Cursus theologicus ad usum Tyronum elucubratus, & in quotidianis prælectionibus a R.P. Dominico Viva S.J. sacrae theologiae professore suis auditoribus traditus ... in lucem publicam editus a D. Ignatio Viva auctoris nepote. Pars prima octava De divi

41쪽

NMI L. δε avxιltitute.cere licuit, Trahit sua quemque poluptas, non necessitas. μένoluptas, non obligatio, sed delectatio, quanto magis nos dicere debemus, trahi homines ad Ch ristum . qui delectatur

veritate Praeterea Trid. bess. 6. c. s. aιt. Ita ut tangente

Deo cor hominis per Spiritus Sancti illuminationem neque homo ipse nihil omninὸ agat insipirationem illam recisiens ιδ Mileuitanum can. . Utrumque est donum Dei ct scire quid acere debeamu/,ctaeligere, urfaciamus Aug. b.

a. de peccatorum meritis, remissione, Gip. 9. Cum

a Deo lutorium deprecamur , quid aliud deprecamur: iram ut aperiat, quod latebat, ct suavestat, quod delectabat pProb. α ratione. In eo consistit ratio gratiae auxiliaris, per quod homo de se impotens naturae viribus ad eliciendos actus salutares, intelligitur completEpotens ad illos ponendos, ut contra Pelagium definiunt Concilies atqui posita eogitatione supernaturali objecti honesti in intellectu, & pia supernaturali affectione, seu complacentia boni honesti in voluntate, i telligitur voluntas humana proxime potens prodire in actus salutares ergo in his actibus intellectus, voluntatis consistit gratia auxiliatrix. Confirm Deus in ordine gratiae accommodat se naturae, ut omnes fatentur, ergo per gratiam auxiliantem movet homines ad aetiis salutares, modo consentaneo naturae rationali modus autem consentaneus naturae rationali est , ut ad bonum prosequendum moveatur tum a cognitione illius, tum a complacentia, &delectatione, quae ex eadem cognitione suboritur ergo Deus in ordine gratiae movet voluntatem ad actus salutares tam per cogitationes, quam per delectationes

supernaturales, atque adeo in his actibus consistit ratio gratiae auxiliantis. II. Diso a Praeter gratiam auxiliantem eonsistentem in illustratiouibus,4 inspirationibus supernatura. tibii Sa

42쪽

qua'. III. In qii consistam auxilia Gratia ' stibus, non datur de facto alia Gratia auxilians consistens in ulla qualitate mortua, siti nun vitali, qualis est praemotio physica; esto haec esset possibilis. Ita etiam

communiter contra praedeterminantes.

Prob. gratia auxiliatrix, quae de facto datur , non potest nobis aliter innotescere , quam per Scripturas , Concilia, Patres, ac traditiones; atqui inisquam in iis fit mentio auxilii quod per modum qualitatis mortuae, seu non vitalis voluntatem disponat, ac moveat ad bene operandum, sed Elum fit mentio illustrationum,S inspiratiorium ergo de facto praeter graciam auxiliantem consistentem in his actibus intellectus, di volum talis, non datur praemotio physica supernaturalis , Indebita; etiamsi non repugnaret; quod infra examinabimus.

Neque didas, Concilia in Patres ab hac praemotione praescindere, non vero illam negare. Nam univerissim propositiones Conciliora Δ Pontificum doctri nates indefinitae aequivalent universalibus, atque adeo dum mescindunt, neganti, ali et doctrina esset mutila.

Confirm conclusio , quia videturna intelligibile quod ali re moveatur volunta mana, quam cognitione boni, ac delectatione ejusdem, quia est in intellis bile, quod potentia vitalis moveatur ad vitaiker perandum, & non per qualitates vitales sicut e convera est in intelligibile, qubd potentia non vitales move tur ad suas operationes per qualitates vitales s Ex gr. est impossibile, quδd lapis moveatur ad centrum et cognitionem centri, sed soluin moveri potest per qualitatem mortuam, hoc est per gravitatem ergo comtrario voluntas movori nequit ad bonum proseque dum per qualitatem mortuam , hoc per praemoti

nem, sed moveri unice potest est per qualitates vitatis, videlicet per cognitionem boni , ac ejusdem delectationem.

43쪽

3 Pars III. Dist. I. Dι Gratia auxiliante.

III.Dubitatur tamen,Quinam sint actus intellectus,& voluntatis , quibus competere potest ratio gratiae praevenientis, seu auxiliantis 3 Resp.Copetere posse tribus omnibus operationibus intellectiis,& actibus voluntatis ta indeliberatis;quam deliberatis, imo actibus deliberatis competere etia potest ratio gratiae ab intrinseco secacis.Primo itaq;:co- petit juvare hominem ad aetiis salutares apprehensione naturali objecti, ut pater Secundis idem competit judicio tum speculativo, tum practico: Tertib etiam discursui supernaturali, quatenus ex praemissis supernaturalibus inferuntur conclusiones dirigentes ad recte operandum unde dicitur UaL 31 In meditatione. mea exardescet igni ; atque adeo ratio gratiae competit tribus operationibus intellactus. Quarto etiam affectus indeliberati simplices, Mab intrinseco in caeessunt vera gratia Quod explicatur a D. Prospero contra Collatorem cap. i . in illud Jo. 6. Nemo pessiit ad me ius Pater, qui mist me, traxerit eum; dicens: Trahit ad Deum timor; iuitium enim sapientia timor Domini trahit latitia, quoniam latatus si in in his, qua dicta siunt mihi; trahit desiderium, quoniam concupisicit is descit a-riima mea in atria Domini trabit delectatio lectionis,quam dulcia enimfaucibus meis eloquia tua uuis peficere, aut enarrare sit, per quos assectium ratio Dei animum ducat humannm, ut qua fugiebat, sequatur, qua oderat, diligat, qua fastidiebat, esuriat LDixi tamen, hujusmodi affectus esse inessicaces ab intrinseco, quippe qui sint in nobis sine nobis libere operantibus 4 enim cenis

serentur ab intrinseco essicaces, actus salutaris conseia

quens istos affectus non esset actus liber seu actus consequens ad praemotionem physicam, utpote ab intrinsecoessicacem, non est actus liber, ut hic supponimus Denique affectias deliberati possunt esse gratia non soli auxilians,sed etiam ab intrinseco essicax,

44쪽

seu sti III. In quo consistant aux ilia Gratia. 3

determinans ad actum supernaturalem talis est actus imperans supernaturalis , qui determinat ad a- him imperatum,& actus intentivus finis, qui determinat ad electionem mediorum,ut enim diximus quaestione penultima de actibus humanis, potest aliquando actus imperatus non esse formaliter liber, ita ut superaddat quidem novam bonitarem moralem actui

Imperanti, sed, novum meritum. Unde habes in

hyestantum sensu locutum esse Angelicum, ubi dicit Ebitrium a gratia aliquando praemoufri quia scilicet

vere actus deliberati imperantes determinando voluntatem ad novos actus imperatos, illam praemoventi,

sed non praemotione illa Bagneziana ineluctibili,ever-siva libertatis, etiam mediatae, de qua suo loco. IV.Obs. I.Si gratia praeveniens consisteret in actibus intellectus, & voluntatis supernaturalibus,oui fiunt in nobis ine nobis libere operantibus, eo ipso deberet necessario supponere aliud comprincipium supernaturale, quod cum intellectu, dc voluntate ad hos actus

concurrat, ergo eo ipso, antecedenter ad actus intellectus, voluntatis daretur alia qualitas supernaturalis mon vitalis, cui competeret ratio gratiae praeve. Bientis, ergo gratia praeveniens non consistit unice in actibus intellectus, voluntatis Antecedens probatur, quia intellectus, ovoluntas non possunt propriis tribus elicere actus supernaturales ergo debent elevari a comprincipio supernaturali, inuidem intrinseco non vero perOmnipotentiam specialiter assisten. tem, ut connaturalius fiant Sicut intellectus Beati elevatur ad visionem Dei producendam per lumen gloriae intrinsecam, ut viso procedat connaturaliter, actus enim vitalis connaturaliter petit prodire principio intrinseco, Resp, Suarium tom. 1. de Gratia lib 3. cap. Ia dc

Ripaliam M. i . probabiliter existimare, quod hu-

s jusmodi

45쪽

3 8 pars III. Dist . I. De Gratia auxiliante jusmodi acuis intellectus,&voluntatis, quibus colo. petit ratio gratiae pr*venientis connaturaliter fiant sine comprincipio supernaturali intrinseco , sed cuna Omnipotentu specialiter assistente,Neque putant,ob staret ritaxem adductam luminis glori e , quod est comprincipium intrinsecum elevans intellectum ad viissionem producendam, quia scilicet Dei visio procedit permanentur propterea dari debet principium irruri insecum pern nens, ut connaxuralius fiat Contr3

vero illustrationes , desinspirationes supernatural sunt actus transeuntes; ergo non requirunt comprii eipium intrinsecum permanens, sed satis est Omnipotentia specialiter assistens. Alii vero cum Mauroq.i: de Gratia ngm s . probabilius censent, dari etiam rela..te ad hos actus comprincipium supernaturale per amnens, quod sit instar luminis gloriae, ad hoc ut conn ruralius fiant cum concursu ordinario Omnipotentiae;

Negant tamen,hujusmodi comprincipiunt esse gratiam praevenientem stricte dictam de qua hic quatri siqua scilicet immediat causet actus salutares cum haec ratio gratae solum competat illustrationibus inspirationibus, non vero comprincipio illi supernatilarati intrinseco permanent , cum quoa potentia vitus illustrationes, & inspirationes causaoturi hujusmodi nim comprincipium cum habeat rationem speciei ini pressae dc haec pecies impressa non sit qualitas transiens, sed permanens, non potest habere rationem gra tiae praevenientis stricte dictari quippe quae est sola gratia actualis transens non habitualis permanens hoc autem, quod hujusmodi comprincipium causans illustrationes habeat rationem specie impresse, tabet rationem qualitatis inrentionalis, A sic suo modo vit lis, seu complentis potentiam vitalem unde citra inconveniens movere potest immediat voluntatem

modonteo praestari qui a praedelmpinatione phy- sica,

46쪽

mastis III. In quo consistant auxilia Gratia. ssica, quae non est qualitas intentionalis, nec ullo pacto vitalis, sed mortua. Neque dicas posse illustrationes elici vi habituum supernaturalium,absque hoc alio comprincipio intrinseco, quod habeat rationem qualitatis intentionalis.

Nam contra est, quia in peccatore, in quo non dantur habitus supernaturales, non daretur comprincipium supernaturale intrinsecum, cum quo illustrationes supernaturales causarentur; quod tamen dat i debet, ut illustrationes connaturalius ponantur.

V. Objic secundo. Etiam dato, quod ambus intelle reus tribuenda sit ratio gratiae auxiliantis, non est tamen tribuenda etiam actibus voluntatis; quia climnaturaliter consequatur ad illustrationem supernaturalem inclinatio, de affectio in voluntate . sequitur, quod gratia inspirationis includatur in gratia illustra. tionis, sicut in dono creationis includuntur reliqua dona proprietatum Laturalium, quae ad creationem coibsequuntur,

Respond. cum Mauro loc est num i 7. Gratiam inspirationis esse diversam a gratia illultrationis, quia in natura lapsa voluntas nostra propter vulnera malitice, concupiscentiae, Minfirmitatis nonnisi impei sectissimc inclinatur ad prosequenda bona aeterna , etiamsi per illustrationem supernaturalem repraesententur.

Quare indiget gratia sanante ab iis vulneribus, uoad bona superna inclinetur, sicut oportet, iisque delect: tur: Quod dixit Aui lib. de Spir ωlitera, ubi haec habet, Cum id quod agendum coeperit non latere, nise etiam delectet, ametur non agitur, nonsuscipitur , non bene νινitur. Ad argumentum itaque dico cum Ripat disput ios sect. . quod quamvis ex propositione objecti boni naturaliter consequatur aliqua complacentia de illo non libera per actum

primo primum , adhuc pia affectio supernaturalis est

47쪽

Pars III. Dist. I. De Gratia auxiliante. est nova gratia , non inclusa ingratia illustrationis Ratio est, quia quam vis ad illustrationem supernaturalem naturaliter consequatur affectio , dc inclinatio voluntatis ad bonum repraesentatum , at non proinde ista affectio supernaturalis, prout requiritur, ration illorum vulnerum Sicuti quamvis ex actu supernaturali naturaliter relinquatur species illius in intellecti, at hujusmodi species non est supernaturalis: ergo praeter gratiam illustrationis requiritur gratia inspirationis, quae a vulneribus per peccatum inflictis voluntatem sanet, illamque ad beneri salutariter operandum

inclinet.

VI. Ohie ultimo habitus tam naturales, quam supernaturales inclinant potentiam vitalem ad actus suis os,quamvis non sint qualitas vitalis, sed mere physica, mortua ergo poterit etiam id praestare praedeterminato phlysica Praeterea cibus etiam somnus, c. adjuvant ad actus intentionales perfectiores eliciendosa ergo a fortiori poterit inclinare praemotio. Confirm. Quia Concilia, Patres positivam mentionem faciunt hujus praemotionis , tum quia passim docent, gratiam auxiliarem fieri in nobi, sine nobis quod competere non potest, nisi praedeterminationi, non vero actibus intellectus,ac voluntatis; qui cum sint vitales, fieri non possunt sine nobis tum etiam, quia gratia praeveniens dicitur vocare, ac pulsare, jux

ta illud Apocalyp. 3. Si ad ostium, O pulso pulsatio

autem, & vocatio est a solo pulsante, & vocante, quod unice convenit praemotio,i, non vero actibus intellectus voluntatis ergo gratia praeveniens consistit in

praemotione.

Resp. cum Espareta qu si is de Gratia, dist antec.

habitus inclinant adactus mediate, concedo immedia..tὶ nego antec. ct Conseq. Habitus naturales inclinant adactus solum mediate , quatenus excitant species actu

48쪽

Onolio III. In quo con stant auxilia Gratia Gaum praeteritorum,& delectationis perceptae in actuumpneteritorum exercitio cognitio autem talis delectationis praeteritae novam delectationem causat involuntate vi a tali delectatione voluntas immediate in clinatur ad actus naturalac quod supponi debet ex philosophia. Habitus infusi supernaturales exigunt illi voluntate comprincipium illudiupernaturale , de quo diximus in prima objectione, consistens in qualitate intentionali,seu specie impressa supernaturali., a quδcausatur illustratio, inspiratio supernaturalis &sic habitus infusi etiam mediate inclinant, quamvis etiam immediate concurrant physice ad actus supernaturales, dent potentiae simpliciter posse Pariformiter major dispositio habetur ad perfectiores actus intentionales eliciendos post somnum v. g. quam post vigiliam, in sano, quam in aegroto, in jejuno quam in bene pranso non quia qualitates physicae influunt immediate in actus vitales , sed quia reddunt coryus m , vel minus aptum ad phantasmata viyidiora, quius causatur perfectior cognitio .

Ad Confirm. Quando Concilia dicunt, gratiam fieri in nobis sine nobis, sensus est , fieri sine nobis lubere operantibus quod enim non fit liber&, dicitue non fieri ab homine quia non fi homine,qua homo est. Sic Apostolus ad Roman septimo dixit: Nin quod νρlo malum, hoc agor, quia non libere illud agit, quamvis physice velit, agat: Matth so dicitur moneηimpossis , qui loquimini, sed Spiritus Patris νestri ,

qui loquitur in vobis ; quia scilicet quamvis physice adlocutionem concurrant Martyres, non proinde dicuntur loqui, quia non loquuntur libere , sane negari

&voluntatis,etiamsi esset possibilis praemotio,ut ostendimus in prima Conci atqui gratia consistens in hi actibus,etiam dicitur fieri in nobis, sine nobis AEnai,ivis ad

49쪽

x Pars III. Dist. I. De Gratia auxiliante. vis ad eos amis physice concurramusci ergo ex hoc quod gratia dicatur fieri in nobis sine nobis , non per hoc evincitur, quδd derur praemotio. Ad id, quod ad .ditur, respondet Rip. dii'. io .sedy. . pulsarionem, vocationem materialem esse a solo pulsante, &, cante non vero spiritualem, internam, vitalem, qualis est ex Trid.Ief.U-s pulsatio gratiae consistens in inspiratione , c illustratione Praeterquam

quod dici potest, quod ea sita solo pulsantes, ut liberὸ operante, quin per hoc excludatur physicus concursus ejus qui pulsatur.

QUAESTIO IV.

uomodo eoncurrat Gratia Auxiliatrix ad Actus Salutareb

N Xaminabimus primo, Num gratia exerceat causali. Hatem tum moralem, tum physicam erga aetus si lutares,Deinde, Num sit tota ratio agendi hos actus 'Tertiis Num debeat esse intrinseca voluntati,quin posifix suppleri peromnipotentiam extrinsecus assistentem.

ARTICULUS I.

Num Gratia anset etiam pffice actra Salutare tΓνς- uxilii Gratiae exercent causalitatem ' aliquam moralem , ae formalem relate ad actus salutares, etiamsi supponatur, quod debeant illos Causare etiam physice Probatur. Proprium est gratiae auxiliantis pertinentis ad intellectum illustrare,doces , suadere, vocare, pulsere, excitare, allicere cgrariae pertinentis ad voluntatem inspirare, delectare , inelinare, reddere suave quod non delectabat atqui haec omnia important causalitatem moralem ac formalem , relate ad actus salutares, antecedenter ad omnem causalitatem physicam , ergo auxilia gra

ti sive perimeant ad intellectum , sive ad volui ram

tem,

50쪽

quaesti IT art. I. Num physice inquat ratia. 43rem , exercent aliquam causalitatem moralem, voformalem relatu ad actus salutares, etiamsi debeant illos physice causere Probatur minor, irimo quidem qubd ea importem causalitatem moralem ante cedenter ad caulalitatem physicam. Nam valet haec illatio radeo Petrus consentit, quia vocatur, & inclia

matura Deo per gratiam haec autem causalitas ante

cedit causalitatem physicam, quia inclinatio, ,ocatio habetur etiam quando Petrus non consentit Peringo Utecedente ad causilitatem physicam habetur causalitas moralic Sicut enim qui suadet v. g. homi , cidium, dicitur esse causa moralis illius , etiamsi h inicidium non sequatur ita vocatio Dei,ae suasio est causa moralis relato ad adium salutarem, etiamsi hic vitio voltintatis non sequatur. Probatur deinde, quod haec eadem causa moralis dicatur etiam esse causa se malis , etenim ea habetur unice per formam , nempe per vocationem unitam subjecto ante denter ad om item ericientiam adtus salutaris. II. Dico secundo Auxilia gratiae musant etiam physice actus salutares. Ita Molin. VasqueZ, Scotus conin tra Suarium, Tannerum, Martinonium, dis'. 3 8 Lor.

Probatur primo ex Scripturis, conciliis Apost. r. ad Cor i s. diciti lus omnibas Iahorari 'nem , sedgra Dei mecum ergo gratia vires physicas suta ministravit: liter non diceret Apostolus laborasse per vires gratiae s gratia tantum suasisset laborem iaciat non dicitur levare pondus qui suadet ad levan. dum,& vires non ministrat; Praesertim quia homo perginiam vix agit , cum dicar Apost. i. ad Corinr I s. Non ego autemse Gratia Dei mecum; ad Philipp. MPm est , veratis in vobis pellc, ct perficere an Conciliis vero passim dicimur nos Cooperari gratia

ut in Mileuitani I. N in Tridemino sectos.