Augustini Steuchi Eugubini Veteris Testamenti ad ueritatem Hebraicam recognitio

201쪽

LIBERnomii quoque capite undecimo dicitur Cauete uobis, zz , ne forte dilatetur cor uestrum:ubi est praesens uerbum.

OMnia prope nomina in praesenti capite taapud nos,*Graecos corrupta sunt. Vt I Wη- 1s qui Iavan Hebraice appellatur,primus scilicetisv p. qui Graecia tenuerit,is in cotextu Graeco I-m uocaturiquaquam fortasse immutarint eam uocem Septuaginta,quod uideret hunc esse,a quo

Ionia nomen acceperit,seruaruntq; consiletudisncm Grs i Ex hoc autem capite cognoscitur diuinarum literarum maiestas,& incorrupta uesritas,cognoscitur quom omnium a mundo condito seculorum states, ea uerissima esse, quae ab hisce literis traditur. arum autoritate atq; auxilio,facile redarguitur Aegyptiorum erro getisci; illius pudenda mendacia, quae se decem annorum millia, monumentis habere comprensa chalebeoru iactabat. Error quom Chaldaeorum,hoc est,naraae aliaru na tionis fabulosissimae,& ad superstitiones procliutionummor uissimae, qui quadringenta septuaginta ann tqui sie Met, millia suis annalibus relata se habere mentiebas

DF tur.Mendaciii quom Hermodori Platonici,quia Zoroastre usq; ad bellum Troianum,quinque annom millia interfuisse s ibit. Aliarum quom gentium temeritas,quae sese uetustissimas iactais hant

202쪽

G E N E. Issbant,& mendacem temporum numerum in medium asserebat In coelestibus enim hisce literis, omnis annorum series dest bitur,adhibitis aetatibus,quam quisin eorum qui in eo catalogo cesentur,a primo homine,uixisset Dein ut clarismma ac maxime uera,omnis horum annorum servies csset,ponitur quam quis hominu primus

terrarum parte occuparit, quorum nomina adshuc regiones retineant. Prima igitur humani

generis propagatio facita est post diluuiu. Nam Prima buante diluuium sola ea regio hominibus erat ficis mani generisquens,quam tenuerat Adam, prope scilicet pa p pQquo radisiim. A coditione aute mundi,ad diluuiu intercessere mille sexcenti quinquaginta sex anni, licet nostri Graecos secuti,no recte duo millia ac plus futile opinentur. Hoc ital spacio, minimuorbis tei ratu angulti homines tenebat, atq; hoc est,quod in hisce literis,nulla fit eoru descriptio, qui tum per terras diffusi client, nam ne* erat diffusi. Post diluuiu aute, in oes terras distributi

sunt homines.Eorul nomina ut modo dis adshuc in regionibus,quas primu tenuerunt,remanet. Na Media a Madai filio Iaphct nomen sorti Media. ta est.Tyrus aut a Tiras citi de Iapha filio: sic di TFrus. Iavan Ioniae nomen dedit. No crgo hqc nomina ionia. Graeca sunt,aut alterius gentis, ut plerim apud Crscos mentiunt,falsasq; etymologias cominis scuntur,ut sunt a Tyru, muliere fuisse uolui,qus nonae regioni indederit,at ideo,Tyrus scemini H a est

203쪽

396 LIBER est generis, csi masculini debuerit esse, eo q, raras a quo Tyrus fuerit filius Iaphet,uir inquam,

non mulier,ut Graeci metiuntur. Neq; me clam immutata apud alias gentes eiusmodi nomina,pleram tamen eorum incorrupta seruantur. Apud Hebraeos integra perseuerant.Nem alio nomine orbis terrarum regiones ab eis uocans tur, quam eoN nomine qui primi eas adierint, Μαraim, atque incoluerint. Nam Maeraim Aegyptus apud eos appellatur,quod is primus eam tenuerit.Cus etiam uocatur Aethiopia,eadem de causa eademi est in aliis ratio. Dodanim. Ex hoc loco,in ta aliis plerism,elicitur, apud

Hebrsos aliquando eas literas immutatas,inter quas aliqua ellet assinitas. Tam enim a Septuas ginta,quam omnibus nationibus, Rhodus per R, prosertur non ut fit apud Hebraeos It ue Rhodus infi* risimile eruab eo tempore eam insulam Rhodonti modia . uocari coeptam,quo primu eam incoluerit Dos dan .Quis ergo non crediderit eu non Dod nim,sed Rhodanim a patre appellatum,ctim maxima sit inter has duas literas res scilicet, Ac Dalet apud Hebraeos affinitas: cum altera hoc modo scribatur ', altera I, praecipitem id in his cognoscitur,qui Hebraice discitnt,qui siepe is pius inter legendum labuntur,literarum limitiis danim. iudine decepti. Is stam Dodanim, primus Rhos don

204쪽

don tenuit, ab eo , insula nomen sertita est,ut testat & Hieronymus,& Septuaginta,qui hunc Dodinis, βοάia uertunt, anquam fortasse in eo errent,quod putarint murale esse: oes quom eius fratres,alias Cycladas tenuerunt. are cuis Dodani filius Iaphet fuerit,par est credere,il patre de diluuio audisse,aut eum in arcam cu patre ingressiim,quod ille posteris suis tanqua memorabile reliquerit. Atque huc tendere opinor, quae in libro de mundo referuntur a Philone,

sciunt,haec fere sentetia est Indicio,inquit, suntre Rhodus di Delus, mare cotinuis decremetis imminus,quod hae insulae olim sub fluctibus codite delituerint,postea uero paulatim decrescete mari,ipsae quoq; sensim Uparere coeperunt, Ut earum annales protestant. Haec itam de Dod nim dicta sint,cuius pater Iavan,Grscia occupa Graeciai Η, uit,quo nomine etia nuc Graecia ab Hebraeis ap braeis lauati.

pellatur:missusin est a patre, ad insula Rhodon: alii aute eius fratres ad csteras Cycladas.Quod ergo recenset hic Philon, eas insulas aliquando sub fluctibus delituIsscide diluuin tepore necesse

est credere,nam ab ea tempestate nuquam Rhos dus submersa,delituisse memoraturi

205쪽

Fili j autem Cus Saba.

Hoc quancy ab Hieronymo, R Ioanne miracensi uiro laudatissimo annotatum sit,asserendutamen huc erat.Duae igitur sunt urbes aut duae suba duplex. regiones, quae codem nomine Saba a nobis N Graecis appellanturiapud Hebraeos tamen instigiae discrimen est. Alteram in Aethiopia, altera in Arabia est.Qus Aethiopis est,scribitur apud Hebraeos per Lexile hoc est Naz Sina:quae uero in Arabia,per c crassum,sic N V . Quod Nab Hieronymo in Hebraicis quςstionibus anno Retitu tatur.Regina ergo Saba,quae ad Sol me natin ἔμ' ncra atm aromata attulisse memorat,no Aethiopicae, sed Arabicae Sabae regina crat. Ex eadem Nini Dei magi ad I E s V Μ Christum generis humanisadi reparatorem uenerunt,ex his quae rinio asserect donaci portantes. Myrrham scilicet ac Thus. De eadem scribitur apud Uergilium: India mittit ebur,solis sita thura Sabaeis. De cade sala,omnes de Saba uenient. De Sabaucro quae in Aethiopia est,multa scribit a Strais Iosephi hone.Fallit aute meo quide iudicio,Iosephus,u

με- scribit regina Sabae,de qua in libris Regii scribitur,fuisse no eius qtis in Arabia,scd quae in Aesthiopia est. Quippe quae ea tepes late Aegypto

atq3 Aethiopic imperaret.Sed omnibus ex locis certe colligit, ea reginam Arabiae sitisse.Ideo ab Isaia,code loco ubi dixit, omnes de Saba ueniet, Donic

206쪽

GrE N E. asstponit,ome pecus Cedar cogregabit tib arietes cedis Mais Nabaioth ministrabui tibi.Cedar aut Oes apud biae pars. Hebrios sciui esse abis parte. Nabaiot quom Nabaiot,qui Arabiae populi sunt,s a Graecis N Latinis, pati a nobis N Iulum luxato nomine,Nabathci uocatur.Sic 8c bastri. David cami:Reges Arabu 8c Saba,uicinae auteibi regiones simul ponunt. In Arabia praeterea feruntur esse aromata,quae illa ad rege attulerit. Praeterea cu dixerimus Saba a scrassum significare ea qus in Arabia est,patet huius ea muliere

regina fuisse, ua tertio Regu scribitur γὴφ ,id est,Et regina Sabae,quod nomen per c

crassum scribitur.Qtiam re no postlimus proahare sententiam Iosephi.Neq; nos moueat, in angelio appellet regina Austrimam Sabari respectu Iudaeae,in Austru positi sunt,& ea plaga australis aliquado nuncupat .Haec ideo animadsuersia sunt,quia plerim apud nos N Grscos,hom nominum amphibologia decepti sunt:eode a tem uersis,utram Saba hoc loco memoratur.

Quam corruptum ac deprauatum hoc nommen,& apud nos, oc Graecos c Nam cum ita sit eserendum Nimbrod, nos Nembrot, Graeci, Nini mi. Eadem corruptela in omnibus fere noaminibus Hebraicis est Quod quanquam no maximi ponderis sit,ad intelligendas tamen rerum Proprietates, necessaria est nominu incorrupta

207쪽

pronuntiatio. Adde quod cum ab omnibus reuhus debet abesse deprauatio, tum uero a sacris, quae stini, procul omni sequestrata impuritate, tractandae. Literis autem diuinis, is deseret deshet honos, Ut eas Veneremur, Ge'Uendo quae Praecipiunt.Quod ut possimus quam facillime consequi, illustrandae extergendae. sunt, di in suum nitorem uendicandae.

Iste coepit esse potens.

' I, id est, Fortis.Videtur ergo potius ad Uires corporis referendum, quam ad imperium, quanquam de regno Nembrod, mentio quom fiat.Veruntamen quod uertit hic Hieronymus Potentem,paulo inferius interpretatus est robustu.Iste,inquit,fuit robustus uenator coram d mino. Mirum uero est, cur Septua inta, interspretati hoc modo sint, iste tiscem ων γίγαρ. Iste coepit esse Gigas,cum uox Hebraica rizλ ,tans tum fortem ac robustum significet.At non abs surdum est dicere,hunc coepisse esse Gigantem, cum N ante ipsiim, oc ea tempestate, quamplura

rimi fuerint Gigantes: & quod est absurdius, tibim Gigante interpretati sunt hoc loco, quod crat , id est,fortis, quod certe eo loco saltetolerari non potest, οπος ' γίως πι-γος να-ου ob. Iste suit Gigas uenator cora domino. Cur enim hoc tanquam memoria dignum recenseratur:Si enim Gigas erat,quid opus fuit dicere, is

208쪽

crat Gigas uenator.Certe igitur erat uertedum ut fecit Hieronymus. enim apud Hebraeos semper fortem declarat. Quod autem ita uertes

rint Septuaginta,indicio illud est,quod Augussinus. ita. de ciuitate dei eo modo citat hunc los cum,ut habetur apud Septuaginta. Et Chryses somus ostendens a Cham coepisse tyrannidem, id ea ratione proba quia ab illo descedit Neminhrod.Producens hunc locum ait. ουτροεπομ γίγας, πιτ πις τυρα e. id est, Iste coepit esse Gigas,hoc est tyrannus. abus autem de caussis,puto eo modo redidisse Septuaginta. Primuinterpretati sunt ἐκεινοι nῖν οἱ γίγαν - οἱ te EMGγ.Hi erat Gigantes a seculo:sed tamen ibis dem seorsum ponitur nomen Gigantis, di id qae fortem significat.Altera causa est,quia Chaldaisce Gigantes, id est, robusti uocantur.

quanquam apud eos quoq; oc nomen Gigantis es fortis,aliquid discrepent. Coram domino. Ita dicendum fuerat, quia Hebraice si/gnificat coram, contra uero nunquam. Quare

Augustinus de ciuitate dei lib. 16. putans quosedam uocis Graecae ambiguitate deceptos, quia

ενο-πολ-co MN cOtra declarat, dicendum contra dominum non coram domino existiumat quia scilicet is Gigas cum fuerit, domino aduersatus est: ipse potius propter Hebraicaen s linguae

209쪽

linguae imperitiam lapses est,quoniam ut dixismUS coram, uel in cOspectu denotat cum Mero significare uolunt cotra,alia uoce Utuntur.

Quanquam 8c Chrysostomus, eadem opinione ductus est,qui hunc locum exponens,dicens*Nimbrod tyrannum fuisse coram domino, ubi Graece habetur, hi exponit mrri του ἐν αὐσm4ύιν ταὶ λω. Id est,pro eo quod est, aduertarius deo. Verii diximus quomodo sit intelligendum.Cora diro enim saepe in sacris literis inuenitur,taq; peculiaris loquedi modus in ca lingua.

Ab hoc exiit prouerbium.

'x 1l id est, Ideo dicetur. Propterea Septuaginta Hebraica sequentes,sic huc locum reddiderunt, os, stis ψο-, propter hoc dicent. Aduertendit tamen,quod N paucis ante memis nimiis,moris linguae Hebraicae esse uti futuris Pro praeteritis imperfectis,eo quod id lepus nosit apud eos.Cuius rei tot sunt exe a,ut pigeat referre. Is itam locus melius opinor a Hieronysmo per praeteritum,quam a Septuaginta per futurum redditur. Non enim ad posteriora tem pora id prouerbium respicit,sed ad eam tempessatem,quae passim eo prouerbio utebatur. Sic ergo erant uerteda Hebraica. Ideo dicebatur icet sit futurum.

Et plateas ciuitatis.

Quod ad nostram peditionem attinet,optime cuncta

210쪽

cuncta se habent. Septuaginta uero nescio qua ratione hoc loco ferendi sint, quippe qui Heshraicis perperam redditis, in ipsim quom aediutione caliginosas tenebras iniecerint.Hebraica itare ueritas post ubi dixisset: Et aedificauit Ni niti dehinc intulit nHoc est, Et plateas ciuitatis & Calac. At Seis Ptuaginta, quod Hebraice sonabat plateas,inoterpretati s int ι α - , per medium.Puto Uesro eos uocis amphibologia deceptos. Eo quod eadem uox Hebraice, oc latitudinem 5c plateam signat, quam latitudinem ipsi α - ν interspretati sunt. At quis obsecro eorum uerborum csset sensus ' Dimittitur praeterea apud eos ποῦ Hoc est ciuitas . sic enim tota habet periodus

Et aedificauit Ninive per mediu Calac. Annotatum cst hoc etiam ab Hieronymo in quaesti nibus Hebraicis,& ad Damasum papam.

Phaleg,quia in diebus eius.

Palin autem est dicendum,per p,exile.Hunc perhibent Hebraei, a patre longe ante linguas rum diuisionem,Paleg appellatum,hoc est diuissonem,quΘd diuino instinctu pater didicisset,co aetate florente,Iinsuam diuisionem suturam: de qua re Diodorus Ues του ψαλεμ γε ο um1υρ- γπιιia. Sub Phaleg turris extrucsta es. Et quos

niam praeclare de hac re scribitur in libris Caubala: