Augustini Steuchi Eugubini Veteris Testamenti ad ueritatem Hebraicam recognitio

421쪽

qi4 LIBERhit etiam Hieronymus, Septuaginta interpr tati sunt non muscam caninam,sed κοινομιαν, id est generalem muscam Et quoniam maxima est similitudo inter κοινομίαν,id est,comune musca, di καμμιαν, hoc est nustam caninam.Ex eo fas ctum est,ut a smptoribus alterum in alterv d prauatum sit:optime igitur reddiderant Septuaginta,sed corruptus locus est ab imperitis.c A P V Τ IX.

K misit Pharao ad uidendum. Hoc omittis

tur a Septuaginta,no eorum uitio factum, sed temporum. Quod uel ex eo, fit manifestum.

Nam subdit in Graecis codicibus, ἰδών , φαραώ.

Videns,inquit,Pharao,quod nullu iumentum filiorum Israel inter isset. Atq; ex hoc capi te, nihil aliud uisum est dignum quod annotaremus.Quare desinant Hebraei uituperare nostra aeditionem,qua certe nulla melior di elinantior potest inueniri.Illi aute ut sibi maledicendo gloriolam compararent, & religioncm nostramuis lassi oblatrarent di perturbarent, ex qualibet re antara arripiunt,modo tuto di sine sitspicione, fieri posiet.Nostri autem Christiani, cum uides rint me hunc laborem suscepisse,& diligentissia

me ueritatem nostrorum codicum examinasse,

fidem mihi habebunt, inculpatam esse nostram aeditionem, fallaces autem di semper maledicos Iudaeos

422쪽

u l liari coram me. Eod in modo exponit Auen Esdra. Rabi quoque Salomon dicit hunc

locum intelligendum esse secundum aeditionem

Chaldaicam, quae habet sicut Θc nostra aeditio, p, Recusas humiliari.Quamobrem,no plane intelligo, quid innuant Septuaginta, ἐ-

τίνος ου Bos p απυγοα-Vsquequo non uis conuerti me, deest fortasse περ, aut non με, sed ειοἰ, est legendum, ut dicas quousque non uis conuerti ad me: uertendum tamen secundum Hieronymum. v O modo dimittam uos N paruulos utasiros.)-, id est,paruulos uestros. Hanc taxmen V em,semper alio modo interpretati sunt Septuaginta,scilicet απησκsibus υ inhoc est, stipellectilem uestram. Uerum omnes loci attessiantur id nomen paruulos,non stipellectilem significare.Quoniam* id apertis um cst, nulla prosera testimoniaddi uel ex hoc loco cognosscitur. Mox cm aliquid mali suspicatus est Pharrao,ut dixcrunt, se suos paruulos secum duetii ros,quod si aliam rem se asportaturos dixissent, non usq; adeo dubitasset.Praeterea repetit Phasrao, quae ante dicita sunt:at de supellectisse nulla

mentio, ceptis pecoribus.

QN O D P Emme cogitetis. No alio modo intel

423쪽

is L I B E R. intelligeda est ueritas Hebraica,qus habet ca n 72 ''a . Videte quia malum est co

propositum est. Rabi aute Salomon alio modo interpretatur, aliud scilicet innuisse Pharaone. Cavete,inquit,nam uobis pernicies maxima ex astris in deserto futura porteditur. Video uobis imminere malu astrum. Quod Φ commenticiusit, ex superstitione Iudaica prosectum, satis ipsa res indicat.Huiusmodi uanitatibus 8c delys rametis omnia apud eos referta sunt:dicit hoc esse dras,id est,quandam opinionem oc quasi

traditionem ac secretum.

VENTUM urentem. m L,id est, calido. Non dubium est esse austrum. Quippe qui sit

uetus calidissimus,&azona torrida prosectus, ac propterea imperfecitis animalibus generaim dis aptissimusItaque Septuaginta expresse aulin

Et dominus adduxit uentum noton, qui N auσster. Appellaturm notus ab humiditate, quae in rebus omnibus,eo flante, solet contingere. Misror autem Nicolaum, qui cum sciret Hebraice, non intellexerit hunc uentum esse austrum: coquod asserit hic de uento calido disicco scribi. Nullus autem fere est uentus calidus,qui siccussit:cum in uentis,ex caliditate esticiatur humiditas. Atq; hoc est,. locustae,nante borea, omneS

extin

424쪽

6ὶ π π O. extinctae sunt,& in mare rubrum conlectae FLARE fecit uentum ab occidente,) n i . Ventum maris.Est enim Aegypto, mare,in quod Nilus septem hosths sese inscrt, ab occaisse,ac uersus septentrionem.Atm ideo flantibus zetcstis,qui uenti aquilonares sunt,commoda nauigatio in Alexandriam est.Quae causa etiam sadcit,ut intumescat Nilus flantibus aetesiis & per totam Aegyptum sese essundat,uentis illum exaduersa parte retundetibus,ut scribit & Philon, 8c Lucretius his uersibus: Nilus in aestate crescit,campisq; redundat, Unicus in terris Aegypti totius,amniS. Is rigat Aegyptum,medium per saepe calorem.

Aut quia sunt aestat aquilones ostia contra. Anni tempore eo,qui aetesiae esse seruntur. Et contra fluuium flantes remorantur undas. Cogentes stirsum replent cogunt manere.

Quod ide asserit Zc Plinius. Ab occidente errgo uertit Hieronymus,ipsam sentetiam secutus: . a mari autem Septuaginta ad uerbum,Hebraica primentes,hoc modo Uαμ-θαλεν κυογο- λαο ς αλαον σφουθοον. Et mutauit dominus amari uentum uehemeUtem.

TENE Brae horribiles.) No dissentit ab Hobraico. Septuaginta paulo se S, σκοτο , γνοψος,

tenebrae, ligo: deinde additur Tempeis fias aut procella:quod quia omnino redudat,des

tendum est.Ex alio enim loco, huic simili, sum

425쪽

ueniuntur.

D E loco in quo erat.) Desubter se. No alio modo quam ut uertit Hiero mus. At Septuaginta paulo diuersius, ἐκ moe Mim Nemo surrexit de lecto suo.Na de lecto hic nutula metio. Auen Esdra a Quin a m , id est De domo sua ad faciendum

opus di eundum foras.Quare desubter se,no est intelligendu ut existimarunt Septuaginta. VAE offeramus. Eleganter uertit quodHem pro erat W .faciamus:quaquam etiam latine se surificare. cere,sacrificare significet,sicut Zc Hebraice:ut itiiud,Cum faciam uitulam.Septuaginta uero non mutarunt uerbum α--- - λω iae faciamus domino deo nostro: neque satis mihi compertum est,an Graece recte dici eo mox

ET exire compellet. Hῖο ' di Uz.Quasi mittat perfecte,Hoc est,penitus,sine ullis coditionibus,& ut exponit Rabbi Salomon N 'axn υ lara , m Moc est n uniuersum N penitus dimittet omnes uos.Quod optime signifi,

carunt Septuaginta cris Σωσn εκ θολῆ, cum Omni

eiectione,& expulsione. DIc Es omni plebi.) Eleganter uertit phrassin Hebraicam n misian auribus populi loqueris. Nel significat aliud,quam quod uertit

426쪽

T π o. qis ipse Hieronymus. No enim loqui in auribus,msnificat latcntcr 8c in auricula loqui,ut innuunt

Tollat unusquis i agnum. id est, Pecuae

dem quod ta de agno potest intelligi,quam

pecude adulta, sed quia mox additur agnus ananiculus,Patet de agno esse intelligendu.Septuas ginta quoq; ouem uerterunt ποβαγν.Vox austem Hebraica tam ad hoedum quam ad agnum pertinet.

I V π Τ A quem ritum. an P Iun. Hoc est,Ex pecudibus, di ex cari pris tolletis,sicut di Septuaginta αε αμνδε ssἰρ ων λεr ita. Ex agnis oc licedis stimetis. Nem tamen aliud est. Quare non distinguitur hic quicquam. s E R vabitis eu. Hebraice hoc ta de hoedo, quam de agno dicitur za, n .Et

erit uobis in reseruatione. Ncm distinguitque intelligat.Ac sicut superius promiscae locutus est,ut agnus & hoedus tolleret,ita &nunc.Hoc idem innuunt etiam Septuaginta ista ἔ αδα- φνιμον.Et erit uobis reseruatum. Virum scilicet.Na quod de utroq; praeceptum sit,ut tolleretur di seruaretur usq; in quartamdecimam

427쪽

mcnν, ε α - ό in myοβαρον ἔχων, oe, ρυια οδεατανίον τό τειρα- πρ εωγ Hoc est,Praecipit itaq; eis,ut sumant non solum ex pecudibus asgnos anniculos erum etiam ex capris hoedos: non ut eadem ratione tam illi quam isti sacrific rentur,sed ut qui agni copiam haberent, agnum sacrificarent,qui autem eo carerent,hoedum. Ex

quibus patet,quo modo fit his lociis intelligenudus,quem quali dubium fecit Hieronymus discendo inta quem ritum. Nullum enim hic trauditur sacrificium distinetu agni di hoedi,& optio me,&breuiter explicuit hoc Theodoritus. Gaudiatur oc copiosius a Nicolao.Gregorius uero

ζεται.Hoc est,Eligitur inquit non solu ex agnis, uerum etia peiore specie,& ex sinistra,quae ho dis tribuitur in Evangelio,quia non solum pro iustis,sed etia peccatoribus sacrificatur. Fallum tur ergo,qui duo distincta sacrificia hordi, B a gni praecipi hic opinantur, in quem errorem exaeditione prolapsi sunt. cvΜ lactucis agrestibus. τ . Cumatis. amobre uolunt hoc esse de omnibus herbis

428쪽

E π o. qaIherbis quae acres sint,& aspero succo intelligenis dum. Rabbi autem Salomon, lactucas aracstes etiam ipse intelligit, secutus ut reoo nostrum Hieronymum,a quo multa etia didicerunt Hedihraei, ut ipse sepius animaduerti. Septuaginta quo* non uertunt lactucas,quae Graece appeto laturo siue sed quemadmodum habent Hebraica viri Hoc est, cu amas rulentis,sive subacerbis herbis. Praeceptu enim est Hebraeis ut herbas amaras degustarent, quo se eo argumento ab acerba di amarulenta sieruiae tute redemptos cognoscerent. Id enim deus da bat opera ut sita illis beneficia semper ingererct, quibus ad se diligendum prouocarentur sadem fuit ratio,quod panis azymus comedebat, quia is non tam suauis est,ut fermentatus.Ex quibus fiebat,ut prseritam sitam amaritudinem recolerirent,di deu,qui ab hac eos redemisset,laudarent: si tamen hoc fecerunt,& no aliud potius. Auen Esdra quoniam absurde hunc locum interpretas

tur,eius testimonium non cito. NON C O Medetis ex eo crudum. R .

Qua uocem Rabbi Salomon sic exponitrio Hoc est, Appellat Moses hoc nomine, id quod non est,

quantum necesse sit, coctum, uoce Harabicatistis. Non ergo crudum sed senicoctum erat dicendum, propterea additur mox semicoctum

in aqua.

429쪽

gra LIBERPbast. EsΥ cnim phase. CuHcbraice Pesccdicar, risec. uariis modis id nomen ta apud nos quam apud Graecos corruptum est Graeci cnim in aliam uos Pψς,- cem citis sinule eam immutarunt scilicet pascha. Quod nonae quam plurimos decepit,qui putas runt a Verbo Graeco παχω,duci, Qbus est Lavistantius,& multi apud Grccos.Reprendit tamelios Augustinus, qui ab eo uerbo scilicet patiorcam uocem duci putarcni Liquct enim non esse Vocem Graecam, sed Hebream corrupta.De quare scribit fusius Gregorius Nazanzenus in sensmone de pascha hoc modo, παχα ais sta μέγα

transitum:historice quid ,eum quo ex Aegyσpto in

430쪽

E π O. qupto in terram Chananaeorum comigrarunt Heaehraei: secundum spiritum uero, cum transitum,

quo nos ab his caliginosis locis devolamus ad superos. Et quod solet faepe in diuinis literis usu

uerure,accidisse etiam hoc loco comperimus cis licet transferri aliqua nomina, quae aut obscura sunt,aut horrida,in alia nomina,quae oc illustrio ra sint oc uenustiora.Nam hoc nomine putarunt quida uocari ipsam salutarem seruatoris passiodi nem,ad Graecam linguam uocem accomm dantcs,fecerut ex phasica, pascha. Quod cu usus recepisset,iam uehemeter inoleuit, assentietibus ipsis auribus,ut pote sanctiori nomini. haec illae. Quae talia sunt,ut uerius dici non possit:na ec siis gnificatione declarauit,& causam erroris in proslatione ostendit:siue magis ration ut Hebraica uocem insuaue ec horridam n elegantiorem cosmutaret. Nel tam est error quam studio factu. Huius quoque nominis uariae interpretationes apud alios inueniuntur. Philon Iudaeus uult eo nomine significari δαζατου e, hoc est, no ipsum trasitum,sed ea sacrificia,quae libamus transituri: quod certe non est veru losephuS aute interpreaetatur υπ0βαεια transgressus, uel progressiones:

censum.Theodotion uero ipsam Hebrsam uoce non interprctatam rcliquit Φα ἀχ. Est tamen clarissimu quid ea uox senet, nem opus est tot am σbagibus.Est enim nomen uerbale a pas ac transir