Augustini Steuchi Eugubini Veteris Testamenti ad ueritatem Hebraicam recognitio

331쪽

3r4 LIBERronymi aeditio:qui nisi id beneficium nobis prcastitisset,adhuc in eisdem uersaretur erroribus lastina ccclesia,sbus crat antea implicita,dico quas tum attinet ad lisc.Sciendum cu autem,cum crarorem,non latuitse cxpositores Grςcos,attamen

neq; ad id quod uerum esset accesserunt. Ita pTheodoritus stiper hoc haec scribit o σψρο λεγμ

tio habet,eum homine, mem inuenisse. Nam fons, roru lingua,Euan uocaturiVhil autem in Hebraico,inuenies aqua appellari Emmaim. Igitur secundum Diodorum,no erat dicendum eu inuenisse Emmaim,loco eius quod est aqua, nem pro eo quod est fons uerat uertedu Euan. Diodorus quom quem hic citauit Theodoritus, haec refert.ο συρος se ο ἐφ ου γ γ ν νεα ν ωρ se

stitium. Syrus inquit oc Hebraicus codex, per Neamim significant aquam Invenit ergo is fonstcm in destito,at interpretes, ipsam Hebraicam uocem hic posuerunt.Ex his ergo videmus, eos opinatos idem quod N Hieronymus,eam uoce Dra editio significare aquas.Patet autem etiam Syram aedi Tregum. tionem,si tamen haec est,quae Targum appella tur,cum Hcbraica ueritate sentire:quaquam ars bitrer

332쪽

GENE. 3rshitrer ipse per Syram aeditione, no eam illos inistelligere,quae hodie apud Hebraeos,seb Ionathsec chelos nomine cir fertur,qua ad intelli igendas Hebraicas scripturas mirabiliter adiuuaaemur,quae si quid obscurum in Hebraicis codiciu hus inuenitur, luculentissime explicat, ut sepe nos in hoc opere monstrabimus, cui nos imposnere fine,diuina clementia permittat. No ignos rauit tamen Hieronymus id quod de care senatiunt Hebrari,significari scilicet ea uoce, mulos, recitati omnem sententiam Hebraeoru in quaessionibus Hebraicis.cAPUT. V XXVII.

Accusauit fratres suos crimine pessimo. QR d: mris id est,Et res

tulit infamiam eorum malam ad patrem eorum.

Exaggerauit ergo Hieronymus uertendo, quod erat malum,in id quod est pessimum:quanquam N alibi idem saepe faciat,ea ut arbitror opinione inductus,quod apud Hebraeos , non sit nomen pessimi Carent enim ut diximus Θc coparativis di stiperlativis.Qus igitur super hoc scelere pro dant aut Hebraei,aut nostri tam Graeci quam Latini,intelligo non mei instituti esse huc afferre. Praesertim cum id scelus dubium sit,ic ad uarias

sentetias possit trahi.Ex quo oc Hebraei a latinis x 3 disten

333쪽

3r6 LIBER dissentiunt N Graecis crimen istud Icuius suisciunt quam possunt. Arbitror quide ipse,n5 de uno sicclcre hic dici, sed in uniuersiim de omnia hus,di de tota uita fratrii Ioseph,appe a in pi r nno admodii ybi cssent.Praesertim cu id senatiat &Theodoritus,qui super hunc locii ad alia,

haec scribit οἰωσαψ δοῦρα oσυ αδλφους τ v ποδιως - Υbo Ume ονυαρ. Hoc cst Danabat Ioseph statres suos apud patre,eo quod inteperati cssciat, ec minime modesti Haec itaq; scarutari altius non incti esse duco.Ses quod ad ipsam interpretatiora ncm attinet,cu praesertim hoc loco Septuaginta ab Hebraica ueritate,& a nostra seditione dissenstiant.Quare no scripserunt Scptuaginta, Ioseph fratres sitos accusasse,sed contra,cum accusari s litum ab illis in inuidiam atq; odiu,quo in culas horabant.Itaq; apud eos hoc modo lcgimus h lui'γκ ν eno ἰωσήφ ψογον πονκρὸν, περ ἰλραΛλ πα- ψα αυn.Hoc est,Detulerunt autem contra Ioaseph, uituperationem malam ad Israel patrem situm.Vt autem intelligas,hanc esse aeditionem Septuaginta, & non esse deprauatos codices, Producemus ipsorum expositorum sententias. Omnes enim hi una uoce attestantur, accusastum Ioseph a fratribus in inuidiam apud patre, quod ab eo uehementcr diligoctur.nam The

334쪽

G E N E. 3r Et primum quidem,conati sitiat, male aprid pastrem eum calumniari,inultis in ipsum accusati nibus utentes. Eodem modo &Isidorus, qui de ea accusatione sic inquit, εκ πυ- γα - θρμ προηρὸν ἡτααῖν ρωπι, id est,EX eo tactum est, Ut pessimam in eu uituperationem comenti sint. At flant apud Graecos,qui hunc lapstim intelles xerint,ec detexerint:si quide Diodorus haec rei

las inquit,& Symmachus ins ipcr ec Syra ordiatio, proco quod est detulerunt, habet detulit: innuens ipsum Ioseph accusare solitum fratres suos, quod non se probe gererent. quanquam etiam haec uerba,Theodoriti uideantui esse, sed hoc nihil refert.Que cum ita sint,miror Erasinu, cur multis in locis peditionem Septuaginta, nos si e praetulcrit,cu aperte oc Hebraica ueritas r fragetur,& ipsi Graeci interpretes.

Quia in senectute sua genuisset eum.

Non placet, quod annotauit Burgensis uir do filissi.& maxime Christianus,inuito eo,qui ne nominari quidcm dignus est,qui consipurcavit, uniuersam ueteris testamenti scripturam, foedis sima eam barbarie ec barbara foeditate refercies. Quod ergo annotat Burgesis,quia in senectute sua Renuisset eum, non esse eo modo ueritatenet

X in Hebra

335쪽

3ra OBERHcbraica intelligenda sed potius,quod Ioseph, Fauu clita filius sene mitis esset,id est,prudes, modestus, oc

.. caniciem prae se serens laoccp contendit uerum csse , non selum propter ueritatem Hcbraicam

quae habet id est,Quia filius se nectutis erat ei. Sed etia,quia plericii ali j geniti sunt in senectute a Ioseph,etiam post Ioseph:dico

inquam haec uehementer extorta ecte 8c magis esse arguta quam uera. Na ex eo loquedi modo, docemur non esse aliud intelligcndum, quam

quod uertit Hieronymus. Nam & alibi fili j se,

nectutis esse monstrantur, qui in ipsa senectute nascuntur Ioseph crgo praeter caeter , crat casrus Iacob,quia oc senex eu genuisset, di eius inscessiim Sc naturam optimam uideret quod in caeteris non uidinat.

Vestem polymitam.

Id est multorum filom,ac uariam, sicut N SOPHImitu π ptuaginta uerterunt ποικίλον, Hoc est,uaria. Hes tη hraice eodem modo na'; .Hoc est. Vessem ex multis liciis consectam: quam inferius Hieronymus, magis quid sciatiat ipse secutus, quam quod significet ipsa,vertit talare.Eam uoaiunt fuisse sericam Hebraei,licet fortasse no uere, ut sepe de eius uocabuli ui,uisuri simus.

Vestros* manipulos circunstantes. Hebraice no ad statu,sed motu refert a nur re. i. Circulioluebant manipuli uestri, di ado

336쪽

N adorationem N ueneratione exprimebat. Eas de ratione di Septuaginta παπα*ντα τὰ θάσγματα υήν, merti manipulos uestros. Pater rem tacitus considerabat. ns 'ππQMdEt pater eius obseruas bat re:sicut N Septuaginta ο δε πατηρ ω'de uri γ f . At pater eius obseruauit uerbum In eo autem pam luculenta explicatione usi simi, quod uerterint uerbum,quod magis senabat re.

de qua re,multa nobis dicta alibi sunt. Nitebatur liberare eum. At Hebraica aperte fatetur Ruben eripuisse

fratrem suum de manibus eoru.sic enim ibi legismus.zJ n, Et eripuit eum de manibus eoiv.quod di apud Septuaginta clarissimum fit. εἱειλουν mic ,εκ θ - s,id est,Eripuit eue manibus eom. Nam Ruben liherauit Joseph, ne interficeretur,quanquam inhibere no pinu ri quin in cistemam deiiceretur.

Et resinam. Ab Hebraico idiomate sumpta uox est, in quo reeti is liquor appellatur,quod Θc Graeci sercuti simi qui oc ipsi eam 'πινι υ,uocant Est Rute uia. D talingua Hebraica,ut caeteris linguis prior ac uestustio ita omnibus admista,ac quasi interspersa. Ex eius enim uocabulis,in omni lingua reples. mixta.

quod di ab Hieronymo saepius est obseruatu.Na

337쪽

33o DI B ER& lingua Chaldaica, Arabicam, Syram, Punica Aethiopica sileo,quam tanta est cu Hebraea similitudo,ut caedem pene esse uideantur.

Viginti argenteiS. Eode modo N Hebraica id est,

Viginti argenteis.quod ex errore,a Septuaginota scribitur uiginti aureis ει - κυσων. Si enim Hebraica ueritas de auro hoc loco sentire uos

luisset,no dixisset ri .sed an sicut oc superius feri uidimus: quem lorem bene uerterunt ScσPtuaginta

Indutus est cilicio.

Quid rescre,quod Hebraicu dicat ndutus est insacco:nisi quis forte scrupulosius hanc rem Ciliciam. uelit ppendere,quod ciliciit,ex pilis equinis aut eiusmodi materia cosui soleat,at saccus ex canas hi,oc eo quod terra oritur. a quod e pilis conficiantur cilicia, testatur Zc Procopius in historia, hoc modo:Obiecerunt inquit iaculantibus

Hoc est,Tegumenta ex hircinis pilis facta, quaen is uocant cilicia.Sed facile haec confunduntur. Est . Ulcm saccus,vox Hebraica,tasca ac Latina ut enim modo nobis dictum est,permulta uocaburta Hebraica in caeteris linguis remanserui,quod praesertim in lingna Italica nos obseruauimus, nam praeter alia quam plurima que meschinum appel

338쪽

cI ENE. 333 appellant, uidelicet pauperem ac calamitosum, eodem modo uocatur Hebraice mesthim.Alma quom lingua Africa, uirgo uocatur sicut di Heshraice,uirgo inquam abscondita.

Lugens in insernum.

Ad inferos aut fossam ac sepulchrum: nequid prauu hoc loco sit spicemur,quod Iacob, uir deo amicissimus,dicat se descensurum ad inferos,de qua re nos passim in hoc ope loquemur. Hebraice itaq; ubi Q Hieronymus ac Septuas ginta infernum interpretati sunt,in Shees, hoc in' pro est fossa,sive sepulchrum. Neq; enim significat sepulchro . eum locum,ubi sceleratorum animas recipi antis Assaequitas opinata eos cnim ab Hebraeis recenti ribus Gehenna uocat,quod uident a nobis a cepisse, quadoquide in ueteri testameto nusquainuenimus,Gehennadocum in sempiternu dam GAE M. Datorii significare. De quo loco Rabbi Mose inlib . de res irrectione sic scribit .

Hoc est, suppliscium uero,quo scelerati cruciabunt,asserunt esse Gehenna. em locu esse dicut, flammis ardendtem,tibi una cum corpore sint exuredi impη, n5 uno suppliciorum ac poenarum genere,sed adeo Marris ac exquisitis,ut longusit reserre.Hucus 3

Rabbi Moses Aegyptius. Quare non proprie

inseros

339쪽

inseros signat sheta. Obseruandum quoque est, quod Auen Esdra hoc loco reprendit aeditione Chaldaicam,quae quod erat shcta,uertit id est gehennam: operaeprccium duxi eius uersha in medium proferre,is enim inquit 7 divi: et n. Hoc est Errauit hic aeditio Chaldaica,quod uerterit Gehennam,id quod est sheci . Deinde citat uas ria scripturam loca,in quibus cognoscit, shees, semper sepulchrum significare.Duo uero nobis satis sit proferre. Primus est apud Esaiam. Quia non infernus confitebitur tibi,ubi est sheta: pastetq; ibi defossa dici. Alter est Iob cap.r6.NUIdus est inserus coram illo uideturm omnino de sepulchro ibi sentiendum.Sed de hac re sepe fi pius dicturi semus.Septuaginta sicut R Hieroclnymus interpretati sitiat Gρ αδ, υ, ad inferos.Haec diximus nihili facientes, quae de hac re semniat Nicolaus. Vere enim figmeta fiunt,quae de lima ho scribit hoc loco.

Phutiphari.

im corrupte id nomen apud Septuaginata legitur ideo eum locum annotauit Origenes apud Graecos, hoc modo . et V κίηλα, συμμαμψοLφαρ ειρκ - πω. Hoc

est, Petephres,apud Aquilam & Symmachum, Phutiphar hoc loco uocatur. Annotat &Hie

ronymus.

Magi

340쪽

Magistro militum.

.Principi militum,aut coquom. Phut Quare ambigua uox est,eo quod Πm significat nuginer eo occido ac macto,& ab eo ducit tabac hoc est ocis Porum, ariciser,ac mactator.Ex eo factu est ut & Hierony militum. mus Θc Septuaginta, uehemeter discordes sint in Ueneda hac voce.Septuaginta enim hunc magis siru siue principe militii interpretati stat γειρον,Hoc est,COquoue principe:siue e qui cos quis praefectus sit. At alii sicut di Hieronymus, ad carnificina,vel militiam hoc referunt. Video autem Hebriis utrum placere.Na Auen Esdra, haec de ea re scribit.Eu enim saepius, quam resis quos citamus,quod is peculiariter circa literam Uerset, reliqui magis circa sensa, di ea sepissime fabulosa. are noluimus haec latino' auribus

prodere:na 5c ipse in eis legedis pene iugulor ascrgo haec de ea uoce scribit , pri r m S nxvi is et V, Hoc est nuenies hac

Uoce,tam ad occisione referri,quam ad id,quod ad culina spectat. Sunt aute rationes in utranq; partem.Inferius enim habetur. Et tradidit eu in

custodia principis halabachim,id est, militu, seu

carnificum:na coquorum princeps,cur carceris

custodiam habeat Rurstim cum is Phutiphar, scribat Eunuchus fuisse, nimiru e genere homiσnum uili estaminato, qua re is militibus erat prsficiendus A t certe uidetur de eo intelligens