장음표시 사용
101쪽
ἐγνωρι15M, με re οι η Mimas. id est, Ante enim diluuium cognoscebant homines ta locum, & uiam quae ducerct ad paradisum:post diluuium, extra paradisiim esse reperti sunt,& necp Noe,nem popitassis di sieris eius ultra cognitus est. Innticias, ut puto, Iuliis eviris aquarum illuvie arbores amoenissimas esse euersas,terram aute quae suaUes herbas pareret, uorsticibus rapidissimis dissipatam fuisse, atm ita I cum delicatum conciditie,em oculis mortalium euanuisse,ut post diluuium,ne uestigium quide appareret:facta diuini θc coelestis loci misera imis mutatione, propter hominis scelera: quod alijs etiam locis & rebus accidit, Ut quas deus repos isset propter hominum impietate sint dirutae, ac dilupatae.Qtiod autem Enoc,& Helias, &Ioannes apostolus, in eum locum translati seruiastur, id eadem facilitate refellitur, qua asseritur. Quo quaese ex idoneo loco scripturarum id colligitur Elias falcor assumptus est sed num in paradisimi quis ta audax est,qui hoc ausit asserere, . cum id nusquam memoriae proditu inveniatur Eode modo Enoc assumptus est sed que in locus Tiptura norefert.Eade de Ioanne dici possunt
radisium trafia Od H ni cum corpore aliumpti sunt, arbitroruit. ' eos ibi positos,ubi oc I E s V s cu corpore Uera satur. Nessi uero propter corpus in huc paradissum
102쪽
GENE. . 'θsim erant transferedi, cum glorificata corpora, aliam recipiant natura: luod di in I Esu Chrisii corpore accidisse didicimus,qui ianuis clausis ad Apostolos penetrauit. Quod enim in paradisiim terrestrem hi transmissi non sint,indicat &Psellus in Chaldaicis prsceptis,hoc modo:Hoc
ταί, τοwris Eνωχ ἄν- H μ ν ταυθαέ Mee οτέραν λύιν me cum G μαδε γ ρὶ υλης σκυμβαλον Λοοι sui ερω- crime κρημd Uzτras simiae, id est, Admonet,ut corpus etia ipsum,quod maiesriae frustu oc quasi excrementu esse dicit, diuino igne abstimamus, uel extenuatu in aethera su levemus:uel ut tollamur a deo in locum immateriale ic incorporeu:aut corporeu quid sed aetherium,aut coeleste.Qua sede sortitus est Thesby tes Elias,ec ante clun Enoch, translati ab hac uita in statum diuiniorem, Ut neo ipsius materiae frustum,uel proprium corpus in hac ualle relis querint. Quamobrem non est cur putemus cos , . Ahomines,in paradiso esse positos propter eorum
corpora. Q anquam igitur inueniatur μή
gio Heden in qua crat paraduus, ipie tamen Pa eui, quo si radisus no inuenit,idi in causa, quod ab illo tesi tus erat, ex pore is locus squallidus ec incultus est effectus. tet.
103쪽
Erat enim hortus,atque ea est hortorum natura ut facile possint squallescere. Animaduerte ita que,quam clare ac perspicue de paradiis loquatur diuinae literae.Primum regionem describui, i in qua is esset positus,deinde in qua mundi partem spectaret. Hebraice enim sic est: Platauerat autem dominus paradissim in Heden ab oriente uel a plaga orientali, sic enim transferendu est, quod Hieronymus uertit a principio, ut postea
dicemus.Deinde nomina fluuiorum ponuntur, qui ex ea regione egrederentur: atm inde prosecti,quas terras peragrarent.Quos cum in Chaldsa esse compertum sit,uel circum,neque enim
ad amussim describere possum:quid superest ia, quod de cognoscendo terrestri paradiso deside retur c Reliquu itam est explicare, quod omne hanc rem perplexam tenet. Nam si paradisus in ea mundi parte est positus, quam diximus, quomodo coli rei ut quatuor flumina,infinitis spauciis a se dissita,tanto etiam mari interiacente, meo loco egredi possint c praesertim cum horum fluviorum sontes iam alibi esse reperti sint. Et Euphrate quidem ac Tygri nihil commoue: μ φ mur,cum eand habeant originem: oc ex ipsep Heden certum sit eos emanare, aut alibi nascentes Heden primum influere, indem egressos a se snuicem abiungi, ubi mox abiunctis dita seantur aquis. At Gangescat Nilus e quorum tametsi sontes non adeo certi sint, alter tamen ameri
104쪽
meridie, alter ab aquilone oritur. Possunt ira, tur hi unum habere sontem: Aut potest dine uerum,quod alii prodiderunt,ut ex uno sonte prodeant,sed ex aeditissimo loco ruentes ii uisecraterrae condantur, pcrψ immensos terrarum tractus profluant, post haec cmergentes, diuersas habere origines uideantur c Num possunt tans
tam maris uastitate tra icer tot terraS,tot monsteS penetrare,dein in auras erumpere Qus quia Uera esse non possunt, quaerenda in alia huiusnodi solutio.Primum itaque uerba contextu Hebraico proferamus, quae in hunc modum habet, se nn P porro Nae vi Nio
Uius egrediebatur de Heden,ad irrigandum hortum,& inde diuidebatur, oc erat in quatuor caspita,sicut uertunt Septuaginta. Primum uis tur scribit fluuium non de paradiso, scd de res gione Heden promanare, atque inde ferri pcxhortum,ut eum irrigaret: que cu esset egressus, quatuor efiiceret capita,sicut Padus, qui Ferra, P riae proximus,in duos amplissimos amnes distrihuitur. Cum corum alter ad Ferrariae moenia
attigerit,ibi in duos quom latissimos amnes dis uiditur, qui diuersis itineribus, mare Adriaticumfluunt.Non erat ita* in paradiso, fluuii illius maximi, qui in quatuor flumina diuideretur origo,sed in regione paradisi, procul aut prope Paradisum, qualis erat paradisus ille Cyri, sita
105쪽
ipsius manu consitus, que Euphrates a suis sontibus rcmollissimus influebat. Potuit itaq3 ctiam dei paradisiis, abomi huiusmodi fluuii , esse Φremotissimus.Quod aulcm dicit illinc diuidebatur,non illin id est,a paradisescd a rcgione Hedcia,quae ut erat amplissima, ita in Varias terras mittebat diuisos amnes quom separatio, procul
aut prope fieret a paradiso. Hunc itaq; maximufluuium arbitror csic cu qui ex Tigri Sc Euphrate commiscetur. A sitis enim fontibus profecti coeunt inter se, dehinc Mcsopotamiam cssicitit: atq; hoc est,quod Heden ad haec loca esse nccesse est. Nam apud Ezechielem recesciatur simul Heden N Charan.Charan autem est Mesopotamia.Igit Hcden ci uicina,illic sit necesse esandeitam Tigris atq; Euphratcs diuidunt, quoue origo in monte tauro est,ut testatur Strabo eoru uero fontes: insmettimους saeis si id
est, circiter bis mille ic quingenta stadia abiun cstos csse tradit.Quod etia clarius exponitProcopius,qui cum de Mcsopotamia obiter scriberet,
hec de his fluuiis refert. ' πιγια δυο ν ὁ νδε ηἱα
ετ ρα, πιγyta ονομα,id est,ex hoc mole duo fontes oriuntur,qui ilico duo efficiunt flumina: nu aft,e i de ter quide fons Euphrat letius aute Tigrina. Tigris ortus Igitur ambo G Uno loco no prodcunt, nisi forte alibi oriantur,subterm terram perfluentes, inde ex monte tauro emergat. Atl hoc modo facile
106쪽
est, de Tigri N Euphrate soluere. Quod autem
de Gange oc Nilo traditur,uix explicari potest. Hoc unum afferre possimus, non constare, an Phisen sit Ganges sunt ex Graecis,qui dicat huc P ς' esse Danubium. Quidam Hebraeorum asserunt eum esse fluuium Aegypti: ideo Auen Ezra, aer τ' a ' NA ; N. Vir, nat, praestantissimus asseruit Phisen amne esse Aegypti. Quid quod sacrae literae tradunt,hunc terram Charila,quae corrupte a nobis terra Euila chariti, dicitur,circumire:& tamen inferiUS cap.IO.inue Erila. nies Chauila appellari Getuliam. Si igit Phlo Getii sucson est Ganges,num circuit omne Getulia, quae in Aphrica est,ille aut in India Quan* non me fugit,duos Chauila fuisse, quom alter Getuliae nomen indiderit,alter regioni quae proxima est Ophir,unde aduehebatur aurit: quinu prior ne s os exatCham.alter ex linea Scem filius Heber.ed tametsi hac influit ac peragrat Phison,non est in copertis,an haec sit India. Na inferius cap. as dicit.Habitarui a Chauila usin Sur,ex quo loco cognoscit haec no esse India,ncq3 Aethiopia. De Geon quoq; maxima ignoratio, tradunt ple si uerit huc esse Nilu,eo Q scriptura eii asserat oem V 'terram circiimire Aethiopiae. Ali j prope terra Israel cum esse perhibent.Sic enim Aucii Ezra:
d v m Moc est Constat G on prope terram Israel esse, eo quod scriptu sit:
107쪽
ro* L I B E REt deducetis eum in Geori. Locus autem quem citat,est Regu 3.cap.i. Quaquam ibi Geon Niscolaus non malus autor interpretatur piscinam
Siloe,alii aut sentcna esse asserant:is tame Hebraeus sentit hunc csse cundem Geon,qui ex res gione paradisi oriretur. Si aute is proximus terrae Israel est,fieri no potin ut is Nilus sit. Menestio an error habcndus sit, si dixerimus nec
Geon esse Nilum, nec Phison Gagcm, sed duos alios fluuios,quirximi sint Euphrati oc Tygri. Dorinae M. Nam di Isidorus rescit flumcn, qui Corinx apae
Araxes'. pelletur,sive Araxes e paradiso emergere,ut scribit etia A lbertus,non semper malus atriorilicet
eius lapsus no possit eo loco ferri, qui dc rerum proprietatibus lib. .scribit cicon,id est Nilum, esse fluuiu Mesepotamiq.Procopius etia scribit Narsinum flume esse no exiguu prope Euphrate,que etia influit.Hec inqua flumina dicere potius esse Geon, Phisen, nisi nomina regionu staret,quas illa peragrare seruturi ucrumetia hoc deo duc spero me aliquando soluti u. Nacm et Aethi Cus non uidetur semper illa Aethiopia signifiσς'i Cr μή care,ubi Nili sentcs esse perhibentur: sed etiam
num spectat.Na Madianitae, Aethiopes aliquas do uocantur,qui tame prope Palaestinam positi sunt. Et Sephora uxor Mosis Aethiopissa dictatur,& tamen ex terra Madian erat.Quare si Geon peragrare Aethiopiam dicitur, no cogimur Pro
108쪽
G E N E ros propterea de Nilo id sentire,sed etia de alio su uio.Phison quoq; no esse Gangcmmel illud ara mi oti ηοηgumento est,quod scribitur, terra Chaussa peris 49ς G igm. agrare,at haec ea esse uidetur, quae ab historicis uocatur Cabalia aut Cabana,quae prope Meses Potamia ess,atq; ideo unus ex fluuiis Heden ea influit & pagrat. Procopius quom scribit urbe 'esse Mesopotamiae,quae uocat Phison,quaeso te a flumine nomen sortita est. Haec igitur sunt adeo obscura,ad in a nostra itelligetia remota, Ut no permittant nos quiccb certi asserere. Erit igitur sacrarum literaru studiosissimi cuius ,ea Perquirere,quos plurimos iam fore auguramur, nos quod potuimus,in hac repraestitimus.
Diximus pauloante,Hebraice esse hoe est a principio uel ab oriete. Ita y Hcbraica uox
tam ad lepus,quam ad locum retextur.quicquid ergo uel loco uel tempore antecedit,Chadmondicitur, Zc huiusmodi antecessio Chedem. Hic igitur facta est uaria oc Septuaginta oc Hierony mi interpretatio siquidem Septuaginta,hoc qae
Hieronymus uertit a principio, illi κατα ταρ αδλας, id est,ad orientem,nempe ad locum resspexerunt Hieronymus aulcm ad icmpus. Ad lepus enim id nomen aliquado specitare,Deuter ronomii cap.33. cognoscit.
Et de capite montium aeternitatis.& psal.xlliri.
109쪽
Io6 L I B A Rin diebus aeternitatis, Glia infinita tibi semper eadem est uox quae 5c hic. Pro loco
uero ponitur inferius cap.3. - Et postiit a parte orientali horti Heden Clicrubinos.ubi Hieronymus, qd est a parte orientali paradisi,uertit paradisum. Intellexit itaq; ibi eam uocem ad locum, non ad paradi iis is x ΠpUS referri. mirum igitur est cur di hic non te ebeluin id in s marit. Et quod magis mirum, non perer terea μὰ inscitiam eo modo transtulit,sed studiose:opina civictu. tus,ante coelum & terra factu esse paradisium. secutus etia aliquot interpretes, Aquila scilicet 8c Theodotionem. Sed hoc falsum esse compro hatur,ex pauloante citato loco: quanquam cos gnoscimus, in non semper in ca sententia perositisse. Omnino igitur ad locu spectat,sicut ocSeptuaginta uerterunt,& ut admonet Hebraei. praesertim vocum interpres apud eos,qui huius Mocis multiplicem significationem afferens inrquit. Vm risu ta hoc est significat quom partem, quae in ortum obuersa eii Dein citat hunc locum. Quare non ad tenas Pus,sed locum referenda est.
e terra, nequis decipcretur, cresdens hic aliud humum,aliud terram esse. Omne
110쪽
Primum obseruandum est, moris Hebrae esse,ut ligna, bores ipsas appellent .Cum ergo Asbore, lignum uitae dicitur,no est de materia illa arida si uissentiendum,ut crassi quidam credunt sed de ar eant orboὰhore quae eiusmodi fructus aederet. Arbor quOV ress pro fruque in eadem lingua pro fructu ponitur. Quare Au ponunt. iunii uitae,arbor erat,e qua uitales fructus carra Peretur,immortalitatem illam efficeret. arbor inquam,cuius fructu degustato,uita quaeda per Omnia corporis membra se ditandinat, quam si post lapsum,homo degustasset,inori nullatenus Potuisset. Ante casum uitam& iucunditate illistbggerebat,adeo fuit humanus in ipsiim deus.
Obseruare uero oportet locutione Hebraicam. In ca enim lingua denominata n5 inueniuntur, sed eorum loco denominationibus utuntur,ut dicant uirum mendacii, uirum uelitatis, id est mendacem,&ueracem.ita hoc loco, arbor uitae . dicitur,id est arbor uitalis,quemadmodum anashrosiam aut necta aut luce uitalcm diceremus. Omnia uidelicet,quae uitam quandam asserunt,
sic hoc loco, uitale dici arbore existimo,quia illius fructus uitales essent,&uires corpori sugσgererent.