Christiani Alberti Doederlini Animadversiones historicocriticae de Thaletis et Phytagorae theologica ratione

161쪽

tim d . Est autem nunc quidem in promtu, qualia sit unitatis istius, sue monadis, natura: cum, qualem sibi Deum Pythagoras finxerit, supraeopiose demonstratum sit. Ignis enim iste divinus, qui est fons & Vitae & motionis, & in quo inest perfecta ratio , ipsa illa monas est.

Quod & diserte enuntiauit EMPEDOCLEs, Deum Vocans, τo e μονάδος νοερον unia ratis ignem intellectu praeditum sc). Similitudinem vero, quam Pythagoras in aeterno rerum ordine inter effectionem istam igneam unitatemque intercedere arbitratus si, reperire difficile non est: vi enim unitas in numeris proportionum omnium fundamentum quasi & initium est; se diuinus iste ignis causa est effciens harmoniam naturae, digerendo scilicet atque exornando rein liquam materiam fati legibus conuenienter , ita, ut omnis proportionis, pulcritudinis, ordinis a que progressionis totius, quae inest in rerum natura, initium ducatur ab isto diuino igne, e oriaturque ab eodem causarum origo atque series. Quocirca & sexus masculini esse monada illam Pythagorei contenderunt: quod totius mundi reliquus ornatus causarumque progresso ab ea proficiscatur tamquam a patre. Hoc etenim modo de Pythagorea monade disputatur in o Rr-GE N I s philosophumenis: τῶν δε ἀρίμων ααγὶ

162쪽

λους ἀρΘμους. Prima vera unitas per sit positi

nem fuit principium numerorum, quae est unitas

innascula , Patrio more procreans numeroδ omnςg

g. XIII.

Sed in explicandis Pythagorae numeris priusquam longius progrediamur, obseruara velim, ni ultum, meo quidem iudicio, interesse in illius theologica ratione inter το A, v N v xl & τηναο νωδα, VN ITAT EM. Quae distinctio neglecta quo maioris confusionis & prioribus & iunioribus interpretibus causa videtur fuisse , hocstidiosius nobis atque uberius totus iste locus aperiendus est. Proseri equidem eandem distinctionem Celeber. BRVCKERus fg , iuniores Pythagoreos secutus, nec eo sensu, qui se eundum Pythagoram in ea videtur inesse, nec ita copiose, explicatam, ut rei postulat grauitas. Non enim aut unitas in intellectualibus existit

tantum rebus, aut unum in numeris; led utraque vox ad unam Physiologiam Pythagorae Omnino est reuocanda. Atque huius quidem con- iectur.ie primus milii auctor fuit PsEVDo-ΟRIGENES, in cuius philosophumenis ista mihi differentia videtur apertissime tradi non modo, sed & ad physicam transferri theologicamque rationem. Neque enim dubitare quisquam 'Orcit, τω ενι, V N o, Pseudo-Origenem Mo

163쪽

Unitatem, tamquam uniuerso rerum complexui

η πρατη μονα, . Dicem Pythagoras, orithmeticae philosophiaσ principium per connexion m circum plecti hanc rationem: numerus exsitis rimus principium, quod est unum, indefinitur, incomprehensus, omnes , qui multitudine in infinitum possunt crescere numeros in se complexus. Prinue vero unitar per Iuppositionem fuit princi tum numerorum,s hin. Quae primum haec ellet inanis& ieiuna repetitio, si quidem auctori idem esset numerus Primus, siue τρεν, atque μονάς, seu unitas ρ aut quae ratio, cur bis ab eodem initio. progrediens eodem modo spectaret rerum naturam & quatenus inest εν τω ενὶ, & quatenus proficiscitur ab unitate seu απο τῆς μοναδος ξ Quid deinde satis expressa auctoris Cautio sibi velletiqua, si κατα συνΘεσιν, secundum compositionem,

consideretur rerum natura, numerum primum

164쪽

Neriue, quas auctor tribuit primo numero sue τοῦ ενὶ, virtutes temere in unitatem siue τὴν μοvἄδα cadunt: nunquam enim ἡ μονἀς αρριτος, indefinita, dicitur in Pythagoreorum ratione,

quippe quae appellatio, si quidem singuli numeri separatim considerantur, dualitati seu binario

numero potius constanter imponitur. Atque ipse etiam auctor , diuerso modo τρ Eu atque τἀν μονάδα in rerum generatione se habere, a curate indicati: τὸ εν, inquiens, εχειν εν εαυτοῦ παντας τους - ἄπειρον. δυναμενους ελθεῖν α'Θ- κατὰ το πληΘος. Vnum in se habere o et numeros multitudine quiptimi in infinitum prodire. Omn no enim hoc modo Pseudo-Origenis verba transferri oportet, neque quod GRO NOVI Vs fecit, per CREscΕRE in infinitum: non enim incrementum numerorum Pythagoras spectabat, quatenus ii augendo magis magisque Compositi redduntur: sed quatenus aeterna quadam necessitatis lege alius ex alio procreatur, id est,

τῆν συμπλοκήν seu connexionem numerorum. At de unitate: την μοναδα, inquit, γενναν πατρι ως παντας τους αὐους- itatem procreare patrio more numeros omnes reliquoF.

Aliud plane quidquam esse, omnes in se numeras habere, quicunque prodire possiant: atque aliud, numeros istos, qui εν τ ii ενὶ insunt & continentur, procreare, producere es euoluero quasi quis non videt 3 sed nihil opus est longius petitis coniecturis: ipse auctor optimus nobis verborum suorum interpres esto. Etenim ordine r

165쪽

eenstis quatuor primariis numeris, unitate nimirum, dualitate ternario & quaterniCne; γεγονασιν

Quae quidem verba Gronouius obscurius paullo ita vertit: Vniuersi igitur ab origine genere Fumri indeterminatum quippe numerur erat genus J computantur quatuor. Qua translatione omnis verborum sensus euertitur, pro Pterea quod eruditissimus iste vir , disserre numeros fgillatim sumtos ab uniuerso numero seu ἀποτοῦ ενος, non unimaduerterat. Hanc autem in istis verbis ineme sententiam, quiuis videt: quando numeri generatim, id est, per partes, aliut post alium fumantur, tum vero quatuor sunt numeri enumerus autem ipse s πρωτος iste οιρι'κος, quem To εν Vocauerat) erat genus indesinitum, id est, - , neque monas, neque dyas, neque alius quispiam definitus numerus erat, sed, ut itidem auctor antea dixerat, omnes numeros simul, qui in infinitum prodire possunt, continet & compleXus est. Quem loquendi morem auctor per integram istam disputationem accurate soliciteque 1eruans, numerum indefinitum, siue το ε v. distinctum a numeris definitis sigillatimque sumtis, his ipsis quasi fontem & sundamentum semper Praeponit: ut cum de denario, numerorum Perfectissimo, disserit: ταυτης της δεκαδος, τοῦ τε λειου λιλλου τεσσαρα κοιλῶπN APIΘ-

166쪽

b Ο Σ , ριονὰς ' δυναμις , Huius, perfectus es numerus, decadis, quatuor appellan tur furtes, NUMERus, unitas, potestas fue tes k3. Item paullo post: ως γινεσΘοου τους

πάντας ἀρίμιους, - η των γινο αενων γενεσις γίνετ', επτά. A PIS M O'N , μονάοα, δύνα-biau, κ. τ. λ. Hinc uniuersi numeri, ex quibusrci, quac sunt, proseminantur, septem comperiuntur: NUMERVs, unitas, onamis σοῦ. l). Totam igitur orationis perpetuita icin istius, quam Pieudo Origenes de numeris Pythagorae instituit, quando ac ratius mecUm considero; hanc mihi in ea videre sententiam Videor : s κατοὶ συxΘεσιν contemplemur rerum na- ruram, id est uniuersiam rerum compagem atque

compositiovem, primum quidem omnium fuisse uniuersum aliquod, quod quamuis, quale sit, com-

prehendi nequeat, Dose tamen dici το εν VNV M , Propterea quod uniuersae naturae elemensa, s rationes atque causae omnium rerum , quae futu rae sint, in eo insint: continere vero idem illud unum proportiones partium omnium, eamque ibiarum dispositionem atque rationes, Ut aeternae

inde gignantur harmoniae , siue necessitatis atquπfuti leges. quibus uniuersus rerum ornatus, qui sis, quique futurus sis, totius mundi de-icriptio ab omni aeternitate certa, Arma, desinitaque reddatur: unde mundi generatio nihil a

liud sis, nisi euolutio quasi quaedam atque expli

167쪽

eatio definitorum numerorum, qui omnes contianeantur εν τω ενὶ : posse igitur eandem illam v- niuersam primamque rerum molem vocari αφΘριον αἰοῦριςον, NVΜERUM IN DEFINITUM, seu complexum totius mundi, curus orniatny at

que deseriptio numerorum lege I ratione ericta quast fit ex isa mole totius naturae' contra καθυπρΘεσιν, id es cui ego opinor) eo, quo nosro ingenio rerum generatio facta intelligi cogitariaque posis, modo, η μονἀς, VNITAS, ex isto υ- niuerso rerum complexu prima expedivit me, administrandoque reliquam rerum naturao rutiones prudentia, etet fati Dees ferebant, ruereris

numeris, uniuerso naturae concentui arque

harmoniae originem dedit, totius mundi, numerorum legibus consistit, pater, atque omnis

feriet eausarum initium ἡ μονἀς ista appellari queat. Neque tamen haec τοῦ ενὰ explicatio tam est ignorata caeteris historiae philosophicae

priscis auctoribus, ut Unius eam Pseudo- rigenis testimonio niti arbitremur. Apud ARISTOTELEM certe aeque perspicua huius eiusdem rei deprehendere vestigia mihi visus sum. Cuius quidem insignis locus, totam hanc quae-ssionem mirifice illustrans, hanc habet sciateiμtiam: τοῦ δε ἀωμου τοιχεια το αρτιον τοῦ περιττίν' τουτων δε το ριεν πεπερασμενον , το δἰ απειρον. το δε εν δὴ εξ ἀμύροτερον Eivas τουτων. si γαρ ἀρτιον περιττον. . τον δε-εκ του

168쪽

ctagoreis disserit Aristoteles), quorum alterum itum, alterum infinitum: v NVM VERO EX AMBOBUS HIS EssE, par eι enim is impar

esse: numerum autem ex uno, numerOF vero, ut

dictum est. totum coelum m . Paucis deinde Aristoteles interiectis pergit, Alcmaeonem Crotoniatem humanas res itidem distinxisse in duas

Contrarietates, dubiumque esse, utrum 1umserit Alcmaeon sua a Pythagoreis, an vero hi ab illor tantum vero intelligi certo posse, duo contraria secundum Pythagoram rerum prinei pia esse, quae εν τω ενὶ, IN UNO isto contineantur: οι δε -αγορειοι, inquit, δυο μεν τὰς ἀρχώς κατἀ τον ἀυτον ειρέκατι τροπον. τοσου τον οἰ προσεπεΘεσαν, o Fh ἰδιον ἀυτων λιν, στιτο πεπερα, χένον, οῖ, τὸ ἄπειρον , γι, το ἔνε τερας τινας undησαν εινα φυσεις, Οιον ' e. η

τα . διο di ἀριΘμον είνα την ουσίαν άπάντων. Uthagorei vero duo quidem eodem modo dis runt principia finitum scilicet et infinitum J. Tantum addiderunt. quod proprium eorum est, quod finitum'infinitum s unum squod, ut anua dixerat Aristoteles, utraque illa priora continet in non putarunt ullas alias esse naturat, ut puta ignem aut terram, aut aliud simile: sedissem infinitum s ipsum unum substantiam horum esse, de quibus praedicantur: quare in merum subsantiam omnium esse. Ex hac igitur Aristo

169쪽

Aristotelis disputatione patere arbitror, ita s-bi finxisse Pythagoreos rerum generationemrfuisse τὸ εν, v N V M , quod omnes alias res com plexu sus contineret; boc aurem neque ignem, Minque terram, ne Ae eiusmodi quid, sed omnia imis ite simul fuisse, atque ex ea ramum part esse eo derandum , quatenus causas, ratio Parque progressiones totist naturae complectitu et ox ista autem uno prodiisse reliquas naturas mnet, numerorum lege alue ordine, ac primo quidem par atque impar, Aue infinitum atque finitum, quae nec isto hoc loco tamquam gnis aut terra spectentur, sed quatenus numer rum rationes in iis versantur ad producendam mundi harmoniam hanc enim in his verbis i esse vim dudum obseruauimus cons. supra g. IX. re quibus deinceps reliquae res ac totum coelum esse effiectum. Iam vero alterum horum principiorum, τὸ απειρον scilicet, hanc habere vim, ut indigestam materiae molem declaret, nemini obscurum est, qui in veterum philosophorum cognoscendis placitis aliquantum est versatus: το -περασμενον autein ad indicandam nunc effectionem istam, quae rerum ornatum

describit, nunc uero ad ipsam mundi descriptionem adhiberi a priscis philosophis consuesse, itidem in promtu est. Et quod ad Pyth

goram attinet, testem habeo P Lu TARCHUM. ex Pythagoreorum sententia τὸ πεπερασμενcν

ficare

170쪽

sicare την δυαδα sn . Quocirca ipsum To εν, v Nubi, quod & ex Aristotelis auctoritate, cum ταν μοναδα sive το οπε περασμιενον, tum τῆν λ αδα sive το απειρον, complectitur, i me quam multum dissert ab ipsa monade, quae pars tantum est τοῦ ε νος. Intelligitur itaque de constituenda Pythagoreorum disciplina praeclare Aristoteli cum Pseudo-Origene conuenire: seCundum utriusque etenim commentationem e V-

niuersa ista rerum cosigerie, siue εκ του ενος, ex aeno prodiisse τὰν ριονάδα, unitatem, quae tamquam effectio atque causa deinceps reliquam rerum seriem apte deseripserit, Pythagorei censuerunt. Praeclarum denique inprimis est THE ARIDAE, prisci cuiusdam Pythagorei, dictum, a C I. E MENTE ALEXANDRINO &Evs EA Io relatum so): α ἀρχὰ ταν οντων, αρ- ῆ μεν οντως αλνΘινα, μία κεινα γαρ εν ἀρχατε εςιν la μονον. Vniuersitatis huius prin-eipium , principium utique verum, unum est;

Illud enim ex aeternitate v NuM es s solum. Quae verba facillimum apertissimumque habent sensum, si ea ad hanc nostram τοῦ ενος referas definitionem. Hane enim ipsam ob causam priscus ille philosophus de industria & cum cautione v NuM illud vocasse videatur P R IN CIPI UM UTIQUE VERUM , ut ab unitate sue

monade istud atque a dyade probe distinguer

라틴어 텍스트