장음표시 사용
671쪽
D E V π. hanc uocem non uidentur satis Septuaginta inutellexisse, in qua & tempus di personam immotarunt . Quis enim apud Hebraeos uel medicis iter eruditus inuenitur, sui nesciat nn uoucem futuram esse a uerbo et Π ,id est, Coepit: at Septuaginta faciunt hanc uocem imperatiui ν
i ολον Go,Hoc est.Hodie incipe dare terrore ec formidinem tuam:quasi eorum esset hoc posse facere,di non magis ipsius dehaim ita tota sentetia peruertitur.Hςc certe,sine culpa disssimulare non possumus:nec propter summam,quam S ptuaginta uiris illis habere debemus reuerentia, non haec adducenda sunt. VIR Is ac mulieribus N paruulis. Hoc tandem loco resipiscunt Septuaginta, tas, non iam supellectilem uertentes, sed filios. κρα ται Hoc est, Et filios eorum. Quamobrem miror citr oc in caeteris non sit id ab eis animaas
NON reliquimus quicquam. d est, Reliquias,nihil quod superstes foret. Veru S
ptuaginta nescio cur sic uerterint ουώωρίαν,id est,non reliquimus captiuum.Cu u Hebraica ad omnes reliquias,no tam hominum, quam rerum reliquarum pertineat. c AP UT III.
Omnes urbes quae sunt in planicie. ' q
i.omnes urbes Mishor,quo nomi' ne pu
672쪽
εσ3 LIBER ne putauit Hieronymus planicie intelligi, nam Iasina rectu planum in significat, unde Mis horrectitudo,aequor,planicies. At Septuaginta nosmen esse loci sunt arbitrati,& quia propria locos rum,urbium nomina,no postlint aliter transa
ferri, immutatu manet hoc apud eos et M αι --λεις μισOmnes urbes Mis hor. Quid autem fit uerisimili us,dicerem utruin nos existimare possse. Aeditio Chaldaica, ut proprium loci nomen interpretatur nihil Hebraica uoce ima
I N Rabath filiorum. -.Videtur esse
loci proprium nomen, quod non uidentur senasisse neptuaginta.Rabath uero etiam si loci nosmen non esset,nequaquam tamen significaret, quod putarunt Septuaginta.Eius enim significatio esset,multa,uel copiosa. Hi uero δυασα μ - ακρα τδρ ἡδε αμμαν,Hoc est,Ecce ipse lectitas, in cacumine filiorum Amman. En Rabath ueraterui cacumen,quod Hebraice significat copia, puto uero potius esse urbis nomen. V O c A Batur terra gigantu. Placet hoc magis,quod Hieronymus uerterit per praeteritum, quam ut in futurum spectaret,ut uertiit Septu ginta,Mos enim est linguae Hebraicae,quod isspius admonuimus,ut quoniam risterita impe secta apud eos non inueniuntur, substituant in eorum locu futura: igitur hoc locou .Hoc est,Vocabitur terra gigantum: Diuman
673쪽
D E V T. eis stimandum est esse positum, o eo quod est, uos
cabatur:Septuaginta. non secundum more huius linguae redidisse, ψιχν' ' γα ροπα. d est,
Terra gigantu reputabitur.Et quonia alibi dixi, mus,ec dicturi sumus de hac re,non plura nune ad comprobationem adducentur. E T planiciem solitudinis. Quam male non sita uoce reddiderut Grsci interpretes syn αραζα is o ἰορδάνει, Et haraba ec Iordanis:naharaba plasnicies,& solitudo Hebraice uocatur, dictum alias de eo est. E T terminos cenereth. Quod nomen coraruptius,nunc quo , quam stipra apud Septuas ginta legitur απο μα Θερεθ,Hoc est,i Machmeret:nam in Hebraico,hoc loco Mem addita,non est de nominis essentia,sed praepositio est,ab, uel de. Quare male nomini adiuncta est, quasi eius
V s Q V E ad radicem montis Phasga. Nosmen radicis nescio qua causa, Septuaginta tans quam alicuius loci propriu nomen,noluertit insterpretari αε α δωθ iam Φασγα.i. Ab Asedoth Phasga:at Asedoth nomen radicis est,a sua uoce simplici esed, quod radice significat. Ne uehemeter miramur lio cu alia quam plurima eiusmodi errata in Grςco' inueniat codicibus.
O c V L I tui. Sicut habet Hebraicu Vrgoculi tui. Quod male in Graecorum codicibus Icgitur οι ι Θαλ id est, oculi uestri, nisi alia
674쪽
alia ratione hanc uarietatem tueamur: nam cum Iosue illi erat sermo.
IRA Tuscp est dominus. I , id est ristus est,accensus est infinita sunt exempla,quae ab his etia asseruntur,qui apud Hebraeos dictiosnaria conficiunt. are cum ea sit uerbi significatio, non recte uertitur apud Septuaginta κῶυτσειδ εμε κυρον ovis 'li υήν, id est, Et spreuit me dominus propter vos.c APUT IDI.
id est,Qua do cora uobis:ut non respiciat in futurum, sicut& Septuaginta hyνωτπον - ον cum Hoc est,Qua ego do coram uobis hodie. Illud autem est prudenter a nostro interprete factum,quod dare uerterit in id quod est ponere,nam di illud significat dare apud Heshraeos,ut est ille locus.Posiuitin ea in firmamensio,ubi Hebraice esset dicendum,dedit. A R Debat usq; ad coelum. Eid est,Us ad cor coeli, us* in coeli meditulltu, usin in penitissimas coeli partes:omissum. forotaste cor est a Septuaginta 8c Hieronymo, ppter
metaphorae uehementer alienam similitudinem.
E T N V B es di caligo. Additur huic a Seoptuaginta ψ-u - λ'id est, Voce magna,quod certe est aliunde sumptum.Nem tam magni rea fert,esse hic adiectu,quod esset alibi magnopere
675쪽
D E Vir. . c a ΕΥ os Tendit uobis pactum situm. M est Et annunclauit, ut spectet ad uocem, non aliud. Sicut Septuaginta κρα ανυειλενα ἐκκλHoc est,Et annuciauit nobis testametu. Q V A E creauit dominus deus tuus.) p pd
id est, Distribuit, diuisit, ut una quae* stella sua
esset regione posita,terris. inseruiret. Distribuistam sunt toto coelo sydera,ut omnibus getibus luce exhibeat:multam sunt asira,quae nostro hesmispherio nuquam se ostedant.Potest etia di de Sole ac luna intelligi,a omnibus getibus distris huti sint,p accessum atq3 recessum,ut quslibet regio suu uer,hyem Q oc aestate habeat,suas mutante Sole uicissitudines.Dicitur ergo distribuit siue diuisit,non aute creauit:quemadmodum hahent 8c Septuaginta α ιμε-μ κυριγ o ως Gri id est,Quae distribuit dominus deus tuus. P R o P Ter sermones uestros. αὶ Idos est Hebraeis,ut praepositionem 7: qua susPra,aut propter significat:addat uoci Hoc est,uerbo,aut rei,& loco adverbii totum proferor neq; resolui debet apud nos ec Graecos in id quod est,propter uerbum tuum, aut sermonem tuum:sed propter te. Quare di hoc loco erat discendum propter vos,non sermones uestros, ne in errorem laberemur: minus etia Seetuahinta hanc cosuetudinem animaduertunt κρα ο κυρον .o λορ ἐωριωθη μοὶ σαὶ - λε μενων ἐσ-Hoc
est, Et dominus deus iratus est mih ob ea quae diceban
676쪽
r LIBER dicebantur de vobis:sed ueritas habet,ut nos dis
H-, ista,ne quid falsi suspicaremur.Humus enim posτ tius ipsam terrae qualitatem repraesentariat temra,hoc loco di alibi,pro regione sumitur. Septuaginta quoq; non humum uerterunt, ψω γου α' ποθνησκω ν H --,Hoc est,Ego enim morior in terra hac. A SUMMO coeliu ad shmmum eius.
m vn reret in Ira, Hoc est, A fine coethus, ad finem coeli,a loco ubi termisnus coelo est,usq; ad alterum terminum.Interr ga N perquire inquit ex omnibus gentibus incolentibus a cardine mundi,usq; ad alteru cardine: Ab uno ad alterum uerticem. Erat aute obscuarior sentetia in nostra ditione ocus uero ut nos diximus uerti debet.Imitatus est aute Hieronysmus Septuaginta Uὴ γλ ακρον φ ακρου το ουω,Hoc est, Ad summu coeli,uloe s immu cius. Ex quibus uerbis dissicile est ultu sensum elicere. Error ex eo accidit,quia quod erat finis,terminuuerterunt. Nobis aute non omnis terminus cst summum. Et potestin aliquo esse finis: tibi non sit summum.Finis enim nostri corporis etiam pedes sunt:quae pars absilrde firminum uocaretur. summu pro Summum ergo pro extremitate positum est,exι extremitate. tremitate dico ortus, di occasus: Septentrio
677쪽
si v disti & uidisti.) Ueri est simillimina, non uertilia Hieronymum & uidisti: sed, di uixisti.
Facilis enim est ab uno ad alterum lapsius,& ipse noster interpres ab Hebraica ueritate 8c Septuaginta minime distensistet. Est ergo dicendu ausdisti,& uixisti,ut habent Hebraica nr N n. L,id est,audisti tu,& uixisti licet mutetur tespus.Septuaginta quoque, ακοημης ο κ id est,audisti,& uixisti. Id enim fuit prodigium, Ut mortales aures, uocem diuinam exaudirent, di stibito pauore non exanimarentur propter uocis magnitudinem,& insolitum clamore. Sismul quod mortali,diuini numinis aduetus,sens sum ac uitam saepenumero eripit. Praescrtim si fiat,ut in monte illo accidit:ideo formidabant mih Israelis, mortemq; si accederent, se incurrere credebant. T v N c separauit. Etiam iste locus potest aperte id ostenciere,quod sepius diximus, futuo. ra pro praeteritis imperfectis in lingua Hebraea usuipari.Est itaque hoc loco futurum - mid est,tunc separabit:uice praeteriti tamen ponis tur,ut ipsa indicat sentetia.Hunc loquendi mox rem omnes obseruare uelim.Vehementer enim ad intelligendos Psalmos adiuvabit, in quibus ea ope locutio reperitur. c A P V T V.
Non usurpabis nomen dei tui frustra. ,id est,inuinum,aut frustra.Hoc est,
678쪽
LIBER ut super rebus inanibus, stultis, ac uulgaribus non nominet,scd in rebus seriis peragedis:serio, no ridicule,non cotemptim, non culudibrio,&contemptu quoda. Aut certe si No sumes, inaquit,in uanu nomen dei tui, id est no frustra, ac sine fructu,atq; in medac as. Sed ubi eius nomelacrit adhibitu,res omino subsequatur,ut inuoscatio diuini nominis sit rerum confirmatio. Fri Istra uero aut in uanu ab his dei nomen usurpat,
qui in negocijs transigendis,deum quide appellant,sed in mendacio perseuerant,nec ullum res accepit momentu per nominis diuini inuocationem.Qtio miserrimo oc tetcrrimo flagitio, cum omnes pene colaminati sint,nihil tamen se mali
existimant secisse.Esim peculiare ipsis Iudeis,in leuistisis quibus in rebus,di ad ome teporis momentum,dicere Badonat, id est, per deum.Eo sent in eo represibiliores,quo singulis pene diebus hoc praeceptu,in eoue synagogis frustra, ut
alia ad memoria reuocat. Ibo igitur cosone, Nipsi nostrs aeditioni transserui,ο-ονομα. x Gυ hoc est, no assumes nome dei tui,ob re uana,aut initianu.Quare Suo hoc locosiimit pro medacio. Na oc paulo inferius dicet, Ne loquaris cotra proximu tuu falsiim testimo. ni tibi hebraice est ,hoc est,testis falsus
aut uanitatis:& latinis,uanus medace significatio V I A non erit impunitus.
d est, ia non innoxiu habebit deus,no
679쪽
D E V T. lanocentem, non sine delicto,non sine piacula. quod optime di a Septuaginta,v- ἔαωm
κυ ς π λαμβανοντα c. id est,nem enim mundudominus reputabit,a sumat eius nome in uanu.
Bos ec asinus. Pro asino LXX. positerunt, uolo quod ad omnia iumenta fere pertinet, quom utimur ministerio atm labore, ad nostros labores imminuendos.Sed hoc leuissimum est. V Τ reuescat seruus 8c ancilla tua sicut tu. Hoc non selum de his,uerumetia ipsis iumentis dicitur.Sabbatum enim no tam hominibus,st iumetis dabat requie: ut uniuersalis esset requies, eo quod esset id deo acceptissimum, ut in tanta die, nihil seruitute 8c labore premeretur. Nihil enim est deo acceptabilius,cb ut motae, quanatum fieri possit,ab oppressione aliena temper mus .Hodiem multi apud Maumetenses sunt,us nihil aliud,quod bonum uideatur, ac pium aliqua die egerint,auiculam salte extra cauea abire Permittant, arbitrati se uel in eo pie facturos:
adeo nem illi,qua b barbari, oc stultae religioni addicti,no intelligul,qus summo deo grata sint.
In textu igitur Septuaηinta ponitur, ut requies scat seruus ec ancilla, κοα Ναγκυγιον GH ωα ψιm,id est,Et iumentum tuum,sicut oc tu.Quenus admodum habent Hebraica. V I s det talem eos habere mentem. Dis ximus Hebrsos hac locutione uti,uice adverbuutinam.Vtinam inqui talem habeant metem.
680쪽
6 LIBER Septuaginta N ipsi Phrasin Hebraicam sequuntur, me δώ- εινα λω iam in )δαν, id est, Quis dabit esse cor eorum. E T proteletur dies nostri.) Nemo est ta mea diocriter eruditus,qui hoc non intclligat, quod ec Lxx.praeclare expresserunt, η amin usi bris, id est,Et longaevi sitis super terra. Protelare, Protelare igitur uidetur ex Graeco duictum, amis mμ- pro,hoc est,tonge,porro:& telos,fine. Quasi in longum fines,ac metas temporis proferre. c A P V T V I.
Dominus deus noster. Quemadmodu NLXX.-- ο λος ηιων,κυως ενς, Hoc est, Domi nus deus noster,dominus unus est. Non est hoc
Rab. Μέ ii loco silentio praetereunda, quod rabiosus M in Christi ses Aegyptius,primus Hebrae scriptor, cara πω μιμοψ iit Christianos,eosin toga subsannatione deris
det.Christiani,inquit,colligunt trinitate ex isto loco .Primum enim tres exprimuntur persionsecu dicitur dominus deus,deus. Ter enim ibi dis uinum nom repetitur, postea innuitur trinitas cum dicitur,unus est.Productis aute his uerbis, multis probris in nos inuehitur.Potuit quidem
esse ut aliquis insulsior e nostris, quotv plurimi reperiuntur,id Iudso illi dixerit:nam multi diuinarum literatu imperiti,ex his locis trinitate colligunt,ex quibus colligi n5 potest.Rursum ubi clarissime ea diuina res exprimitur, nihil eius n