Augustini Steuchi Eugubini Veteris Testamenti ad ueritatem Hebraicam recognitio

701쪽

D E V T. ductos,ut ibi deos adorarent. Essem nonnullas radicitus ad eorum orationem mulsas. V Τ habitet in eo, uenietisJ Aliud uerbum praecedit ante hoc,scilicet eum locum id est,inquiretis.Sicut di Septuaginta,--9rs πιι et εις ελ ωαλ εκ;,hoc est nquiretis di illae uenietis.Dicunt Hebraei hunc locu esse Scito. E T vota.) Quae elegantissime uocantur ab Septuaginta εασαα,id est,uoluntaria,quae nulla lege praecipiuntur, sed homines sponte Ba id efficiunt, ec sua eos ducente uoluntate. Multa enim sunt sacrificiorum genera, sed quaedam, quae si omittamus contra legem secerimus, Nimpietatis rei haberemur, quaedam quae sponte sua,non iubente lege homines offerunt. Atque

haec uocantur uoluntaria.

IBI epulabimini,cora domino. π π est Et laetabimini coram domin

quomodocunm id fiat.Sicut di Septuaginta, 'οῦ ρανς,uriri ἐναδ merus, id est, Et exultabis coradomino.Quare non ad epulas tantum refertur. A TQ uites qui in uestris urbibus habiutat. id est,In portis uestris,uel intra portas uestras, ut uertit sapienter noster interpres. Cum quo N Chaldaica sentit orditio.Qtiare Septuaginta obscurius non mutata Heshraica phrasi uerterunt,- ο λόbπης -- λων - ῶν, id est Et leuites qui in portis aut si

Per portis uestris.Quod profecto pauci intellis X s geret

702쪽

LIBER gerent.Vides igitur cli nostra aeditio si Ionge ialustrio syncerior,& quae minus nos in errorem di falsam sententiam possit inducere. Hoc est intcgrum siue immaculatu. Hoc quidem resert Hieronymus ad ea quae immolastur,at Scptuaginta ad ipsos qui immolat,& epuIantur. Hebraica em sic habent nun) NN: n, hoc est, Pollutus di mundus comedet Ustim. Ad illa nescio quo modo possit referri. Nam polluta aut immunda no comedebantur. Hoc uero potest csse,quia θc polluti di naudi comedebant.Septuaginta situr hoc modo, ὁ α

hoc est,Immundus inter te Ac mundus in idem, aut simul, comedet ipstim. Hoc igitur uerisimiolius mihi uidetur. Sicut & pauloante eande stia tentiam ipse Hieronymus secutus est. E Τ comedes in oppidis tuis. Hoc quoque ioco ponuntur Hebraice,portae pro oppidis. ID Iudq; mihi admiratione dignum uidetur, cur Se Ptuaginta oppida per portas intelligendas esse

hoc loco animaduerterunt, non animaduerterarint etiam stiperius. Ex quo intelligimus, non omnia per errorem apud eos accidisse, sed alijs de causis.Igitur N ipsi,κῶ φαγῆ ντας ηολ- Grihoc est,Et comedes in urbibus tuis,quod est Hebraice 'UZest ' ,hoc est,Et comedes in Portis tuis.Ex quo animaduertimus, quam nescessarium sit Hebraici sermonis scire proprietas

703쪽

D E V T. tem,ne abserde diuinas literas exponamus.c Aue ne imiteris.) id est, Ne forte decipiaris,aut illaquearis post eas, aut offendas.Sicut alibi uertit Hieronymus. Sequutus autem est hoc loco Septuaginta, qui ipu,

SEd statim interficies. Pr mittunt hic Ser

ptuaginta,id quod opponitur ei quod dictu

est. Ne occultes eum, λαχηλεις αὐτό,hoc est,Annuciando annunciabis de ipso,

aut ipsum deferes. Quod in contextu quide nohabetur. Additum est ab ipsis interpretibus. Et forte non omnino male. Atm haec si int,quae forte resecabat in Hexaptis Origenes, di obelis scis confossa,esse seperflua ostendebat. Collatis

etiam aliorum interpretum aeditionibus. Quae nostris Latinis propter interpretis nostri sum navim ingenium,singularemm eruditionem misnime necessaria fuerunt. Is enim cum praeclare, tum Graece,tum Hebraice sciret,cotulit omnes omnium aeditiones, ipsamq; ueritatem Hebraiscam,fecit* aeditionem absolutissimam, pulcherrimam,illustrissimam, in qua mirabiliter sermos nis Hebraici explicatur xprietas, usui. nostro loquendi prudentissime accommodatur.

E G Ressi si int filii Betilis. Noster interpres

704쪽

NO LIBER nunquam sere quid eo nomine lanificaretur maedendo explicuisse repetitur. Obseruauimus hoc apud ipsism,ut ea nomina,quo' multiplex ac dubia esset sententia, ea ut habent Hebraice, non immittarit.Vt est nomen ligni Sethin. Nas uno modo trastulisset,respuere alto' in eo sententias uisiis fuisset,cum multiplices sint, di oesidia. fere inter se contraris.Ita hoc nomen Betthai,cues' dicant eo significari hominem inutilem,a Bel id est,non,&lahat,hoc est, profuit: alid nomen esse daemonis cotendant,ducium a beli, hoc est, non,& Iahat,hoc est, ascedet, Quia nos ascedere sersum non permittat. Aeditio uero Chaldaica id interpretetur malignitatem, quae propria dia li est. Ex eo est essectu, ut ipsiim Hebraicum nomen postierit Hieron.ut liceret cuique,quod .m h uo uellet seper eo arbitrari. Interpretatur aute ipse interdu filios Belilial, filios diaboli. In quo oes fere Hebraei cosentiunt.Homines uidelicet, malignos,pessimos, piissimos,quibus tanΦ su rum sceleru ministris utitur diabolus, eo nomia ne significari.Hoc idem senserunt Lxx. qui MIios Belmal hoc Ioco interpretantur ταρανομοῦ, id est,exleges,peruersos,praUOS,sceleratos.

I N ore gladii. Vehementer hoc loco plascet,quod tax. hanc similitudinem Hebraicam immutarint.Na licet sit eo modo Hebraice, Illi

tamen eleganter, qο- ας,id est,In caede

gladii .Habent enim Hebraei,& suas translati

705쪽

D E V T. Tornes, quae non adeo elegantes sunt in nostra ec Graeca lingua.Licet hoc si leuissimum. E T sit tumulus sempiternus. m: ττι hoc est, mulus sempiternus:quod Septuaginta agis ad sententiam, i ad uerbum interpres

erit inhabitabilis in sempiternum. E T misereat tui. - n se tui id est, Et det tibi misericordias, di miserationes tuas.Ideo Septuaginta, ' δὶωα em ἔλεο- ελεος, id est Et det tibi misericordia misericordiam.

Non uos incidetis. - ,id est, No

uos,dilaceretis dilanietis,discerpatis:qlfaciebant illi super defunctos:s impius mos uiget adhuc alicubi getiu.Hoc miror cur LXX. Uerterint ό φρ --. Qi nos interptari possumus, Puberascetis,non pubertate ducetis. Nisi locus mendosus sit.Graeci tamen interpretes duci opinantur non a φέρε , sed a qοπος, hoc est, Phoebo, ut in impressis etia codicibus habetur. Dicut. hic prohiberi ne oracilla adiret,aut responsa perterent,quae Pythius Apollofalsus uates soleret

ιψνπιν ἐκ λο- πν π υ Νον, hoc est, Per id quod dicitur,non Φοιβ moracula exsibilauit.Phoesbum enim uocabant gentes,illum mendacem suturins

706쪽

turorum denuntiatorem Pythium. Haec quis dem licet optima sint,arbitror tame codices desprauatos eum fefellisse. No enim a Phoebo durcendum est,sed a Φηρη,id est,pubertate.Eo uerho usi Septuaginta sunt,pro eo quod est,puberσtatem non incidetis, mentum scilicet & ubi enascitur barba. Atque ita cum Hebraico sentiunt. Nam de uaticini js hoc loco nulla mentio. Nisi forte Septuaginta arbitrati sint uerbum Hebraicum Gadad,duci a Gad,quod fortunam,aut stellam Iouis significat, ipsiq; existimarint huc esse

Phoebum. Quae certe esse possunt. Hebraei exclponunt hunc locum,ut nos diximus.Clarumlex eo est,non esse hoc aliter intelligendum,quia mox infert inhibitio de caluitio super mortuo. Sane non permiscuisset sermonem de uaticinio, cum sermone de caluitio.

ua a Vz ,Hoc est Et ne ponatis caluitium inter oculos uestros. Recteq; ab Hieronymo, inster oculos uestros ubtractum est:quod de more linguae Hebraicae fuerat positum. Inter oculos uestros igitur significat, abradere eam partem capitis,quae frontem efiicit,Situmin inter utrusque oculum icet paulo superius obtinet:Quod

solebant facere illae centes. Quod di Theodoris

707쪽

Per id aute quod dicitur, Ne faciatis caluitium ante oculos uestros super defuncto:luctum ima modicum prohibuit. Nonnullae enim exteras rum gentium,capillos capitis secare solebant,acdcfunctis offerre. Ali j pilos genarum, al4 uero ipsa cilia incidebant,atque omerebant.Haec diuina lex fieri prohibuit.Clara igitur essententia, neq; ullus remanet scrupulus. , NE c Omedatis quae immunda sunt. a b*sn, hoc est, Ne comedaS omne abhominabile,aut omnem abhominationem.Sicut& Septuaginta, ο φαχιχε παρ Aptaos Ne comedatis omnem abhominationem. Quod ad declarationem nobis positum est. B V B Alum.) . Quod nonnulli Heae braeorum arbitrantur aliud quodda animal esse, capris paulo maius.Sed Septuasinta in his po η . μα-tius est credendum:qui oc ipsi, θοβαλον, id est,Buhalum transtulerunt. In rebus his explicandis, Ut alias admonuimus,siant Hebrs,pace illorum dixerim,omniumimperitissimi.

708쪽

m4 OBERficat,quod ex hirco oc certio commistum sit,qusa nonnullis aliis putantur fictilia, Θ ad animi somnium conficta.Est autem Tragelaphus Grs Miscuer ce Latine Hircoceruus,qua uoce laquam rei fisctitiae signo,ututur philosophi ac dialectici. Plinius testatur hunc eundem esse cum ceruo,barsha tantum N armorum uillis distantem. At Hebraei esse hircum sylvestrem perhibent. P Υgargum. O. Quod etia Septuagina . . ta transtulerunt ποαργον. Sed longe aliud videism tur de eo sentire Aristoteles. No cnim inter animalia, sed inter uolucres ipsum annumerat: disciti esse aquilae speciem,quae ex prohibitis est. Quomodo igitur inter concessa ponitur:Dicutald esse unicornem, sicut Chaldaeus interpres sentit,qui uertito R Υgen. .Etia Septuaginta interpres γα tantur orygen ορυγα, que quasi caniculae sydus uenerari solitum scribit Plinius. Eius* praeter reliquos miram esse naturam. Pili enim ei in casput obverti,non descendere in caudam,ut caelesris animantibus.Notissimum animal est apud histori S.

ginta, μηλοπαρδαλιν. Quida tamen capras syluestres esse autumant.c AE teras animantes in libro Levitici expossuimus. Don aut, quod Hebraice uocatur

id est,uidendo, omittitur apud Septuaginta Discunt

709쪽

eunt nonnulli apud Hebraeos esse uulturem . Alii incognitum nobis animal Quae sicut dis cilia intellectu sent,ita in ipsis taedis minimum

utilitatis est positu.Quare hinc at hinc abeo rum contemplatione arcemur um quia dif9cistia sunt,tum quia non utilia. P E R E Grino qui inter portas,M. Da ut comedat.Is locus intelligendus quide est,ut in nos stra scitione habetur.Sed apud Septuaginta deae prauata sentetia est,propter adiectam negatione τω παροικω, τὼ ν πως τ λε- ου δεθμη o Φαγγα, Hoc est, Aduenae qui in urbibus est,no dabitur, di comedet.Patet autem non ab ipsis interpretiabus additam esse negationem. CAVE ne derelinquas eum. Quod omittit apud S ptu inta Dicitur enim laetaberis tu releuites ο&-εων pured onso Hoc est, Quia non est ei pars,nem sera.

fine septem annoru, aut post septe annos: Nut noster uertit interpres. od apud Septuag. eodem quo θ seperius errore traducit ποι-e Oec mri id est, Per septe annos remisesionem facies. Nemo esset apud nos & illos, qui non existimaret praecipi,ut per septe continuos annos fieret remissio,no septimo anno.Nam mspatium intermedium siue temporis,sive locisi ignifica ec quasi perpetuitatem quandam, non Y extre

710쪽

τοι LIBER extremum,ut hoc loco ponitur. APE Regrino ec aduena exiges. Hoc est, Ab alieno:de peregrino,& aduena, cresdo fit mentio. Septuaginta etiam alienum uersierunt ψ ν αλ ιον αππιτμὴ Hoc est, Alienum

repetes.

ET omnino indiges ta mendicus &cJet to est,Nequaquam erit apud te pauper.Quod non ita clare transfertur a Septuaginta οπι - ἰών ν σι ν δεας, id est, Quia non est in te indigus Imo id praecipitur di cauesturinon quid sit enunciatur.Ex hoc loco cognorastitur quanta sit ham literarum maiestas, qua ta diuinitas. Deinde oc illud licet cognoscere, quam beati ac fortunati etiam in hac uita eueramus, si nostras aures, harum coelestium legum Praeceptis accommodaremus.Cur enim latae hae

leges sunt,nisi ut quot fas est, gaudiis ac bonis in hac uita potiremur Quid aliud optat deus ac sitit,quam selicitate utilitatem' nostram Quid

tam execratu quam bella,homicidia,furta, adulteria,quae nostra perturbant selicitate, rerum pulcherrimum deturpant decorem c Ecce falso queruntur illi homines,qui deum calumniantur, quod non aeque hunc mundum partitus sit, ut

alios quidem diuites,alios pauperes fecerit. Noenim dei est haec inaequalitas: sed humanae imis probitatis,ac libidinis,qua sibi qus alioru essent, ' ulrparunt,cum comunia omnibus omnia facta