장음표시 사용
51쪽
Ex post Tio D. BRVNo Nisut Nathan quandoq;& quidam alii: A quem nobis daturum pecuniam , d sea Apostoli nunquam priuati simisemel accepto Spiritu salicto.Nos habentes primit ias spiritus. qui adeo
digni sumus. etiam ipsi ijdem a Deo fragi les sumus, quod gemimus quo
admodum creatura. Et ne putaremtur gemere compassione subditora, ct non pro se, determinat: Gem mssico intra nos .i. pressi tentationibus quae nos conturbant interius. Prius
ipsi, nota est dimitatis: Alterum ipsi, tragilitatis. Per hoc Apostolus mul. tum consolatur Ecclesiam,&inuitat
Ad patientiam:quod dicit Apostolos eisdem fragilitate premi, qua prim,
tur subditi. Subdit etiam magnanti cons blationem quam habent, dices. Geminius dico, nem θανum Dei a. ut adoptemur in misi . nilios Dei. Duplex adoptatio est. Pri s hia qua Deus peccata dimittit&ii stificat Secunda qua in aeterna beatitudjne sanctos cohaeredes faciens
Christi, eos remunerat. De hac au
tem secunda innuit se Paulus intelligere, clam ait Adoptionem dico. i.
redemptionem corporum ι . i. in qua adoptione corpus nostrum modo fragile , nulla corrum tur mutabi.
litate. Per hoc quod dicit expectates, innuit se de sutura adoptione loqui non de iam habita. Rem enim iam
habitam : non pectimus. Ocdendum in etiam Christum assumpsisse ideo corpus cum anima, ut v trumq; liberaret a corruptione. Ve rEexpectamus, quia spem habemus spes autem ista magnum habet me ritum : nam saluos nos facit. Quod sic ait. Spe.i. merito spei, quia rem in
sibilem&etiam incogitabile con istanter speramus , hoc merito lui min: & in hae spes AH iunius ab a
lio, non aiiobis. Non enim fragilitas nostra nisi Spiritu sancto confortata sperare quia nesciren&sic nec meritum salutis haberet spe salui facti sumus , tantum meri iam habet vera spes : sed illasses i. res sperata quae t turiam non eis nil meriturn habet. Spes enim est de re quae non videtur ut si speramus ali-
iudu speramus, nondum videmus.. s. nos liabete pecuniam . &si pecuniam ipsapa videamus. Rei autem
quae iam habetur non est sm, sed ii usus habetur. Vc re rei quae videtu non est spes, ram quod videt quis quomodo vel quare 'at ' N6 est am plius sperandum ι sedeo utendunc Rei quae videtur non est dicesa spes.sed si illud quod non videmus spera
mus, meritum huius spei habemus. Nam experitamus rem speratam pers patvntiam . i. in expectando pati ciet omnia toleramus , desideri rei qua speramus. Et haec spes quae tanti est meriti, per Spiritum sanctum habetur. Nec hoc solum dat nobis viri tus sanctiis, sed etiamsi liter. i. acutipem: dc per spem patientiam: sic ide
iritu. Miluuat nostram infirmitavem. Sicut enim infirmi sine Spiritus in essemus in spe, sic etiam iniirma remur in Oratione, nisii doce et nos spiritus. Vere spiritus adiuuat nos inrismos. ciam ses scimuν 'Mior mm, sicut scire oportet& orare: isti mus quidem quomodo non oportet. Nos utique hescii 'us, sed inesti Di
tus ideo inenarrabiles dicit, quia i pii
contemplatores nescirent culica
re, nec Dissent, quot dc quan iis desi. ., derijs aestuantiti eo quod dictum est,mi , spiritus postulat, quidam in erroresilapsi sunt: dicentes Spiritum min rem Patre&Filio: quia quin illat,
minor intelligitur eo , a quo posita lat ; curialitatem Pauli, vertentes inii resim. Sicut enit . qui modo do cui siet aliquem quo genere loquendi , &quitas verbis loqueretur ci- ' a principe. ille per illum instructumesceretur loqui eidem principi : sic spiritus sanctus, quid,& quoi nodo postulemus nos instruit a & per nos instructos dicitur postulare non ter. Quod supra dixit: nescimus ot l re sicut oportet hoc in ipso apertum est, qui contra salutem spiritum ih
52쪽
9ob custodiam humilitatis , ne quia
raptus erat ad tertium coelum, & arudierat quae non licebat homini t qui, superbiret: sed per impellentem
Ggilitatem, pusillanimitatem carnis feminisceretur. Spiritus sanctiis sperare nos facit, orare nos docet, &exaudiri nos facit. Quod lic ait. 4iritus postulat ille autem qui sirutatur corda.i.Deus, Fit. i.complet & approbat quod Uerat.i. desiderate nos sa- est Spiritus sanctus. Scit ideo quia spirit postula cumium Mum. i. dincet nos spiritus postulare, quod Deo bonian est concedete. Postulat dico ρη nctis.i.vel vice vel causa sanctomni. Scrutatur ab ea similitudine dictum est: quia quemadmodum it te qui multo scrutinio rem inuestigat, melius rem ipsam cognoscit: sic Deus non quod scrutando laboret: sed quasi scrutator & longe melius
occulta cordium nouit. Non solum spirinis spem dat. orare insinuat, exaudiri facit: sed & quaecunq; prospe
a vel aduersa contingant sanctis: innania facit ille esse ad bonum. Litera sic iungitur. Ora e sicut oportet per nos nescimus: Hoc autem per Spiritum sanctum fimus, quiniam idem spiritus cooperatur omnia seu prospoia, seu aduersa in bouiam .i. ad utilita tem sanctorum. Vel omnia cooporantur 1 Spuitu sancto in bonum,ut passivellicamus. Vel in activo sensu omnia cooperantur in bonum: ociterumper Spiritum sanctum. Sen.
tentia non mutatur,cooperantur dico diligentibus Deum: nec qui mindo diligant, modo peccando odiant: sed his .i. huiusmodi diligentibus quia Deo et Otai Vunt: ad hoc ut sinuta : & quia non omnes vocati electi adiungit. Vocati dico secundum' positum praescientiae Dei, quae nullo modo potest immutari. Vere secundum propositum vocati sunt,& omnia cooperatur illis in bonum. Na minus prcsciuit eos ab sterno sibi id neos & electione dignos. Et quia prin ciuitam aeterno praedestinauit etiam eos i .preparauit in tempore cognio.
Tom. II. Filium Dis Haec praeparatio luit Oolat. O gratiae,
& interna aspiratio. Praesciuit, inquit , &praedestinaui erι conformes .i. imitatores imaginis .i. puritatis Didirim: quia in hoc mundo perpuri. tatem solam imitari licet filiu Dei, ἐς quem in futuro per maiorem puri- tatem & invariabilitatem imitabun tur sancti Hoc aut de diuina essentia
iiiij dicimus. Quia si per hoc filium
patre videmur diuersificare, quia di cimus imaginem iiiij. Respondemus
si quod in substantia quidem per omnia idem sunt, sed in personis est va rictas. Et in eo, quod pater sine principio, no ab alio: filius autem a patre principium habet: licet semper fuci rit cum patre, & sic ab alio. Si autem secundum humanitatem de Christo
hic agimus, congrue sequentia con sentiunt: quae secundum carnem de Christo solummodo agunt: & dice imus.Simus conformes imaginis fili eius, ut quomodo in nouitate spiritus ambulauit, sic & nos ambulem' Ita tant en coformes secundia utraq; sententiam: uti filius sit' C Enisin in multis ratrium: ut quemadi modum primogenitus filius Dolni inus est paternae haereditatis, o quodi inde habet alij fiiij ab eo habent; Sic, α Christias Dominus est in hac hςre ' ditate: & quicunque aliquid inde hs
bent, ab eo & per eum totum habet. Dicitur etia primogenitus mortu rum, quia primus resurrexit a mota tuis: etiam sic ut cum eo incorropti biles resurrexisse credantur quidam
sancti Si qiii autem per Christum su
scitati sunt, non siirrexerunt a mortuis, quia iterum morituri. Nec soluD praei ciuit : sed quos prae inauit, hos
etiam vocavit e cama postquam insipi rauit eos , vocatores adhibuit inte rius pr paratis,quorum vocatio frustrataei, nisi spiritus ψperaretur interius. Et quos vocavit, hos etiam iusti 'ficauit remittendo peccata, infundodo gratiam. s autem iuiti Aauit istis etiam magnificabit in futyro, qua do conregnabiit secum. Vel magnificauit se dum certitudinem futu tae rei dicit: & secundum quosdam, . qui
53쪽
qui talia cum Deo rcgnatu quantum
ad animas. Qiradoqiudem Deus clo hos suos praesciuit. praeparauit, iustificauit,& ad ultimu magnificabit, e F quid dicemus ad haec' Estne aliquid, quod cotraire possit huic diuinae dispositioni 3 Contra hoc utiq; nihil potest dici, quia Deus est pro nobis, imus pro nobis, quis potest esse conrrams'Quis potest euertere, ne perficia tur quod Deus de nobis pricordina uit: Vere Deus est pro nobis Nam i in
se est qui non pepercit etiam ιο μαρ,
tradidit . i. disposuit illum tradedum ad mortem pro omnibus electis suis. Et cium rem tam dissicilem fecerit, sicut est filiu prae omnibus filijs chaerum tradere morti pro nobis : qu modo.i. qua ratione non emm donasit nobis omnia, quae restat, cum illo filio quem longe chariorem omni re habuit , quem nobis in articulo mortis dedit Z Non est credendum, ut qui filium dedit , quae minora sunt filio, nobis negaturus sit. Et quandoquidem Deus nos adeo dilexit,ut filium traderet pro nobis: quu iam accusabit aduersius nos electos DeiZAccusare est aduersus electum quomodo subuertatur disponere,quemadmodum Sathan videns Iob in terrenis abundare , quia in his putauit Iob mente de tineri, pertractabat quod res eius domoliendo iustitiam eius per impatientiam de damno rerum venientem destrueret: sed quia electus erat Iob, Sathan non potuit. A principio enim ex quo dixit : Ponam sedem meam ad aquilonem, semper lab rquit destruere regnum Christi: in quo adhuc male perseuerat. Diab ius vult accusare , sed non potest, Deus autem potest, sed no vult: Demenim eu qui iust cat. is s etiam qui condemnet electos Dei Sathan quidem condemnare vult, sed non potest. Christus quidem posset, sed
non vult quod ex eo palam est,quod rinis Isin est , qui mortuus eupro nobis.Nec hoc solum,immo qui etiam resererexit, ut & nos resurgere faciat, qui etiam eII ad dexteram Dei, ubi &nos secum collocabit: qui etiam imo te fleuas pro nisu , Volcit invexi cra
patris,qui hγ omnia pro nobis fecitdc facit: credendum cst quod nos cωdemneti Interpellare dicitur Chri stus , non quod voce clamet, scd as sumpta humanitas quae in oculis Dei est, semper Deum pulsat, & in morem facit , ut perficiat illud pro quo filium carnem assumere voluit quemadmodum legatus per sbiam repraesentationem personae legatio nis suae, memorem faceret ad quem misitas esset in eo, quod se illi repraesentaret. Quandoquidem Deus prae M sciuit, iustuicauit &c. ergo quis nos parare poterit acharitare Christio . sic peruertat consilium Deit Separabit nos tribulatio4.qu libet afflictio carinis 3 angustia .i. anxietas animi de loco ad locum. An ames, quia saepe esuri jt, ut etiam tae
deret eum vivere . nnuduas. periculuma. comminatio mortis. An
stidim. An ipsa occisita Nihil utique horum nos separabit ,sicut siriptum eis in libro psalmorum : illud quia
iungitur in posterum. Propter te momi camur tua die, aestimati sumus τι oues occisionis: non quae reseruantur
ad foetus,sed quae suini occisioni cyas steriles sunt occiduntur a si propter te occidimur, constat quod i te non separabimur: Sed quae cura si morti scamur 3 In his enim omni , tribu Iatione, angustia, & caeteris severimus , propter eum seruentes amore eius, qui dilexit nos. Vere silperata nam quia neque mors .i. comminatio mortis: laque et ita.i .promissio vitae,
vel gloriae mundi. Neque angeli, qui legatione Dei funguntur. deque V 'rincipatus .i. neque ordo ille qui et iam super angelos principatum haebet. Neque virtutes. i. que ordo ille cuius ossicium est operari miracula. Vel ista si volumus , de malis angelis intelligimus: inter quos etiam sunt discretioncsossiciorum. De singulis enim ordinibus aliqui lapsi sunt, ut dicamus. Neq; angeli maj, quorum ossicium est explere legationes. Noque principatus, qui in genere malo rum subditis angelis principantur. Neque
54쪽
IN R OMAN. IX. Neque virtutes , mali carui spiritus Atinapod Deun. D ut:. In lenim ιωmiracula faciunt. PS que inmutia ret. o serebor cui misereor , mod D. p. ericordiam prae bo , cui miseebor. Igitur non volentis neque currentis,sdmiserentis ea Dei. Dicit enim scriptu- ,. minra Pharaoni. uia in hoc ipsi.- . ex scitaui te , ut onendam in te virtutem .sis,
meam,invi annuncient nomen meum V. distin
praesentia seu prospera sint seu ad-luersa : neque 'tura hilarus natandi bona vel mala. Neque fortitudo .i. Violentia cuiuslibet sortissimi. Neque altitudo.i. promissio honoris. Vel altitudo ut illa quando diabolus pumpuratum se & diademate reniten tem ostendit. I tque profundum. i. et si aperto inserito minaretur mihi in ipsum praecipitium. I sque creatura Aia. i. si nouam & non visam creatu. ram faceret. Nihil horum omnium ι' oterat nos si parare a charitate Dei, quae es in chrino Iesa Domino nomo.
ERITATEM dico in Christo Iese, no memtior. Irimonia mihi perhibente cosilentia mea in Spiritu semcto : quoniam tristitia mihi es magna, o continuus dolor cordi meo. Optabam
enim ego ipse anathema eo a Chr Πορυ tribin meis, quisium cognati mei secundum carnem , qui se ut Isiaebiae: quorum adoptio ensiorum, Graioria, est tecta entum, or legislusis, A isse quium, sepromissa: quorumpatres, ex quibus est Christinsecundum carnem: quis seuper Omnia Deus benedictus in
saecula, Amen. Non autem quod excid rit . verbum Dei.Non enim omnes qui
ex frael. si Gosent sartitae,neque qui enuent Abrahae, omnes disiunt Arahae M in Isaac vocabitur Idiserimen.I.non qui ' carnis hi j mi sequi si unt promisitonis , aestimamur
insemine. Prom: sionis enim verbum hoc est, ' ndum hoc tempus veniam, erit Sarae sidus. Hon solum autem ibia, Mor Mbecca ex uno concubitu habens, Israc patris muri. Cum enim nondum nati uigsint, aut aliquidboni egis ent, aut mali et i secundum electionem opositum Dei maneret I non ex operibus , ex vocante dictum est eis quia maior struiet minori, sicu 'ipium est.' Iacob dilexi ; Esau autem odio habui diuid ergo dicemus Z P unquid iniqui- in uniuersa terra. Ergo cui oli mi m retur, o quem vult indurat. Dicis ita- ι-- ,.s que mihi. misi adhuc quaeritur ' V Me as.luntati enim eius quis resistis ' O homo, tu quis es qui restonde. ι Dra' Nunquid
s dicit figmentum ei qui se finxit, quia
statem figulus luti, ex eadem minas
cere aliud quidem vas in honorem , aliud vero in contumeliam ρ - ciuius Deus volens ouendere iram , cse notam
facere potentiam Ham , suuinisu in
multa patientia vasa irae apta in int risum; ut senderet diuisi ingloriae uain vasa misiricordiae, quae praeparauit ingloriam. io vocavit non polum ex Iudaeis, sed etiam ex gentibus ,sicut in Ue Leit. Vocabo non plebem meam: Hebem meam, se non dilectam , dilectam : est non misericordiam consim- tammisiricordiam consecutam. Et erit' in Aco ubi dictum est eis non plebsMeat os, ibi vocabuntur ν Dei vivi. maiis autem clamat pro pael. Si fuerit numerus siliorum Istrael tanquam arena maris , reliquiae fluae fient. Verbum enim confiummans, ct abbrevians in . quitate: quia verbum abbreviatum faciet Dominus siver terram. Et scut raedixit Esias.risDominus Sabaoth
reliquisset nobismen, sicut Sodoma ficti essemus , ct sicut Gomorra similes fuissemus. Ruid ergo dicemus p rauia
gentes quae non sectabantur lumitam apprehenderunt iustitiam, tactitiam aute quae ex es.sraelet eria fictandulegem . iustitiae , in legem iusiuia non peruenit. . uare' rauia non ex fide edquasi ex operibus. Ostenderunt enim in iapidem ossensionis, sicut siriptum eis. Eccepono in Sion lapidem ossensionis, o V . . petram sicandali:, omnis qui cre
55쪽
Expositi OTU Baviso Nisi Maniplius non iis laboraci,a- δε 1 litate Christi, sed olim.separatin si 1 α inde multum lineo di de iura quod dolao,
ratiosioruma Christo inare ub-ει nauiali qui modo, fratres sunt in Christo, separare volebam amo: qui etiam simi cognat/mcis umiarmc--- r quia licet omnibusta dile ctione obnoxii sutius, domesticis t mcgeneras nostri hanc debemus ini penitus: φω etiamsin t veri LGaetitae videtes Deum: quora setiam adus ν
Dei. Quoru cita uuam iraculoria. Quorum etiam est Emangelium repromissu Qvibus etiacit luto uispirit Laus intelli sentia quam fert lex. Quibus etiam quium.i Aulius Uci. Quibus etiam tacta iliat is a saluationis. Quibus
cundum deitatem Deus est ab initio manenSive onmo , Deirassicia M. Vitam sternassia vir cois ramulaeo Paulus plui Adc maiores alus stolis iudi tulit periecutiones et quia periesutus suerat Ecclesiam Christi: uti de perlii tricens:qui lusom
vibus laboraui qua tamen augmemtatio periecutionis uutipliad instindia iubilia; d incremenium glotis . Probauii iudicienter iii perius quod electo ei nullaroposis a Do e Drarci dos uentibusaut robare vult, hanc electionem filiorum non loecudum propaginem carnis, scd cxvocatione Vestieri. Dicta ite hin, tur. Ego olim optata esse separatio filiori Dei risto: sed tamen noli excidit verba Dei .iu licet multis saeuu rem insurum Dei, aliqui subuertere.
hi studion inexpleta perist promissio Dre, qua se promiserat redempturii Israel: quia licet multi sesudam carne deIsis asali ratione aliorati sint oestamevcti Israelitae electi sunt di s imple est promissio. VerE etsi a liqui separati sunt a Deo, ' propterea non exciditura Dei quoniani se, ora lix' is x Urael secim mea
enim Hiero a multi Iudaei transierunt ad culcitra idolorum, dc reputa ti sunt inter gentes, multotiens etiast timvMulti etiam de gentilatainritus Iudaeorum transerunt, ocimi Iudaeos reputati sunt Non ori qui Israel suntsecundum-n Hicen i
helenim de te ne carnis Abraha risit, ne amen haeres. Vndestrina G .im: eshEij an illam donlium eius non
enim haereserum Siccti an illi Abrahae dicimi odi generantes a sideeius. Cosuetudo enim pamuli est,es vocare silium suum,qui imitaturpa ne. . in Verti qui intrauit uest iactis patris,dicitoternones Imiliu suum liuetvere sciat decamis tua genera. . reum. Non omnes qui secundum cur ''uosunt destinino ratia sum .se
qui4n similitudinedime per rem inlisionem Dei nati sunta hi vocatui filii. Abrahae. Sic enim testatur stri D pluradices. I acii in simili trullire . Istacerii Gis MD. Nec hoc sciun dum maerent scis τοι ore i pervo uatione reptonsisti in o Dei erunt tibi fili sentatum se eunda lineari, camis quantauri per imitationeinsidei clso nuntiatusno 'causis quiade vetulopatro, remanet iiii cuius miratiata marinia senio morant, lignificauit tineis Mos m Abrahae,pto lineam e iis , sed exemplo Isaac, secut in omni iii
56쪽
nem Dei. Uponit Apostolus, quid sit hoc. In Isaac vocabitur tibi seme, dicens: Id quod dico semen vocabitur tibi in Isaac, sic est intelligedum. M arim, earnis Abrahς sunt: hi pro
ρromisinonis. i. per repromissionem e
lecti: lles aestimasse infimine Abraciae,
imitatores sidei eius: quemadmodul ac per repromistionem natus est Et vere per repromissionem. Nam hises Humpromi lanis , factae de Isaac , quod verbum locutus est angelus ad Abraham determinas con
ceptionem iiiij diu ante promissi, di
cens. Ego venia cadum hoc te mi post reuolutum annum hac eadedie:'postquam aduener erit Saraesium. iacundum Ambrosium, praemissa litera longe supra aliter iungi tur. Ita. Ego optabam esse separatio bonorum 1 Christo, quod faciebam pro fratribtio meis .L amore fratrum meorum I ad rum&zelo legis,qua quia Christianos putabam inuerte. re, dolebam nec mirum si pro fratri bus meis, quia siuit cognati mei secundum carne, & qui essestebuissent veri Israelitaeac quorum est adoptio siliorum Dei i qui debebant adoptari in filios Des, nisi hoc malitia eoruauerteret: &quibus erat gloria et quiorum Dei creditorum: & quibus
debebatur testamentum .i. Euangelium & quorum erat legislatio &obsequium a. cultus Dei. Et promissa debebantur eis. Patres quorum fuci runt illi, ex quibus secundum cannem nanis est Christus Sed licet haec promissa illis , iniquitate sua impediente non adepti sint, non tamen ideo dico quod propterea exciderit verbii .i. in pletio promissionis Dei:
quoniam si non omnes qui secun dum carnem Iudaei, tamen quicun que veri Istaeii fuerunt , promictionem Dei acceperunt. Sequens libi cra non mutatur. Non solum au
tem hanc Sara promissionem habuit, sed etiam Rebecca. mentem ter de Rebecca inducit, in cuius filiis apertum est, ex electione latum Dei, bonum aliquem fieri. Si enim Og
nere non citcauia, quare lacob ma
gis eligatur quam Esau, in quorum electione,vel reprobatione nulla pa- rentum , nulla filiorum merita prae cesserui.Et ideo per Rebeccam aper itius probat, secundum promissione filios Abrahae feri, quam per Saram, quae solum electum habuit. Accepit
utiq; repromissionem Rebecca, hibens silios ex uno eodemq; concubitu Isaac patris no ri. Vt sciatur merita paremsino prosuisse Iacob, necn gicuisse Esau; determinat eos esse generatos de eodem concubitu: ne si
ut quidam physici volunt) diuersis
temporibus generati essent putaren. turparentes esse grati Deo, cum genuerunt Iacob; ingrati; quando genuerunt Esau.Sicut parentum,sic etiam merita filiorum excludit, dices
Rebecca utiq; habuit promissionei ann dictum est ei. t Horsi ruiet mi nori. Sed antequam dicat promissi nem, conuenienter merita filiorum cum meritis parentum excludit: vi constet omnem electionem esse prilinum,& principaliter ex gratia Deic dicens. Rebecca habuit filios, quictim nodum nati essent: per hoc ex- cludit merita filiorum. Sed tamen quia in ventre matris luctati essedi cuntur, ne ideo putarentur ibi potuisse mereri, hoc determinans ait. Aut cum nondum egissent aliquid boni mel mali: pro quo nic deberet eligi, hic reprotari Ideo priusquam ag rcnt bonum vel malum, dictum es
et triopositum. i. prolestinatio Dei qua hunc eligebat, alterum reprobabat,
maneret . i. pcrmanere comprobar
tur , ecunuum electionem Dei, quae GD lectio G erat facta ex versim .i. quia
ex vocante .i. ex gratia & beneplacitoluuinta,
vocantis Dei.Hoc utique dictium est: quia.i quia matreseruiet minori. Non
ideo dicitur seruire, quod Esau ali quado seruierit Iacob, sed plerumq;
dominatus sit ei, ut qui sortior erat in terra. Et ideo sic intelli sedum est. Maior seruiet .i. viiiis e it minori. Quanto enim Esau magis persequebatur Iacob , tanto magis mentum . e s patientiae
57쪽
patientiae accrescebat patienti: & ita
Aquin sciret illum irrevocabilem a
dictum est in Genesii, maior seruiet malo, sed ut comprobaret nobis per minori. Hoc aute dictum est Rebec- huc, iuste se quibusdam omnem ii cae,antequa pueri nascerentur, quod gare gratiam , ut pueris statim sine
dictum est sicut scriptum est per Μωbaptisino morieritibus: quibus ideo lachiam de eisdem, loge post eorum omnem gratia denegat, quia si tem-
decellii m. Hoc utique scriptum est. pus haberent operandi ,& gratia eis
Ego Hlexi Iacob, & pro hoc praecipue concessa esset, abuterentur ca, & sic elegi eum. Fu agi quia odio habui, re- pro gratia longE grauius plintren
probaui. Odiu enim Dei nihil aliud
tur: cui si cooperarentur, saluarem1- si est, qua aequitate gratiam subtratur.Vt autem hoc Deus notum fac here. Conuenienter sicut de praeceret, dedit quibusda gratia, de quibus denti testimonium posuit, Vt praece non haesitabat quin abuterentur ea, sisse merita eorum excluderet ; ita &sed ut etiam palli oculis haberemus, de sequenti testimonium posuit, Vt
iuste quibusdam omnem se denega- ostendat sequens meritum Iacob in. re gratiam. Iterum aliud. Ciun D suificiens fuisse, & penitus per se in- omnia creauit, quaedam necessaria, dignum suisse gratia Dei: & ideo co- ut ortum solis & huiusmodi; quaedastare quod per misericordia electus
voluntaria,ut hominem & angelum sit, ut etia ostenderet quod Esau iuste constituit.Deus autem sic unum pernegata sit gratia , quia non esset c misericordiam eligit, sicuti alterum operaturus gratiae. Quaeritur cur I per iustitiam reprobat: ut tamen vincob electus sit.& Esau reprobatus:culuntariam faciestatem in eis non d in neutro meritu boni vel mali praestruat: quia etsi multos in hoc caecu cesserit, quae causa fuerit electionisio finctos multiplici muniuit gra-Vnius,& reprobationis alterius 8 Adtia, non tamen coegit eos ut exuta hoc respondetur,lacob electum esse cessitate bonum agerent, nec ad ma
per misericordiam; Esaueprobatulum si vellent declinare possent, sed
secudum iustitiam. Deus enim cum adiuuit per gratiam , quia vidit eos primu creauit hominem, multiplici gratiae cooperaturos. Econtrario noeum insignivit gratia: qua qui ape
ita Iudae subtraxitgratiam, ut gratia cando 1 se repulit, indignum se fecit subtracta impelleret eum , vellet, gratia Dei, & exinde Deus nihil li nollet operari iniquitatem : sed vimini debuit, sicq; non est relictu ho appareret, Quid per se posset inicubmini unde iuste posset conqueri , sitas. Si enim gratia data vel negara destituitur gratia Dei. Quia si iterucompellens esset ac necessaria , iam quaeritur, cum uterq; ex iustitia pro non esset relictum homini meritum pter originale posset reprobari, ni saluationis vel damnationis. Quan-hilq; meriti in ambobus reperta sit: doquidem Iacob nullo merito prae pro quo huic sic data sit gratia, huic cedente eligitur: Esau similiter sine
negata; quare magis Iacob eseae sit, merito reprobatur , ergo quid die quam EsauZAd hoc res psidetur, quia
-8 P unquid iniquitati est apud Deu Deus Iacob idoneum, dc cooperaru- qui Iacob eligens sine merito, Esaurum gratiae praesciuit. Esau vero non reprobat similiter sine merito Z A iidoneum, quia non cooperaturum:
hoc, ut propterea Deus dicatur esse ideo uni mitericorditer tribuit, stabiniquus. His in electione lacob &altero iuste propter originale alio reprobatione Esau non est iniquus nauit, quod stitis aperte in Iuda con mus: quia hunc eligendo mi sericors sideratur, quem licet Deus pro certo est: hune reprobando iustus est. De periturum cognosceret, permisit i iustitia sequitur inferius ubi de Pha men illi gratiam miraculorum , Utraone subdit, probat de misericor.
aliis Apostolis, cum iam sur esset, didia dicens. V E quia elegit Iacob
oculos haberet. Non tamen ideo non est iniquus, est enim misericors.i
58쪽
mo 0. dixis Deus: Eius cim mise reor in praescientia, misereser iniusti ilicatione. Iumitu miserebor iniussu.
.ficatione, illi prolabo miserierediam in saluatione. Hic satis ostendit omnia esse ex misericordia, ua praescientia, iustificatio saluatio . omnia flusita sonte misericordiae. .andoqitide omnia sicut ostensum est fiunt permisericordiam Dei. Igitur velle binnum est et linus ut ascribatur ei.
non est operantis , misterentis est Dei. Neq; velle neque sacere bonum potest homo, nisi misericordia Dei per Spiritum sanctum operetur in
eo. Vere miserentis Dei est velle Sperficere quia non miserentis est ncique velle neque perficere hoc est reprobare quod aperte in Pharaone instenditur. Dicit enim'iptura Pharmoni in Genesi. Conuenient et de Pharaone inducit. cui Deus hac gratiam proposuit: ut si vellet per doctrinammae, ii Moysi bene agere posset. Certu quidem Deus habebat Pharaonem nunquam poenititurum, sed ut in eo cui gratiam doctrinae concessit,eaq; abir. sus est plane, nobis ostenderet gratiam iustri negatam Esau priusquam
mereretur,dc omnibus quibus ita n gatur: quia simus daret gratiam, ab uterentur ea,&inde grauius punire tur : ideo etiam Deus Pharaoni Doctores adhibuit, ut mala quae prius in illo latebant.modo aperta fierent duDeo in tot & tantis ris steret: & Pr phetis &miraculis non acquiesceret.
Hoc inquam scriptura dicit Pharao ni: quia in hoc ι unx hoc quod in Ge nesi cotinuatur: in hoc ipsum in quo
tu eras, id est tu eras in malo, sed occultus,& in hoc rarasso excitaui te, subtrahendo gratiam ut appareres m lus sicut eras. Ided utiq; tost amte virtutem meam. i. signa miracul
G,qia ς non ostenderem si acquiesceres. Ideo etiaostedam , τι nomen meum annunci esur in uniuerse terra propter miracu la facta in Aegypto. i.
cunque . n. audiebantur signa AEgypti, dicebatur. Magnus est Deus Hobraeorum. Quandoquidem Deus ex A voluntate elegit Iacob. dc ex volsitate reprobat Esau. Ergo pal1 est quod Deus miseretiir cuius vult: quia videt eum cooperaturum gratiae, & indurat quem vult: quia videt cum noidoneum gratiae. Indurare Dei, est
dixi Deum misereri huic,& indurare hunccx voluntate, itaque dicis, dcobi j cis mihi. id adhuc quaeritura nobis ut bene agamus : qui reprobruti bene agere non possiimusὶ vel ita. Quid adhuc queritur, id est,conqueritur Deus de nobis, si offendimus cum indurati non offendere no pos minus Non est unde queratur. Vel quid a nobis requirat quia
resisere et olunt.itietas' Vbi nos indu rat, videtur non velle nos bene age
re, cuius voluntatem impossibile est mutari Paulus h c omnia ideo dicit, quia videbat Romanos in sapientia mundi nimium gloriari, dc ad huius modi quaestiones supra modum inst. stere: ideo ut magis reprimat eos.sic totum attribuit gratiae Dei, ut nihil Civideatur relinquere Iibertati arbitrii. od tame satis comodE intelligitur quia nec ipsum initia bona vo
tendi ex nobis sistu Me potest, si non insipitet gratia Dei. Vnde sic ait. Tu dicis mihi quid adhuc queritur a n
bis , sed . tu homo adhaeres humanita- timu quis es qui reomdein Deo. i. qui si Deus mysteri u huius rei tibi enarrauerit,intelligas illuvi Vel tu quis es qrespondeas .i. qui litiges &disputes cum Deo de mysterio huius rei t No, habes super hoc respondere Deo si ' ut nec opus figuli habet de factura sui contradicere figulo, dc est apta similitudo quia quemadmodum figulus de luto, sic Deus hominem luta.&omni pollutione insectu invenit. No habes utique, qd resp6dras Deo. Nunquid. n.figmentu dieit ei qui si sim
habet Hulin potessatem luti, cuius est luti materia 3 Sic Deus vos omnes in luto sordidatos originali repperit. - non Utique potest ex eadem masse q tota in se immunda facere altu
59쪽
16 Ex eo si Tio D. BR v No Nis
asu veia in contuoelim chao sordibda familiae reponanturZEt sicut figulus potestatem habet in luto hoc vas facere . sicut placet honorabile. Hoc aliud sicut materia vasis erat immu-da: immunditi destina : sic Deus omnem massam hominis corrupta propter originale inueniens, si parte huius mas mussitiae destinat, misi: ricordiae est: st vero alia parte in immunditia sordescere deseris, aequit tis est: & contra aequitate reclamare
iniustum est, sicut ostensum est. Si illud in peccato suos didatu est,m' hsequendo iustitia in immu initi ad serat, non habet homo super hoc m ntradicat Deo. Quid etiam dicetur de hoc, si Deus quibus non debet ex misericordia dat gratia, & illi acicepta grati mutur, note qui hu-i ulmodi sint merito reprobantur 3 Quod aequipolleter ait Si inqua minet olim Oudere irama. damnationem impiorum aperta facere hominibus, sibi quidem notum erat nunquae gratiae datς cooperaturos: -- etiami fuere tensiam M. i quantae potentia patientiae fa rei sitos per- C secutiones impiorum tolerare, per quod nec in impiis reprobatis Deus operatur sine misericordia, cu patitatiae meritu accrescat sitis per indurationem maiora. Volens utique Deus ostendere iram in impijs, potentiamin esis lux sustinuis inmutia mulsedc secundu temp', & secundu numera impietam. Sustinuit dico vaso a. i. eos in quibus iuste insundeta est ira,
.i. damnatio.Vasa dico aptam intra
tum.i. in perditionem propter selum Doriginale, si nunquam daretur gratia qu abuterentur.Sustinuit ideo, ut m Lunae et diuitias r 2ini. item gloriam sitam in vasa misericordiis, .i .in eos in quos infundenda erat misericordia sua Vasapraeparauit.i pravdestinauit lisis ia habendam futura gloriam Nec sistum p destinauidsed
quos. i. vasa misericordiae etiamissis praedicatoribus voca uiti Illud quos ad sententiam rejicit, non ad litera. Voc re it dico hina dcquos nostid est,m olum ex miai detra- ex genrisebio quia quemadmodum Iud os vinc uit sic & Gentes Probat vi vocatio sentium ex Deo sit dicens. VerE De vocavit gentes, sicut dicit non Osee, sed Domin in Osee. Hoc utiq; dicit.
.i gentilitatem,quae modo non plebs mea dicitur.Vocabo per gratiam, dci se
faciam plebem mea, ct non dilectam gentilitate. Vocabo per gratia, &i clam Hlecta, iustificido a peccatis serande gentilitatem non consimiam
ferisordia: facia consecula misericord ain saluatione. In signum autem sinuandae gentilitatis hic Osee praedica turus Outem gentium , iussi inesta Deo ducere uxorem sornicationis&: Vocabo utique gentilitatem, &hoc erit in loco, ubi dictum est, non plebs mea vos, id est, in toto mundo ubi Iudare solum plebs Dei vocabam ,
tur, gentiles vero non ibidem voca- . buntur amodo gento, sed voca mi
tur filii Dei vivi, qui vitam aeternam quam habet daturus est eis, quos electione vocavit. Velita: inimi
in Iudaea , ubi ictum est, non plebs mea vos: ibi vocabuntur filii Dei: quia & de Iudaeis Electi sunt Apost ii per quos gentes inuersae sunt: & in Iudaea originem primam habuit Eoclesia Postqua vocationem gentium auctoritate Osee confirmauit, pr bat per Esaiam saluationem Iudae tum,&couenienter hoc probat. Getatiles.n. improperabant Iudaeis, quod
semes culpa sita repulsidc reriobati, ulterius indigni essent saluati Dei
Osee sie dicit de sentibus: Esi. G se εἴ o. acremeta dc animat hoc pro Urael, . i. pro honorando Iudaico populo, cui multotiens mala sua impropera ui Hoc utique clamat. Si,id est licet uerit numerin fures IsrH innum
rabilis , tanquam arena mar , tamen
recipwia Israel, id est, viles & abiem, qui nihil in carnalitate legis conii dent, huiusnodi reliquiae silua em Vel reliqui id est.quos Deus sibi roliquis, dc idoneos saluationi resem
uit, hi salvabuntur. Determinat m
dii caluationis, ne per legem putaret se
60쪽
ses aluari. VM siluae fient reliquiae A Gentium peroice, ne Iudaei neganarii per verbum L perdo trana sirent hoc dicitam eta de Sentibus,sed dei:*iod ver muralem sim uanci. lpe fine histificans: quod lex iacere de se qui multotiens a Deo receden ti, non plebs Dersimi t. Eximnii
a potuit. l liniani Asemians de Paulus quomodo de Gentibu Nec 'raecepta legis': quae omnin addite stionem Dei &proximi reducet, &ta rificia cininia ad unum sevctbatantii a Mant. Odoquidem superius dictun est,non plebe moam vocabo plebem nacam, eriseiumcorporis Cli istietis set. Elii equi legem abbreuiam, inhi: stum iudicaretur, hoc verbum, id addi in aequum quia: si abbreuia imisu ZEt uomodoliane aucto sitatem accipiem . si utiq; in veribis Oseeoponemus, 'squa, min, quae
legem, tinnutamen erit Et iustum nec legem.habebant. nec bono Quod palam est cxeo quod m-λtionisinoetitiamur: rae κἀν t- faciet hoc verbum breuiatum non merumsed ex Hatia in umsiciit dictum est inunduti, Minicia
minis itistisaamr Dee carnalem iusti
verbum id est Christus eriremesimi l .ponendo tam . areristobe inans & breuians legem in aequi- turdi cur 'centesari elis' tramitate sint diutiunesti mi a Dorninitiniuitiam :4M est. Iudaicu mire hocverbiim breviariumlain, secunctim assumptam camem mc populus1 Elinas erum carnalistia a n At spiriti inliti sitiae, sed in non ruenit Ma
talitatis di passibilitatis ab M lis nainoratum. Iuxta illud. Minora in uiamn exser eredidit se iurisi ' sti eum paulomimis abras gelis. iri Ccari. pristi sit ex ven ii verbum Dei et iura inram a pinet iustiscati. . Eint non messii quod in natu, ita reserat liniurii oediderunt se vise iustificari bideo te per assumptam carnem ironi ins- inlita est. Hffensionem sibibus in terrae thibebitvisibile. Merefcrae a ni piae H est in Christu
per vestirin bremammis uuae siem qui lapis fuit. quidcinimicos conte reliquiae. N a A L Vinvisa Mem mm . Ain, a fundamenta iusto sit nobis hocmnen, perderemurti Et mmmosfimini Lapidem dii hoc dico usu statim ex me, se Nidin, qui lapis perhuniuit
iam sicut praedixit Esaias variat naiastem quam ha aptus tuis . inquo
constiruit. Sin tempore dedit. Mei in lapidem ec petrani, milia tali seirimi id est, verbum Edicatioris,
nisi Dominus ascendens Hin lat
tardamnati inerra, eulpa peccato
nobis scineri, id est. Apostolos: Mes
pn moeniora. Licet dica quod iniichis vetiam fidei seminareat.