장음표시 사용
61쪽
inire maluit. Et nihilominus in eodem considentes eurru duoviri mortalium summi, hine Pius VI. Pontifex, inde Iosephus II. romanorum imperator, tale spectaculum praebuere, qualenusquam alibi orbe toto possis adspicere. Sic advenientem excepere Pontifleem sub ipsum palatii aditum legati omnes principum exterorum praecipuique Caesaris administri cum omni turba aulica, eique prima honoris ac venerationis documenta praebuere. E curru descendentem adiuvit manu ipse Caesar, eundemque ipse fraterque Maximilianus medium accepere, atque in eam palatii partem iutroduxere, ubi regina eorum mater habitare consueverat Haee enim illi diaeta fuerat ad habitandum destinata, quamdiu Viennae subsisteret. Hic paulum quietis capiendae causaeum consed Pssent, inde in sacellum aulicum transiere, ubi venerabile Sacramentum erat cum insigni pompa publieae venerationi propositum , atque ibi hymnus ambrosianus praecinente Garampo ab symphoniacis est decantatus. Quo saeto dimissa proeerum turba est, Pontifex autem ae Caesar in sua quisque cubicula Se recepere. Viennam Pius introiit die mensis martii vigesima secunda, diebus in itinere saetis quatuor supra Viginti, mansitque ibi usque ad vicesimam secundam aprilis mense integro. Quid rerum conseterit in eo rerum genere quarum unice tauSa venerat, nunquam ad liquidum compertum est. At si saetis quae secuta sunt credendum, multa Caesari suprema sua auctoritate indulsisse Pontificem, nee pauca Caesarem Pontificis auctoritati et gratiae condonasse existimandum est, de quibus erit alibi dicendi locus. Sane toto hoe tempore mira inter utrumque animorum coniunctio ac verus amor apparuit. Nee saeile dixerim quam splendide interea et quanto Di iligod by GO le
62쪽
eum honore sit habitus Pontifex cura et impensa Caesaris Quaedam ex iis libet attingere, ex quibus capi de reliquis coniectura poterit. Ac primo quidem cubieula Pontifici attributa
ad omnem magnificentiam instructa erant, villoso holasericotaerulei coloris contecta ac taeniis argenteis interstincta Unum ex his privatum in sacellum suerat versum erecto altari spIendidissimo. In proximo habitabat ipse Caesar, quo nempe commodius ambo convenire inter se possent et coI- loqui. Haec deinde praecise edixerat Caesar, ut ex tribus nobilium excubitorum classibus qui germani, hungari ac poloni sunt, aliqui perpetuo excubarent in uno ex interioribus Pontificis cubiculis, seque per Suas vices commutarent, eo in interiore cubiculo unus semper aliquis ex aulicis intimae admissionis cubiculariis consisteret, isque statis diebus Pontificem quocunque extra domum pergeret, assectaretur. Pra
terea ut quoties Pontifex prodire vellet in publicum, praeter aulicos famulos, tres praesto essent currus Seiuges, quorum primo eoque splendidissimo ipse Pontifex, aliis comites eius et administri veherentur; ut agmen equitum praeiret ad submovendam turbam ; ut currum pontificium quatuor nobiles excubitores, duo hungari ae poloni totidem amictus endidiore spectandi sequerentur. Hare Caesaris praescripta exacte semper servata sunt, nisi si aliquando ipse Caesar sese Pontifici adiunxisset in eodem curru. Tunc enim ex his aliqua ad celeritatem negligebantur. Ceterum cum hoc medio tempore alii super alios episcopi Viennam ex omni Austria, Hungaria, Moravia, Bohemiaque ad praestandum Pontifici Maximo obsequium convenissent, quoties tu publi- eum progrediebatur, eorum ipse par Meum a SSumere con sue it tu eodem curru, et semper crux pontificia ante eum
63쪽
62 DE PROFECTIONE PII VI P. usublimis in equo gestabatur. Quae quidem in summam eon tracta praesari libuit, ne in rerum dicendarum decursu eadem
Priores duos ab adventu dies sibi ad qui meendum Pius sumpsit, si quies tamen dici potest se perpetuo adventantihus praebere spectandum alloquendumque, et infinitis salutationum formulis satigari et obtundi. Nemo enim his di bus suit paulo nobilior sive ex aulae curatoribus ac magistris, sive ex urbis magistratibus ac belli praesectis, nemo adeo ex legatis principum catholicorum, episcopis exteris atque ordinum religiosorum praesidibus, qui non adire Pontificem re-elesiae Maximum eiquε obsequium profiteri voluerit. Qui cum omnes nullo fastu ac supercilio, sed mira potius comitate excise perentur, ipsi etiam principum a catholicorum legati ad eum
salutandum venerandumque accessere, eiusque alloquio u
hanissimo atque ore ipso venustatis dignitatisque plano ea-pli perinde ac ceteri discessere. At post biduum dies eum rediret Virgini ab Angelo salutatae sacra, mensis martii vic sima quinta, exire primum domo atque in aedem Cappuccinorum se ferre constituit, ut ibi Merum operaretur. Re per urbem vulgata is hominum Pontifieem videre cupientium concursus fuit, ut praeter consuetam excubitorum custodiam, sepiendae suerint militibus viae ad multitudinem continendam. Intra aedem non sunt admissi nisi praesules atque a nobilitate praecipui. Saeram litavit Pius hostiam ad aram Divinae matris. Indn per scalam interiorem descendit in templi subterranea , ubi austriatae gentis Repulcra Servantur. Ara ibi est innebris quae urnam ingentem prospieit, Fran- elaeo Caesari ae Mariae Theresiae eius coniugi commune
spulorum. Pius in genua procidit ac pias pro utroque pre
64쪽
e es ad Deum sudit. Singulas deinde urnas augustae familia operlustravit. Ad extremum cum intelligeret esse nobiles magno numero viros ac seminas, quae pontificii pedis exoseulandi copiam sibi fieri vehementer exposcerent, convenir Omnes in coenobium atque adeo in fratrum coenationem iussit, eodemque ipse conscendit, atque omnes ad pedis osculum perquam clementer excepiti Quo facto in palatium quo venerat ordine se recepiti Diebus proxime eonsecutis qui dies erant sanctioris hebdomadae nomine consecrati, domi se continuit. At crebra hoc tempore ac longa illi eum Caesare colloquia fuere, sese enim invicem invisebant. Utque ego opinor Pius in er haec pro divina sua potestate Caesarem iis anathematum vinculis, quibus ob interceptas ecclesiae opes concilii tridentini Iege adstringebatur exsolvit. Certe seria quinta ineunte in auli eum saeellum Dixi Iosephi titulo insignitum exscendit, sacraque peracta re Caesari pariter atque arcti duet Maximiliano qui eodem paschale praeceptum impleturi descenderant, sua ipso
manu divinam dapem impertiit. Quidquid id sit quod ita ut
dixi interpretari fas est, stata inde hora per domesticum ambulacrum ad aedem aulicam quam augusνiniani excalceati administrant, solemnibus eius diei religionibus interfuturus transiit. Erant tum Viennae S. B. E. cardinales quatuor numero Migarrius xiennensis, Bathianus strigoniensis archie piscopus, de Firmien episeopus et princeps passaviensis, et qui recens ab urbe Roma ut supra demonstravimus venerat uersanus. Hi pontificem suis amicti trabeis una cum archi-
duce Maximiliano ad aedem de qua dixi deduxere. Sacrum augustiore ritu Garampus seeit. Spectavit ex pergula quo regiae domus propria Pontifex. Ast ubi ad sepulcrum tra -
65쪽
Drenda suit ut diei consuetudo seri saera hostia, saeerdotali sumpto indumento ac mitra pontificali descendit in templum,
eamque ipse caeremoniam peragere voluit. Acta porro est pari pietate ac pompa. Nardinus crucem quem suo Ioeo memoravimus praetulit. Praeivit supplicantium ritu Iongum sacerdotum atque episeoporum agmen. Cardinales in sacro amictu sequebantur. Hastilia conopei primores aulae sustentabant. Plures caesarei custodes corporis germani, poloni atque hungari Pontificem mIsteria serentem circumstetere. Reversus inde in palatium ae pavium intra sua cubicula comm ratus, amplam in aulam eum eodem comitatu venit, ac duodecim selectis e pauperum grege senibus, pedes exemplo Christi abluiti Qua in re nihil omissum ex iis quae rituales libri praescribunt. Postremo iisdem ad mensam aceumbentibus, cardinalium et Maximiliani archiducis ministerio adiutus sua ipse manu dapes distribuit, donee singulos binis numismatibus uno ex auro, ex argento altero uti mos Romae, donatos reliquit. His quae intra domesticos parietes gerebantur adstitit assidue magna religione Caesar. Duodecim quin etiam quos memoravi senibus aureos duodenos in singula capita distribui iussiti At ne in apertum progrederetur maligni ad oculas humoris asiluxu impediebatur. Eam ob causam Sequenti die quanquam solitus quotannis eum tota turba auli ea sacras aedes circuire atque in sepulcro abditum Christi eorpus ire adoratum, hoc anno domi se continuiti Virem supplevit tamen Pontifex qui aulae morem secutus, quinque aedes Sameras ab aede nationis italicae exorsus invisum iit. Qua in circuitione praeserri sibi erucem iussit, et Maximilianum ar-ehi dueem, cardinales, ingentem uisc0porum numerum atque
66쪽
LOM HENTARII 63 mnes aulae purpuratos, praeter consuetam Caesaris eustodiam una secum adduxit.
Successit una interiecta die dies dominica qua triumphalem Christi resurrectionem ecclesia recolit. ae tum vero quantum ad urbis celeberrimae celebritatem Pontillais praesentia adderet conspici potuit. Nunquam Viennae tantus exterorum eoncursus hominum memoria fuisse dicebatur. Nam cum eo die Pontificem rem sacram augustiore ritu saeturum fama vulgasset, incredibilis ad id speetaeulum hominum multitudo conssuxit. Advenisse dicebantur ex omni circum regione capilum plus sexaginta millia, quo ex numero praeeipui civitatum fuere. Iu S. Stephani, quae aedes est urbis primaria, peractares esti Sperabat eo die Caesar integrum sibi fore prodire domo ae sacrae celebritati interesse, idque porro cupiebat vehementer ; at vitio oculorum ingravescente medici prohibuere. Rem tamen fieri quanta posset maxima magnificentia iussi Lob id duos designavit S. R. I. Principes Schvaraenbergium et Averspergium qui Pontificis adstarent solio, et manus inter sacrificii solemnia ablutum aquam mappamque porrigerent. Ad aedem processit cum splendidissimo comitatu Pontifex. Curru vehebatur ipse seiugi atque in primis nobili; e regione duo eardinales Migarrius et Bathianus considebant. Praeibat
equo Vecta erux pontificia. Longus ordo curruum ae totae n
bilium excubitorum cohortes sequebantur. Ne quid exstaret incommodi, nulli privato permissum eo die eurru ad id templum accedere, et dispositi per viam magno numero milites turbam Ercebant. Intra aedem non admittebantur nisi qui certam ex aula SIngrapham attulissent. Eo ut venit Pontilax, sacris sumptis usitato more vestibus, e solio sacram liturgiam peregit, quo sere ritu solent Romae Pontiuere, adhibitis utris-
67쪽
que ministris graecis et latinis, amistentibus ae vires varias langentibus eardinalibus. Diaconi partes egit Garam pus ;subdiaconi Artaeius Viennensis ectimiae episeopus Suffraga Deus. Nulla ex usitatis caeremoniis est praetermissa. Adstabat in saero amictu ingens corona praesulum mitratorum, quorum alii episcopi, alii abbates ordinum regularium erant. Spectabat ex uno mentano Archi dux Maximilianus, ex aliis nobiliores quaeque urbis seminae. Post evangelium Iuculentam ac tempori aptam orationem Pontifex reci avit, quae deinde typis est edita. Plenum populo erat amplissimum templum, nullius tamen unquam audita vox, cunctis silentio haerentibus et saerorum rituum insolitam maiestatem admirantibus. Rebus demum omnibus rite atque e dignitate consectis, e templo S. Stephani Pontifex eodem quo venerat ordine ad bellicum tabularium quod palatu instar habet devectus est. Atque hinc maiore indutus paludamento, quod pluviale vocant, et pontificia thiara eapiti imposita, praeeuntibus supplicantium ritu episcopis ae cardinatibus, transiit in hicinam aedem quae a novem choris angelorum habet nomen. Podium ibi est amplum quod amplissimum despectat forum, et suerat iam ante aulaeis ac peristromatis eleg ntissime convestitum. Ex eo Pontifex, perstrepentibus tormentis belli eis ac tota aere eampano personante urbe, conceptis de
more precibus solemnem benedictionem innumerabili populo impertiit. Innumerabilem videliret multitudinem ad id contraxerat evulgatum paulo ante Pontificis iussu seriptum ac typis impressum quo significabatur, quicumque intra urbis aggeres eo die ad hombardae fragorem genua flexissent ea mente ut de pontificia benedictione participarent, eos toto sequenti oetiduo, si rite conscientiam consessione purgassent
68쪽
COMMENTARII 67ae saeram dapem sumpsissent, plenariam malefactorum remissionem consecuturos.
Quamquam autem hac tam liberali in publieum largitione satis omnium pietati laetum videri poterat, quamdiu Viennae substitit Pontifex nunquam desuere qui pontificiam Benedictionem suppliciter poscerent. Ob eam maxime causam eremotioribus quoque Mora viae, Bohemiae, Austriae, Hungariaeque I is turmatim adventabant homines sestis praesertim diebus, et interdum actuariis navibus instratus conspiciebatur Danubius quibus ceteri vehebantur, aliud volentes nihil quam pontificiam benedictionem. Quid quod caelo pluvio atque imbre madidi, tum ante palatium tum in aggeribus urbis immoti perstabant, donee e podio domestiem
euius longe in apertum prospectus patet, Spectandum Se praeheret Pontifex, ut consuetum bene precantis signum manu saceret, id quod aliquaudo septies intra diem sacere eogebatur Id porro Deit, cum Caesar veritus ne multitudini per momenta singula succreseenti, et iam non urbem modo ac suburbia sed exteriorem quoque planitiem implenti deesset annona, rogavit Pontificem ne differret solari miseros sed consestim apostolica benedictione dimitteret. Quam tantam gentis religionem ac fidem ne putes agrestium dumtaxat hominum sui Se propriam, par inter urbanos quosque studium ac certamen erat pontificii pedis exosculandi. Nulla sere non die Pontifex sacellum quod dixi aulicum S. Iosephi Satris operaturus descendebat. Horam captabant nobiles pIerumque seminae exspectabantque e pergulis. Cum consectum sacrisicium esset, tum eas omnes in sacrario Pontifex ad pedis osculum rogatus excipiebat. Semel tum operari constituisset in aede saera familiae dominicanae, re cognita illuc in antecessum se con-
69쪽
lutere magno numero matronae tum munieipes tum peregre
advectae, si sorte uti spes erat Christi Vicarium pedis oscula venerari liceret. Quod ut aecepit Pontifex eonvenire omnes iussit in amplam eoenobii aulam et singulis pedem oscula dum perquam benigne praebuit. Praeterea si quando domum aliquam frequentiorem inspectum venerat, quod ut infra d eam feeit haud semel, id naum in beneficii laco stagitabam incolae eius ut pedem osculari sibi permitteret, et ipse pii voti compotes omnes faciebat. Iam si viros nobiles aut res giosos aut etiam paulo honestiores, qui in palabium eadem pietate ducti ventilabant, singillatim commemorare velim, infinitus in dicendo sim. Eo adducta res est ut ipse certam sibi horam tum ante tum post prandium praescripserit, quam unice admittendis ad pedis Oseulum hominibus daret. Mi. umerati aliquando una hora ad quadringentos, alias plus quingentis. Quo enim perspectior eius benignitas, eo magis
numerus adventantium crescebat. Verum haec summatim attigisse sit satis. Ceterum ut ante dicere constitueram, sere quo idie Ca sar et Pontifex se se invieem invisebant ac plures inter se horas amice ac familiariter colloquendo transigebant. Sed eum Caesar negotia serine ad Cauni trium amandaret, quanquam ipse Pontifici obsequentissimus vellet videri ac forte esset, tamen semel conceptae defixaeque ministrorum sententiae ut postea compertum est valebant, pauca admodum Pontiueis auetoritati et gratiae donaban ur. Quo haec animo ferret Pius opinari fas est. Sed quamvis intime exulceratus, dolorem sinu premens perrexit usque ad extremum cum Caesare amice fidenterque agere, cunctis assabilem se praebere, nunquam animo aut vultu perturbatus apparuit. Nee interea
70쪽
oesiit eum erat otium ae per tempus licebat prodire domo atque urbis speciosiora invisum ire. Quocumque perrexisset anteire solebat Archidux Maximilianus, venientem opperie-hatur, exscendenti dexteram porrigebat, demum ipse omnia curiosius perseruinuti commonstrahat. Sic Caesaris armamentarium, sie bibliothecam, sic equilia, s e villam quam Bessontem vocant, sic fictilium ominam dignas Caesaris opes inspexit. Praecipua tamen sua voluptate vidit celebre orphanotr phium, in quo ad militiam pueri parentibus orbati educantur. Primo namque ingressu adolescentuli apparuere plus trecenti, vestitu militari spectandi, directis ordinibus stantes in armis, et venientem demissis fistulis salutavere. Tum conversionibus variis ex arte factis fistulisque ad nutum incensis, agilitatem ac militiam probavere. Postremo divisi in agmina ad tubarum clangorem tympanorumque sonitum densatis ordinibus in arcem, vallo lassa operibus egregie munitam, impetum dedere in eamque mira dexteritate evasere. Delectatus spectaeulo Pontifex, tantam in tantula aetato helli seientiam prolixe laudavit. At totam eius instituti rationem edoctus, Parta merum collegii moderatorem olim i suitam in primis collaudavit, cuius Iabore ae solertia in ea domo, praeter disciplinam militarem, mores probi ac pietatis studia norerenti Pari deinde modo in collegium nobilium adolesoetitum quod theresianum vocant maiestatem intulit. Processerat hue quoque Arehidux Μaximilianus, eoque deducente totum perlustravit. Rebus demum omnibus exploratis probatisque, eam iuventutem ad osculum pedis admi-it.
Mitto alia visu digna, euiusmodi sunt principum Liechte tenti et Cauniuit horti eultissimi, et illius picturae insignes huius insignes libri et academia eui a genio nomen, atque hu-