Augustini Steuchi Eugubini Veteris Testamenti ad ueritatem Hebraicam recognitio

371쪽

Mera deducti sed nomen simplex significans habitationem,ut etiam habetur in seditione Chalis daica,quae huc locum uertit,Simon N Leui uiri fortes,in terra habitationis sus operantur fortis tudinem. Interpres quom nominum apud Heshraeos, de ea uoce sic scribit, ira m a,id est,Significat locu has hilationis perpetuae, deinde citat hunc locum. Hieronymus quom hanc eadem uocem,Ezech. Cap.MS.Uertit radicem sic scribens, Radix tua digeneratio tua.Et quod est expressius,eiusde pro

Phetae cap.rI.eam uocem uertit locum natiuitastis,atque eo modo di hic uerteda fuerat. Ex his quom uidere datur, ne Septuaginta quidem ea Voce bene uertisse,q-- Ab electio, ne ipsem. Putarunt scilicet & ipsi, no unam sed

duas esse uoces scilicet praepositionem ac nomeipsum:quod no est,ut iam diximus.Haeresin aut quare Uerterint aut ex qua deductione nomen

sumptaint,ipsi quidem consiliendi sunt. Gloria mea. Eodem modo & Hebraice , Gloria

mea,dignitas mea. At cur Septuaginta hoc inaterpretantur, νο υταται Ginsen αρειλα men aeme mr. In collegio ipsorum, non innitantur aut emuletur intima mea.Qtiae adeo a veritate sunt

dissona,ut me ipsem pudeat. Nam nulla est, uesminima similitudo in textu Hebraico, eorum quae

372쪽

GENE. 36squae illi transtulerunt. Accidit* hoc Ioco, mas xima deprauatio. Sufloderunt murum.

Non dissentit ab Hebraico t:' Sta

derunt murum..tia uero uox Hebraica Shor, tam murum quam taurum significat, propterea alio modo uerterunt hoc Septuaginta, Pisbρονο- α λ ταῖρον, id e neruauerunt taurum,inteis ligentes taurum adolescentem Sschem. Sed pastet melius reddidisse Hieronymum,propter uerbum effoderunt,quod non accommodasset scris plura ad Taurum:esset enim, ακυρολογία. Auen

Esdra U . Shor,inquit, hoc loco, musrum significat.

Ad praedam ascendisti.

, A praeda, ut dicat eum a praeda uesnisse: quoniam uero nomen praedae, ad germen etiam ac stirculum quandom refertur,sicut retro capao. di Mim est,ideo Septuaginta uerterunt, ἰκζλα- - cat, id est, Ex germine ascendisti. Est certe, di haec hallucinatio maxima: nam di ipse orationis processiis ostendebat de proa dici,no germine,cu Leoni Iuda coparetur. Auen Esdraquoque eam uoce sic exponit

in 'oc est,Assimulastus es fili mi catulo Leonis,quia a praeda ascens disti. Qtiod autem Hieronymus dicit in quaesstionibus Hebraicis Taraphsignificare hoc los

373쪽

UO LIBER capturitatem,ccce seipsum emendauli,dubia rationi* satisfecit. Non auferetur sceptrum. - disse ,id est No auseret,n5 cessabit sceptrum sue uirga.Quod Septuaginta clarius plicant,-- ό αβ d est,No deficiet,non cessabit princeps ex Iuda.Nam per sceptru nihil aliud intelligebamus. Atm huc usin,

satis clara sunt omia,& Hebraei a Christianis nodissentiunt, omnes enim, ea uirgam 5c sceptris, regnum,atq; imperiti significare consentiunt,atin eo,quod paulo post sequetur,erit dissidium.

Et dux de semore &c.

, Et praeceptor aut scriba siue legislator, uel rcrum agendarum descriptor. Ducitur

enim a ,id est,prprcpit,ordinauit,instituit: a quo rojn, id est, Praecepta ac decreta, ac leages: cumq3 hoc proprie principii, ac maximo Uiro' sit,ideo eum, ducem uertit Hieron. sicut re Septuaninia, μοι ν Duo uero h qc, regnumessiciunt scilicet sceptrum, & legum condendas rum potestas.Quamobrem eudena intelligimus hunc, luem di superius,aut duo per quae regnuessiciatur.Chaldaica quom aeditio pro duce pOMnit η θ' p , hoc est,scribam. De seniore eius. id est ide medio pedu eius. omodo

374쪽

GENE. 3omodo uero non deficiet de pedibus eius dux Hieronymus quid N ante eum LXX. Uidentur totis,ex parte accepisse,ut pedes eis significaret femur, unde sit procreatio. At Auen Esdra aliis quid aliud tradit,cuius uerba sic habent m

τα*',Sententia,inquit,eius quod dicitur, De medio pedu eius,quia is mos est scripto , inter pedes principu sedeat. At quid propterea dicit,aut ad potest dici inserdius: Ego uero Ioscutionem Hebraicam esse puto,quam Θc alibire Periemus ut saepe dicetur.No enim pedes ipses intelligimus, sed adverbii uice sumitur, pro eo, qae est de medio eius,5c quasi ex eius domo,siue natione.Vt cm apud Graecos .- ,no inter pedes significat, sed impedimentu atm obice declarat,& ἐκ-- προυν,no extra pedeS,sed, Oto omni impedimento,sic Zc Hebraice de medio Pedum eius, de medio eius, aut ex ipse. Quare commenticia est expositio Aucit Esdrae.

Qui mittendus est.

,Scito.In hac una uoce tot tam uaria

ab Hebraeis, ta Latinis, simul &Graecis proferruntur,ut omnem pene mentem possint confundere.Tam uaria affertur eius uocis significatio, Ut nulla aeditio cum altera consentiat. Nos tam di si noua quaedam afferemus,situm tamen cuim

liberum permittimus iudiciis. Nam primo ubi

nunc

375쪽

3σ3 LIBER nunc Hebraice habetur n, i, Adducor facila

Ut cressam tempestate Hieronymi fuisse ποῦ , aut .Shilach,aut saliach,ut loco he, fuerit chel quae literae maxima habent assinitate.Eam uox si eo modo scribatur,significat missum. Existimo igitur hunc locu corrupisse Iudaeos,ut pleram alia ab eis esse deprauata coperimus, ubi comode posset fieri,ut siepius admonituri sumus. Quod ergo clare de Messia diceretur, & ad religionem Christianam penitus tederet, per unius literae immutationem, ipsi ad nescio quid aliud

trafferre conati sunt.Huiuscp deprauationis uel id est maximum testimoniu, nem ex sacris constat literis quiccb de eo quod illi comenti stini, scilicet Scito,nem ipsi quicqj habet certi psarc. Atque ideo maxima sunt apud eos dissidia, alii

alia existimantibus.Multae in multom citant ab Auen Esdra stiper ea uoce opiniones, quaS non libuit producere, uideremus, rem non magni emolumenti esse, sed magis uexaretur spiritus. Ad ipsam potius rem ueniendis est.Dimissas erago octibus fabulis N delyrametis Hebrae , ocextortis expositioibus, claru esse cognoscimus,

hunc locu de Mesina esse intelligendii, adiuuatechal. editio nos qditioe Chaldaica,quae solet esse tant asylugorum H HArgis,quo cofugiant,ubi aliud obscurii di scii se min. ticosum occurrit.Quae sud in diuinis libris propter Opheti aut stimone Hebraicu,minus clarru dictu fuerit,apertissime explicat Ea itaq; hoc

loco

376쪽

loco habet, Donec ueniat Messias. Mutauito Milo in Messiam.Rabbi quom Salomon ex s

'Θυ 'oc est,Donec ueniat,ille Mes*sas,m regnu eius est.Omnes quide reges Israel, Me se uocabantur, sed unus Messias nihilo addito uocatur.Credo igitur,ctiam ipsem Chaldaeu interprete legisse in textu Hebraisco,salia id est missum,non Scito,sicut & Hiero

nymu.Eamin uoce mutauit in altera ciusde forismae,scilicet milias.Vnu igitur hoc poterat conuincere pertinacissimos Iudaeos,qui suos erros res tueant,non cessant quotidie ad sita mala pla. cita diuinas literas torquere. Is ergo locus ta seiscundu Hieronymis, quam Chaldaica aeditione dici intelligi.Et quod dixi de permutatione lis teraru,he,in chet,adeo mihi fit probabile,ut pes nitus in ca sim opinione. Inuenio etiam in libris Hebraeoru,Messiam appellari Shaliac id est misi rasus Tleissem uel missione.Missus enim est a patre,ut nos' si ςa funesta morte liberaret,qua per peccatu Adae : , F somne genus humanu contraxerat. Quod autem Septuaginta hunc locu ucrterunt ἐουν ελει Δια- κcime,sic enim legenda est,non ut habet imis pressio,non satis assequor,unde prouenerit, mpraesertim nihil eorum habeatur in cot tu Heuhraico. Nisi forte divisim legerint nomen Scito,sci id est quod,& lo,id est ci,ut totu sit hoc modo

Iegendum.Donec ueniat,quod ei,aut cuius est:

A quod

377쪽

3IO LIBER quod illi uerterunt ω α-G-.Cui repostu est. Eritq; sensus,Donec ueniat cui regnu illud penσne repositum,paratum est,scilicet Massiac:at ita exponut Graeci oc Hebraeorum nonulli.Caestera quae de hac re dicenda fuerant, uideantur apud Nicolaum,non malum autorem.

Expectatio gentium.

Varie quom ec hoc exponitur. Est enim HOhraice quod nonnulli,collectioncm signis ficare autumat ut Hebraice hoc modo legamusnni ' τ .Et ei aggregatio populorum:

aut, Ad illum aggregabuntur populi. Alii a προ

deducunt,id est, edivit: ponunt , Et ei a scultatio populoru:Omnes enim Mestiae obtemsperaturi erant. Alii aliter euolaut. ae omnia, fere eodem tendunt.Hieronymus Septuaginta sequitu κραρι ρ τεισι α ε se. Et ipse expoctatio gentium.Chaldaica uero aeditio habet,Et ei auscultabunt populi.

Asinus sortis.

n.Asinus osseus,ac propter fortis, sciit 8c ipse Hieronymus in libro Hebraicarum quaestionum exponit.Sed quis non miretur u rietate apud Septuaginta,qui asinum forte ueris terunt κ λον επιθυμα, pulchru desiderauit. Hoc profecto adeo est mirum,ut mens stupeat. Necp ignoramus unde tanta deuiatio acciderit. Na ut saepe testati sumus,r,&, d,apud Hebraeos eandem

378쪽

G E N E. eandem pene habent se am, nec facile distino guntur. Itam alteram pro altera litera legerui ut non ' n,id est,asinum,sed stibiecto,d,loco, hahisent Iran.id est concupivit.In secunda quoin dietione,huiusnodi quaedam etiam ratio est.

Tributis seruienS. Non dissentit ab Hebraico ma Tris

to seruiens. Verum tributum pro labore simis pserunt Septuaginta .uertunt* κρα ἐκυμκ -κγωοο Factus est uir agricola:quaquam pmul tum deuient:nec sorte adeo admittendum est.

Salutare tuum expectabo domine. falute tua sperauidomine. At Septuaginta,hac sententiam,non ad Iacob,sed ipsum equite referut,uencteS B mo o ιππευς,τI σωπιιναν πλιμακων - τ .i. Et cadet eriques,salute expectans domini.Quod certe meo iudici no sine maximo errore factum cst.

Et ipse accingetur retrorsum. 'Vlc Sm,id est,Et ipse expedietur, aut oppugnabit calcaneum. Hoc autem, quod de accingendo Θc expediendo dicitur, Septuaginu

inquiunt,tentatione tentabit ipstim,ipse autem tentabit pedes.Hieronymus autem in quaestio nibus Hebraicis ad latrocinium. Omnis aute ea

379쪽

diuersitas accidit ex multiplici significatione huius uerbi gad.quod di latrocinari,& expediri ad pugnam significat,quod forte etiam Septuaginata innuunt,si per uerbu et ατα Me piratis instelligat.Hieronymus loco citato uidetur legissem καται γ quod exponit latrunculum.

Neptati ceruus emissus.

Nihil dissentit ab Hebraica ueritate.Septuas ginta uehementer discrepant,ut pene incredibis te sit νε Θαλει- αισιμ νον, ουοπίδους ν by Rυνξ πι καλλο . Nephthai,stipes remissus,insgens in germine pulchritudinem.Quae distanantia accidit ex eo quod saepius testati simus: nam non erant sacrae literae punctis distinctae . Ita uox ambigua poterat ad uaria significata toro queri,in multis Praeterea,deprenduntur illi ero monis Hebraici minus quam deceat periti.

Et decorus aspectu. 'οῦδ' *. Filius accrescens superson

tem,aut super oculum. Est autem hic uocabuluanceps. II . quod & oculum, oc fontem sonat. Atq; ideo alterum pro altero reddidit Hiero ismus.Pcitauit hanc sententiam,filius accresces super oculum,sic enim diceremus Hebraice, siugnificare decoru aspectu.At Hebraei dicunt hie 'I' significare fontem,ut dicat Iacob, eum cresstere ac profluere, plusquam fontem. Eode lasmen sententia tendit,licet uariis uocibus explis

cata.

380쪽

GENE. 373Pta. Septuaginta quoq; sequitur Hieronymus Ma mp-qορ. Ioseph amabilis filius. Quod autem addunt istίτατ di, filius meus nouis. simus: redundat, additum est a librariis . Est enim etiam falsum,cum non is,sed Beniamim nouissimus fuerit. Super murum. Ecce & alia maxima Septuaginta ab Hebratica ueritate deuiatio. Nam hoc reddiderunt στορ ad me conuertere:quo quid potest essedissenanistis Est autem cadem huius uaricaetatis ratio,qua saepe attulimus.Nam si sine punctis scribit,potest significare,aut sitipe absior lute,aut stiper me. Altera quot uox 'met' & murum declarat,& est imperatiua uox a uerbo hoc est uidit. Cumq; tam multa eiusmodi repeariantur admirari iam desinemus. Legendum austem esse ut nunc habet Hebraica ueritas, B ut uertit Hieronymus, ratio quo* admonet: princedit enim filiae discurrerunt,cui inepte subdes

retur ad me conuertere.

Sedit in sorti.

. Et sedit in fortitudine,scilicet

arcus.Quod Septuaginta,nescio cur tam diuerse interpretati sint σω εταθη μετα-Confrauctus est cum robore,aut ut estq; penitus in conrtrarium.Fefellit aute eos uerborum similitudo,

quod frequentissime peccant.