장음표시 사용
271쪽
praedeterminatione libere operari, cum ne Deus quidem dare possit quod non habet Praeterea probat etiam, quod nec sussiciat praedeterminatio quia ea posita, nec habetur actiralitas operationis, quae communicatur actui. Quare duplex distinguenda est indisterentia, Altera passiva per defectum,qualis est in materia,ac subjecto, quod ab alio determinari debet acilianc potius formam recipiendam,quam illam Altera activa per excessium, qualis est in potentia libera; quaecum praecontineat utrumque actum incompossibilem,potest a semet determinari in quo casu dat quod
praecontinet virtualiter, seu eminenter, licet non praeeontineat formaliter,ut dicitur de qualibet causa ae . quivoca unde sicut potest intellectus v. g. dare esse intellectioni, quam non praecontinet formaliter,sed Gminenter, ita pbtest voluntas dare esse vel consensui, vel dissensui quos pr. econtinet eminenter. Negandum
itaque, quod actus sit simpliciter perfectior potentia, eum flectus non sit perfectior sua causa. Quod si aliqua perfectio sit in effectu , tve in causa creata prae- contineri non potest , ut est perfectio individualis, qua scilicet unumquodque distinguitur ab omni imperfecto,quod non est ipsum , atque adeba sua causa creata, quod praedicatum non continetur in ipsa causiereata,quae a se ipsi imperfecta non distinguitur tune satis est , quod talis perfectio pr contineatur in causa prima coagente, quae ob idem etiam debet immediate
concurret e ad omnes effectus creatos.
Ad primam confirm. Datur ab Angelico discrimen inter causam primam liberam,& secundam, quod scialice haec agit in quantum mota, seu in quantum prindita ab alto,nempe a Deo, comprincipiis requisitis ad se libere determinandum,cognitione scilicet obiecti &oblatione concursiis in adhu primori secus ver,causii rima libera Ut ergo ignis ex.gr.secundum se spectatus
272쪽
Bequit Operata donec approx metu passo, quo posito. ex natura sua, a generante dcterininatur ad agendu;
ita Voluntas secundum se spectara nequit operari, donec proponatur per intellectum illud objectum , quo posito redditur proximὸ potens opetari,& tunc liberὰ se determinat .Qubd autem haec sit mens D.Thomae in eo textu,patet,quia non dicit , voluntatem debere determinari ab exteriori principio,sed ab exteriori hoc est ab aliquo se tenente ex parte objecti,quod est cognitio, a qua determinatur non quidem ad operationem, sed
ad hoc,ut possit proximὸ operari. Ad secundam distinguenda est in principio operativo virtus operativa, hoc est potens proxime Operari. virtus operativa,hoc est actu operans: in primo a tum sensu conceditur antecedens, de negatur conia
quentia. Ad probationem pariter distinguendus est
concursus simultaneus in actu primo , qui constituit potentiam proxime operativam,&concursus simult neus in actu secundo,qui constituit potentiam actu operantem Unde fit, per concursum simultaneu in acta primo voluntate reddi proxime operativa nec solum non obstat,sed est necessaria indifferentia talis concuriasu, qui sic spectarus est praevius ad operationem. XXlV. Ohic. i. Causa secunda non potest moveri ad operandum, nisi moveatur a prima, in cujus vii
tute agit,ut passim docet Angelicus ex Philosepho ducens,causam secundam movere ut motam , seu ut apinplicatam ad agendum a causa prima, eo pacto, quod strumentum movetur,& applicatur ab artifice ad opus artis ponendum pergo sicut instrumentum praemovetur ab artifice , ita causa secunda libera debet praemoveri dirima. Confirm. t. Quia subordinatio cause secundae exigit , ut ipsa pendeat a causa prima in operando, B non contra i atqui si non Ps in veretur , causa prim
273쪽
nipotentiam,non quia determinatur ab Omnipotentia ad concurrendum ad consensum ergo ut prius. Confirm. 1 Deus sicuti est prima causa ita est primum liberum; sed quiaDeiis est prima causi,quaelibet eause secunda debet subOrdinari prima iiii ut ab ad lendeat in esse, operari; ergo quia Deus est primum iberiim,debet quaelibet creata libcrtas illi subordinari, ita ut a primo libero pendeati etiam in quantum est
libere operans , atqui si creatura determinaret Omnivi potentiam ad concurrendum ad consensum, penderet quidem creatura a Deo, inquantum est operans , sed non inquatrium libere operaru ergo a Deo debet creatura praegeterminari ad consensum. Adde quod si creatura determinaret Omnipotentiam creaω tui esset primum determinans;ergo creatura esset prumum liberum. Confirm. ult si creatura determinaret, & non deis terminaretur ab Omnipotentia ad consensum , vera
esset Hec propositio: Deus nobis subjicit sua1 Omnιρο-
tentiam; qla tamen novitatis,4 temeritatis damnata
est ab Innoc. xl. x T. Nov. 67 3 sicut Milla alia Dra. us donatino,is Omnipotentiam suam, ut ea utamur scutaeiquis donat alteri illam, aut librum ut videre est aiapud Lumbier.& in TrutinaTheologica Thesium dam, natarum. Et sane causa determinans subordinat , ae subjicit sibi causam determinatam, ut voluntas subor
dinit sibi suum habitum I sed posito concursu simulta,
neo in actu primo, omnipotentia esse causi determi, hala,& voltilitas esset causa determinans ergo Omnipotentia subjiceretur voluntati creatae.Qlaod quamuli absonum,ex eo etiam pate , tum quia determinabili tas ex suo conceptu seri potentialitatem , quae nequkcompetere Actui puro;tum etia,quiaDeus est primui, omni
274쪽
unol. ILDe Phrsicapra otio fas omni linea perfectionis sed determinare est perfectio;
ergo Deo tribui debet determinare,non creaturae Resp. Praedeterminatores,ut Deum constituant primum liberum, tollere ab eo rationem primi liberi stendunt enim, Deum non esse primum, sed esse uniculiberum,dum evertunt libertatem creatam.QuareDeus in hoc habere debet rationem primi entis, primae causae,primi liberi,quod causet creaturas, ad earum Operationes tum necessarias, tum liberas concurratis do consentaneo,atque adeo non determinando oper
tionem liberam,sed relinquendo creaturis liberis, ut se determinent. Neque in hoc est ulla subjedhio Dei ad creaturas,qui hanc ipsam facultatem determinandi Omnipotentiam ad concurrendum ad consensum potius,quam ad dissensum,habet creatura a Deo. Sic creatura, cui Deus gloriam promisit, quamvis possit Deum cogere ad dandam sibi gloriam promissam, non per hoc non subjiciturDeo perfectissime quia hanc potestatem ab eor ipso habet sibi communicatam,& sicut ad perfectionem Dei spectat posse communicare crea turae promissariae hanc potestatem aliter non posset Deus exercere fidelitatem,unde deficeret illi hoc attributum .ita ad perfectionem Dei spectat posse comm nicare creaturae liberae facultatem ad se determina dum aliter deficeret Deo potestas condendi creaturam liberam, nec posset exercere misericordiam, justitiam,&c. Quare Deus dicitur primum liberum, non quia ipse determinat operationes liberas creaturae, sed quia ipse dat creaturae liberae Messe,in virtutem operandi,& virtutem determinandi se ad operationem,oLserendo concursum simultaneum Omnipotentiae in actu primo.Sicut enim Deus dicitur primum ens, quia potest dare aliis esse.& dicitur prima causa, tuta potest c9mmunicare aliis virtutem operativam , ita dicitur
primum liberum,quii potest aliis communicare, quod Pars III. R is
275쪽
ae determinent ad operandum; eo modo , quo dicitur primum vivens, quia potest aliis communicare, quod moveantur a principio intrinseco. Tunc tolleretur a Deo ratio primi liberi , quando causa secunda determinaret concurium Omnipotentiae independenter ab illa , virtute non accepta a causa primi Sicuti si creatura promissaria poti et Dbligare Deum ad dandam Gloriam promissim independenter a voluntate Divina illam tibi raliter promittente,creatura non esset perfecte Deo subjecta.
Ad argumentum concesso antecedente , nego congequentiam causam secundam moveri ut motam, est, caulam secundam operari praevia cmper operatione Dei , quae creaturae et eise,&posse,osterendo etiam creaturae libera concursum simultaneum , Causam secundam agere in virtute primae, est, agere accepta virtute operandi a causa prima , eodem modo creaturam liberam agere in virtute primi liberi est,agere accepta virtute semetipsam determinandi a primo libero, a quo habet libertatem sibi communicatam Prieterea Deus applicat omnes causas secundas etiam liberas ad operandum,sed applicatione iis consentanea , hoc est conferendo quicquid requiritur ad operandum. Ubi adverte, applicationem cauta secundae ad operandum
dupliciter sumi posse. vel pro actu primo proximo vel pro ipsa actione si sumatur pro actu primo proximo,illam creatura habet adaequa te a Deo;si vero sumatur pro actione , quae dicitur voluntatem conjungere cum effectu,Deus etiam est ejus causa immediata, licet non adaequata cum actio ista sit a Deo simul, Ma crea tura Quamvis autem Deus sit talis applicationis prima,& immediata causa, non est tamen inmediate deis terminans aliter creatura non esset liberari Illudque est discrimen inter actum liberum bonum, Nialum.
quod licet neuter sit Deo immediate liber in ratione
276쪽
exercitii actus tamen bonus cst in mediate liber in ratione objecti voliti ac pi aedefiniti,malus vero solum in ratione objecti permilli. Ad id, quod additur de instrumentis altis, verum
quidem est, creaturam esse Dei instrumentum, quatenus agit virtute accepta a Deo,causa principali,sed diversimode agit ab instrumentis artis: Haec enim climvim ad operandum non habeant insitam, indigent motione artificis transeunte neque enim serra secar,nisi impetum recipiat ab artifice at creatura, quia a Deis accipit cum esse virtutem insitam ad operandum, per hoc praecise , quod habeat esse , ac reliqua comprincipia ad operandum est potens proxime operari absque alia praemotione Dei instincta ab operatione ipsius Dei
concurreritis , unde non indiget praemotione insensu adversariorum, sicut indigent instrumenta artis. Et sane sicut indifferentia materiae , quia oritur ex defectu , indiget praedeterminante ad hanc potitis for mam, quam illam; ita etiam indifferentia instrumenti artis , quia pariter oritur ex defectu virtutis insitae indiget praemotione artiscis at indifferentia voluntatis , quae oritur ex excessii praecontinentia uis
triusque achiis incompossibilis, non indiget alia pra motione distincta ab ea , quae ponitur cum ipsa entitate voluntatis.
Ad primam confirmationem : scut non pendet Deus a creatura promissaria quamvis ab illa obligetur, quia dependenter Divina voluntate habe creatura vim obligandi , ita nec pendet a creatura Deus ouamvis ab ipsa determinetur Omnipotentia ad con-1ensum prae dissensu. Prioritas ista , quam habet creatura ad Deum in hoc,quod ideo Deus concurrit ad consensum, qui creatura eligit consensum, est prioristas logica , quae non obstat Iubjectioni perfectissimae creaturae ad Deum si qua prioritas physica hab
277쪽
dico Pars III. Dil'. III. Deficacia, sec.tur in hoc,quod creatura determittet est solum prioritas in genere causae formalis cujus est determinare,non in genere cause efficientis: sicut enim verum est,operationem esse vitatem,quia est in hoc, Mab hoc, ita ut subjectum operationis vitalis tu voluntas , quae habet
in genere causae materialis primarum , Sc Deus sit primum in genere causa efficientis , ita verum cst operationem creatura esse libcram , quia determinatura creatura,ita ut creatura in genere cauis veluti formalis sit primum in denominatione liberi , dc Deus sit priamum in genere causae essicientis. Ad secundam patet ex dictis r Creatura pendet a Deo prima causa,in quantum est operans per hoc,quod a Deo habeat non solum esse, sed etiam virtutem proximam operandi pendet vero a Deo primo libero creatura, in quantum est liberὰ operans , per hoc quod a Deo habeat non solum esse in virtutem proximam operandi, sed etiam virtutem se determinandi ad hanc operationem prae illa: Per hoc , quod voluntas si primum eligens,& primum determinans, habet primitatem solum secundum quid, in genere cauta formalis non primitatem simpliciter, in genere causae efficientisci primi as haec in genere causae formalis est soliam logica sicut enim in homine v. gr. rationale est logice prius animali,quia ex hoc quod homo sit rationalis,bene infertur,quod sit animai,non e contra ita in consensu determinatio,seu concursus voluntatis dicitur prior concursu Omnipotentiae quia ex hoc,quod
creatura se determinet, concurrat ad consensum, sequitur, quod Deus concurrat , non e conrra Hinc voluntatem creatam esse primum determinans , non
est esse causam primam,aut primum liberum, quia non habet primitatem ullam physicam δε in genere causae efficientisci cum supponat primam causam, & pri- mum liberum , unde accipi potentiam in liberta
278쪽
suasi II De Physica remotione. as Item Adde, quod quamvis voluntas lit primum .immo
unicum determ mans actionem malam , non est tamen primum determinans relate ad bonam, quia actionem bonam Deus ab aeterno intendit, per auxilia congrua in tempore Operatur.
Ad tertiam : merito damnatae sunt propositiones illae ab Innoc. XI. Quis enim illas admiserit Messen. tentia nostra Omnipotcntia ponitur quidem in m nu Creaturae, sed non subjicitur creaturae; non enim ex hoc , quod determinetur a voluntate creata idcirco huic subjicitur; quandoquidem hoc ipsum possedeterminare Ornipotentiam voluntas habet ab ipsa indini potentia. Sic Deus tenetur creaturae promissariae
dare bonum promissum . quin per hoc dicatur illi subjectus quia hanc vim obligandi Deum creatura habet ab ipso Deo. Determinabilitas itaque ista Omnipotentiae est dignationis non subjectionis , liberὸ
collata , non naturalis. meque est veru*, quod eodem modo voluntas se habeat ad Omnipotentiam, ac ad habitum . quamvis determinet utrumque non enim vuluntas habet esse desposse ab habitu sicut habet ab Omnipotentia Denique determinabilitas ista in Deo non dicit porentialitarem, imperfectionem, quia non oritur ex defectu, impotentia sed ex liberalitate Dei volentis communicare creaturae libertatem in voluntate vero determinare ad actii est perfectio mixta imperfectione . non secus M vivere peractus creatos in ideo sicut Deus est primum vivens, sed non est vivens peractus creatos ita est primum liberum , dc primum determinans, sed non determinaractum voluntatis creatae.
XX V. Objic. . Actus bonus debetur magis Deo, quam voluntati , dicente Apostoloci Non ego,sedar tia DA mecum, atqui nisi daretur praemotio, tribuer
279쪽
161 Pars III. Di III. De Ucacia, ctc. tur,nagis voluntati ligenti ergo danda est praemotio. Probatur minor illi naagis tribuitur aetiis, qui concurrit ut determinans,quam qui ut determinatus, tum
quia determinare est potitis formae , quae dicitur esse rota quid ditas compositi tum etiam quia activa, non
passiva determinatio est ratio imputabilitatis. Confirm. Ideo peccans dicitur auctor peccati, non vero Deus,quia peccans determinat Omnipotentiam, haec concurrit ut determinata , ergo quia voluntas determinat ad actum bonum esset etiam auctor actus boni loc autem dici non potest, cum omnis boni a stor sit solus Deus I ergo ut supra. Rel'. nego minorem Deo tribuitur magὶs actus bo-mrs, Ham creaturae, primo quia Deus est causa moralis actus boni, suadens, ac mandans illum;Unde si-Qat homicidium magis tribu itur mandanti,quam exequenti ita &c secundo quia cicet creatura eligat, Deo tamen debet ess post e,& ipsum bene operari, cum ex
antentione boni operis conferatur auxilium congruum; quia tamen creatura cooperatur eligendo, idcirco etiam creaturae tribuitur bona operatio, ita tamen , ut
dicat: Non ego , sedgratia Dei mecam quia scilicet vires gratiae sunt incomparabiliter majores, quam vires naturae. Quare sicut puer adjutus a gigante dicere potest, Non ego, sed Gigas mecum tollimus pondus ingens ita in casu. Ad probationem minoro distinguor Illi magis ascribitur actus , qui concurrit ut determianans physice & quasi formaliter nego; qui determinat
efficienter,& moraliter, concedo voluntas determinat
omnipotentiam quasi formaliter; Deus vero relate adactum bonum est moraliter determinans , primumessiciens uxta explieati; relate vero ad aetum malum, utpote a Deo non intentum , creatura est unicum determinans physico moraliter , idcirco uni creaturae ascribitur. '
280쪽
Ouas 1 I. De phrsca praemotione. ac sAd contirua. Dicitur Auctor peccati qui peccat quia determinat formaliter simul physice,&moraliter concursum Dei in aetii primo simultaneum ita ut .
ad peccam mi uis uenus Deus concurrat moraliter in
tendendo it id sed solum physice , contra vero ad n-ctum bonum. Sic ex . r. si Drix de arma militi ad patriam descndendam , Mille abutatur ad occidendos concives, Dux non dicitur esse auctor hujus sceleris vero iis strenue utatui , Dux dicetur esse hujus boni peris auctor , ita ut egregia facinora Duci tribuantur. Et sane multo magis Duci, quam militi tribuerentur,si Dux non solum conferret arma, sed etiam vi res ipsam bonam operarionem: eo modo quo nobis a Deo confertur per colhuionem auxilii praevis essica cis Etenim causa physica evadit moralis, si effectum ponat ex amore, Mintentione illius meus autem soluit actum bonum causat ex ejus amore , non vero malum ergo solum relate adactum bonum est causa moralis, auctor Quod explicatur etiam exemplo
D. Thomae. Nam motus curvus non imputatur virtuti motivae quae de se rendit admotum restiam, sed curvitati tibiae,quae virtutem modificat,&obliquar;secus
XXVI. Ohic ult quamplures D. Thomae locutiones , quibus videtur evinci necessitas physicae praede. terminationis. Prim,quidem , quia r. p. qu. docet, Deum movere causas secundas ad agendum : Securis do quia . contra Gent. c. 7. I. p. qm I s. t. s. docet Deum applicare causas secundas ad operandum Tertio quia loco nuper laudato dicit, causas secundas agere in virtute causae primae. Quarto qui 2 de Verit cap. I. docet , Creaturas esse instrumentum
causae primae. Quinto quia in i dist. 3 7.ὴ si es art.