Augustini Steuchi Eugubini Veteris Testamenti ad ueritatem Hebraicam recognitio

431쪽

uit,4 quo fit pesec,transitus:atq; ubim nos habeaemus transibo uos,Hebraice tipasacthi: a quo factu pesac. Non est aute silentio praetereundii, hunc dicm adeo secru ac uenerabilem uisiim esse Hebraeis,ut in eo multis ante annis, praeclaristi ima multa,accidisse comemorent:de quibus etiaapud nos fit com oratio.Sed quod est praecispuum,oc Omnem eorum facile potest c5uincere pertinacia,sentiunt nobisciam eade die redimendum esse populum Istaei a Messia,quem tienturrum cXpecitant.Ponam* ipsa Hebraica uerba ut

facilius intelligantur . In libris enim Cabalae sic scribit ' V m nan: um M

admodum redempti sunt, eo die, de quo scrishitur in diebus egressionis tuae ex Aegypto ossiendam mirabilia. Ecce refragari gens pertinascissima non potest, quin ille sit uerus Messias quem colimus ipsi ,qui ea die uniuerstim redemit orbem.Condemnabuntur igitur ipsis contra se testimonium ferentibus.

Pto eo,quod comedetur ab omni anima . Hanc certe sententiam aut aliam fecerunt,aut obscure

uerte

432쪽

his.Nemom esset,a non aliud intelligeret,quam quod esset intelligendii. Videnturm decepti uerbi similitudine quod cum comedere Dyssiacet,aliud illi esse putarat,propter uerbum si iste ut est mi γ' id est,opus.Clara uero est apud nos sentetis,apud Graecos obscurissima,propter aeditionis improprietatem. O V I est in limine.) Hoc quo modo potest csse uerum Iam enim sanguis in limine non erat. Praeterea quo modo is sanguis de limine sumuptus est Manifeste igitur is locus est corruptus, temporum iniuria, non autoris uitio, itaq; Heshraice sic legitur Πza 'τας, id est, Intingite in sanguine qui est in pelu uel catino:quaquam id

erratum inuenitur etiam apud Septuaginta. ccems αιματω ο τιι θυραν. llite de sanguisne,qui est iuxta fores . Atm hos fortasse secutus Hieronymus est.Causa uero uarietatis fuit,eius uocis multiplex significatio, quae saepe etiam Itamen significat. Verti hoc loco pro pelui accipiendam est,testes sunt omnes Hebraei. Primum inuterpres Vocum apud eos,hoc modo de eo nomis

est,Eius uocis significatio triplex est. Primu de clarat pelvim seu catinum,ut est Exodi cap.ra. In

D s san

433쪽

gri; LIBER sanguine intingetis,quin est in pelui.Rabbi quom Salomon, ponit a , Hoc est,sanguine qui est in pelui Liquet etia quam sit uerum,non limen hic,sed peluim,qua sanguis reciperetur, significari. Sed Hieronymus ut dixi partim Seraptuaginta secutus cst,partim uocis ambiguitas eum in eam interpretationem induxit. EZCEPTIs paruulis,& mulieribus.)S Ptuaginta semper cxistimarunt, taph, senare ορ-- ο sita, suppellectilem. Quare factum est, ut omnem locum, ubi eius uocis usus incidisset, male interpretati fuerint.Cumq; hic censeatur numerus uirorum,di excipiantur paruuli,& manifestum cuilibet esse possit,quorum fieret excepti perstiterut tamen illi uertendo ατπ mes lusi Cui rei etiam ratio restagatur.Quis enim ita loα queretur: Erat eorum numerus sexcenta miralia,excepta sepellectile, quae enim assinitas uioris oc supellectili c Hieronymus praeterea exclapit etiam mulieres,no quod in codice Hebraico habeatur,sed quod sic sit intelligendum. Potuit tamen rationabiliter omitti,nam de mulieribus nulla habetur mentio. ANNI quibus manserunt in Aegypto. Falso atq; ociose additur in codicibus Graecis, quibus manserunt in Aegypto N in Canaham. Quis enim non intelligit, id esse falsum c Amo' Mendum igitur it χν γu-αών.Neq; enim Hesbraice hisclusi di eo modo cum numerum ans

norum

434쪽

OMNI s coetus Iseret faciet illud. Id est sa crificabit,ut diximus di ut Hebraicae linguae est

proprium. CAPUT π III.

UEptem diebus azyma comedetis. Solita cororuptela in Graecis codicibus V Μαφαρ. Sex dies,azyma comedetis.Paulo tamen post resipioscunt ε*ὰ ηι .Potest di ea ratione esse factu, ut sex dies intelligerent,qui festum praecedunt,

septima factum sit.

V o D si no redemeris interficies. De hoc quantum ad nostros attinet codices, nulla constrouersia est, non enim aliter habent Hebraica.

At Graeci codices permultum N ab Hebraica

Meritate,& ipsa ratione distrepant. Praecipitur enim hi ut primogenita eorum animalium,quq sacrificati non selent,ut asini,di equi, redimanatur uel commutentur aliis animalibus sacrificio aptis. ae commutatio si facta non fuerit,praeucipit ut eius animalis primogenitum no permitstatur uiuere.Hoc igitur quo modo in codicibus Graecis exprimat cognostamus. ἰαν δε-α -οω .id est, Quod si non commutas Ueris,redimes. At nonne idcm cst comutare Nredimere Vertendum igitur erat ut fecit Hicinronymus : nam 8c Hebraice est RV α 'Pla D. Hoc est,Et si non redemeris,deceruica

his cum,aut cxcerebrabis eum.

Et quasi

435쪽

uoce significatur Hebraeis id quod fronti praestigant, in huius rei gestae recordationem . Huic aut e siue uittae seu ornamento tempore C Η RIMs Τ I lege assigebant,ut eius essent semper mea

mores. Atin hoc repredunt in Evangelio, quod in Donte oc non in corde gestarent legem. Sersitatur etiam oc hodie is mos apud Hebreos,& in synagogis suspendunt suorum puerorum frons tibus di manibus id ornamentum. Septuaginta nihil tale innuere uidentur. Nisi forte existimaaerunt,non posse eam uoce Graece exprimi. Interrpretati igitur sunt hoc ααλ s γ id est, incocusvitum ac nrmissimum,quemadmodum ti alibi. ARMATI ascenderunt.)In hac uoce miura est dissonantia Septuaginta di Hieronymi, Et ueritas quidem Hebraica est,ut uertit Hieronyismus,uel ea propius accessit.Sic habent Hebrai

ca ' in Vm d. Et accincti a scenderunt filii Israel: sic interpretatur etiam Auen Esdra i,id est,Accincti psingulos anm,aut Quint.Rabbi quom Salomon inquit a Via NINm n VN. No signi

scatur inquit aliud,quam quod armati ascendes rent Quod confirmat per aeditionem Onchelos Chaldaei. uar& ipsa habet, Armati ascenderui. At Septuaginta,eo quod uox Hebraica a ducitu hoc est quin*, penitus aliam sentetiam umerui, πιρι ν θηλ Oi kai ureαὴλ ἐκ

436쪽

runt fit 3 Israel ex Aegypto. Vide quale & quantum erratu hoc sit, Nam quarta generatione res Mersi sunt in terra Chanaan populus Israel, ipsbdomino dicete ad Abraham Genesis cap.IRGOneratione aute quarta reuertentur huc.E uocis

ergo similitudine accidit error. Neq; is locus est aliter intelligedus, quam ut interpretantur H hraei. Aquila quoq; eodem modo uertit sicut NHieronymus sel νοπλκιαι λαι ocire si voi is ραμὶρ γας οπυτζον.Theodotion οπλωα.Vtrunq; scilicet armati reddiderui. Hieronymus in Epissiolis copiose hunc locu tractat,ubi quasdam sibi propositas ambages scivit. Γ' Regione Phiarol.) Omnia haec, locoru Sed nomina asserunt Hebraei, licet appellativa

uideantur.Auen Esdra Nomina locorum sunt. Chaldaica etiam aeditio,nomiana haec non immutat. are nescio cur hoc pris

E regione uillae aut stabuli, licet alia ut propria reliquerint. TRE Centos currus: id est, Sexcetos currus,Deest ergo dimidium. Septua ginta quo eodem modo habet, sicut Hebraica Heritas Uα ελαλ εἱαGMα αρμαme,id est,Sumpsit sexcentos currus. Quis autem non uidet huncc APUT π IIII

errorem

437쪽

errorem non esse ipsius interpretis,sed librarios rum 8c temporum Nunquam enim fere in nomeris solet labi nostra aeditio. .

E T quicquid fuit curruu. Ir Omnis currus Aegypti. Quod Septuaginta adequitatu referunt παῖν iam ἰ μον πω fiων. Omnem equitatu Aegyptioru.No rcela ut opiis nor. Nam ec curribus oc equitatu utebantur. ET D U ces totius exercitus.) Suppositacst haec sentcntia quae minime in contextu Heshraico habetur,loco eius quae habetur, eam est xντ π) ,Hoc est, oc terni stiper unusquciat eorum:uidelicet curruum. Septuaginta quom idem non siluerunt UuVιςxτας ἐπEt ternos ascensores stiper eos. Verum Rabbi Salomon interpretatur,quemadmodum N Hieoronymus producta etiam aeditione Caldaica, ba,id est, Omnes principes exercitus: sicut interpretatur Onchelos.Quod tamen per ipsum nomen non innuitur. E T erat nubes tenebrosa. id est Et nubes 8c tenebrae. Non erat ergo nubes tenebrosa,sed nubes di tenebrae. Tenebrae quisdem Aegyptiis,nubes autem Hebraris. Nec SOPtuaginta etiam nubcm tenebrosam uerterunt, sed tenebras tantum,hmi ἐγενεγλ σκοτροκρα Πο-

φν. Et fame sitiat tenebrae, oc caligo. Nisi fors

te nubes non ad illam Hebraeorum nubem ressercnda sit,sed ipsas simpliciter nubes. Uerum

438쪽

E π O. Minon ne impossibile est, quod dixit,Et erat nini hes tenebrosa& illuminans noctem, & quidem

sibi non cohaerens: nam nubes desiiper osteriis debatur,ut illuceret Hebraeis, ut in ostendoret. Aut certe intelligendum est hoc modo, ut de illa Hebraeorum non fiat mentio ed ut ostendatur factas esse tenebras ,ereptamin oculis si renitatem,omnia*sydera esse condita,ut formis dabilior esset nox Aegyptiis.Quod uidetur uerro esse propius. Atq; hoc modo,bona fide uertit HieronymuS.I N T E Rfecit exercitum eorum. ': . Et conturbauit, di infremuit super exae citum, terrorem immisit . Siccp Septuaginta συ στρα, παρομβολά -n . Conturbauit arciem eoru,quanquam alibi eo modo uertit Hi

ronymus.s VB Vertit rotas curruum IOR Et impedivit rotas. Septuaginta quom aliquid

Et impedivit axes curruum eorum. Rabbi aute Salomon, hoc idem sentit, sed alio modo, cuius haec uerba sunt, v a tam παυτ' a r a. Hoc est, propter uim ignis,accensae sunt rotae,& currus impliciti sunt,ec qui supercos sedebant,excutiebantur, oc membra eorum discerpebantur.Verum hoc magis paraphrastisce,quam ad literam. Fere

439쪽

Mi LIBER FERE Bant in profundu.

Et deduxit easscilicet rotas,cu pondere.Sic etiaSeptuaginta,& clarius G nγακμν τὰς in e Bixe. Et duxit eas cumuLQuorum omnium sentenstia est,quod eas impulit uehemeter deus,& prs.cipitauit in profundum,atq; ita idem sentiunt osmnes,licet uarie. CAPUT XV.

TVnc cecinitd Tunc cantabat: ubi

est futurum pro praeterito imperfecto, licet quidam diuinius considerantes,putant futurum positum,quoniam etiam ad futurum tempus spectaret id quod eo hymno canebatur:ad CHRIss T I scilicet reserrectionem oc uictoria,qua cora Ium adepti per eum sumus.c AN Temus. vs,id est,Cantabo,& forte de se ipso ait Moses. Verum quia dictu est, Mosen ta filios Istael, ipsum cecinisse, propterean plurale protulit.Sic enim Septuaginta ααμ. Aeditio quo Chaldaica per plurale. OMNI Potens nomen eius. m. Nomen tetragrammaton,quod aliud quam omnipotenotiam significat, essentiam uidelicet, di quod est Graecis ὁ ἄν, qui est:sic etiam Septuaginta κυ eo lue --.Dominus nomen illi:atm ita etiacas nitur in ecclesia ad missam, quia utebantur aedistione Septuaginta. Q VAS I uir pugnator. Vir

belli. Dominus inquit est uir bellicosiis . Quod

miror

440쪽

T π o D. MI miror quamobrem uerterint Septuaginta κυριορι πωλέμους, dominus conterens bella.

Quod erat uiri nomen, putarui participiu esse. Neque ulla fere coniectura assequor, unde hoc arripuerint. Nisi forte putarunt absurdum esse, apud gentes dicere deu esse uirum bellicosum,atin ideo ei quod seu esset tribuerunt:quod cerate si uerum est,uidetur rationabiliter factum. MARE R v bru. Et si id erat silperius ansnotandum,nunc tamen, quod uideretur comos ditis,obseruandum duximus.Nam mare rubru,

non ita Hebraice nuncupatur,hoc est nomine significante rubrum,sed m*, quod caricem seu risu rubrupapyrum senat. Appellari ergo dicunt Hebrsi, rubr.dicitur mare caricosinuel papyrosum, eo Q ad eius litto nonrubrum,

ra,copiosissima sint carecta,ct papyriones.Mul sta carisoata super hoc scribit Auen Esdra, primum cit septi esse nomen loci. Melius autem est eius D Um

uerba proferre, ut eum loquentem audiamus,

nonnulli uocari mare eo nomine, quod per eius circuitum nascantur papyri. Alii autem existismarunt,ideo uocari mare soph, quia soph etiam finem sonat. Dicunt m hoc mare terminum csse mundi hoc est ipsum oceanum, haec ille.Restis Itim hanc ultimam opinionem:Non enim sinus Arabicus est mare oceanus,ut satis compertum

B est