장음표시 사용
341쪽
sunt, hςc deprsenti distinctionestis, quampaticis enodatam verbis habetis.
Lectio CXIIII. VT hominis vita panis,staqua, quae componi vi eiurexa, π φιa, si asi aqua vivamus, ita contemplativi vita dubitatio est, dubitationis resolutio. Quapropter , nesicco pertransire pede Tideamur uelle ea, qua intextu a Magistro tadia fuere , duo in proenti perpolabra proponemus quoita, quorumpi imum erit. Vtrum mala Deus cognoscat. ALterum. Utrum creaturae sint in Deo. Circaprimu negative argumunt quidam,m primo sic. Intellectus in actu semper existenspriuationem minime cognoscit,ut habetur tertio de anima, at intellectus diuinus semper est in actu: igitur malum, ut ea priuatio cisiς-dam cognoscit minime. Confirmaripotest id, quod Aximus nane nunc exemplo asin v tisius, uel auditus d sumpto, qui si siue rforent in actu, ne silentium pe) ciperet auditus, nec tenebras visus: ergo eodem modo est circa intellectum: quare,oec. I lterius arguitur. Omnis cognitio, vel ill rerum causa, vel a rebus e fata, sed Dei mentia nec malorum altem culpa causi est, nec cam via ab eis: igitur, oec. Domum, intellectam in intelligente est, sumatum in Deo non est: ix tur nec intellectum ab eo. In opposiitim se habet illud li b. Ai. sie nouit bominam Vanitatem, vLd ns iniquitare eorum, nonne considera: f in P almo,Dilicta
342쪽
mea non sunt a te ab condita. Circa quςstionem hane tria conspderanda occurrunt , primum distinctionem communem scientia Dei reθicit. Alici tim pertinet ad illud, in quo modi'rni ces concordant. Postremu ad illud, in quo quida disio, dant inquirentes qui it verius. Quo adprimu ,sciendum est, qJ quamuisscientia Dei mnasit secundum rem, tribus tamen solet accipi modis: nam dicitur scientia simplicis notitia visionis 'probationis, sid diaeetis, quide scientia plicis notitia i Re pondeiar, qJ est illa, qua Deus sit ola, qua siunt, fuerunt,m erunt, υelpos b. bibasunt secundum infinitar e divina potentia: scientiatierὸ usi s dicitur eadem lentia, inquantum eorum est Iussunt fecundum aliquam distorentiam leporissolum, qua pro tanto dicitui sciemia visum quia apud nos ea, qua videntur, havent coe distinatim exrra etiadcntem, propter quod ea,qua a Deo prodeunt in se proprio, quod habent insua natura prςter esse, quod habini in Deo, tanquam in causa dic utorpertinere ad visionis ientiam. Approbation s vero scientia dicitur eorum, in quibus diuina voluntas sibi complacet, o hςcsunt bona, oe mala pςna, quatenus fortiuntur ratione boni moralis. Per oppositu verὸ mala nescire dicitur, dico mala culpae, eo quia ea tanquam a Iua bonitate discordantia reprobat. Sι ergoqusio intelligatur de malis culpae, deficientia approbationis, patet, quod Deus mala culpae nescit, quia ea non approbat, sied r probat, oe punit. Quotum ad secundum,sciendum est, quod moderni oes concedunt,Deum cognsere malum, cuius ratio est,quia partes uniuersi cognoscit, ρο ear si habitudines, is inter uniuεrs partes talis est habitudo, qhod generatio vn us est corruptio ab rius, in
343쪽
terim; in corruptione aut malum cosi iis pςnae, quo ad animata,es malum naturae,quo ad OD; quςdam et alia partes uniuersi deficere clossunt a rectitudine rationis, in quo malum culpa consistit: ergo Deus cognoscit,ac intuetur omne malum, natura ,pςης ν culpae.
si ramum ad tertium, in quo quidam discordant, sciendum est, lide mali cognitione per bonum est duplex opinio, quidam enim volunt,ql Deus malu cognoscat per speciem boni, non cuiuscunq; boni,sed tantum boni, q priuat. Ut visit de hac opinione, nihil refert, aut saltem parum curandum est. Soluamus nos itaq; a menta adduEL, ex quibus, quid tenendusit, patcbitDicitur ergo adprimum, quod Deus malum approbando minime cognoscit, at
puniendosic. Adsecundum argumentumpotest dici, ql quamuis Deus non fit causa mali eulpae, est tamen cause mali pςna, hoe ad mali cognitionem sitificii. Ad ultimum resspondetur,qu)dosi De9s nonprςhabeat in se malum, ob id non sequitur, quin illud
cognoscere valeat: nam rasio cognoscendi, tam bona,quam mala,
es diuina essentia, proxima tamen ratio covo cendi mala ,sint bona creata, quae per mala priuantur, mhςc de primo segmento de duobus a me propositis. si itur issiper, num sint in Deo creatura. Videtur prima Ironte, quod non e nam si in Deo essent, aut hoc essetperfluas essentias, aut per similitudines, non per esse ita ias, ga quicquid est in Deo,dicitur ab ςterno in ipso, essentis aut rerum non sunt sterna: igitur, eisc. Nec persuas similitud nes,quia q/ est in aliquo secundum siuaesimilitudinem tantum, in
illo propriam min:me buboni operationem, at res in Deo proprias habent olerationes, iuxta illud aliuam xvii. In ipso vivimus,m
344쪽
uemur, resumus: ergo. Anselmus in oppositum se tenet Monologion xxxvi. dum ait, quὸd res verius siunt in Deo, quam inse ipsis: ergo. Pro veritate cognsenda duo sunt iucenda, cu primo, quod ces ressunt in Deo, alterum est de modo, quo sunt in eo.Quantom ad primum,quid de rebus creatis fit dicendum,patet, mi enim ab aliqua dicuntur procedere casis, et Iot dici p aliqualiter pexistant in ea, potate sali e ci virtute,at OA creatura a Deo procedunt: igitur,oe c. Insiuper sciendum est, ql res creata dupliciter cosiderari hy, uno modo secubu i se siuu ormale, cir natura
proprij generis,alio modo sicundu esse uirtuale uae cars secundaqJ aliqualiter prςe xistunt in siua causa. Si vero res creata primo modo confiderctur,si sin Deo esse dicitur, quoniam est in Dei scienti 'potentiasd non in Dei essentia, cuius ratio est, quia creatina sic cosiderata, cu non fit idem, qJ Deus,Jolum se habere
pol ad Deil in habitudine obiet ii terminantis eius operatronem, σnon in halituae ne identitatis. Verum, quia hoc nomen Deus lup-posi sisignificat, cuius est agere cientia vero, O potentia finis cani principia actionube extendentium ad creaturas re, Tel ratione, ideo creatura dicis A Use in Deo, m in eius scientia oe potentia,eὸ quia Deussicit eam,vel pol producere eam vel producta dest uere. Essentia vero nihil importat per riste tu ad creaturas,
quiasicut a posse dicitur potentia, cir a stires i. ntia, sic ab coe di- 1la ess effinita, unde sicuti aliqua in Deo coe dicuntur potentia, quia Deus pol illa, oe in Dei sicientia, quia Deus sicit illa. Ita in Dei essentia dicipossunt, quia Deus est illa, vel qui ubsistunt in illa. st erum quia Deus nonse habet ad creaturam in habitudine
345쪽
id nutatis, neque sicundum essentiam, neq; sicundum naturalem extentiam, ideo dici nonpot, quὀd res sio consideratasi re in Dei essentia sieruando locutionis proprietatem, licet D i essentia non sit aliud, quam siua potentia, vel scientia. His ita prςmissis, argum nto formato siuperius ita re pondeLmus dicentes, res crearas in Dro sse per siuas /ssentias non formaliter, nec per identitate,sed
obu liue tantum, quoniam ubsunt diuinaepotentiae, nec non siclemnae, cir boc modosiunt perna, quia-ςternoscitae,=possibiles. Hoc etiam modo vivimus, in ipso movemur, c 7 siumus in ipso, Ut in conseruante, a fluo inostrum vivere, esse, σoperarι. Iusquenit ,num res creatae omnes,vel aliqua in Deoiniper si is militudines, patcbit. Et b satis.
AN IN DEO SlNT CONCEDENDAE IDEAT
Lectio C X V. DTo vobis in besterno sermone meo notatu digna en dabam , duo quoq; alia desiderio sciendi asse ius vobis
hodie proponam: quorum primum pertinebit ad Ideas, aterum vero ad Idearum pluralitatem. Quantum ad primum, solet queri. Utrum in De int concedenda Idcae. Hic pro parte desti uctiva consueuerunt quidam in hunc modum primo ratiocianari. Si I deae essent in Deo ponendae, hoc pro tanto sit,ut forent principium essendi, vel cognoscendi, at dic t non potest, quod sint cognoste' di principium, quoniam per idem c oscit se Deus, σώia , sed no cognoscit seper ideam: ergo nec aba: neq; debet dici,
346쪽
quo sint principium essendi, quia cu Deassu causa creaturarum, per inteliedium, Ideae nequaria poterunt esse principium essendi
creatura, nisi i cogno cendi principium: quare, die . Pr terea arguitur per A . ita direntem: melius, ac perfectius res cognosci
per siuas essentias, quamper iassimilitudines, sed Deus res perfectissime cognoscit: igitur eas cognoscit persas essentiasproprias, non per Ideas, quae siunt siusdam rerum simillitudines. In contrarium alibisi habet D. Aug. dicens, quὸd tanta est vis in Ideis,
mi sine his intellectis sapiens esse nemo possit; constat asit Deum
sapienissimum esse: quare, me. Pro clusit igitur determinati ne tria consideranda erunt,'primo, quidper Ideam intelligendumst. Deinde num Idraefint in Deo ponendae. Prςterea , cizo modo e habeant ad intellecitum diuissim, nec non ad afctum intelligendi. Quantum ad primum, sic Aug. ait , quὸ Ui idea de verbo ad verbum transferatur,tunc apud nosforma,vel Jecies dicetur. Si acro ratio dicatur, hoc non erit condam nominis proprietate: molentes igitur Ideam araere proprie, dicemus, quo itforma intellectualis, ad cuiuysimilitudinem aliquidproducibile ea. DI nifus Cap. v. de diuinis nominibus, Ideas appellat exemplaria,
exemplar asit id cli, ad cuius similitudinem aliquidst, vel es fa- libue, quare ex bis de facili est colligere, qui t Idea: nam est
forma ,sue ratio ad cu Diutudinem agens per arrem aliquid Iot producere. Hincsecundum apparet, quod Ideaesunt in Deo, proprijs e. m Deus,ut est artifex Tniuersalis, res producit per ariem, mintelle bim, habet igitur penes si rer si rationes,quai cognosiit, . iuxta quas res P ducit, has aut Ideas vocamus: U 1 ergo,
347쪽
Hoc idem confirmari pol , quod Ide mi oprissimex esse ipsarion rerum, res enim quasi sex moAs habent esse, o modo inpotentia materiae, alio modo in fise fis agentibus naturalibus, Unumquodq; enimprςexstit ahqraliter in omnibussiciis causis, ex quibus, vel a quibus educitur, Telpessue, vel a hue. Tertio modo res habent esse in se ipsis, cui
productasunt. 'arto modo habent eseis intellectu nostro, an, ma enim nostra es quodamodo oiaper Arist. in libris de anima. Quinto habent esse in intellectu motorum orbium, quoniam opus naturae est opus intelligentiae. Sexto modo habens esse in intello Eu entis primi, Deus enim per intelle tum suum est causa οἴ-entium, quo modo ueςponuntur in Deo. De modo vero, quo se habeant IdG ad intelle diuinum, variς sunt opiniones, quas erutati,utilitati; inseruiens missa acto, Tnacu Aug. dico, quo ucς, nonsunt causa, vel principium producendi creaturas,
tantum Ideς rerurationessunt secundum quas oriri,Minterire dicitur omne, quod oritur, ρ π interi stratis rarispotest esciσea creatura, ut a Deo ςcognita , fatalem Deus producit cremturam, qualem pr concepit producere. Si vero velitis concedere,
Ideam quandoq; esse principium ,seu causam remotam rei productae in arrifice, id minime re puam. Se habet ergo Idea ad intellectum diuinum, ut obiectum raprsntans resproducibiles, non ut
'ebisi primum, scuti est essentia diuina re pectu intellectus
diuini. His itaq;prmissis, primo resspondere argumento in hunc modum audeo Acendo , quodin Deo non ponuntur ueς , visne principium cognoscendi, quia Idea vel est ipsemet res cognita, quae
348쪽
LECTIONES LIB. PRIMI. 3o' est exemplar sui ipsius ut fenda, oe tunc non est principium
cognoscend ed bene ipsum cognitum non incipale, Ufecundarium, mel est essentia diuina, ut imitabilis a creatura: non ergo Idea potest poni principium cognoscendi, η ec producendi, niter modum exemplaris, ad quod artifex inlliciens operatur. ndelicet Deus per essentia uam cognoscat se, e Palia, non tamen per Ideam , sed tantum alia. Adsecundum argumentum aeritur , non esse ad propositum: nam Deus non cognoscit per essentias rerum, cum illa non sint ab Gemo, licet c ita ab perno, nec etiam eas
cognoscit per proprias similitudines , sidui es causea enum. Ethge de primo dubio. Cisritur fecundo. Utrum in Deo pluralitas
Idearumst concedenda.d thiprimo asteritu videtur, quod non, nam ut Idea relative dicitur ad Idearum, ita scientia dicetur relative ad scibile. At Dei scientia una est: ergo una Idea in Deo, quamuisse: plura ideata. Pr erea si in Deo Idearumpti raditas esset admittenda, vel hoc esset exparte diuina fientiae,vel
exparte creaturarum, at nullum horum admittendum: ergo,σα
2 inor quo au virunq; declaratur: nam una est essentia diuina, siumme una: non ergo Idearum pluralitas ex parte diuinae essentireponenda, nec ex parte creaturarum, quia ut res in quales,
ita Idearu inςqualitas esset diceda,sed hocsubterfugimus: igitur,oc.Idest neq; illud dicere debemus. In oppositu si habet D. Aug. ubi de Ideis spluraliter enim loquitur dei V: ergo. Pro intelle-ZIu huius quotionis duo norare aebei is,'primo. Utrumplures in Deo sint admittenda Idea. Insuper, utrum pertineant ad θα laciam csitionem, vel priaticam. Circa primum est cien-
349쪽
dum, quod Idea res creabilis dici intellecta, quae imitalitien a si ipsa, ut effia,etes essentia diuina, ut imitabilis es ahqua liter a creatura. Siprimo modo vocetur Idea, claram,dilucidum meo non manissum, plores in Deo Ideas dari, quia res plures creabilessunt . Deo ab pereo intellectς, oe ita sunt in Deo chiective, sicundam quem modum Idcς pertinent ad intellectum.Si vero Idea secundo modo sitimatur pro diuina fientia imitabili aereatura in Deo proprie loquendo, una erit Idea ponenda aiore rerum rei'ediusplures non negentur. Quantum vero ad secundi ,
paucis dicitur, quod Ideς perse, oe simpliciter considera ςpert
nent ad rationem, vel cogηition practicam, cr ratio assi maturenam ut es in habitibus ,scsuo modo debet sis in actibus 7 At inhabilibuscientiasimpliciter videtur dici practica ', vel spe LM tiua ex natu rascibilis: ergo non secus erit circa actualem constam rationem ipsius Dei dicendasimplicito , vellieculativa, vespia Elica, ex natura cogniti ecundum quid ailr, ides ex intentioneficientis, vel considerantis. At quia consideratio, qua Deus Ideo per se considerat de regulis operabilibus, est a Deo, quia Idea puexemplar, ad quod in jiciens artifex operatur, quς consideriario perse erit,ePyractica, sicundum quid vero Jeculativa, inquan tum Deus considerat Ideas aliquorum operabilium, quς non intemdit operari, seu producere, vel quia uni iam producia, vel quia erabeneplacitosuo, non vult ea producero: ex quibus defacili linio primi argumenti pol deduci ini di xerimus, quod nos proprie non loquimur dicetes plures in Deo esse Ideas, lumentes tamen Iderio
pro essentia diuina imitabili a creatura , sed um, qυntplurec
350쪽
LECTIONES LIB. PRIMI. 3Irrariones Idea es. Ad secundum argumentu dici por, inconueninis minime esse inςauales Ideas esse pro vi Idea flunt res ipse ineteli Liae, nec ob id aliqua inςqualia equitur in Deosubieritiue, edis cundum rem,sed tantum obie Ilae, Gecun tam rationem, quod non videtur assurdum. Et hςc satis.
QUIBUS MODIS DICATUR DEUS ESSE
υ , t Distinctio XXXVII. .u ' . Lectio CXVI. Satis abunde bactenus docuimus, quomodo res in Deo esse
dicuntur: Nunc ex consequentis eculandum erit, quo modo Deus in rebus esse dicatur. Distinctio bςc in tria usium pari potest segmenta, in quorum primo modi veri declarantur, quibus Deus habeat esse in rebus, in altero in ordine secundo emcluduntur non veri e asi modi, quibus Deus in rebus non dic tur esse. Tertio,'ultimo exurratur, qualiter Deus de nouo incipiat qle, nec non desinat coe in ipsis creasinis.serantum adpriamum, arbitror, vos scire covoscereae, Deum ese in o bus creaturisprsentialiter, potentialiter, mesentialiter, insolis tamen iustis, tanqua in propria habitatione; Deus enim, vel est in rebus omnibus communiter, vel f ecialiter. Si primo modo, ecce pr sentialiter,potentialiter, π esentialiter in omn:bus,ut diximo, rebus inuenitur , sicilicet in omni natura,stes sentia ,sinesui dia Ipsitione. In ba locosnesui circumscriptione. In omni tempore,