Christiani Alberti Doederlini Animadversiones historicocriticae de Thaletis et Phytagorae theologica ratione

121쪽

corum hanc impietatem esse, prae caeteris clarissime i A C. THOMAsius demonstrauit f). Quamquam autem Stoici necessitatem atque fatum nomine discernebant; re tamen ipsa virique eos eandem tribuisse vim, vel ex PLv-τARCHO perspicuum est: οι ςωικριον με ν ἀνάγκην οἰνίκητον οἰντίαν, την δε Γμαρμενην συριαλοκην αιτιῶν τεταγμενην. Stoici necesstatem dicunt esse causam inexpugnabilem violentamque e fatum aurem connexionem constitutam cauorum g). Has deinde ipsas causas, quarum continuatio fatum ess cit, ανικητους esse & βια κἀς, ut inde necessitas exoriatur inexpugnabilis, idem PLUTARCHvs Paullo post aperte confirmat:

ταξιν γι, επιτυνδεσιν ἀπαράςατον. Stoici naturam fati esse dicunt in progressionem causarum,

hoc es, ordinem s compositionem earum , QUAE MIGRARI NEQJIT hὶ Heraclitus certe idem sibi esse fatum & necessitatem palam profeshs est: 'Hρακλειτος παντα καΘ' ειμαρμε- την , πῆν δε αυτην υπάρχίπν si ἀναγκην. --raclitus sputat in omnia fato accidere, illa uel um etiam esse necessitatem si). Fallunt Stoici , quando nonnunquam fatum istud a Deo esse, immo ipsum illud diuina ratione contineri

122쪽

xaesiteum est. Is enim apud PLVTARCHvM fati naturam appellat, λογον, τον δια ουσιας του παντος διώκοντα, rationem, quae

per uniuers naturam transit si). Neque enim aliam ob causam ita Stoici videntur locuti esse, nisi quod istam ineuitabilem causarum eventuumque continuationem aeternam & ad opus vi sua deducat Deus, & persectissime intelligat, istique necessitatis torrenti lubens ita obsequatur, ne opinionibus perturbationibusque indulgens, contra flumen nitendo , aliud quid conetur effcere, quam quod satum &postulat & patitur. Quocirca Stoicorum quidem Deus nonnisi minister est fatorum, ita

gubernans uniuersam rerum naturam, eoque tendens, quo fata ferunt. Etenim cum in nostro mundo Stoici alias res semper ex aliis ne-Nas pendentesque viderent; in eum incide-Tunt grauissimum errorem, ut hunc ipsum, qui nunc est, rerum concentum necessitate putarent

contineri: neque fieri quidem posse, ut alius quidam causarum ordo seriesque instituatur: quod quidem το νευδος πρωτον impietatis Stoicae est. Sed de Stoicis alii, iique complures , copiosus. Iam vero illud summa gaudet probabilitate, ab ipso Pythagora ex intimisque Pythagoreorum decretis Heraclitum atque Stoicos istam accepisse fati & necessitatis

123쪽

rationem. Etenim praeterea , quod uniuersae rerum naturae necellitatem praeficere Puthagoram ante iam vidimus; Deum idem aeque arcto intimoque vinculo naturae totius circulo illigat ac Stoici, atque satum, quod itidem supra audiuimus, apud Diogenem plane Stoicorum more Vocat πιτίαν της διοι ἔσεως , causam administrationis mu uri. Neque, cum PythagoraS, THEOPHILO ANTIOCHENo teste, Deum dixit ala ἀυτο κατισμον των πανTων, na turam atque Proprium cauom motionis m),

aliud quid iste putandus est indicasse, nisi quod

& Stoici postea dicebant, Deum esse naturam, atque cuncta nomina illi aptari polle, quae vim aliquam atque effectum coelestem CC ntineant iij. Videamus iam, quid aurea,. Vt Vocantur, Pythagorae carmina doceant de fati natura. Haec vero ad hunc reseruauimus locum, quia totius in iis disputationis nostrae summa elegantissimo explicaturia Hoc igitur modo isto-

Tum Carminum auctor:

εχουσιν

ων αν μοιραν εχης, πραος φέρε μηδ' ἀγα

νακτε

l. c. p. Iops, t

124쪽

suasqua diuina forte homines ealamitater halent. earum, quantumcumque ιibi fato datum est. leniter fer, nec indignare. Mederi tamen illis decet, quantum potes. sic

vero cogitarnon admodum multum bonis viris Parea de

In his verbis quis non videt humanas res fato subiici λ a diuina autem sorte proficisci fatum

dicunt carmina, quia Deus, minister satorum, ita gubernat mundum resque hamanas, ut illa iubent. Atque, quamuis calamitatibus fato datis mederi sapientis sit, Q VANTVM PO SIT, Praecipua tamen Vnaque medicina est, ita probare naturae ordinem . Vt moderare feras, lubensque nec inuitus sequaris, quae aeternis immutabilibusque constituta sunt necesiit tis legibus. Hinc vero di illud intelligitur, quo sensu fortasse AN ONYMus apud PHOTIUM nonnullas animo humano rc linquat libertatis partes sp): multa enim velle potest Iaominis animus, multa niti; sed nihil agit homo , cum contra fata nititur, nisi ut infelix nequidquam crucietur perturbationibus mentis: quod quidem ipsum secundum Pythagorae sententiam miseriae humanae fons atque crigo est, cum Visis decepti occoecatique cupiuitatibus homines, naturae ordinem nec vi- . dent

125쪽

dent, nec probant. Sed de hac re postea copiosus, cum ad summum bonum Pythagorae

peruentum erit. Fortunam autem, eX qua nonnullos euentus rerum, quae infra luna hi

sunt, pendere & proficisci idem Anonymus

confirmat, retite fortasse totam ad Stoicorum placita reseremus. Inania enim Verba sunt,

quidquid Stoici de fortuna dii putarunt, in qua

intellexerunt aliud nihil, praeterquam seriem causarum, quae hominibus incognitae sint sq). Quocirca CICERO etiam Stoicis recte obiucit, nihil poste esse fortunam ex ipsorum sententia, qui omnia fato contineri putent fr). '

Ab uniuersa diuina natura, seu a diuino isto

igne , totius mundi compagem penetrante alii- manteque diuersas fluxisse deorum daemonumque classes, Pythagoras, stolida polytheismi opiniones Vt reliqui gentium sapientes, ductus, arbitratus est. Quod quale sit secundum Pythagorae rationem, ex iis facile existimari licet, quae adhuc dicta sunt. Est enim subtilissimum istud purissimumque naturae corpus, divinus nempe calor, in omni rerum natura fu- suin, omnibus rebus largiens vitam. Neque tamen ubique in lingulares separatasque naturastrihutus est iste calor; sed in nonnullis corpo

ribus, ut in plantis, individuus quasi & con-

126쪽

tinuus inest: quo quidem sensu distinxisse Pythagoras vitam ab anima videtur, quod testatur Di OGENES LAERTIVs: T μεν παντα, ρσα μετεχει του διο etsi τοι φυτα ς α ει νομ. νυ χρον μεν τοι μή εχειν πάντα ------δια φερειν τε ψυχὰν λης. Piuere item omnia, quae caloris Participent, atque ideo re plantas

esse animantes: animam tamcu non habere mmnia - - - d erre autem a vita animam

s). Tum vero demum deorum diuersi ordines prodierunt, cum ex uniuersa diuina natura partes quasi quaedam de eptae delibataeque sunt, quae per se & sua natura existentes certis praesunt negotiis. Vt autem in unoquoque siue deo siue daemone calor seu aether maxime superat, eo nobilior est; cum contra, quo quisque plus crassioris materiae admistum habet, hoc est deterioris conditionis. Quocirca & sol reliquaque astra, quod a terra longissime absunt, calorque in iis vel maxime dominatur, dii sunt; in seriores vero diuinae naturae, terrae Propiores, daemones modo &heroes nun pantur. Hinc coelestes regiones solae immortalitatis sedes sunt: terrae autem quaeque proxima, propter abundantiam impurioris materiae caduca sunt & mortalia: quam quidem totam rationem pulcerrime declarat DIOGENEs: τον τε πεοὶ την γγ ν άέρα, inquiens, ατεστον ι, τοσερον, γέ τοι ἰν ἀυ-

127쪽

es quae in illo sunt, omnia esse montalia: hummum vero semper moveri, esse liquidissitumae Aluberrimum, s quae in eo sunt, immortalia omnia, atque idcirco divina. Solem item es lunam s reliqua fidera deor esse ; quippe in illis operare calorem, qui sit vitae auctor si ).

Hinc & terram , hominum domicilium , locum CICERO Vocat, diuinae naturae aeternitatique contrarium su): & in aureis carmiuibus daemones, infima diuorum classis, καταοονίων nomen gerunt. Insimae nimirum hi daemones sortis, dii tamen quodammodo sunt, qui diuinae naturae participes in eo tantum superioribus diis cedunt, quod materiae crassioris contagione . insecti perturbationibusque obnoxii ea non fruantur tranquillitate qua superiores dii. Hanc disserentiam daemonum atque deorum vel praecipuam ponebant iuniores Platonici w); neque eam sententiam ab ipsus Pythagorae mente alienam elle inde suspicor, quod

128쪽

quod ad hanc inseriorum diuorum classem, heroas scilicet & daemones, Omnes expiationes Pythagoram, totumque placaminum genus reis tulisse nio GENEs auctor est: ἐις δε τουτους δωμιονας ala κωας γ,G' τους καΘαρμ.ους, καὶ ριποτῆσπιασμους, ad hos silaemones & heiaroes) referri lustrationer s expiationes s x). Aperte enim his verbis illud videtur significari, quod Stoici postea, aliique philosophorum adsciuerant, supremum deum neque irasci, neque placamina desiderare. Quare expiationum genera Pythagoras iis solum diuorum classibus Conuenire putauit, qui & irae & reliquis eupidi

talibus indulgentes, placatione egeant, ne inserant damnum: vix enim, qui veram sacrificiorum expiationumque rationem atque causam ignorant, aliter sentire possunt. Atqui ipsam erassiorem materiam fontem & causam pertu hationum aegritudinumque animi esse, postea patefiet, cum ad animae humanae naturam α-

plicandam disputatio erit perducta; quare &daemonum deteriorem conditionem materiae crassiori Pythagoras adsignasse intelligitur. Quod ad ordinem diuorum attinet, alia natione Diogenes eum constituit yὶ; alia, aurea carmina: ille enim daemones praeponit heroibus; haeuautem heroibus 1uperiorem adsignant locum. Hoc vero discrimen inde esi e ortum mihi vi

129쪽

detur, quod prisci Pythagorei, parum interesse inter heroas atque daemones putantes, promiscue eos nec ullo accurato seruato ordine, postierint. Id enim ex eo intelligi posse arbitror, quod Diogenes alio loco cultum diuorum ex Pythagorae sententia eXPonens, daemones plane omi tit , duabus tantum classibus commemoratis, superiorum scilicet deorum atque horoum Z). uti in & plane eiusdem naturae heroes & da mones elle, inde maxime perspicuum est, quod utrosque idem Diogenes uno complectens nomine, χνυχας, animas, eos Vocat a). Plutarchum vero si audiamus; in hoc disserunt daemones atque heroes, quod illi quidem uniuersum quoddam genus naturarum intelligenti uinconstituant: hi vero pars quasi quaedam, generi subiecta, animae nimirum humanae sint a corporibus separatae: θαλῆς, πυΘαγορας, πλά- των , οι δαιμοῦνας υπαρχειν ουσιας φυ-

naturas animae similes: esse autem heroes,separatas scilicet a cor8oribus animas, bonos quidem heroes fieri bonas animas, malos Per improbas s b). Daemones igitur & bonos heroes hinc coniicimus aequali honore apud Pythagoram valuisse. Cuncta haec si colligamus, sequi, tur et l. e. s 33. a l. c. s 3 2. . b de Pl. phil. L. I. e. 4.

130쪽

tur illud, cum Pythagoram Homero Hesiodoque iratum fuisse Diogenes Laertius Commemorat, ut quos propter suas de diis fictiones poenas dantes apud inferos se vidisse dixerit, sc) ; non ad ipsam deorum multitudinem pertinere hane reprehensionem et sed ad turpes tantum offensionisque plenas poetarum fallulas. Etenim de deorum infinito numero eadem stultitia laborasse Pythagoram, qua Homerus Hesiodusque, aparet.

f. VIII.

. Expositis igitur, quae de uniuersa rerum natura & generatione videtur sensisse Pythagoras, tentemus iam eXquirere, quam idem in numeris vim inesse voluerit : horum enim signis

ad explicandam, seu, quod verius dici possit,

obscurandam rationem suam Pythagoram esse usum, in vulgus notum est. Tantis autem numerorum ratione suam mentem, siue imprudens,

suo de industria inuoluit tenebris , ut eruditissimus quisque Omnis propemodum aetatis his O- iriae philosophicae interpres explicationem Pythagoricae disciplinae fere desperaret. Accedit quorundam interpretum ineptum genus, qui summa , nescio quae , mysteria in Ρythagorae numeris quaerendo, ea penitus incerta reddis derunt, quae sortasse per se quodammodo plana fuistentatque facilia. Sed quo, in tantis tenebris I a cir-