장음표시 사용
81쪽
tes dicerem, Verendum mihi esset, ne plus admirationis habi purum esset, quam fidei. Sed &aptiGoOStiloquor, quibus exploratae penitus sunt rei ab eo gestae immortales, amplissimaeque: &in eo versamur loco, in quo Parietes ipsit, Tanti . Pontificis monumenta, Posteritatis felicitati sacras disertis coloribus exprimentes, locupletio, PROPO- simi aderunt Testes , quam jure a Nobis SiE
MGO, CULORUM FELICITAS appelletur.
OV m stlix est Populorum conditio,
cum ejusmodi nacti sunt Principem , qui Certum id, ac propositum habeat, populisque palam denunciet, nec Verbo tantum, sed re Ostendat, ad publicam Se felicitatem natum, ad id supra caeteros evectum, & in solio collocatum esse: non secus ac sidera , quae ut Terris luceant, insident Coelos Eo primum die,
quo GREGORIUM ad Orbis Catholici regimen
Omnia publicae felicitatis delegerunt Vota , primam hanc, dignam Principe, dignam Pontifice, dignam GREGORIO vocem edidit: Se in omnibus aliud nihil, quam felicitatem publicam spe -ctaturum. O vocem beatissimam, quae felicitatem Populis futuram nunciavit, futuri Principatus ideam haud obscure adumbravit , Mimaginem verissimam, Divinamque proposuit lDubitavit nemo de Felicitate illa, quam is promitteret Princeps , quem certo scirent , ea quae diceret , velle ; quae Vellet, posse. Immo vero praesentem illico felicitatem omnes in-Vicem gratulabundi sensere. Incipit enim fe-
82쪽
lix esse, qui brevi se futurum putat. Nec Vero mutuas Populorum gratulationes. perturbare potuerunt, Dcccirsantes , ubique Terrarum Ocalat ni tates innumerae. Cum intelligerent omnes , Ma
gno Pontificis animo obices istos, non impedi mentum ad maxima , quae meditabatur , consilia; sed incitamentum esse allaturos: Et quo gravioribus cum difficultatibus conflictandum foret, -Q '
quo major Vis malorum Urgeret; eo majorem
Tanti Uiri laudibus, virtutibusque materiem praeberi , amplioremque sese aperire campum , ad uberiorem bonorum segetem colligendam. Et sane quoties illorum caliginem temporum cum ea comparo serenitate, ac luce, quae GREGORIO imperante, orbi Terrarum affulsit; toties ea subit animum cogitatio: Arcana quadam de stinatione Superum, idcirco tunc temporis ademptam veluti felicitatem; ut eam GREGORIUS, ingenti cum foenore, omnibus in posterum far culis redintegraret. Quod quidem ut liquido constet; revocate in animum, Auditores; Duplex esse Felicitatis genus. Alteram Civilem dixerim, & Humanam; Sacram alteram, atque Divinam. Utramque GREGORIUS , toto pene DIVISIO.
terrarum Orbe prostratam erexit, erectam amplificavit, amplificatam firmaUit. . Et primo quidem Civilem Felicitatem. tri4 Lbus confici existimo: Pacis Tranquillitate, Op ORATIO,lentia Civium, Bonarum Artium cultu. Haec A Menim ubi una consenserint, ibi existit otium cum dignitate, quo nihil unquam felicius Reipublicae 'ta, , ibane fingi quidem a sapientibus potuit. constat.
83쪽
-L Tibi gratulor, Felicissime Pontifex praesen-
Facti rση rem irriim' lloqui videor, qui omnium praesens qμ/μ μ ς, menio ite nculorum ) Tibi ; inquam, gratu lor, quod sincideris in plena, calamitatibus tempora: ut inde innotesceret magis Tuae Uirtutis amplitudo, nostrae Felicitatis cura. Circumspice V orbem , tuo subjectum imperio: Occurret ubique vel amissae desiderium, vel amittendae metus felicitatis. Quid, quod ne ipsam quidem v quam reperies umbram felicitatis , & initium Cum enim Tranquillitas reliquorum sit creatrix, N. - & nutrix honorum; omnia cernes ubique Bellorum, seditionumque, Vel tumultibus, vel su-Qgam sit spicionibus perturbata. Aspice Hispaniam Bel- μ p rtη 'gicis turbis incertam; Lusitaniam clade Princi-- pis inflammatam; Poloniam de novo Rege sollicitam, & in partes Religionis causa distracta Aspice , Angliam, ob Reginae scelus, in honos furentem; Germaniam novis in dies tumultibus, acribusque Haereticorum odiis convulsam; Galliam discordem, & utrique pariter timentem, . Regno, & Religioni. Ipsam denique aspice Re- lihionis sedem, Italiam, qua Principum factionibus, qua suspicionibus, nec Sibi fatis, nec Romano Pontifici fidentem. O temporum perturbationem tristissimam l Quis in his dissidiis, erroribus, miseriis aliquem felicitati revocandae locum esse puteit Quem non oppressisset haec rerum moles, quae GREGORII animum, omnibus dissicultatibus celsiorem erexit id am infelicium temporum conditionem si-
πύρ' M GREGORIUS felicitati vertit: quod inde Po-
84쪽
pulos facere feliciores posset, veteris- Compara- . tione calamitatis. In spem itaque praesentioris felicitatis: assurgens, quod voce illa in i divineri vne instinctu prolata, spoponderat. omnes eo chraS, cogitationesque convertit, ut Orbi Catholiaco Tranquillitatem ubique tutissimam compar ret. Jam Oratoribus . sapientissimis ad Princia
pes missis, jam plenis sapientia,& senevolentia
litteris; modo Authoritate, modo consilio usus, tot ubique Terrarum perturbationes composuit tandem. Immovero composuit statim. Statim Melitensium Equitum acies, fraterna mox ruitu- celeriter. ras in vulnera, ad Pacis foedera revocavit. Statim civilia Ligurum incendia, nec suis obruenda fluctibus , Pacis aura restinxit. Statim Polonum cum SVeco, cum Mosco Germanum, d tis in foedera dextris, . conciliavit. Statim . Sed quid in immensum excurro per singula Si tim omnes armorum motus, furoresque compescuit , omniumque animos ad publicam tranquirulitatem inflexit.
Quid hic prius, GREGORI , quid in Te ister.
potissimum mirer 3 Eamne Divinam plane Sapientiam, quae involutas adeo rerum ambages expliacavit; quae tot Principum animos ad concordiam inclinavit, e bello ad pacem, e tumultu ad otium traduxit Z An celeritatem, qua tot pro cellas ita repente sedasti; ut improvisia quies memoriam pristinae tempestatis prope obliteraret Illamne potius mirer amplitudinem mentis, quae res innumeras, gravissim que complexa, non
modo nullis premi angustiis potuit; sed ne O
85쪽
cupari quidem: Adeo, ut, cum de Orbis uni- Versi. tranquillitate cogitares, nihil de mentis Irarx auissitate , ac pace deperderes; priVatorum interea causis, atque emolumentis incumberes; δc qui tantus in maximis eras, totus esse in minimis; videreris 3 Immovero perinde ac si tantae magnitudinem mentis jam non caperet Orbis . . ., Terrarum; alios sibi quaerens Orbes, in Coelum Kalenda- usque se contulit: & exortam ibi quandam verium a luti . seditionem astrorum , & perturbationem GRfHO temporum stabili lege composuit.
illum Macte his animis, GREGORI, & quam
coepisti mortalibus parere, felicitatem absolve Magnum est, ac Divinum, quod Tranquillitatem Orbi Catholico comparaveris: quod CC lo, & Saeculis suam etiam tranquillitatem, & ordinem restitueris. Sed non adhuc factum est satis Populorum votis, Saeculorum Felicitati, Tuaeque vel Virtuti, vel gloriae. Pario feliciter otio, nunc Tibi de Dignitate ipsa cogitandum est: Augendae opes: sublevandae Pauperum calamita- . . tes: consulendum Reipublicae commodis: Revocandus Bonarum Artium cultus; ut Orbis Terrarum ea, cujus Author es, tranquillitate honeste frui, ac suaviter possit.
ria Oxium, mi ejus Liberalitas Principis, quae omnium praevertit vota. Vix electum Pontificem novimus, cui GRε- statim Beneficentissimum, ac pene prodigum ζQR sensimus Ea ipsa die triginta aureorum mitis h. p., distribui in Pauperes jussit: Uenturaene dixe i ιλ rim semina, an praesentis fructus felicitatisὶ Ne-
86쪽
fas duxit, prius Principem, quam liberalem deprehendi; & felicitatem prius spondere, qUam dare. Pulcrum est, ac Tuum, GREGORI, quod Principatus initio, non modo a Populo tributa non exigis, sed ipse Populo liberaliter donas. Pulchrius tamen, quod morem istum constanter sequutus, perpetuo largitionum usu, Liberalitatem Principis Pauperibus
quodammodo feceris Vectigalem. Haec enim In Paupe-
est Beneficiorum conditio: ut vectigalium more res, excipiantur, cum statis temporibus conferuntur. Aliorum hoc Principum fuerit, aliena munera in tributa convertere. Sua GREGORIUS mu- .nera referri in rationes Pauperum jussit; ut tributorum in morem Pauperibus penderentur. Et quibus ἀ- quidem quam digna, quae solvantur a Principestribuit Tributa: Vicies centena, & quadringenta aureo qqqqrum millia in Pauperes erogata 1 Liberalitatem Q - 'istam immortalitati consecraturus Senatus Romanus, marmoreum in Capitolio GREGORIO simulacrum erexit, hac inscriptum Epigrapher
Bene est, Roma, quod Jovis Occupat in Capitolio locum Liberalissimus Princeps, quem melius Antiquitas appellasset Iovem. Olim Jovis appellationem, & existimationem Divinitatis mortali fecerat, juvare, & prodesse mortalibus: Quod nihil tam Divinum putaretur; quam beneficia hominibus elargiri. An non potiori jure apud antiquos illos Divinitatis dispensatores prodigos , parem fecisset GREGORIO existimatio- nem, ac nomen , addita studio adjuvandi mo
87쪽
tales, praecipua sublevandi pauperes cura 3 Nullum enim. Beneficentiae genus Divinius , quam quod nulla spe redimendi, in egenos impenditur. Et sane quam accurate, ' ac sollicite occurrere calamitatibus pauperum studuit 3 Xenodochia se quenter invisere, ac ditare: Dotem Virginibus, Peregrinis alimenta largiri: perenni quodam con-Sape sau giario pauperes recreare. Quid etiam , quod θὴς η saepe Munificentiam suam per Urbem circumferens, suis Ipse manibus, densatis pauperum gregibus, stipem multiplicem singulis largiebatur 3 Quale spectaculum, Roma, cum Principem tuum , Moderatorem Orbis Terrarum , immistum cerneres pauperum turbae, occursantis Populi impetu huc, illuc abreptum , nequidquam raetoriana obluctante Custodia: Dum interim mitissimus Princeps vim populi pati gauderet; quam oblitus Pontificiae dignitatis amor, & blande protervus inferreti O noVum, ac triumphale spectaculum, ubi Liberalitas Principis de Sua ipsius Majestate triumphati Quamvis nihil hoc facto Tanti Principis Majestati detractum, quae ad summum Dignitatis, Virtutis, Gloriaeque fastigium evecta, hoc uno tandem augeri poterat modo: si se ipsam demitteret, & ad aliena incommoda sublevanda deprimeret. Dei plane
mos est, ut liberalitatem exerceat, suam qu dammodo negligere Majestatem. In omnes: Sed parum adhuc ista sunt Munificentiae Tute, crabui quae omni beneficiorum genere, omne morta--oim lium genus, omniaque in posterum saecula com-ε ' plecti debet. Quod enim unquam non ad utis
88쪽
litatem tantum, sed ad dignitatem Reipublicae emptari . commodum potuit, quo Ron, illic munificentissimili Princeph .raveritὶ Quid memorem additra Vaticanis m)lbus moles, Vibratas . salientibus aquas, suspensos canalibus Fontes, deciduos e fontibus Fluvios
junctum pontibus Tyberim, stratas in salebros & praerupto. solo Vias, restituta Templa erect/Coenobia, ornata Sacella, imposita Quirini col- ,' libus Pontificii adyti veneranda Sacraria, Horrea propulsandae penuriae ad Esquilias collocata Haec, aliaque innumera , tot locis diffusa , Pontificiae Beneficentiae Monumenta ingentis illius an mi imaginem praeferunt, qui ad omnia humana,
vel ornamenta, vel commoda paratum semper, accinctumque se praebuit. Eam enim Magnifi-mmmetata centiam, ac stabilitatem ostentant; ut satis in libui. tuentibus constet, . aeternitati sacra, aetexnitatem esse aequatura. . Nullum ergo faeculum , Pontifex optime , expers erit Liberalitatis Tuae: ut nullum fuit hominum genus , nulla tam remota, ac odissita Natio, ad j quam non aliqua Tuae liberalit iis portio pervenerit. Non enim unius Italiae, aut Europae finibus claudi se passa est Luberalitas Tua, sed more Solis, omnia perlustrantis, ditantisque, Asiam, Africam , AmericanOS-que tractus beneficiiS implevit. . . . Divinam . han C Beneficentiam Tuam non faudientes modo , & legentes, sed stiismet oculis. intuentes Posteri, quod nos ipsi facimus, incredibili quodam erga Te amore, .& admirati ne . rapientur. Sed quanto stupore perculsos V M de
89쪽
dere videor: cum intelligent, quod omnibus d disti, nemini ereptumii Constat enim .illud. v. dotissimum , nullum a GREGUUM impositum Populis vectigal, plurima veto , & magni proventus remissa: neque ullum pastus est Populi onus, nisi quod ad publicam felicitatem sp
stans, non inter onera esset, sed inter munera χη compurandum. Utrumque Liberalitatis Tuae:
Vel quod onerosa Populo Tributa dis lueris; vel quod aliqua esse permiseris , ad pensitantes
ipsos foenore multiplici reversura. Omnibus e locupletatis , unus pauperior factus est Prin- ceps At ne Ipse quidem. Non est exhausta, non imminuta opibus ejus Liberalitas Prin- Cipis, quae reliquos omnes ditavit. Immovero AErarium Erarium ipsum Pontificium plurimo alieno aere ipsum di- , liberavit: & quod mirum est magis, annuo im' super centum millium aureorum redditu auxit. . Haerebunt ad haec admirabundi invicem Posteri, rogantes mutuo: Qui fieri tandem potuerit; ut tot tantisque opibus in omnium utilitatem profusis, remissis Populo vectigalium proventibus; adhuc tamen aerarium ditaveris: Cum reliqui Principes, etsi multa a Populo exigant, pauca distribuant, deesse tamen sibi plurima sentiant 3 Intelligant tamen, vertendum id miraculo sua indu- sapientiae, & Frugalitatis Tuae. ' Sapientiae quidem, quae ferrifodinis inventis, abstersis exsiccatisque Paludibus, aliisque id genus artibus, naturam ipsam sibi vectigal m fecit: Illi pensanda imposuit Tributa Populorum , & distribuenda faeculis dona. Nec dictu absonum puto, N
90쪽
turam ipsam rerum, in certamen veluti Tibera litatis adductam . quas gremio condi diviti ssponte sua largissime profudisse, implevisse V subertate multiplici: ut tantae. Liberalitatis maye disteriem sussiceret; & dispensanda mortalibus, ta- Culisque Omnibus munera GREGORIO Parenti optimo stippeditaret. P Tribuendum praeterea Frugalitati Tuae, GRE- FratGORI, quae omnem luxus materiem, quae infi-ιirare, nita propemodum solet esse Principibus, in Liberalitatis materiem convertit. Sed non ingens tantum Liberalitatis fructus in mortales omnes ex hac Parsimonia profluxit. Frugalitate etiam cujus exem ista impositus est alienis cupiditatibus pudor quiq
Pulsa indigentia , quam immodica cupiditas parit. Σπ
Cum enim ad mores Principis componamur omnes ; quis auderet remotorum littorum pisces, Peregrini aeris volucres, alieni temporis flores optare ; cum videret Principem suum, Terrarum , hominumque Dominum, parce contenteisque Viventem, modico, & Vulgari cibo jejunia longa solantem λImmodicis itaque cupiditatibus demptis fe-ae νωλδε cisti Posteris dubitandi locum: Tene liberalem omnes dia magis Liberalitate ipsa ; an Frugalitate praestiteris. Enimvero haud satis scio, magisne ille divites faciat, qui opes cupientibus donat, an qui cupiditates ipsas imminuit. Cum enim opeS, non secus ac addita igni materies, cupiditatis immodicae flammas non extinguant, sed augeant: quo plures Opes suppedites; eo cupidiores interdum, a miseriores facis: plura sussiciens