Augustini Steuchi Eugubini Veteris Testamenti ad ueritatem Hebraicam recognitio

661쪽

N V M. οπPER A sc EN sv Μ Scorpionis. Simis istudo est. Rectentur inquit termini sicut fle actuntur in gyrum Scorpiones: nec loci nomen est, ut existimarunt Septuaginta, sed quaedam ut dixi comparatio, quibus libenter sacra scris plura utitur. Ilacn Septuaginta arbitrati nomen esse loci,ipsum Scorpionis nomen pro loco pos

ίθααν αἱρHUν , id est, Et circumscribet uosteramini ab Aphrico,ad ascensum acrabis. Acras perabis his uero Scorpiones Hebraice uocantur, miror scorpiones.

profecto hunc lapsiim. AD montem altissimu. id est,Hormontem,de quo sepe retrodictu est. Omittitur etiam eius montis nomen apud Septuaginta, Propter uocis similitudinem, quae est inter hordi oros.Ideo scriptores putarunt redundare horiquasi esset una syllaba nominis oros, eaq3 eXtra

contexum eiecerunt.

AD mare cenereth. Mos sacrarum literaruest,ut omnem aquarum colle mone mare appes sient.Ita* existimo hunc esse lacum,que nos cor 'ηrupte vocamus stagnum genazarct,cum cinne coli oreth dicendum sit,ut ex isto loco docemur: neqim ς ri mare erat,sed lacus.Atq; hoc etiam hic innuitur: nam mare ipsiim, uocatum est mare magnis. Lascus autem di stagnu mare simpliciter. Nihil em trivi gentigo refragatur,ne non credamus esse hoc, stagnu etereo. Genezeret. Suot nomine res esset a pellanda,

662쪽

LIBER ut a rebus tam sacris,non modo rerum,sed etiam uerborum absit corruptela.c APUT π XXV.

Mille passuum spatio. Sicut habet & HO

braicum ποῦ',id est,Mille cubitos,aut mille passus per circuitum.Qtii num rus deprauatus apud septuaginta legitur-γι-χυς δ τπλεως, κοα εἱω δεχιμυς πιεις κυκλω , id est,a muro ciuitatis,oc extra,bis mille cubitos a circuitum.Redundat ergo dimidium, haec enim mensura erat qua ea loca per circuitum excurrerahant,qua uero a muris ciuitatum recedebat, duo millia passuum . Atq; hae duae dimensiones exspresse ponuntur in Hebraico . Praecipitur ergo ut bina millia ab urbe distarent, mille uero per circuitum tenderentur. c o G N A Tus occisi. rara L Hoc est,in refugium a redimente:ut possit inquit esse refugium is locus ab eo qui sanguinem redimit, quem Hieronymus uult esse cognatum N assionem occis . Sicut etiam sentiunt Septuaginta

Hoc est, Refugia erunt, ab eo qui propinquus est sanguini.Sententia quidem eadem est,sed noeisdem uerbis transfertur. Is ergo qui sanguis nem redimit,id est,ultor, no solum propinquus, sed quilibet etiam alius esse potest: ideo rectius paulo post eum uocauit Hieronymus sanguinis

ultorem.

Si quis

663쪽

fI quis serro percusserit. - , a, Hoeest Cum instrumento ferreo:qua uoce no selum instrumentu significatur,uerum etia uas:quo fas ctu est,ut no tam proprie uerterint Septuaginta ἐαν ἐκ νοόMA GH-ου, Si aute uase ferreo cis acus,

serit:quaquam τασίευ aliquado arma denotat.

HAEc sempitema erunt legitima. 'met V id est In statutu iudicη,per cognationes uestras:quod cu sit elegantissime explicatum ab Hieronymo:a Septuaginta tamen,aut si re, aut in aliam sentetiam est uersum-δκο-- κει- . me, id est,in iustificationem iudich. Atq; hoc est quod ope admonuimus,tantum disterre inister nostram hanc ec Septuaginta aeditione,quas tum inter selem ac lunam.Quod facile erit cui uidere,qui uoluerit.

ΗΟΜi c ida sub testibus. Et hoc elegantissime di ad nostram linguam ab Hieronymo,ue his etiam paucioribus,quam in Hebraico inue/niatur,translatu.Vocauit enim homicidam,que cotextus Hebraicus nid est, nisPerciitiens animam . Quod si ad uerbum reddis disset interpres, praeter ipsam absilrditatem, susisset etiam obscurissimum. Audi enim Septua, pinta,qui ad uerbum transtulerunt πας -- ας-χv- 'v''id est, nis perciitiens antomam per testes. Quis autem hoc,nisi maxime asssueuiint, intelligere potuitIereres Q aperta est. Certum uero est,hoc loco perciitere anima, sus

T a mi pro

664쪽

ύύο LIBER mi pro eo quod est interficere. AD V N I V s testimonium. Hoc quoniam paulo diuersius fortasse uideretur, Hebraica pos

cit,Et testis unus non respodebit, in animam ad moriendum id est,unus testis non poterit cotraquenquam se testem exhibere,ut condemnetur.

Dicitur ergo de teste,non ipsa lege,quaquam ocad legem pertineat,id est,no modo uni testi pro hibetur ne id faciat,sed etiam legi ne fieri permittat.Hieronymus ad legem respexit.Dicutur auratem haec Hebraice, plurimis uerbis, stiperuacas nee inculcatis,sed in laudatisssimam breuitatem ab interprete redactis.

E X V L E s N profugi. Etia hic praecipitur, ne preciu sitscipiant ab his,qui ad urbes illas rfugissent,ut eo se redimerent,di ad suas sedes reuerterentur.Deinde oc illud,ne ab his etia precium sumerent,qui quemquam interfecissent, di se ad urbes illas uellent coferre,eamm facultate precio emerent:atin hoc innuitur in cotextu Hebraico

Hλυ α'φυγειν εις et λιν Hoc est, o accipietis pretium ad enugiendum ad urbem. N E polluatis terram Et non polluetis terram,non contaminabitis. Nihil erugo ab Hebraico dissentit, sed Septuaginta n scio

665쪽

NVM. cci scio quo uerbo, id reddiderunt οὐ--wμέ-em id est,non perimetis,non trucidabitis terra: nam quid aliud significat φονοκπνέω, cum a*ονος, id est caede ducatur,& κτεινώi,interficio. CAPUT XXXVI.

VT cum iobilaeus. Iobilam appellari a uersho Hebraico quo sonitus cornu si gnificatur,nemo fere est,qui nesciat . Quinqua gesimus enim annus obilius uocatus est,quod una in eo cornua perstreperet,n omnes urbes istaei, Mut tempus adesse significaretur.Totus ille clangor& buccinatio, Iobilaeus Hebraice uocatur. Quamobrem cum haec uera sit ratio, qua Iobis Iaeus uocatur,miror Septuaginta,quod alio moεdo id uocabulum transtulerint, scilicet ἄφεαν, id est,remissionem:non alia de causa, quam quia anno Iobilaei, omnes possessiones cuiuis locatae, ad suos redibant dominos, quasi auferri uideshantur Iugum quoq; seruile auferebatur,captis ui relaxabantur, carceres aperiebantur. Erat is redemptionis annus:sed ea non est uocis proaprietas:nem tam facile cognitu esset omnibus, quid sibi uellet e me,Win alium scnsum intres Pretaretur. A Iobilaro quidam duci putant iubis Iare,quasi strepere laetari,ac uociferari. Id quod Iubilare. graecis est αλαλ ων. Verum etiam Latini, usi αλαλαμμhac uoce sunt,uidelicet iubilo a quo oc eiusdem uocis uerbum.Sed non significatur eo illa laetio

666쪽

εM LIBE Rtia, quam innuit hoc uerbum ecclesiastic GDicit enim Augustinus iubilare proprie bea otissimarum esse gentium,& gaudi js diuinis perssiilarum alam proprie in coelo iubilare inueniri, non terris.Potest igitur iubilare, di Hebraicum esse,& Latinum.

DE UTERO

NOMIUM.

In deserto,in campo, in planis cie: in qua uoce conuertenda, eodelapsis ceciderunt Septu ginta,quo di superius:qui putarunt haraba cilicet planiciem esse hereb,id est uesperum. Cum maxima sit inscriptura,ac multis alijs disseretia Itam huc locuita reddiderunt ν' --τειρ ι - g,id est,in deserto ad occasum. te uero sensum habere potest hic ad occasum,aut quamobrem ponitur E π Asaret.) r g n,id est,Chazerot.Quo nomine etiam uillae significantu Sed hic loci prosyrium uidetur esse,nam di multis ante locis hashita de eo loco mentio est. Quare Septuaginta

667쪽

D E V T. non adeo .pprie uerterunt horio μων,id est,Et tibias.Lapsus aute is ex eo accidit, quia Chazar clangere tuba significat,atq; inde duci putarunt Chazarot:quod certe minime uerum est . Non enim ab eo uerbo elusinodi nomen dedin tum usquam reperimus . Praeterquam igit quod eraratur,dum propriu nomen non existimatur,acscedit etiam,quod nem uere de nominis etymos Iozia diiudicatum est.Aeditio Chaldaica uertit

Chazarot,murmurarunt Propter carneS.

VB I auri plurimum est. - Dd est,Et

susticientia auri:aut,auri copia. Appellatu uero eum locum eo nomine Chaldaica docet aeditio, quod uitulu ibi conflatilem cofecerint Hebraei,

collecta maxima moniliu,torquiu, craterarum aurearu copia:quaquam no uideatur Chaldaeus

interpres locu interpretari,sed potius scribit eos esse a Mose reprensos, quod aureum uitulum fecissent.Sic enim legitur, ec reprendit eos m RHoc est,Propterea quod uis tutum aureu fecissent.Huc ergo Hebraei perstinere asserui,quod dicitur,ubi auri est plurim id est,ubi eos coarguit,propter auri copiam,sive reprensurus esset propter hoc ipsum.Verum in his argutiores esse uitium pene sit. E T Libani. Miror cur hoc Septuaginta trasserant liειον, id est, antilibanum. Solu enim libanum in contextu Ponitur.

668쪽

LIBER NEGO csa uestra & pondus. Hoeest,Laborem,aut defatigatione uestram,qua,scia licet me defatigatis.Septuaginta uerbo obscuro di non tam proprio id explicuerunt- πιομανυμι ,id est,hypostasin uestra:credo eos uelle instelligere- ποριον id est, patientia, stistinentia, . ut mihi fingam uocem inusitatam. Appellaturitam labor Hebraice tarach. Quod ut infinita asIia,sic & ipsim Grscos ustimasse arbitror, & esse id quod dicitur ταρα id est,tumulius defatigastis,strepitus. Q U ORVΜ conuersatio sit probata. Hoeexplicandi gratia ab ipso est interprete additum, cum in contextu nihil eiusmodi st. Uerum exuistimo eum exposuisse ali js uerbis,hanc sententia

scilicet d es cognitos per

tribus uestras.Hoc autem modo intelligitur, E ligite per tribus uestras,uiros sapientes, prudens tesβ perspicaces,ac peritos.Quamobrem hoc loco non est passiua uox, nem eum signis acat qui cognitus est, sed qui scit, qui cognoscit, qui peritus est.Sicut optime di Septup8inta red

uiros sapientes:cui re ondet Hebraicuscientes, i correspondet Q LDeinde perspis caces,aut intelligentes, cui respondet

quare activa uox est.

NE c accipietis cuiusquam persona. Deest hoc quod di a Septuaginta est omissum . Paulo

enim

669쪽

D E V T. εκ enim ante praecepit, ne facie cuiusquAn sn prescio haberent,ne ex uultu iudicarent,ne persen rum uarietatem in iudicio distinguerent. Nune autem praecipit A voa3 Hoc est, nolite patiere a facie cuiusquam:quae & una causa est ut iudiciu deprauetur,minas,scilicet praepotentu formidare In huius sentetiae locussianc postierunt Septuag. ἡ μα - -λη πνο πιν ρ ἔρωμνπυ,id est,ne deprimas facie hominis.Quod cerate pauloante dictu est,neq; fuerat hic repetendu.

Nouit iter tuu. Non aliter habent Hebraiis

id est,Cognouit iter tUU,aut incessum tuum. Verutamen nescio quamobrem

Septuminta, di tempus di Personam immutas

runt δαγνωθι πῶς τυυ ἔρημον Hoc est,cognosce,perpende,quomodo pertranssieris solitudinem magnam.Ecce sententia penistus uariata est,nem mihi constat, cui tanti erraticausam debeam adscribere.

NIHIL tibi defuit.) Et istud potest abunde

testari, quantum nostra aeditio caeteris sit praesserenda: nam is locus cum fuerit uertendus, Ut noster indicauit interpres, Septuaginta pro σpterea quod penitus Hebraicam phrasin non Mariant, obscurissimam fecerunt aeditionem.Sic enim habet Hebraicum . Hoc

est, Non eguisti uerbo: ubi uerbum pro re posnitur,de qua re saepius scripsimus. Septuaginta T s ουκ

670쪽

Rephaim, Gigantes.

uerbo,cum dicendum fuerit, non indiguisti curaiusquam,uel no defuit tibi quicquam. Verbum enim hoc loco,nemo apud Graecos pro re sum

dum esse arbitraretur.

Q V A S I gigantes. Miror Septuaginta quod uocem Hebraicam qua significantur gigantes, nihil omnino immutarunt. ροπαε. Mγ2ιώνη is id est, ephain reputabutur oc hi. Rephain uero gigantes Hebraice uocantur, quos Chaladaica aeditio uocat & ipse i a ,id est, Giganotas,qui post Noe,iterum suscitati sunt,& in multis terrarum partibus tam prodigiosa gens repullulauit,maxime in his locis,de abus hic fit menatio,ubi etiam tempestate David gigantes inueriniebantur.Ab his natae Lint omnes fabulς apud Graecos,propter famam 8c nomen gigantum,ec propter uetustatem. Non enim filii dissicile, ut multa mentirentur posteri de gigantibus, prospter temporum longinquitatem, quae uetustatidi uenerationem adhibet,& sub ea facilius me dacia tegutur.Fiunt. posteris credibiliora,quia remotissima sunt,& diiudicari norosunt. Cl

rum igitur est,hoc toto capite testimonium de gigantibus, nec aliae gentium desiderandae sitiit historiae,quae omnes inueniuntur his sanctis literis multo tempore posteriores,sint quatumlibet uetusta quae ab illis proferuntur. HODIE incipiam dare terrorem. Etiam hanc