Augustini Steuchi Eugubini Veteris Testamenti ad ueritatem Hebraicam recognitio

611쪽

N V M. cosco tame etia de angelis intelligi posse, quom duehi ex Aegypto Hebraei euocati sunt, oc in iis hertate asciti. Et quicquid a domino fiebat, ansgelo intercedente fiebat: nam di ipse deus, Heshraeis protestatus est,ut angelum suum obseruarent,in quo ipse esset. Et alibi dixit praecedet te Angelus meus.Omis deniq; Istalitici populi fastus ec duelio,per Angelos administrata est. SED gradiemur uia publica.) Ductu ab He via regia. hraeis est,m uiae publicae siue regis uocentu haequae amplissimae sunt,ec frequetes,quibus uides licet,regibus cum totis copiis iter est. Hebraiceitam sic habet m,hoc est,Viares

D A B Imus quod iustum est. --, hoc est Dabo pretiu eom: sicut etia sunt Septuaginta interpretati, δωσω id est, Dabo pretium tibi.Quanc st ut sepius diximus,n5 semper uerba,sed magis sententia sequitur Hieron. id rationabiliter,ubi fieri ratio praecipit. PER tritam gradiemur. Hoc nescio qua

ratione uerterint Septuaginta, παρα ποοῖος χ ο

φεισόμεθα, id est,Iuxta montem gradiemur,nisi forte dicendum fit,per uiam regiam, eam intelligi quae in media planicie posita est, per hanc uesro,quae minus lata sit,quae prope radices monstis decurrat.Hebraicum certe nome n zF, ses

tam significat,ubicunm ea sit.

Nulla

612쪽

LIBER NULLA in pretio dissicultas. ' ',32- 'oc est,Tantum non sit uerbum in tranastu meo:& ut uertit Hieron. appositis etia aliis Uerbis, quibus sententia clarior essiceretur. Septuaginta fere di ipsi eode modo,seMα το 'ar in p.Sed res nulla est,aut nihil est. PERGA Τ AH Aron ad populos suos. , hoc est. Congregetur Aharon. hismari in in phrasis frequentissima in diuinis libris eiuia populum Aggregari enim ad populum suum dicunt,pro suis, Hebr. eo quod est,ad tota stirpem,su in maiores prosiuisi ficisci ec ad eos coadunari,di cum eis con morari, oc inter defunctos conseri. Hanc locutiosnem etiam nihil Septuaginta permutarunt, NI αθντω Ααρων πω τον λαον αν , id est, Adiuna gatur Aharon ad populum situm. E O a V o D incredulus fuerit.)ns dr 'Via hoc est,Eo quod exacerbastis,aut rebelles fuistis,aut non obedieritis ori meo.HFenim uniuersa possunt eo uerbo intelligi. Sesptuaginta primum amplecti uidentur, διότι παρωΙ-α- ροωδεφ υρατορ, id est,eo quod irritastis e me ad aquas. Possunt inquam ea omnia intelliis 6 sti Nam quale fuerit Mosis oc Aharon peccatu ad aquas non satis liquet,neque poteli clare costari. gnosci quid super hac re sit sentiendum. Rectistabo autem opinionem aliquorum Hebraeo, rum, praesertim in libro articuloN fidei eorum,

ubi de hac re sic habetur Putant enim id peccas

613쪽

N V M. tum suisse,quia Moses N Aharon non obtems Perauerunt praecepto dei: qui eis praeceperat, ut petram alloquerentur coram populo, atque eo modo aquam elicerent,de m apud spectastes fanctificaret. Conueniunt, inquit scriptor, duo praestantissimi autorcs uterin Moses Ramisbam,& Ramban illud peccatum no fuisse aliud V N U ,hoc est, quia petram essi uti non sunt. Non enim petram, sed popus tum potius allocuti sunt dicentes: Audite rebelles. Quare hoc loco uerbum mia, apud Heis braeos imitur pro eo quod Graecis est

id est,non obtemperare,non morem gerere: ut

eo significetur inobedientia Mosis di Aharon, non pertinacia aut incredulitas. Haec pauca emultis dicta sunt, cum alioqui copiose tractens tur ab expositoribus. PER C v N ctas familias suas. Hoc non dicitiir sed ri,id est, Omnis domus Israel,omnis eorum multitudo. Quod multo est ab illo diuersius. Nam forte id in alium sensum acciperetur. Neque a Septuaὐinta quoque positum est, sed oc ipsi, urvi ολγ ulανλOmnis domus Israel. c APUT π ΣΙ. I Er explorato' uiam. Clarum est etia attes stantibus Hebraeoni expositoribus hoc los

614쪽

cos OBERO , significare exploratores, a uerbo' vr hoc est Explorauitato esse alicuius loci nomen proprium ut existimarui Septuaginta, qui haec reddiderunt,om-ἰσραηλ, οδορ- uenisset Israel per uia Atharim. Rabbi enim Saulomon ita hunc locim exponit M; IN na 2 'oc est, Via explorato' est, quae spectat in austrum,per quam exploratores iter fecerui, quia pauloante dicit,& ascenderiit per meridie. Chaldaica insep aeditio, habet n 2R, hoc est,Via explorato'. Quare non possumus non improbare aeditione Septuaginta. Est is lapsus apud eos creberrimus,ut quae sint appetilativa nomina, ueluti propria habuerint,ec in

Graecam uocem non transtulerint.

N A Vseat super cibo isto leuissi zn .a nud, hoc est. Taedet iam animam nostram ad panem istum leuem, qui famem non eximit. Sic enim exponunt Hebrsianaiae uidelicet mona uocabant, quia fatietatem non uideretur affferre,sed inanem animum relinquere. Quod ocpraeclare Septuaginta, u H Q ictu τσο θισεν ν M αρτω, τῶ δὶακ v τουτω, hoc est, Antisma nostra ostensa est, aut stomachata est ob inais nem panem istum. Quod oc in aeditione Chalis daica clarius sit, quae in hunc modum habet,

est Et animanostra stomachata in super manna

615쪽

istud,propter esum eius inanem. PONE eum pro signo. Q3 TV,id est, Super signum . Aliud enim adhiberi praecepit, super quod poneretur serpens puta lignum oc stipiutem excelsum, cui serpens assigerctur aeneus . Non ergo serpens signum idcira, sed supersianum serpens, Ut etiam uerterunt Septuaains

super signum. V N D E dicitur in libro. Primum obseruandum est Hebraice poni hoc in futuro scilicet id est,dicetur: deinde quod Hieronymusucrtit librum, Hebraice est z. quod non tam

librum significat,quam narrationem, repetitiosnem, memorationem, a uerbo Rid est,nararauit,commemorauit,numerauit. Itaq3 locus sic

intelligitur ideo dicctur in c5numeratione heia Iorum domini,hoc cst,cum bella dei commem rabuntur,recensebutur a posteris,quae bella pro Israel in mari rubro gesserit,ec quae ad hos torsrentes.Nem enim aliquem librum hic intelligismus:quo ea constripta sint. s I c V T fecit in mari rubro. zm risn ZHoc est. us,aut pondus, oppressio maris rubri,& torretis Arnon.Hi duo scilicet loci tanquam memorabiles ab omni possieritate repetentur,in quibus deus pro Issaeie dimicauit:ubi prodigia coelestia ostesa flant. Nilus autem horum attigerunt Septuaginta.

616쪽

cio LIBER sco PVLI torrentium. Hoc est, Impetus,nimus,aqua cum impctu curarenS: aqua inquit torrentium, quae flectitur ad fines Bloab. Haec cnim erant signa,quibuS pro digia dei agnoscercntur, His locis trophaei crescctii fuerant. Hae aquae illorum torrentium, clasdis erant indices . Quae hoc loco in codicibus Septuaginta sint, non produco, quia uehemens ter aliena sunt. VI DcI Rco dicetur in prouerbio. πυλυ Hoc es adeo dicent qui pr Uerbiis utuntur. Quod pulcherrime significaotur a Septuaginta qinor Oi πινιγρο iunci, id est,quapropter dicct aenigmatistae,id est, Qui

aenigmatis Utuntur.

DEDI FI Lios eius in fugam. zzz , Hoc est, Dedit filios eorum csitigien σtes,di in fugam. Quod male ad salutem retules runt Septuaginta απειρο ῖν οἱ κοἰ -n δαμ- is , Hoc est,Venditi, aut traditi sunt filii eois

rum,ut sertiarenturicotrarius cnim sensus est.Et

fuga non significat salutem ibi,sed qua fugiunt,

quibus persecutor a tergo impendct. IVGVΜ ipserum.) χη Q , Hoc est. Regnum eorum poe4t,aut iugum eorum, quo

alius imperabant, ut exponit uabbi Salomon, qui hoc nominc significari dicit impcrium, tuo Eum, , Hoc est, Regnum, di P p: arax F.id est,Imperium uiri. Quamobrem cia haec sit eius

617쪽

N V M. Orst eius uocis significatis,non recte Septuaginta interprctati sitiat γλ απηγρια μυς απολει α.HOcest, men ipsorum peribit. V s CLV E ad internitione.)- Σ' P .Hoc est, Vsq; quo no relinquerent ei, qui aufugeret,aut qui superstes elici:quod a Seis Ptuaginta non cod penitus sensu uersum csthως πιι tu Me ταλιπειν α --ν,id cst,Quousq; non relinquerent eius uel captiuum. CAPUT π XII

IN capestribus Moab. mad id est;

In planicie Moab,uel in solitudinibus Moab. Quod medius fidius non recte Septuaginta inaterprctati sunt,uerborum similitudine decepti. Siquidem uesperum significat, sed in nus mero plurium, ma ,planiciem,campestria alitudinem aut sesitudines declarat.Igitur illi n5

obseruata hac uarietate,alterum pro altero redσdiderunt. παρενεβαυν- αβ,Hoc est, Castrametati sunt in occasu Moab: quod certe non scribitur hoc loco. E T impetum eius ferre non possint. Ca. rava,id est,Et excitatas est Moab:aut, cuigilasuit, motus est:aut, taedium uitae suae eu cepit: quae omnia eo uerbo significantur: sicut Sc Sed Ptuaginta ista πlcm ιι -: l teq4 Q ραηλ Hoc est,Et commotus cst,aut taeduit Moab a facie filiorum Israel. Licet Nicolaus astiter hunc sensum interpretetur.

O a Bala

618쪽

N V M. R; Getas:quanquam de his non ita constat,sicut de Merciirio & Sibyllis. Reliquos in totum abiis ciendos arbitror . Quae autem apud nos,eti prosphetis tradita sunt, inueniuntur illa quidem in omnium gentium literis, sed alio quodam mos do,ut alia penitus esse uideant. Deprauata enim ab idololatris est ueritas, di ad suas superstitio,

nes accommodata. Quocirca cauendum es,ne quae illorum non sunt,nostra non faciamus,aut eorum superstitionibus nostram religione com

maculemus.

HABENTES diuinationis pretiu. ad id est,Diuinationes,aut instrumenta, quibus distrinamus . Rabbi Salomon id est,Omne incantationis genus . Quibus sciis

licet daemones euocarentur. Aut certe quod insterpretatus est Hieronymus, pretium potius cprem ipsam. Nam quo incantationis aut diuin tionis genere usus sit Balaliam perspectum est, in somniis scilicet, cim noctu accubaret, Ut ex isto loco clarum fit. De alio uero diuinationis genere nihil scribitur . Deinde quae uerisimili, ludo est,ut illi homines afferrent secum incanutationes.Nonne apud magum potius esse deo huerant,non apud illos Quid opus habere eos rum incantationibus ille,id est,his rebus,quibus incantamus,poterat Non est igitur uerisimile,

aliquid eiusmodi allatum esse ab illis,sed per i cantationes hoc loco intelligimus aut pretium

Q. 3 ipsum

619쪽

tiones atq; ordinem, quo uti dcberct super pospulum maledicendum.Prima sentetia a Scptu ginta interpretibus profecta cst,qui locum hunc ita reddiderunt, in τὰ suci τεια ου πήτωρHσι mus, id est, Et uaticinia ipserum:aut diuinacusia,ut habebat antiqua Latinorum aeditio,in masnibus eorum.Mittimus quae hoc loco dicuntura Nicolao,ne in meslcm alienam falccm immitu

UTINAM haberem gladium ut te percuster . - .Quia si gladiu inquit

haberem,iam nucle inici fecisson:uem Septuas ginta sicut di Hieronymus.ntu iam inquit confodissem,conuulnerassem te. NONNE animal tuum. id est,Non ne ego asina tua Sicut & Septuaginta si εγω n ονγ Gυ, Non ne ego asina tua UT ADVERsARER tibi. ita locus instelligendus est ,id est,Ut aduersarcr tibi. Sara adsic d am Satan aduersari significat, unde& nomens Satan, quem corrupto nomine appellamus Saσtanas, Aduersarius uocatur,quia omnibus sanaediissimis rebus sese opponit. Qtiamobrem non recte uersiim est hoc a Septuaginta. Egressus sum inquit Me δαβολω; σου, Hoc est, in tui caslumniam, ut calumniarcr tibi quod certe non habet lociim hic. Non enim idem est aduersarita calumniari,cum calumnia sine uerbisfieri nopossit

620쪽

N V M. possit,aduersari autem & uerbis &factis possi mus.Et licet Diabolus Satan idem sit,aliter ta Diabol mende caeteris rebus esset loquendum, Sccus enim caluniamur, secus aduersamur, obstamus, praepedimuS. AN quia mercede aduentui tuo. Imo aliud T 'Π,Hoc est, Nuquid uere non possum honorare te Sicut di Septuaginta οντως ου Δυη-ια-,Hoc est,Num uere no potero,debito te honore prosequi ET VE Nerunt in urbem quae erat.) Ndn, Hoc est, In urbem munitam, aut urbem platearum.Rabbi autem Salomon aliter hucios cum exponit uenerunt inquit in urbe, ius plateae uiris,ac mulieribus,ac pueris erant rcferta ut rex id ostederet Balaliam ac diceret: Obsecro ut miserearis hanc miseroru multitudinem, quisbus gladius di caedes iam impendet. uare logesecus exponunt hac sententia Hebraei,cb noster interpres.Sept. quom diuersi di ipsi sunt. Veneis

Tut insunt Ge πιλλεις επαυλεων,in urbes stabuloni aut uillaru.Quod certe ueli eter alienum est.

AD EXCELIA Bahal. Ita quidcm signis ficat nomen Hcbraicum n ca, id est, Exces asa:locos uidelicet eminentes di nemorosohquos diis suis consecrabant, di ibi laetabantur, cum summa corporis ignominia. Haec itaq; cum sit Vocis significatio, miror cur secus transtulerint Septuaginta ααβ, ςολω4 το