장음표시 사용
91쪽
continuato cursu contendit exscenditque ad aedes episeopi. Is erat Iosephus Spaur clarus haud minus genere quam vi tute vir, qui iam ante Viennam hac una causa venerat, ut Pontifici in Italiam revertenti et suam per urbem transitum offerret hospitium. Quanto itaque cum obsequio et quanto cum apparatu ad se advectum exceperit credi vix potesti Aderat ad fores episcopus cum eoque intus ordo sacerdotalis ac tota urbis nobilitas. Continuo hymnus ambrosianus publico in sacello cum cantu decurritur. Inde parata in cubicula Pontifex introducitur, qui episcopum primo ad fami Ιiare eoli quium , mox vires nobiles sacerdotesque ad osculum pedis admisiti Tota ea nocte tum ante domum episcopalem tum
ante aedem cathedralem innumerae e cera saera exarsere.
Postridie vero dies cum esset Christo in caelum ascendenti sacra et Pius ante discessum missae sacrificium peragere constituisset in aede cathedrali, priueipio tota aedis facies variis deeorata picturis apparuit, quas inter eminentiore Ioco Memma pontificium conspiciebatur. Illuc deinde processit Pontifex praelata cruce ac toto piae supplicationis ritu praeeunte clero. Et quia pedes incedebat, omnes tabulato instratae fuerant viae. Postremo sacrificium peregit ad aram maximam ipso adsistente episcopo, eoque absoluto transiit amplum in suggestum , quod pro templi laribus extrui ornarique idem antistes iusserat, atque hinc solemnem benedicti nis formulam ad populum frequentissimum pronuntiavit. His autem ita peractis rebus, eodem quo venerat ordine ac e mitatu rediit domum. Νει ita multo post, aetis episcopo gratiis et obiter audito cardinati ab Hersan, qui tum sorte ex ea parte Romam magnis itineribus revertebatur, Boeenum Di itig
92쪽
COMMENTARII PIeelebre eiusdem provinciae oppidum Bolaanum appellat vulgus diseessit.
Bocenum appulit multa adhuc die, quae causa fuit ut ad templum loci primarium primo loco vellet exscendere ae pavi- Iulum in pia preeatione consistere. Ac traductus inde ad domum eius destinatam hospitio, stantem ad lares habitu venerantis reperit Petrum Vigilium de Thunn episcopum tridentinum, qui eum seiret postridie Pontificem Tridento transiturum , occupaverat huc usque accedere ut suum illi praestaret obsequium. Hominem excepit humanissime Pontifex, ae samiliari secum sermone detinuit. Νec effusum circa populum repetita benedictione fraudavit. At sequenti die B emo diseedens, vicem episcopo tridentino reddidit pro om-eio. Quanquam enim Roboretum eo die ut ad itineris meis tam tendebat, Tridenti tamen ad episcopi domum divertit, in eaque tamdiu immorari sustinuit dum totum nobilitatis
corpus itemque maximam clari partem atque e seminis nobilioribus bene multas ad pedis osculum perquam clementer exeipereti Placuit etiam eathedrale urbis templum invisere atque aedem S. Mariae Maioris, quam eo praesertim nomine spectandam censuit quod in ea patres concilii tridentini suos conventus habuere. Ceterum eodem in vesperam vergente die Roboretum attigit. Urbs ea est haud ampla circuitu ae populo frequens, opportuna situ et ob Rhaetorum Venetorumque commercia locuples atque opulenta. Quae ut eom vit de adventu Pontificis nihil sibi omittendum statuit quo suam ea de re laetitiam et gratulationem instaretur. Magnus itaque oecursus venienti est factus nobilium tum popularium tum exterorum, qui Pontificis visendi causa unde unde Ed ener ut, et sacerdotum praecipue utriusque eleri. Quo
93쪽
ex numero multis pedem eius exosculari cupientibus, ab ipso statim adventu Pontifex obsecundandum censuit. Porro h spitium reperit ad omnem magnificentiam instructum, et vix fuit ea nocte qui non suam domum Iuminibus collustratam ad laetitiae significationem voluerit. Ut vero diluxit, quanti civitas saceret, habuisse inter se hospitem nocte una Ponti- siem, in aede archi praesbiterali S. Marei evideutius conspici potuit. Νam eum ad eam se sene ibique sacro interesse Pontifex decrevisset, conspecta in templi fronte imago Pii VI egregie depicta, velis serieis artificiose siuentibus circumsepta , et infra grandi in tabula inseriptio elegans quae rem memoria prodebat. Totum item interne templum sumptu sissime ornatum erat. In ipso autem vestibulo inventum omne saeerdotum collegium nixum genibus, et primores exceptum sub umbella Pontificem ad genustoxorium adduxere. Quibus ille honoris et benevolentiae signifieationibus devin-
.ctus, populo ita de se merito ex animo benedicit, ac deinceps Veronam versus iter sacere instituit. Dies erat mali mensis undecima, neque dum multum e Roboreto distabat, eum ad eonfinia austriaei dominii pervenit. Ibi paullum moratus, Strembergio qui huc usque fuerat subinsecutus, pro navata sibi diligenter opera gratias ingentes egit et litteras ad Caesarem praeserendas dedit. Venetorum inde fines ingressus, obvios habuit duos, quos vocant S. Marci prorurator s, nobiles in primis ae dignitate spectandos viros eosdem videlieet, de quibus antea diximus Maninium ae Conta renum, iussos iterum a senatu sequi Pontificem, eique re-hus omnibus subservire donee iterum exisset e reipubblicae finibus. Hi electam equitum manum ad eustodiam Pontificisaddueebant, qua via praeeunte, ipsi se incomitatum eonire
94쪽
re ac subsequi coepere, donec ea quidem die Veronam perventum est. Iam di melle exsplicatu sit quanta eum celebritate Pontifex eam urbem intraverit. Tota prope se extra muros in evrsum eius effuderat amplissima civitas, nec acclamandi beneque precandi erat modus. Devectus recta ad eoenobium
lamiliae dominicanae, ubi hospitium sibi delegerat, dum
parat e curru exscendere, occurrentes ritu venerantium videt primo urbis praetorem Savorgnanum, magna nobilium manu stipatum, tum RanuZium sedis apostolicae apud Venetos nuntium, postremo, quod minime omnium rebatur Abundium Rearonicum Clementis XIII fratris filium, senatorem urbis Romae. His autem excipiendis audiendisque, ut sua se recepit in cubicula, quod reliquum eius diei suit imsumpsit, Bergoniel praesertim delectatus alloquio, quem deinceps viae eomitem sectatoremque Bononiam usque habuit. Duas at qui noetes Veronae Pius exegiti Et cum alia in eius honorem acta sunt, memoratu digna, tum illud in primis, quod ingruentibus tenebris totus isse tractus aedificiorum, quae secundam oram Athesis fluvii longissime excurrunt e regione coenobii lueensis lanalibus illustrabatur, quae aquae praeterlabentis repereussa lumina multiplicata spectaculum plane insolens ae visu mirabile, praesertim e coenobio, de quo diectam, intuentibus exhibebanti Multa Veronae sunt visu digna. ipsum urbis silum et quam dixi iluvii interlluentis oram sane pulcherrimam, n inbiliora Pontifex unius diei dimidio invisum iit ac cupide perlustravit. Principio tamen, dies cum esset dominica ad aedem eathedralem sacrifieii laetendi causa deserri voluit. De Iatus porro est cum insigni pompa in curru octoiugi, Praeeunte equitum agmine, equo subvecta eruce pontificia, SO
95쪽
quentibusque longo ordine seiugibus, quibus duo, quos dixi
proeuratores S- Marti et urbis praetor Lavorgnanus, et Reχ-aonicus praeter proprium Pontificis comitatum vehebantur. Et per conlaetas populo vias, perpetuosque plaudentium clamores itum est. Peracto Sacro, atque alio coram se, uti semper solebal, seri iusso, tumulum observare voluit, ubi recens mortuus cardinalis Pamphilius suerat conditus iobierat nempe, dum Catharinam Sabaudam, Cariniam principis filiam, Philippo Columnae fratris sui filio nuptam, adducit Romam
eiusque animae bene precatus, cum intelligeret esse bene multos qui pedem ponti seium exosculari ehementer euperent, ob eam rem transiit in bibliothecam, quam vocant eapitularem, ibique canonicos primum, tum nobilium ae religi sorum quam plurimos pii voti compotes Deiti Verum hine,
eonscenso iterum eurru, spectatum venit celebre veronensium amphitheatrum larenam illi appellant romanae antiquitatis monumentum insigne, quo nihil in eo genere magnistentius. Νam quod extat etiamnum Romae amphitheatrum Flavii Vespasiani, multum illud quidem et spatii amplitudine et operis elegantia et ipsa materia, quippe ex Iapide
liburtino totum, praestat; at sive temporum, sive hominum iniuria semirutum cernitur, et maiestatem antiquam ruinarum magis magnitudine, quam moIe aedificii ornatuque sustentat. Veronense autem nec a romana differt forma et eunetis Suis partibus constat. Hue ergo, uti dicebam, venit Pontifex et continuo editum in laeum, eumque ornatissimum perductus est, unde totam in arenam late patebat aspectus. Quam quidem tanta hominum multitudo compleverat ut numerus, quantum aestimari potuit, excesserit ad millia rapilum sexaginta. Pius aspectu tantae multitudinis delectatus,
96쪽
eum insuper de benedictione magna omnium succlamatione positis humi genibus rogaretur, sublata hine atque hinc deselera signum benedicentis usitato more secit, id quod tanto sensu pietatis et gaudii acceptum est, ut aegre lacrymas ipse Pontifex con ineret. Ita nimirum humanas vices gubernante Numine, ut ubi profani olim ludi atque impii, aut eruenta gladiatorum eertamina edebantur, illic nunc post tot secula tale christianae pietatis spectaculum ederetur. Ab armna plaeuit adire celebre musaeum lapidarium, Scipionis Mamsaei eura studioque collectum, ubi multa Pius utpote istarum rerum apprime intelligens curiose perspexiti At eodem
eum convenissent nobiles magno numero seminae, quas cupido ineesserat ponti seli pedis exosculandi, id illis perquam benigne comiterque permisiti Quo facto laetus, uti reor, tot
actis rebus ac lassus domum, quo venerat comitatu, Se retu-liti Reliquum autem diei excipiendis, qui obsequii causa ventitabant nobilibus, aut religiosis viris atque ad pedis osculum admittendis exegiti Die proxime consetuto mensis tertio decimo, post sactum eo praesente sacrum in templo coenobii, Patavium dis Serasum esti Abeuntem ad octo eirciter passuum millia quem Supra nominavi urbis praetor Savorgnanus deducti Dum mutantur equi, ut iam defunctus ossicio missionem petiit, quae cum magna gratiarum actione est praebita: perrexitque dein Pontifex Vicentiam usque progredi, ubi nonnihil immorandum censuit, quippe in ume praeelara et ab aedifici
rum structura ornatuque visenda. Libentius ut moraretur e
fecit occursus episcopi Ludoviei Gabrielii et praetoris urbani Zachariae Mauroeeni ac totius vicentinae nobilitatis, quae guum testari in eum obsequium pedis Oseulo gestiebat. Quis
97쪽
hus eum acrederet rebus mira vis advenarum, qui hue ex omni eireum regione sola spe dueti pontificiae benedictionis conssuxerant, faciendum sibi duxit, ne sua spe fraudati di se derent. His ergo de causis divertit amplas in aedes Comitis Ierieati idoneo sitas loco, ac conscenso peristylo, inde populo benedixit. Episcopum post haec praetoremque ae ceteram nobilitatem ad oseulum pedis peramanter excepit. His demum eomitantibus speetatum sit theatrum . quod voeant olympicum, ceIebre Pallad i opus, eoque ut dignum erat collaudato iterum se dedit in viam Patavium versus. Et iam eo usque processerat ut millia passuum abesset haud plus duodecim, cum obvios habuit Nicolaum Iustinianum episcopum patavinum et Ludovicum Moeenigum qui praetoris gerebat ea in urbe vices, hisque assectantibus reliquum deinceps viae ita eonfecit, ut eius in urbem ingressus quamdam triumphi
speciem referret. Namque ut omittam motum accolarum vix
credibilem, qui ex omnibus circumiacentis agri pagis atque oppidis in viam consuIarem effuderant sese ac transeunti benedictionem suppliciter implorantes aeclamabant, ut propius ad urbem venit, magnus aeris campani sonitus intermixto tor
mentorum reboatu coeptus est exaudiri, qui Pontifieis adventum nunciabat: nee finis laeti elangoris nisi eum iam ad hospitium pervenerat. Ab urbis porta ad coenobium usque S. I ustinae, ubi paratum illi erat hospitium, praelongo illo viae tractu parietes omnes domorum auleis aut pictis tabulis eleganter ornati eernebantur, senestrae ac porticus dispositis apte luminibus quippe nigri cante iam laeso collucebant. Μiranda in primis aecidit quae pro coenobio iacet immensa area pratum vallis appellat vulgus , quam quidem ita picturis luminibusque adornandam curaverat M0cenigus ut ab appa-
98쪽
COMMENTARIt 97 ratissimo theatro parum disserret. Ne quid demum ad triumphi pompam deesset, transeunte Pontisce perpetuis aeclamationibus omnia perSonuere. Ac tantus erat concursus populi ut equi, ne irruentem ac Sese comprimentem opprimerent. lenta lueedere cogerentur. Cumque interim primae se intenderent tenebrae, iuventi honestioris generis iuvenes vigintiquatuor, qui ex eomposito ardentes e cera laces gestantes manu medium accepere eurrum pontificium, eumque ad destinatum usque coenobium magno suo gaudio deduxere. Sic in interiora eoenobii cubicula introduetus atque ab universa sa- milia quae benedietini est ordinis reverenter exceptus, primas noctis horm per varia colloquia partim inter episcopum et Mocenigum, partim inter Rerronicum et duos quos saepe dixi S. Marci proeuratores absumpsit. Mane pos ero prima Ponti scis eura fuit adire templum lianciscanorum quos couVeuluales vocant, Sacros Antonii Patavini cineres venerari, ibique rem divinam sacere. Illuc itaque nobilissimo Moeenigi curru sex trahentibus equis eum maismo eomitatu deveetus est ornatissimum id erat templum ac populo plenum. Tota religiosorum familia ad fores. Ingredientem laeto cantu excepere symphoniaci illam pleno choro conciuentes antiphonam, mee Sacerdos magnus. Peraet O ad aram Antonii saero, dum linguam eius quae incorrupta servatur curiosius observat ac pie veneratur, iterum auditi qui ex edito continerent illud, o limsua benedieta. At si quidem erant ex honorat iore civium ordine qui pedem pontificium Oseulari percuperent, Pius haere cognita transtulit se vicinum in sodalitium eiusdem Ant nil titulo iusignitum, remque ibi multis benigne permisit. Nee eo contentus, e pronao conspiciendum se praebens populo frequentissimo id ipsum suppliciter exposeenti benedixit. At-
99쪽
que hine eodem subsequente eomitatu venit ad aedem ea-thedralem. Ibi paulum pretabundus eo stitit, tum ante aram maximam, tum etiam ante sepulchrum D. eardinalis Gregorii Barbarici, donee transgressus in saerarium eanonicos primum deinque reliquos eius Gelasiae merieolas ad osen umpedis exoepit. Ab aede eathedrali publicum ad palatium ei vit4tis continuato. itu ventum est. Aula ibi est insanae amplitudinis, nulli tamen patuit nisi nobilitati locus, quippe ubi
deliberatum erat ut omnes ae soli nobiles ad pedis osculum admitterentur. Et nihilominus cum adiacentem in aream i finita vis hominum convenisset, post laetum nobilitati satis. progressus ad podium quod eum in usum suerat Aeganter Ornatum, inde rursum populo benedixit. Ad extremnm ne quod si ea in urbe celebrius praeteriret, publicum in athaeneum maiestatem intulit, eoque humanissimum in modum perlustrato, omnes distiplinarum antecessores saeta pedis ex
seulandi saeuitate laetos ac mire sibi obligatos reliquit. Atque in hae cireuitione magna diei parte consumpta, gratulans s hi quod suae simul pietati ae piis omnium sere eivium votis
quantovis suo labore satisfecisset, ad S. Iustinae se retulit. Dum autem exstendit, sibi oecurrentem ex nee opinato videt Ignatium eardinalem Boneompagnum legatum bononien- Sem. Vir nimirum apprime sagax ac rerum usu limatus, quem ego ob singularem eius erga me amorem libenter n mino, huc usque e sua legatione venerat, tum ut suo se
adiungeret Principi eiusque dei neeps enitum ae comitatum augeret, tum etiam, uti reor, invitatu amici et amnis sui Ah dii Rermniei, qui sororem eius in matrimonio habebat eoque utehatur familiarissime. Vt ut sit, Boncompagnum Pontifex
100쪽
iarius vidit, mrerque ipsum et Bezzonicum fere reliquam eius diei partem exegiti At sequenti die, mensis decima quinta , cum ad urbem Venetorum primipem medio in salo positam directum esset iter, ad iter novi generis non turru sed navigio laetendum se actinxiti Atque tuitio quidem , ut diem quemque auspi- eari a religione solitus, descendit in templum S. Iustinae aesacrificium praesente se fieri iussit. Tum ad Iledoacum su-vium cum omni suo comitatu, sequentibus aliis longo ordi- e turribus ac tota aere campano perstrepente urbe, veniti Dromon ibi erat ad amnis ripam nobilis, in usum Pontificis ab urbe submissus. In eum prior intravit ipse, eodemque duo quos saepe dixi S. Marci procuratores et Nocenigus itemque duo apostolici nuntii Garampus et Ranuccius praeter Marmecium et Conteminium recepti sunt. Reliqui de eomitatu per alia minoris larmae navigia distributi. Et continuo classis seeundo amne vehi coepta. At oecurrentibus subinde repagulis, de quibus antea dixisse memini, crebrae fiebant procedenti morae, quibus alii atque alii ad venerandum Pontisseem utebantur. Ut ventum ad Dolum, oppidum dioeeeseos patavinae limitaneum, Oecurrit Iustinianus episeopus, qui huc Rnteverterat, ut cum Pontifice supremum salutationis ossicium explereti Ut ventum ad Miram, quousque praetoris patavini iurisdictio protenditur, assurgens Moeenigus veniam retrocedendi petiit, eui eum magno verborum honore reSPJnsum est. Ad Moren ranum obviam processit Venetiarum patriarcha Ioannettus, utque in loco suae dioeeeseos testatam Ponti fiet Maximo suam venerationem et obedientiam voluit. Ad Fusinum denique, ubi se in aestuarium Medoaeus exonerat, inventi diversis lintribus magno numero episcopi di-