장음표시 사용
81쪽
ciis data. Prior, captato tempore eum divino sacrificio adst terat Pontifex, ad eum salutandum ΕIector Palatinus aece sit. Nee ita multo post alluit desuncti Electoris coniux vidua cuius nimirum morte hie Carolus Theodorus ad Palatinatum debitum sibi hereditario iure Bavariam adiunxerat. Cumque interea Monachium supervenisset, atque in eodem electora It palatio hospitaretur Clemens, quem supra nominavi, Sax Diae Prineeps Elector Trevirensis, is quoque adire Pontificem festinavit, quem quam amanter exemerit Pius, vix ullis eo sequi verbis queam. Nec vicissim ipse longam sibi intulit moram, ne singulis par ossicium redderet, quos proinde eodem die in sua quemque diaeta convenit. Quod superfuit diei, admittendis ad colloquium proceribus et aulae purpuratis impendit. Sequebatur dies dominica conveneratque ut ea die Pontifex prodiret in publicum et solemui benedictione popuIum impertiret. Prius tamen per viam Secretiorem, utroque assectante septemviro Palatino ac Trevirensi, in vicinam a dem theatinorum transiit, ibique rem Sacram privatim Leiti Iusta deinde hora publice in palatium civitatis cum hoc ap- . paratu veniti Vehebatur ipse turru splendidissimo, quem octo trahebant equi, in eodemque ex parte adversa duo, quos dixi, septemviri eunsidebanti Viam praeibat equitum Ioricatorum centuria. Sequebatur famulitium frequens' atque optime phaleratum. Tum suis se serentes pedibus aulici omnes eubicularii atque urbana nobilitas universa. Proxime ante currum sublimis in equo praeserebatur erux pontificia; ad latera maiores aulae praesecti, ephebi, stipatores corporis ac perlongi duo helvetiorum ordines incedebant. Nonnulli sequebantur eum pontificio comitatu currus seiuges. Pompameohors equitum levis armaturae elaudebat. Ut ventum ad pala-
82쪽
trum, superiorem in e lignationem ascendit Pontifex et sacras induit vestes. Utque extructum in medio suerat amplum e materia pulpitum, idque peristromatis elegantissime eonu stitum ae Mobili conopeo desuper eoopertum erat, huc processit mero paludamento ac pontificali thiara speetandus, ab
que hine ad populum prope infinitum, qui sorum, vias, vizC0S, ansraetus omnes et angiportos, ipsa adeo inetorum sastigia complebat, conceptis rite verbis, ista interim aeris eampani pulsibus ae tormentorum explosionibus personante urbe, solemne signum bene pretantis edidit: quae res civitatem
Oniversam incredibili gaudio perfudit. Soeulis dictus eclebriora quaedam urbis templa Pontifex
invisum iit. Quocunque iisset, eurrum antecedebat trux pontificia et duplex assectabatur custodia, pedes una helvetio-τum, aItera Ieris armaturae equitum; ubi vere pervenerat, duo, quos dixi, septemviri ad fores praesto erant. Semel cum venisset ad S. Mariae, ubi maximum est sacerdotium et colle tum, non excepere solum venientem duo religiosissimi Prin-eipes, sed saerum laetenti adstitere. Et quia illuc interea ingens nobilium seminarum multitudo eonvenerat, eas omnes
Pontifex rogatu Palatini ad osenlum pedis admisit. Alias cum rediret S. Georgii dies sesta, cuius saneti titulum fert religi sus ac militaris ordo praenobilis in Ba varia, et Dux Elector, utpote ordinis magnus magister, eius diei solemnia in sacello auIico celebrare eonsuesset, hoe anno, ut Pontifici gratificaretur, tribus praeterea e nobilitate viris, in quibus erat Mar-ehio AngedesIus patria hononiensis, ordinis insignia praebere solemni caeremonia constituit. Spectavit id omne Pontifex e sacelli podio reticulato, adstante sibi quem supra nominavi
Principe Bienkerseidio, remque habuit apprime gratam. Quo
83쪽
82 DE PROFECTIONE PII VI P. M.
vero gratior fieret, eum inde in sua eubienIa se retulisset. assuit paulo post in proprio suae dignitatis amietu Dux EI
stor, it totam equitum religiosorum turbam una seeu n advenerandum Christi Viearium, omnium eiusmsdi ordinum Supremum praesidem ae magistrum, adduxit. Talam atque adeo Pontiseis reverentem eum se palam ac tot indiciis pra ferret Princeps, cum eo quodammodo tota sere Bavaria certabat. Ex omni ei reum regione Monaehium assidue ventit hant magnis agminibus homines, non alio consilio, quam ut Pontificem Maximum videre ae venerari liceret eiusque si quam possent benedictionem referrent. Non imber, non nix
decidua, non viarum dissicultas pia peregrinautium vota r morabatur. Quae causa fuit, ut certas sibi quotidie horas praesinierit, quibus aut nobiliores ad osculum pedis excip-ret, aut haerenti ad ima palatii populo e podio se videndum Praeberet ae pontificiam benedictionem elargiretur. Hisce rebus mirifice laetabatur optimus Princeps, utque iam Pont, fici non religione tantum sed propter candidos eius mores et naturae suavitatem amore etiam atque animi propensione devinctus, talem tam cito a se discedere hospitem aegre ser hal. IIlud saltem evisit, ut priusquam abiret, dono sibi h heret, Velut certum suae erga eum voluntatis pignus, calicem Sacrificalem aureum , quem per aulae praesulem deserri ad eum iussit. Nihil in eo genere pretiosius fingi potest. Praeter materiam tam exquisito opificio est elaboratus, ut sola eaelatura haud minus quindecim milIibus librarum gallicarum stetisse dicatur. Eo nunc Pius in solemnioribus anni sacrificiis utitur.
Pridie eius diei quem sibi ad discedendum praestitu .rat, in interiore aviae sacello, haud amplo illo quidem, sed
84쪽
CONNENTAEU 83 amatissimo ditissimoque merum Pontifex fecit, cui duo ΕIe-etores Palatinus ae Trevirensia inter suere. Hos deinde singulas in suis ipsorum tubiculis salutatum iit, atque idem v hanitatis ossicium implevit eum electriee vidua. Nec interim adventantibus sive nobilibus sive ecclesiasticis viris aures Praebere ac pedem osculandum porrigere destitit. Postridie vero, quae dies erat mensis mali secunda, rursum in viam se dedit Augustam versus. Idem i. discessu motus civitatis a paruit atque in eius adventu suerat. Idem aeris tam pani aetormentorum fragor, eodem modo militibus obseptae urbis viae. Diseedenti comitem se adiunxit in eodem turm Elector Carolus Theodorus, cum eoque ad loeum usque ubi mutandi erant equi Sehevanseno nomen est locoὶ pervenit. Secuta ibi haud sine mutuo doloris sensu ac plani ossieti verbis duorum Principum separatio est, nec ego dubito quin in eo rerum artieulo Eleetor optimus amico Pontifici promiserit, quod dasuo in urbem adventu post annum est exsecutus. Sane dum haec scribimus, Romae Carolus Theodorus degit, ae sorte nudius tertius, re Petri festo die. Pium Pontificem augustiore ritu sacris operantem atque eo quem dixi ealice utentem vidit. Ut ad rem redeam, divuIsus ab Eleetore Pontifex, sequenis tamen ut suis eum binis intimae admissionis cubiculariis domus electoralis prae laeto, nihilque admodum imminuto exeubiarum praeeuntium seque per intervalla eommutantium numero, porro ire perrexit, dum fines havaricae ditionis
attigit. Mee autem hic nova nee minus spretanda seeuae eommutatio. Aderat eum magnifico curruum equitumque
apparatu Elector ipse Trevirensis Clemens Saxoniae Princeps qui anteverterat de industria, ut Augustam, suum videlicet in episcopatum. Pastorem omnium pastorum quo decet hο-
85쪽
nore introducereti Pius ergo eum magna gratiarum actione dimissis quos Palatinus ad subsequendum misera L Trevireu-sem arcte complexus in octoiugem splendidumque eius tu rum ita rogatus insiliit. Ita eodem lacum ex ad ema parte cepit Elector. Reliquo deinde eomitatu in currus electoralas distributo, praeeunte in equis excubiarum agmine Augustam continuatum est iter. Nusquam alibi tanta ac tam decora Pontifici obviam itio reeeptioque laeta. Assuit enim ad portas u bis totus piae suplicationis ritu elerus tum feeularis tum regularis, eum suis uterque insignibus, atque hinc ad aedem usque cathedralem Pontiscem subeuntem ordinate praecessit. Templum introeunte Pontifice, illud ex edito carmen continuere musici, meo saeerdos magnus. Eo autem a te aram
maximam progresso, hymnum ambrosianum adhibitis omne genus simphoniaeis decantavere. Quo demum absoluto ad ipsam aram processit Pontilax, atque inde elem ac populo benedixit. Ε templo gradum feeit in aedes episeopales, quod paratum illi erat hospitium, ibique eodem vespere cathol cum urbis magistratum excepit. Huius princeps orationem
sat elegantem habuit ad Potitisseem lingua latina. Pontifex eadem lingua et pari copia in vestigio responditi Tres ipsos dies Augustae Pontifex posuit. Quo tempore
quae acta sunt adeo sunt visa memorabilia ut ex iis proprius consectus sit commentarius, quem itidem notus Simon Du-ser e germanica lingua in italicam vertit. Nos notabiliora carptim more nostro at ingemus. Prima die, quae mali me sis erat tertia, sanctissimae Crucis invetitioni saera, visum Pontifici ad aedem eathedralem redire ibique sacrificium per gere. IlIue ergo cum hoc apparatu processit. Turma egui
tum praeibat ad eustodiam. Curru vehebatur ipse octoiugi sti Disiligod by Cooste
86쪽
splendidissimo, in eodemque e regione Uetor episeopus tonsidebat. Crux equo subveeta praeserebatur. Omnes Uectoris domus praesecti atque aestet cubicularii pedites incedebant, comitatus pontificius plures tributus in seiuges sequebatur, agmen alia equitum turma claudebat. Sie illuc, sic ad alia deinde urbis loca itum esti Peracto ad aram templi maximam sacrificio cui Elector ipse adstitit, eodem ordine et apparatu transiit ad aedem familiae dominieanari atque hinc Electoris hortatu ad palatium publicum civitatis, quo sive aedifieii amplitudinem sive formam atque o namenta spec es nihil magnificentius veniti Ibi summo cum honore ab utriusqne religionis magistratu in amplissima aula exceptus cultusque est. Cumque inde in publicam bibliothecam aibrorum non minus copia quam delectu visendam transgrederetur, v nientem excepit custos diserta oratione latina quam de genu reeitavit, eique postmodum aliquot venerandae rubiginis eo- dices antiquiores ostendit. Se demum post hane circuitionem receperat in aedes episeopales, cum assuere ab utroque magistratu tum ea tholico tum Iutherano legati, eorumque unus publico civitatis nomine selieem faustumque eius adventum est gratulatus. Nec ita multo post supervenere magno tum apparatu lautia, quae Pontifici magistratus prisco more decreverat. Ea erant huiusmodi. Octo magna piscium fercula linteis cooperta, quorum singula duo famuli tela bicolore ad eamdem formam induti gestabant. Tum currus, quem Sex trahebant equi, in eoque quatuor vini dolia stemmate pontificio depicta. Postremo alii duo eurrus, itidem seiuges onusti saccis avenae eodem modo depictis. Id munus praestari Imperatoribus solitum est si sorte Augustam venerint. Munus
87쪽
non aspexit modo sed pergrato aceepit animo Pius atque ira domum hospitalem pauperum transmitti iussit. Sequenti die saeuit adire templum s. Uda Iriei episeopi augustani, quod insigni eoenobio adiaeet familiae benedietionae. Illue itaque adiuncto si hi eomite uti prius episeopo Eleetore, processit ibique rem divinam Reit. Dein in subterranea descendit ubi Sancti corpus asservatur, idque areae in- elusum argenteae atque in altari expositum reperit. Solet enim in gratiam magnorum prineipum extrahi e Suo cavo, atque huc ut in locum patentiorem transferri. Utque ex parte anteriore pellucidae crystalli Iamina claudebatur area, per eam iacens eorpus per otium aeeurateque perspexit. Brevi demum precatione laeta, ascendit in coenobium ibique singulos e nobitas atque e nobilitate quam plurimos, qui illuc
ea maxime causa con Venerant, ad osculum pedis admisit.
At enim magnam in primis telabritatem habuit dies dominica, ab adventu Pontis eis tertia, et quidem tantam, ulnihil simile visum unquam Augustae auditumque sit. Nam praeterquamquod in eam sorte diem incidebat sestum S. PuV, cuius Pius VI non suecessor tantum dignitatis et nominis sed sanctitatis etiam venerator et cultor eximius erat, tum hoe medio tempore eam in urbem episeopi constantiensis, salisburgensis, eiciaadiensis, nee non abbas tam-pidonensis, et Dux Witembergit, aliique e Germania principes venerant, qui celebritatem diei praesentia honestavere ac magnopere in omnes partes auxere. Primo igitur mane Pontifex in sacello domestico privatim missae sacrificium con- seeiti stata deinde hora ad aedem eathedralem quo solebat eomitatu se contulit sacrisieri adstiturus, quod Elector epi- Scopus ritu augustiore celebravit. Exeeptus ad templi sores
88쪽
ah universo ipsius ecclesiae clero perductusqne ad paratum in id eubiculum pontificaIes induit vestes, atque hinc praelata cruce toto sequente claro, Sub amplo ac magnifico eon reo cuius hastilia octo Sustentabant canonici, processit ad
aram maximam ibique in eminenti solio thiara pontificia spectandus consedit. Saeri collegii vieem supplevere partim assistentes episcopi partim dispositi per subsellia canonici,
sacrificii solemnia ritusque omnes ac caeremonias liturgicas Eleetor ita prursus implevit ut Romae cardinales solent praesente Pontifice. uis autem tum magna spectantium admiratione conlaetis, usitato resumpto amictu, Pontifex domum se retulit. Neque hic tamen finis insoli. ae eelebritalis. Ad aedes episeopales, qua parte in forum amplissimum prospeetus est, extructum fuerat Electoris episcopi iussu pegma sublime et quanta maxima poterat ornatum magnitieentia. Huc Pontifex saeris denuo sumptis vestibus impositaque eapiti pontificia thiara, adstantibus quotquot Augustae erant episcopis, prodiit in conspectum populi, atque hinc eonceptis rite verbis infinitae multitudini benedixit, plenariam ut loquimur indulgentiam concedens iis qui intra certum dierum numerum de sacra mensa pura conscientia participassent, cuius concessionis edictum elector ipse episcopus pronuntiavit. Mira plane res et in omne tempus posterum recolenda, ut ubi ante biscentum ae quinquaginta annos lanesta illa consessio augustana in gratiam sectae iusteranae fuit promulgata, ibi nunc tale catholieae fidei ae pietatis testimonium tanta eum celebritate ederetur. His ita peractis Augustae rebus, sequenti luce Pius di- Messit Abudiacum versus, ubi in ceIehu benedicti norum eoenobio pernoctare decreverat. Neque eum tamen toto hoc
89쪽
itinere L Ieetor Trevirensis eum sua equitum custodia dege- ruit. Eodem praecesserat quem supra Domina vi abbas, et princeps eampidonensis ob id unice viam unius diei reme sus, Pontificom ut exciperet cum honore inter suos. Itaque satis commode ne dieam laute ibi noctem exegit Pontifex. Subsequenti vero die Elec orem amantissimum qui divelli vix poterat suavissime compIexus cum suo eomitatu Oenipontem iter intendit. At vix tirotensis provinciae fines ingresso obviam prodiit eomes Gundatarus de Strembergio iussus a Caesare sequi tota austriaca ditione Pontifieem eique rebus omnibus praesto esse. Et quin etiam litteras ipsius Caesaris in manus tradidi L Gratum habuit Pius osseium, continuato tamen itinere Oenipontem nisi primis se intendentibus ten bris non attigit. Quare inventi extra urbem magno numer famuli aulici cum accensis facibus qui iam reaiquam eoI- lustravere, eumque ad palatium recta deduxere. Quod vero magis, iuventa in ipso palatu aditu provinciae Gubernatrix Elisabetha austriata Caesaris soror, quae prima exstendenti occurrit venerabunda eum frequentissimo nobilium seminarum agmine ac tota urbis nobilitate, eumque e vestigio aulicum in sacellum introduxit. Ibi h7mnum ambrosianum tantores aulici cum symphonia decantavere, suo circumsisten i-bus loco in grandi consimilique amictu seminis quas ea n nichissas vocant, atque hinc ad parata Pontificis in usum eu-h cula migratum est, ubi paulum eum constitisset Elisabethasuam in diaetam se recepit. Vicissim Pontifex haud multo post Elisabetham convenire voluit, cum eaque pMuliare colloquium habuit. Quo expleto nobiles quas dixi seminas et partem nobilitatis non exiguam rogatu eius ad osculum pedis ereepit. Postridie in eo eum esset ut abiret, sacrifieium
90쪽
COMMENTA lI 89 suo more fieri praesente se iussit. Abire tamen non sustinuit nisi prius regiam virginem, cuius egregiam erga se voluntatem perspexerat, Supremo verborum ossicio salui Met. Sed nee inhibere potuit ne illa abeuntem ad eurrum usque assectaretur, eoque religionem simul suam et singularem erga Christi Vicarium reverentiam testatam saceret. Cui proinde Pontifex ex ipso curru cum praecipuo paternae caritatis sensu apostoli eam benedictionem impertiit. Hac die, quae suit mensis Oetava, Brixinum tIaram eo- .milatus tirotensis urbem itum est. Haud multum procres rat Oeniponte, eum ad Caevam pila ingens apparuit solitaria, recens instructa, in eaque summa legebatur inelsa marmori inscriptio, quae uncialibus literis adientum Pii VIPontigeis, eique praebitum ab Elisabetha hospitium praetereuntibus nunciabat. Monumentum oeni pontanae pietatis insigne, quod ad seram usque posteritatem manebit. Cum
inde Pontifex ad oppidum, cui Murreio nomen, appropinquaret, oblatus illi est supplex libellus par hi nomine ae ehirographo obsignatus, in quo erat, coemptos esse ab uno quodam popularium paries mille septingentos octoginta septem inter pauperes dividendos pro seliei itinere Summi Ponti fieis. Eos publice expositos obtutu dignaretur Sanctissimus Pater, iisdemque pro insita benignitate benedicere nec reensaret. Id murretensium commune suppliciter nagitare. Tanta iis gentibus fides ac pontifieii nominis existimatio i Et vero, ut ad oppidum Ventum est, amplum panis aeervum Pontifex vidit in aperta locatum arca, eique magnam hominum vim ei reum susam atque in genua provolutam. Iussis proinde consistere parumper equis, illuc obtutus defixit, elataque bis terque dextera solemne signum benedictionis secit. Brixinum deinceps