatum ferro sanguinein, de quaenam sit vera gravitatis natura, novas quaestiones movet, quales imperitissimus quisque plures posset proponere, quam omnium doctissimus in tota vita dissolvere. Cum ex eo quod sanguis ex venis in cor possit insilire, infert venas ergo debere pulsare, facit aequivocationem in ve bo in re, tanquain si dixeris sanguinem salire in venis. Cum in comparatione instationis vcsicae notat aliquam dissimilitudinem, quod sit vi lenta, & puer a patente fistula os a crat, nihil agit, quia nulla comparatio
in omnibus potest convenire; ut neque cum alia ratione quam per spo laneam venarum contractionem vult explicare sanguinis propulsati nem, affert enim fibras transversas vasa coarctantes, quod non est diversum a venarum contractione, idem enun significat fibras vasa coarciare, ac venas contrahere. Caetera persequerer, sed omnia per te me-
295쪽
EpisTOLARUM PAR s I. Epist. LXXXIV. 18stius potes, & jam ex parte solvisti in thesibus. In his autem adjungis e rollarium de maris aestu, quod non probo, non enim rem satis explicas, ut intelligatur, nec quidem ut aliquo modo probabilis fiat, quod iam in multis aliis, quae eodem modo proposuisti, a plerisque reprehensum est Qui motum cordis aiunt esse animalem, non plus dicunt, quam sint , rentur senescire causam motus cordis; quia nesciunt quid sit motus ani malis. Cum autem partes anguium disiectae moventur, non alia in re causa est, quam cum cordis mucro ctiam dissectus pulsat, nec alia quam cum nervi testudinis in particulas dissecti, atque in loco calido de humido existentes, vermium instar se contrahunt, quamvis hic motus dicatur artificialis, re prior animalis, in omnibus enim issis eausa est dispositio parcium solidarum ἐκ motus spirituum, sive partium fluidarum, solidas
permeantium. Meditationum mearum impressio ante tres menses Parisiis absoluta est, necdum tamen ullum exemplar accepi, di idcirco secundam editionem hic fieri consenti. Causam, cur in vorticibus inlecta eorpora ad centrum herantur, puto esse, quia aqua ipsa dum circulariter movetur in vortice, tendit versus exteriora, ideo enim alia corpora, quae nondum habent istum motum circularem tam celerem, in centrum protrudit. Gratulor D. vander H. iterum consuli, & dictatura perpetua dignum exiitimo, cibique gratulor quod in eo fidum de potentem habeas defensorem. Vale. EPIs T LA LXXXIV.
Variae antitheses & mutationes variarum rerum in Ge-sibus Η. Regii, si nomen recte divinatur. Vir Clarissime, O Ueri sane non possum de ma & Domini de Raey humanitate, quod
meum nomen vestris thelibus praemittere volueritis; scd neque e tum scio qua ratione a me gratiae vobis agendae lint; & tantum vide novum opus mihi imponi, quod nempe homines inde sint credituri meas opiniones a vestris non dissentire, atque adeo ab iis quae asscruistis. pro viribus defendendis, me imposterum excusare non debeam ; & tanta diligentius ea quae legenda misisti debeam examinare, ne quid in iis prae
termittam, quod tueri recusem.
Prinuun itaque quod ibi Minus probo, est, quod dicas animam h
296쪽
186 L RENATI DE SCAR TR smini esse triplicem, hoc enim verbum in mea religione est haeresis; &revera, sepolita religione, contra logicam etiam est, animam concipere tanquam genus, cujus species tint men , vis vegetativa,& vis motrix an matium; per animam enim sensitimam non aliud debes intelligere praeter vim motricem, nisi illam eum rationali confundas. Haec autem vis motrix, a vi vinetativa, ne specie quidem diiseri; utraque autem toto genere a mente distat: sed quia in re non dissentimus ego rem ita expli
Anima in homine unica est, nemperationatui neque enim actiones ullae humanae censendae sunt, nili quae a ratione dependent. Vis autem vegetandi, & corporis movendi, quae in plantis & brutis anima vegetarsua exsen Piva appellantur, sunt quidem etiam in homine, sed non debent in eo amma appellari, quia non iunt primum ejus actionum principium, &toto genere differunt ab amma rationati.
Vis aulcm vegetativa in homine, nihil aliud est, quam certa partium corporis coustitutio, quae, dic. Et paulo post, Vis autem sensitiva est, &c. dc postea, Hae duae itaque nihil aliud sunt quam corporis humani, εce. & postea e
Cumque mens inve arisma rarionatis a corpore sit distincta,&e. non immeritosia a nobis μιαι appellatur.
Denique, ubi ais, volitio vero & intellectio disserunt tantum, ut d versi circa diversa objecta agendi modi; mallem, differunt tantum ut actio & pallio ejusdem substantiae; intellectio enim proprie mentis passio est, & volitio ejus actio; sed quia nihil unquam volumus, quiniimul intelligamus, & vix etiam quicquam intelligamus, quin limul aliquid velimus, ideo non facile in iis passionem ab actione distinguis
Quod autem tuus Voctius hic annotavit, nullo modo tibi adversa tur; cum enim dicunt Theologi nullam substantiam creatam cste immediatum suae operationis principium, hoc ita intelligunt, ut nulla creatura pollit absque concursu Dei operari, non autem quod debeat habere facultatem aliquam creatam, a sedistinctam, per quam operetur; ab surdum enim citet dicere istam facultatem creatam esse posse immediserum alicujus operationis principium, & ipsam substantiam non polle. Alia Vero quae annotavit, in iis quae misisti non reperio, ideoque nihil possum de ipsis judicare. εUbi agis de coloribus, non video cur nigredinem ex illorum numero eximas, cum aluetiam colores sint tantum modi; sed dicerem tantum,
297쪽
' Epis ToLARUM PAR s L Epist. LXXXIV. 18ν
nigredo etiam inter colores censeri solet, sed tamen nihil aliud est quam cerra dispolitio, &c. De iudicio, ubi ais; haec husiaccurata re exacta fuerit, necessario in deo dendo , S c. pro necessario ponerem factis ς & paulo post, pro itaque hae potes suspendi, &c. ponerem atque hac, &c. neque enim quae subsungis ex paxcedentibus deducuntur, ut verbum itaque videtur significare. Quod dicis de asteetibus, illorum sedem esse in cerebro , est valde paradoxum, atque etiam ut puto contra tuam opinionem; etsi enim spiritus movente, musculos veniant a cerebro, sedes tamen assectuum sumenda est pro parte corporis quae maxime ab illis alteratur, quae proculdubio est cor; & idcirco dicerem, actetuum, quatenus ad corpus pertinent, sedes praecipua est in corde, quoniam illud praecipue ab illis alteratur ; sed quatenus etiam mentem afficiunt, est tantum in cerebro,quoniam ab illo solo mens immediate pati potest. Paradoxum etiam cst dicere, receptionem esse actionem, cum revera tantum sit passio aictioni contraria; sed eadem tamen quae posuisti, videntur sic poste retineri. Receptio est actio vel potius passio animalis automatica, qua motus rerum recipimus; hic enim, ad omnia quae in homine peraguntur sub uno genere comprehendenda, passiones cum acti
Quae denique habes in fine de temperie ad calidum aut frigidum, &c.
defcctente, non examinavi; quia nullis talibus, tanquam Evangelio, credendum puto. Gaudeo tuum respondentem recte functum fuisse ossicio, nec puto quicquam tibi tae metuen im ab iis qui contra te st tum exercebunt. Quaecumque mittes libenter imam, di cum solita mea libertate quicquid sensero rescribam. Nihil scripsi de centro gravitatas, sed de vario pondere gravium,secundum varia a centro terrae intervalla,quod non habeo nisi in libro, in quo multa alia simul compacta sunt; sed tamens legere vis, prima occasione qua D. van S. Ultraiectum ibit, illum ad te per ipsum transmittam. Non probo quod nolis squamas piscium, &c. vocari corpora lucida, quia non impellunt ipsannet globilios aethereos; id enim etiam non facit carbo ignitus, sed sola materia subtilissima, quae tunc carbonis par tes terrestres, tunc globulos illos aethereos impellit. Quod etiam venae mesaraicae chylum in pancreate a venis laeteis accipiant mihi non constat , nec sane assirmare dcbes nisi certissima experientia cognoveris, nec etiam ea de re scribere, tanquam si nullae venae lacteae ad hepar usque chy-ιum deserant, quoniam. sunt qui affrmantae id expertos, ct admodum
298쪽
28s T , RENATI D Esc An Tnse verisimile mihi videtur. Vellem etiam uica deleres quae habes eontra valeum de motu cordis, quia vir ille est pacificus, & tibi nihil gloriae
potest accedere, ex eo quod ipsi contradicas. Non etiam tibi assentior, cum definis actiones esse Operationes ab homine, vi animae & corporis fectas, sum enim unus ex illis qui negant hominem corpore intelligere; nec moveor argumento quo contrarium probare contendis, etsi κnim mens impediatur a corpore, ab illo tamen ad intelleetionem rerum im-
materialium iuvari plane non potest, sed tantummodo impediri. De anima hominis triplici iam respondi in praecedentibus quas misi nudiu tertius, & idcirco hic tantum addo, me tibi addictisumum semper fu
Contra H. Regii Geta de triplici animae
rota nostra controversia de anima triplici magis in de nomine quam dere. Sed primo quia Romano-Catholico non licet dicere animam in limine esse triplicem, vereorque ne mihi homines imputent, quod in tuis thesibus ponis; mallem ab isto loquendi modo abstineas. 2. Etsi vis vegetandi & sentiendi in brutis sint aetiis primi, non tamen idem sunt in homine, quia mens prior est, saltem dignitate. 3. Etsi ea quae sub aliqua generali ratione conveniunt possint a logicis tanquam quidem generis partes poni, omnis tamen ejusmodi generalis ratio non est verum genus; nee bona est divisio nisi veri generis in veras species; & quamvis partes debeant esse oppositae, ac diversae, ut tamen bona sit divitio, non debent partes a se mutuo nimium distare; nam si quis, exempli causa, t tum humanum eorpus in duas partes distingueret, in quarum una solum nasum, & in alia caetera omnia membra poneret, peccaret ista divisio, ut tua, quod partes essent nimis inaequales. q. Non admitto vim veget indi& sentiendi in brutis mereri amma appellationem, ut mens illam meretur in homine; sed vulgus ita voluisse, quia ignoravit bruta mente carere, a que idcircci anime nomen esse aequivocum, respectu hominis & brut Tum. F. Denique, deest reliquum.
299쪽
EPIsTOLARUM PARS I. Epist. LXXXVI. 189 Episaeo L A LXXX VI.
De a filone & passione . quomodo hic intelligi debeat, Notae in quasdam schedas ipsi ab H. Regio milias.
Vir Clarissime.' Ccepi tuas theses, di gratias ago; nihil in ipsis invenio quod non
μ λ arride t. Quae ais de actione re passione nullam mihi vident ut habere dissicultatem, modo illa nomina recte Intelligantur: nempe in robus corporeis omnis actio & pallio in solo motu locali consistunt, & quidem actio vocatur, cum motus ille conlideratur in movente, passio vero cum consideratur in moto. Unde sequitur etiam, cum illa nomina ad res immateriales extenduntur, aliquid etiam motui analogum in illis esse considerandum; & actionem dicendam esse, quae se habet ex parte motoris, qualis est volitio in mente; passionein vero ex parte moti, ut in tellectio & vilio in eadem mente. Qui vero putant perceptionem dicen dam esse actionem, videntur sumere nomen actionis pro omni reali potentia , & passionein pro sola negatione potentiae; ut enim perceptionem putant esse actionem , ita etiam haud dubie dicerent in corpore duro rcceptionem motus, vel vim perquam admittit Inotus aliorum corporum,
esse actionem ; quod recte dici non potest, quia passo isti actioni correlativa csset in movente, & actis in moto. Qui autem dicunt actionem omnem ab agente auferri posse, recte dicunt, ii per actionem motum I lum intelligant, non autem si omnem vim sub nomine actionis velint comprehendere; ut longitudo, latitudo, prosunditas, & vis recipiendi omnes figuras, & motus, a materia sive quantitate tolli non possunt,
nec etiam cogitatio a mente. In chartulis quas misisti pag. 2. linea 7. ac praecipue cordis, videtur ibi csse aliquis error calami, non enim premuntur partes a corde, sed sanguis ad Ee par ex aliis partibus missis, ac praecipue cx corde, juvat coctionem. Non intelligo etiam quae ibi sequutitur de ligatura geminata & alternatim dissoluta. Pagina experimentum de corde soli1bus inflando, nisi seceris, non auctorium ut apponas; vercor enim ne corde exciso & frigido, tam rigidum evadat, ut ita institi non possit; sed facile est experiri, &si succedat, pones ut certum, non autem cum verbis Iudico, & videntur. Pagina s. quae habes de in gnoec mallem omitti; neque enim adhuc plane sunt certa; ut neque illa;
quae habes pag. 6. dc gemcllis, & similitudine sexus. Vale & me ama, &
300쪽
Notae in quoddam scriptum H. Regii.
Vir Clarissime, I Esi raptissime illa omnia quae jusseras ut perlegerem, nempe partem
primi, S. partem secundi quaternionis ; & quinque alios integros. Quae in primo de adstringentibus, incrassantibus, de narcoticis de tuo habes, mihi non placent; peculiarem enim aliquem modum, quo forte potest aliquando contingere ut res fiat, tanquam universalem proponis, cum tamen plures alii possint excogitari ex quibus probabile est eosdem effictus saepius sequi. In secundo, ais idiopathiam esse morbum per se subsistentem ; mallem dicere, esse ab alio non pendentem, nequis Pnilosophus inde concludat te fingere morbos esse substantias. De febribus autem breviter hic dicam quid sentiam, ne nihil in hae epistola contineatur a de reliquis enim vix quicquam dicam. Itaque iebris est. Deest retiquum.Etsicandide c generose D. Regiuου velit agere, illud
Clarissimo V iro Henrico Regio.
Solutio duarum difficultarum defebri. De causegangrena, de palpitatione cordis, ta de corde. Vir Clarissime, Λ Ccepi tuas litteras in quibus duas proponis dissicultates, circa ea quae de febribus ad te scripseram: ad quarum primam, cur scilicet causam
regularium recursuum in febribus ,fere si per oriri dixerim, a materia, quamaturatione quadam indiget, antequam sanguim miscerapossis; irregularium vero ab ea quae cavstatem aliquam implendo ,sola distentione poros verit facile intelliges, si advertas non dari ratione cur istae cavitates tantae sint magnitudinis, de tantus fiat in illis materiar affliixus,ut semper in omnibus hominibus, vel singulis diebus, vcl alternis, vel quarto quoque die, Vacuentur; dari autem rationem cur aliquis ismor una tantum die,alius duobus,alius tribus indigeat ad maturescendum. Alteram etiam, cur nempe poras aper