Augustini Steuchi Eugubini Veteris Testamenti ad ueritatem Hebraicam recognitio

301쪽

r94 LIBER

itis,hoc est, septem dies conuiui j huius autem, hoc est Rachel Quae sententia uidetur uerisimεlior,nam eodem capite scribituriEt ingressus est ad Rachel, 5c seruiuit pro ca, septe alios annos, quod etiam placet Hieronymo. CAPUT π ππ.Comparauit me dominus.

Στ ' 'Ni m , id est, Subuersiones domini, subuersa sem cum sorore mea.Hoc innuit se de gradu deiectam,que prius teneret apud uirum situ,quod ei Lea plures per periflci filios,se autem in ea re longe inferiorem

esse essectam. In aliam sententiam interpretatur Septuaginta,nam eam subuersionem,comparasitionem esse uolut,hoc modo apud eos legimus,

hoc est, Adiuvit me dominus,& comparata sima sorori meae. Quos & Hieronymus secutus est. At Auen Esdra alio quodam modo exponit: fatetur enim se uictam a sorore Rachel. Itaq; haec super hunc locum scribit, ins nra m u: nn , hoc est.Hac ratione is locus intelligis tur, ut cu quis luctatur cu altero, st. in omnes Partes

302쪽

GENE. et is

partes torquet,ut eum possit superare ac desiccis re:atm ita Rachel luelata est,haec ille.Subuersionem ergo interpretatur corporis obliquatione, quam luctantes eviciunt,nam & id uerbum Hebraicum significat,scilicet torquere.

Feliciter. Hoc sorte melius quam quod Septuaginta:

cum Hebraica ita legamus , hoc est, serturnat aut cum fortuna.Gad enim fortuna interis pretantur,licet eam alη aliud quiddam esse assirment.Septua3inta ut dixi nihil immutartit Hebraicum, τυχu,in fortuna.Quod multis apud Graecos mouit scrupulum.Scribunt HGraei,eo nomine significari propitium sydus,quod Ar hes uocant ,id est,aurum librae. Pro beatitudine mea. . In beatitudine mea, aliter etiam Scaeptuaginta, ἐγώ. Beata ego, quae omnia ad idem icndunt.

Inuenit MandragoraS. Pro eo quod est Hebraice tam , hoc est,

Mandragoras, Septuaginta Uertunt, ρολα suta

θαγρου, id est, Mala mandragorae, ut quod de toto frutice diceretur, ipsi ad parte retulerint: sent enim in mandragoris,leste Dioscorid mas Manis Ia inter folia sita,sunt 8c ipsa folia: radices quoq; gone. ternae uel binae cuiuscunq; Catilis, ear mutuis plexibus coniunguntur,no puero disimiles.

303쪽

6 LIBER Proditum a medicis est,hanc herbam mentaractere,uuluamq; muliebrem ad conceptum miris fice accommodare.Odore quoq; commendabis Ies sunt, propterea in Caticis dicitur 'c , , hoc est,Mandragorae dcderunt odos

re.De his prodit Auen Esdra idem quod di Dioscorides, scilicet mur T, ' Θ ,hoc est,Humanam habent erilem,eo quod di capite porriguntur,ta

inanibus uidentur extensis.

Mecum erit uir meus.' Azr unc cohabitabit mc ra Uir meus,quod Septuaginta ad aliud nescio quid retulerunt, ιυρε Πει, id est, eliget.

Experimento didici.

Verbum ambiguum,& multarum apud Heshraeos significationu scilicet, uarie a LXX.ec Hieronymo uertitur: modo enim experiri N. usu percipere significat, modo augurari. Ergo hinc factu est,ut hoc quod Hebraice

uerterit, οἰωνησαμυγ- φνλαριν ν ον A,ο ν emAura Omuri γ' e Noe amissa, tr id est, An inuenerim gratiam coram te,augurio didici, nabenedixit me deus ad introitum tuum. At ipse puto ueriorem esse sententiam,quam uertit Hieronymus. Siquidem di Auen Esdra Hebraeus acutissimus interpres,id uerbu exponit,

304쪽

GBNE. Ex hac Septuaginta interprctatione, si stu est, Ut Oriaenes annotarit uerbum o in uilis. sic

Iacob.Laban aut quod erat gentilis,dixit augus ratus sum,quasi alienus ab institutis Iacob. Constitue mercedem tuam. π π Recense uel est a mercedem tuam. Quod a Septuaginta, aut obscure, aut in

distingue mercedem tuam , diuide, quod sorte aliud est. Ad introitum meum.

Accommodauit Iri: sEt benedixit te deus ad pedem meum. Qua insterpretatione si usus fuisset Hieronymus, non erat non obscurissima futurarquod non est cauis tum a Septuaginta,adeo ut aliquid aliud uideantur innuere, κρα δ οπα κυριγ ο ωγρ επι τω-δεμου, id est, Et benedixit te dominus ad perdem meum,uel in pede meo. Est autem lasec lorcutio peculiaris Hebraeis ut tapius uidebimus. Non desunt tamen apud Graecos, qui optime ponant eam locutione:nam super ea re Theodoritus. δε α τι δαμα τοδαγ' τι- ταρω egeam quae sic habeti s εκμ

305쪽

εκ p. id est,Clara, inquit, est sentetia, pectinenim hic appellat praesentiam. Provideam domui mea

do operabor di ego domui meae. At septuaginata,quod ad curam di gubernationem pertinet, Midentur ad aedificium retulisse. ν οί πιέσω καὶ ω ἱμαωτω οιών. Nunc igitur quando faciam 8c ego mihi domum in quo arbitror eos

non id quod erat,existimasse. Gyra omnes greges. Hoc de se dicit Iacob,no imperat ipsi Laban. 3M g hoc est, Transibo per gregem tuum:at Septuaginta neq; ad Laban,nem Iacob

id referunt sed ipsas pecudes, τω -νταπα τσοβατα σου ειον. id est.Transeant omnes pecudes tuae hodie:quod certe maxime miror,

unde factum sit.

Et separauit in die illo capras.

Hircos,queadmodu N Septuaginta δεε λεν ου λαγωρ.id est,Separauit Hircos:licet paulo inserius ponat etiam Hircos Hierony.

Detractis p corticibus. Totum hoc uis eo,posuit. eas in canalibus, quo magis intelligat, Hebraica uertemusruides himus. tralatione nostra hoc loco no satis clara esse

306쪽

esse. Sic Hebraica habet ueritas. RI ,:'Tyid est Et decorticauit in cis decorticationes ais hi, quod erat stiper uirgas. Innuit ergo, Iacob Uirgas denudasse, quantum candor qui intus esset,apparere posset:quae cum ita essent dentis datar,uita sunt albae ac uirides:nam non erant penitus denudatae,sed quousq; quaedam ex albota uiridi uarietas caeceretur nam uiror, superne alicubi remanserat, di tibi amota uiriditas sue Tat, apparuit candor. Non erant autem uariae Uirgae,quarum aliae penitus essent decorticatae, aliae uirides penitus, Ut cx aeditione nostra forte colligitur,sed eede ut dixi.Quod di Septuaginuta uidentur sentire, et et uruωρ γ λι-lt,

est,Et denudans uirorem,apparuit in uirgis can, do qucm decorticarat,Varius.

Factum est in ipse calore.

Totum hoc,quod de calore hic dicitur,omit titur a Septuaginta,quod maxime erat necessa rium. Nam ab ipse ardore nenuarietatem coia 'traxit.Ideo Hebraice legitur . Et incaluit grex ad uirgas.

Diuisit gregem. x et Uzm id es Et agnos ditissit. Sic

ta Septuaginta τουρ Λ αμ υρ ιακωρ,id est, Agnos autemsiparauit Iacob: ouit enim ab

ipso

307쪽

ipso grege quae uel parere uel gignere non possent,aut certe suum, atq; ipsius Laban gregem seo sum separauit. Posuit. uirgas in canalibus. Hoc frustra additu est ex stiperiore loco. Hes

hraica sic habent, , Et po

suit iacie gregis e regione pecoris:sicut ec apud Septuaginta legimus e3 ε πν ναντίον Pro- ραμν, πιν κωρ. id est,Et posuit ante pecudes,ai rietem,quanquam in eo a veritate discrepent,. arietem uerterint,quod erat 'lioc estvirex.

Erant alba & nigra.

Non de albis,sed rufis tantummodo habetur sermo Π pa' id est,Et omne rusum, siue fuscum in grege,ipsius Laban.Est autem lapsiis non serendus hoc loco, apud Septuaginta. Confundunt enim nomen Laban, quod apud Hebraeos modo proprium est, modo significat album,itam alteriim pro altero sumunt:ut quod

παν ποικίλον ἐν αμνοῖς, Hoc est,Separauit arietem candentem 5c omne uarium in agnis.

Separatis inter se gregibus.

Interiectu est hic aliquid,qst ad explicatione superioris positum est,scilicet, R , Et non posuit ipses greges,iuxta gregem Laban, ideo Septuaginta, Uu ο- . ἡ ωτα

308쪽

G E N E. 3os Me me προβατα λαζών, Et non admistuit ea eum ovibus Laban. Primo tempore. Cum hic manifeste comemorentur duo temspora,alterum primae admissura altem posterios his. Et prioris quidem foetus est Martio aed tu alterius autem, Aprili,nihil omnino horum temporum meminerunt Septuaginta, sed uehea menter ab Hebraica ueritate aberrarunt.Primuenim lepus uertunt, ἐν κν ρωβη ἰωάκων. In tepore,quo concipiebant: altersi uero, te scilicet est secuda admissura, -- ζωα τα τσοζατα. id est, in pepererunt pecudes. Na quomodo cohqrcare potest,ut tunc parerent cum ascendebantuαc APUT XX π I.

Decem uicibus.,id est, Dece mnas.Scire igitur rara, uox

oportet nam Oce esse Hebraicam, quamuis Η .erseam oc Graeci &Latini ut sua usurpent Ea cum j igniscet.

cetum drachmarum summa est,tum partem aut

numerum quemlibet tape significat. Hoc ita loco, numerum signat:ideo Aquila uertit hic

Hebraica δὶ se αρι υρ, id est,Decem numeros. Symmachus aut estGeme decies numero.

Innuut omnes,Laban decies pacta cum Iacob fregisse:conuenerat enim inter eos, ut quae massculosa

309쪽

3or LIBER. culosa essent ac uaria, Iacob obuenirent, resiqua essent Laban:at Laban cu uideret hac ratiJ Joage plura cedere Iacob,iubebat pacta imulari,ut albe essent Iacob aculosis Laban:atq; i huc modu exponit Diodorus,apud que haec sui. τουτί

gressus est pactu,& immutauit mercede mea, aciaepius fefellit me. Damnat scilicet eius multipli

ωρῶν ,οπι ἐπληθυνὸν διοτρον n-παλιν λεγιι ἐαν 'ννα - πρόωταλsiκα,εται Q. Syra,inquit aeditio sic habet:Immutauit mercedcm mea descies,id est,ispenumero.Siquide dicebat Laban, liniuersa proles que fusca ac maculosa fuerit,tua crit: cum Q uideret ea ratione augeri grege rura sum dicebat,si albos pepererint oues,tota foetus ra tua esto.Eode modo interpretatur di Origera

ράν. id est, Decies rescidit quod pepigerat cum

Iacob Laban. Ex his autem licet uidere,quam commode atq; eleganter eum locu uerterit Hiesronymus.Est autem obseruatione dignum, cur tantopere hic aeditio Septuaginta, ueritati Hes

. braicae sit dissimilis,lit quod esseti id est

310쪽

G A NE. 3na id est Decem uices:ipsi uerterent Hrie αμαδων. hoc est,decem agnas. Nem possumus existimari re,adeo linguae Hebraicae eos seniores impericla tos fuisse,ut tam turpiter laberenturiatque hoc a linum mihi indicio est, non multo post factam, pedition multis in locis corruptos fuisse librost Craecos,sive a scriptoribus,siue aliis causis. Na, huius loci corruptela, quae certe a Septuagintat non est profecta,ut mox demostrabo,erat etiami tempestate Origenis aliorumq; scriptorum sens, ctorum,ut stipra uidimus, qui locum apud SesPtuaginta corruptum,alto' aeditionibus emendabant,ut Aquilae,Symmachi,alimrumo inter metum,qui haec bene uerterant. Aduertendum agitur non fuisse errorem Septuaginta, ut quod

esset , id est,mnae, ipsi facerent agnas, scd librario' potius. Septuaginta enim proculdus

hio id est, monim, uerterunt μνας, non συνας,a librari is aute αλφα adiectum est,factum

est ut existimati sint uertisse δεκα αμας,qui ueratissent Alεκα μναρ, quod certe non est. Eo igitur errore quidam decepti apud Graecos, asserui dedecem agnis conuenisse inter Laban ac Iacob.

Substantiam. id est,Peculium,Armenta licet & possessionem significet.Septuaginta quoq; non dise

re τανος ηιων. id est, Abstulit deus omnia ars . menta patris nostri. Compren