장음표시 사용
281쪽
164 Pars III. Dis'. III. De σcacia, sec. Resp. Hic alitique Angelicis doctiinis nullatenus
evinci physicae praedeterminationis necellitatem siqui dem multiplicem habent verum , ac obvium sensum excludentem omnem praedeterminationem, ut constat ex hactenus dictis. Ad primam dico , Deum movere causis secundas ad agendum, tum quia conservando earum vim operativam ordinatam ad operationem,eas quodammodo movet ad opctandum tum etiam quia simultanee conis currendo ad eorum operationes producit actionem
qua cause secunda a Deo simul Ma seipsis moventur:
vult alii quid seu ciιm Sol istumina , non oportet primam causam praevia motione cooperari, edsusscito exigitur, eam intrinsece cooperari tali electioni , vel illuminationi, motione scilicet cooperativa intrinsece tali actioni. Tum demum, quia Deus causas secundas liberas specialiter movet ad astus bonos libet os suis illustrationibus. inspirationibus,ut notat Angelicus p 2. 39. a. 6. ad εUine in bono sense dici poteli, quod Deus praemovear causis siccundas etiam liberas ad operandum, etiamsi illas non praedeterminet. Ad secundam Deus applicat causas secundas ad OQ. perandum,tum quia praebet illis omnia requisita , ut sint proxime expedita adoperandum; tum etiam quia
facit, ut aeuialiter agant, concurrendo cum illis concursu simultaneo.
. Ad tertiam : causae secunda agunt in virtute cauta primae, non. solum quia agunt per virtutem acceptam a causa prima , sed etiam quia agunt actione, quae assentialiter est etiam actio cauis primae ; quod notavit Cajet loco lavd ito dicens dum dicitur causas eun a nihil agere , nisi in virtute Causa prima , non essessus, quod causasecunda nullam virtutem habeat , ni-
sinimc sed quod ipsasec da nudum essectum produ-
282쪽
eat nise virtute prima concurrente o conjungente virtutem Aecundasuo essectu ; quoniam prima omnia attingis immediate immediatione virtutis. Ad quartam Creaturae dicuntur esse instrumentum causae primae, tum quia Deus illis utitur, tanquam suae providentiae instrumentis, ad obtinendos fines a se intentos tum etiam quia Deus illis pro libito utitur ad effectus producendos tum demum, quia Concursum simultaneum nequeunt habere cause secundae,nisii dependenter a causa prima; quae idcirco se habet ut causa principalis movens causas secundas tanquam causas instrumentales ad earum operationes.
Ad quintam. Deus caussis secundis non solum dat posse, sed etiam ipsum agere, una quia illas proxime complet ad operandum per concursum in actu primo iis exhibitum; iam etiam quia praebet illis concursum ' simultaneum , sine quo impossibilis est actio Creaturae, quo priecise polito, habetur actio Creaturae dependenter a Deo.
QUAE TIO ILVtrum decretum concomitans Scoti artim libertatem arbitrii evertat t
I. Ediam ineunt viam Scotistae, cum Smisinh,4
P0ntio in constituenda gratiae efficacia;negant enim, determinationem divinam praecedere determinationem voluntatis negant etiam subsequi,& docent, comitari putantes sic salvare voluntatis divinae infrustrabilitatem, & creatae libertatem. Clim enim decretum hoc voluutatem condeterminans sit divinum , est infrustrabile in exaltera partecii non se teneat ex parte inus primi,sed secundi concurrens cum voluntate creata ad actum, ad quem ipsa vult se determi-R ' nare
283쪽
as Pars III. Disp. III. De Epicacia, sec. nare, ex essentiali sympathia inter creatam,& divinam
voluntatem videtur libertatem non evertere. Proinde
docent , primo, decretum hoc esse essicax non essective, sed affective, quia non essicit consensum per modum cauta sed per modum applicantis causam ita ut essentialiter cum illo connectatur connexione
mutua , velut purus affectus essentialiter infercns Llum. Docent secundo, relate ad peccatum Deum conci cici minare quidem ratione domini in libertatem crearam, sed non velle illud voluntate primaria, sed veluti secundaria,ac per quamdam conniventiam,cum
illud prohibear, odio habeat,4 execretur. Equidem a discutienda hac sententia praescindo,&solum inquiro,
Num decretum condeterminans sit libertatis creatae evel sivum, non secus ac praedeternunans,& ipsa physica praedeterminatio.
II. Dico equidem cum communissima Societatis. Decretum condeterminativum Scoticum evertere libertatem arbitrii. . Prob. t. Quia hoc decretum Comitans poni debet a voluntate creata inim pedibile; ergo evertit libertatem voluntatis creatae Prob. antec quia si poneretur impedibile everteretur infrustrabilitas voluntatis divinae.
Nam si potest impediri decretum, jam poterit non fo-xe actus praedefinitus , quod est voluntatem divinam
esse frustrabilem. 'Confirm. Quia non potest voluntas impedire directe hujusmodi decretum, ut patet cindi recte vero ititantum posset impedire, in quantum posset voluntasereata tollere aliquod essentialiter praerequisitum ad
illud sicut in sententia Societatis est media de actu praedefinito atqui in sententia Scotistarum nihil essen tialiter praerequisitum ad decretum comitans potest bile, & consequenter evertit libertatem, ex illa Maxi-
284쪽
η st. III. De Decreto Contamitante ac ma, quod omne antecedens consensum incompossibis
te cum dissensu Minimpedibile a voluntate est libet
Confirm. Duo agentia libera non possunt constitui ita concordia, ut non possint in actibus liberis discordare Aliter rueret communis etiam Philosophorum Gentilium demonstratio de unicitate Dei.Et ratio est, quia vel A determinati, vel non determina , si primum ergo utrumque est prius altero, agit,ut determinatum simul, it determinans quod repugnat,
tum quia daretur mutua prioritas, causalitas, tum etiam quia destrueretur ratio primae causae,quae solum agere debet per Scotistas, ut determinans, non ut de . terminata:Si secundum ergo neutrum potest determinare suam operationem,cum haec existere nequeat sine actione alterius;ctim autem actiones alterius determinare non possit, nee poterit propriam. Neque dicas ex hac ratiocinatione concludi repugnantiam pluri tam Deorum, non vero sympathiae inter Agens liberum creatum, Increatum.quae habetur ex
subordinatione hujus ad illud. Nam contra est, quia subordinatio ista vel ficit , quod Deus determinet
potius creaturam,quam creatura Deum,&jam decretum est antecedens , non comitans vel aequaliter determinantur,& recurrit adducta demonstratio contra pluralitatem Deorum. Etenim qua ratione repugnat mutua prioritas, quia scilicet alterum praesupponeretur alteri,repugna pariter in duabus voluntatibus muttia determinatio. Praeterquamquὁd inter duo sympathia dari non potest, nisi unum physice influat in alteram, aut ea duo aequaliter subiaceant influxui tertii, quod in casu nostro repugnat. III. Prob. 1. Si eodem modo se habet voluntas divina creata relate ad determinandam operationem
peccaminosania; no est major ratio, cur sormale peccati
285쪽
tribuatur creaturae & non Deo;illi enim tribuitur formale peccati, qui concurrit ut determinans Meligens; illi vero materiale, qui concurrit ut deiciminatus
quia proprium forma est determinare , proprium
materiae determinari. Neque dicat auiti ius I. Sent. dist 3 quasi s. art. 8. Deum concuircre ad peccatum voluntate secundaria, & ex conniventia ; Nam vel hoc sonat, Deum concurrere ut determinatum &corruit decretum condeterminans. c ut determi
nantem in jam voluntate primaria concurrit, ita ut non possit fimul peccatum odisse , Aliter etiam Tho mista posset idem dicere de decreto praedeterminante, nec posset a Scotista impugnari. Qitare sicut contra Τhom istas dicimus , non posse v. gr. praeceptorem exprobrare puero malos charasteres , si ipse ducat manum pueri cita idem dicimus contra Scotistas , si
Deus concurrat ut condeterminans, complens vires volimtatis. Et ratio a priori est eadem, quia ex Augustino Illo auctore cum dicimus, illo olente dicimiis atqui tam per Thomistas,quam per Scotistas Deusdeterminando ad peccatum vult illud ; volens enim A, quddessentialiter,&a priori trahit divult consequenter ipsum'; ergo Deus in utraque sententia est auctor
IV. Adde,qubd decretum comitans non posset monesse antecedens praedeterminans , atque adeo violativum libertatis. Prob. si decretum comitans est affective efficax relate ad consensum , ut ponitur a Scotistis est etiam efficax effective, praevium ordine causalitatis, ut ponitur a Thomistis decretum prae- determinans , ergo si est condeterminans, est praedeterminans. Probatur antecedens , quia si Decretum comitans est efficii affecti, e eo ipso determinat Omnipotentiam, applicat actum primum proximum.
ad consensumi posito enim eo affectu, seu voluntate
286쪽
citasti III. De Decreto Concomitante asseonsensus in Deo, non potest Omnipotentia non agere, Machiis primus proximus non applicari ad consensum)atqui si determinat Omnipotentiam ad agendum, actum primum proximum applicat ad consensum , eo ipso est efficax .ffective; sicut per hanc ipsam
vim detei minandi Omnipotentiam,& applicandi causas naturales ad effectus naturales , dicitur decretum Dei efficax effective relate ad effectus naturales;ergo si decretum condeterminans est efficax: fimve, est etiam efficax effective , atque adco taedeterminans. Confirm quia decretum Dei efficax Scoticum est efficaciter intentivum finis, nempe consensus ergo etiam debet vitalis intentionis eligere medium , seu actum primum proximum causativum consensus; γqui quatenus decretum eligit tale medium est prius consensu ,sicut quatenus eligit voluntatem causativam consensus.est prius consensu;ergo decretum comitans est prius consensu, atque adeo est decretum antece. dens, &itaedeterminans.
Confirm. etiam,quia Deus efficaciter benevolus est etiam beneficus, atque adeo efficiens bonum , quod nobis vult efficaciter ut proinde a Philosopho secumdo Rethuricorum quarto Amor amicitiae dicatur activus in quantum potest ergo consensus volitus a Deo procedit ab ejus benevolentia simul,ac beneficentia,&efficientia; atqui si Deus suo decreto efficaci benevolo efficit consensum , eo ipso consensus pendet ab illo tanquam a causa ergo decretum comitans Scoticum eo ipso est antecedens, arque adob evers u libertatis. V.Ubi adverte, decretum comitans dici Scoticum, quia multi insignes cotistae tribuunt illud Scoto re tamen vera Scotus de illo nunquam somniavit, tostendidit Henao de scientia media; ct 3 2. Quod ex eo patet,quia Doctor subtilis in . distin. 7. osten dens contra Monothelitas,quomodo voluntas Christi LMmi-
287쪽
a Pars III. Dist. III. De Uscacia,ctc.
Domini semper cum voluntate Dei concordarit, haec habet Devi non operatur, nisi voluntate libere agente, o determinante se ad operandismin tunc Detu operatur cum ea. Idcirco plures Scotistae apud eundem Henao cuna
Ugone, abello, omnibus Lectoribus Seraphicae familia in Provincia S Jacobi docent, de mente Scoti fuisse scientiam mediam.
VI objic. i. Non obstat libertati creatae concursus Dei fimultaneus in actu secundo Dergo nec decretum comitans Prob. Consis quamvis in linea efficientice ideo Deus concurrat ad consentum,quia creatura se determinat ad consensum , non per hoc concursus crea turae est in priori ad concursum Dei,aut e contra; ergo
pariter in linea determinationis, quamvis ideo Deus determinet ad dissensum, quia creatura sedeterminat ad dissensum, non per hoc determinatio creatum est in priori ad decretum Dei, aut e contra pergo stat, quod peccatum , seudis sensus tribuatur creaturae, etiamsi Deus condeterminet;sicuti tribuitur creaturae, etiamsi
Deus concurrat concursu simultaneo.
Resp. nego Conseq. Ad Prob.concesso antec.ησο OUeq, Disparitas est, quia in primo casu esticientia est simul
tanea in determinatio 'ine fert antecedentiam logicam est unice a creatura. At in secundo casu determinatio creaturae ex una parte esset logice antecedens determinationem Dei nam ideo Deus determinaret ad dissensum , quia creatura se determinaret , ex altera parre determinatio creaturae non esset ante
cedens , sed comitans , quia uterque condetermi
VΠ.Ohic. 1 Deus videt, sibi non deesse auxilia sus lficientia ad consensum liberum,ergo potest illa essicaciter velle sic infrustastiliter inducere conssensum liberum. Neque dicas , ex hoc essicaci decreto everti libertatem consensus, nisi praecedat scientia media , de il-
288쪽
Quasti III. De Decreto Concomitante a Ide illo. Nam contra est, quia independenter a scientia media videt Deus per scientiam simplicis intelligeu-tiae, sibi non deesse auxilia sussicientia ad inducendum consensum liberum ergo independenter a scientia media potest velle essicaciter ponere haec auxilia inductiva consensus liberi;aliter non posset velle ponere quod potest ponere, quod repugnar. Resp.Hoc argumentum posse etiam a Thomistis fieri: imo probaret, quod possit Deus ponere in voluntate creata amorem Pei liberum similium visione beata:quare respondeo directe,Deum posse velle ponere quod potest ponere , eo tantum pacto, quo res poni potest,quia tamen consensus liber poni non potest sub
decreto praedeterminante, aut comitante, aut cum Vi
sione beata, idco nequit Deus scaciter velle auxilia lassicientia ad consensum liberum sub his decretis sicut nec cum vilione beata; sed solum consequenter ad scientiam mediam de consensu libero; in quo solum casu habetur infrustrabilitas Divinae voluntatis colla
rens chim libertate consensus.
Exponitur sententia reponem Gratiae 1βω- iam in Fraedeterminatione moralici nee non sententia reponens idam in costatione
auxilii praevisi per scientiam mediam es D
cacis. I. 4 Liqui apud Suarium lib. . de auxiliis, cap. LO. . t . essiciam gratiae reponunt in impossibilitate morali rigorosi ad dissensum, quatenus ita voluntas sub auxilio gratu potest physice dissentire
ut nunquam sit verum , qudd dissentiat eo modo. quo damnati nunquam elicient opus moraliter bonum; nec unquam nos cum auxiliis gratiae ordina iis vitabimus omnia venialia collective , licet phrosis poc
289쪽
x x pars III. Dist. III. De Uicae ho c. s
ce possimus. Hoc posito, putant, conciliari libertatem creatae voluntatis cum insciistrabilitate voluntatis Divinae, quia licet per scientiam uriplicta intelligentiae
videat Deus,gratiam efficacem conncchi cum consensu,non per hoc evertitur libertas physica ad dissensum, sed moralis. Hanc praedeterminationem moralem Episcopus MasCirenas Lusitanus dis . , explicat pcrhoc , quod auxilium gratia attemperet se ad subjoetiim doco modo excitet in alliciat voluntatem si manam, ut infallibiliter bona operatio sequatur. II. Verum communillime docent, efficaciam grariae non posse reponi in hac morali praedeterminatione, seu in attemperatione ad subjectum. Etenim inis frustrabilitas Divinae voluntatis debet esse metaphysica, mon moralis ergo gratia essicax, quae consertura Divina voluntate, debet esse metaphysice, infrustrabiliter connexa cum bona operatione;atqui si consisteret gratia efficax in praede finitione morali , non connecteretur metaphysice, sed solum moraliter cum bona operationi ergo non potest reponi in praedeterminatione morali. Deinde vel in peccatoribus gratia pure sufficiens stat semper cum pr.edeterminatione morat ad dissensum,&cum impossibilitate morali adeonsensui3i,vel noli si secundum, ergo contingere potest, quod gratia pure sufficiens connectatur cum bona operatione,& sit efficax in quo casu gratia efficax haberetur line praedeterminatione morali ad alter tram partem:si primum ergo peccatores sunt excusa lbiles, si damnentur, quia fuerunt moraliter impossibilitati ag bene operandum Mad salutem procurandam; idque non in poenam, sicut damnati. Adde: in liac sententia, qui peccat, posset Deo dicere, Si dedisses mihi taedeterminationem moralem, vel auxilium tali tempore, iubialibus circumstantiis , non peccasser , ut dicimus contra Thomistas,
290쪽
saastio. IV De Pradeterminatione. 273 si gratia consisteret in praedeterminatione physica; eringo peccatores essent excusabiles.Neque dicas,qubie iam in nostra sententi, qui peccat, posset Deo dicere: fidedisses mihi auxilium praevisum efficax , non peccassem. Nam quamvis plus Deo debeat qui obtinet gratiam efficacem,quam qui pure semcientem,& pe cat;hic tamen non potest deDeo conqueri,cum habue. rit plenissimam sufficientiam cum ροtentia etiam morali ad non peccandum quod enim Deus praeviderit. cum gratia puru sussicienti non esse conjungendum consensum, non obstat plenissimae libertati voluntatis. sicut obstat, determinatio sive physica,sive moralis. Experientia demum constat, perios bene,autis
se operari absque morali impossibilitate ad alteram
partem. Imo quando v. g. diligimus inimicos propter amorem Dei,experimur, magis inclinari ad illos odio habendosci ergo consentimus gratiae sine necessitate morali ad consensum. . . . III. Adducuntur pro hac sententia varia loca D. Aug. praesertim lib.de bono perseverantiae cap. a Simplicianum . . ubi passim dicit Deius eum νο- .cat, quomodoβιtei congruere , ut vocantem nou restuat.
Sed D. Augustinus non est intelligendus, quod Deus conserat gratiam efficacem cum attemperatione ad subjectum in priori ad scientiam mediam ob rationes. adductas , sed in posteriori ad illam, &in hoc sensu gratia emca etiam a nobis appellatur congrua Haec obiter de hac sententia, quae non multum negotii faiscessit, nec multos habet Asseclas. Quod attinet ad quartam sententiam reponentem gratiae emeaciam in collatione auxilii praevis perscientiam mediam emcacis, supponendum L ex Suario lib. 3. de auxiliis, cap. 4 gratiam effcacem posse tripliciter semici Primo prout idem est meax Meffectivum, seu potens ponere actionem, &ruli sensu