장음표시 사용
361쪽
euenit digitur nullumsuturi eotingens e citum a Deo.Minor visu pedia scprobari potest exemplo desiumpto a Sorte , qui cras possit currere,oe velit currere,iunc vel nece seriὸ curret, aut erit possibili,eum non currere, sinecessario curret, habetur intentum inon necessario dpossibilesit ea non currere onatur tunc in se,
qui ecudu Aris Regulam,posibili posito in esse,nullum sequitur impossibile,sed Deus scit, quod curret,stpot non currere: Dei ergoscientia videtur falli, quod est impossibile: quare, Gripterea ous conditionalis, cuius antecedens necessarium est, e Ir comsequentia necessaria, ipsum quoq; necessarium est consiquens, athge est qu a condit lanatis,s Deus prς ciuit B.fore, B. erit curus
antecedens necessarium es , tum quia pernum, cum et, quiap teritum, σ consiequentia necessariae verum quia consequemis oppositum minime flat cum antecedente: igitur consequens est neces sarium, eodem modo de quolibet futuro contingente possemus amguere in hunc modu ex maiori de necessario, cor minori de in esse, ubi videtvrsequi conclusio de necessario, ut habetur primo Pri rumo ita omnescitum a Deo necessario erit verum,sed more est sicitum a Deo: igitur necessario verum est, quod D. erit, sic idem, qd prius. In oppestum videtur esse dicendum,quoniam, qua ab agente Ibero,c bentesiis actus dominium possunt non feri. Si sie: ergo Iani contingenter, sed talium Deus cognitionem habet, cum merita remuneret, π demeritapuniat, mantequam ea fiant, ab perno c scit Deus: igitur futura contingentia, σα Pro solutione quoionis duo nobis consideranda occurrunt, primam est, quid futurum vocamus contingens, quotqψint modi
362쪽
contingentis futuri. Alterum est de modo cognoscendi romisgens. si tum M primum. Sciendum est,quὸd antequa rest in actu, secundum esseμε existentis,solum habet esse in suis ea si e mlura dicitur. Causaru vero g adus, siue modus triplex inuenitura nam quςdam in se necessaria flunt, oe in ordine ad suum fiectum ut Coi motus in comparatione ad EA Ues,nec non ad alios fi ctus ex orbium motu necessario euenientes , qui Oectus prςex flentes insuis causis futuri quid sint,sed no contingentes, immo nec serj. 'ςterea aliae dantur cause, quae non siunt necessariae, sestem per comparatione ad Octus, ut eos necessatrio proiacam, immo possent non producere,'ssectus prςexistentes in ea shuiusmodi sunt futuri, edi contingentes,seharu triplex dicitur esse disserentia: nam quςdam ea se contingentes fiunt a uos θαEius, ut Irequenter producendum, nec deficiunt, nisi raro , V .g. quod homo generetur cum pluribus digitis, qua eum quinque, vel eum paucioribus. Harum vero causarum esectus prςexistentes in ipsis causis futuri, caer contingentessunt, licet quida requenter,ctam quidam raro eueniant. Insiver dantur aliae cause nullam de se ad hune essectum producendum determinationem balentes, vel non producendum, si tamen indisserenter habent ad utrunque, ut
libersiarbitrium, .g. Sortespot currere,vel non in rere. Vnde
ris lectus prςexistentes in cano talibus futuri fiunt ad mirumlibet. Et hςe de primosatis. Nuncm remo de modo conroscendi contingens ubi notandum venit, quod contingens, ctr Ρς- libet res alia dupliciter cognoscipol, uno modo in sua causa, Homodo in sua existentia: nam do modo cognosto de Socrate, quod
363쪽
debeat pugnare, quando ipsum at mari video, cin alio modo, dum alitu certare eum υideo. His itaprςmissis, dici pol, idefuturis contingentibus certa non habeatur cognitio , nisi ex causis solum, oeconie tura iter tantum. Deinde dicitur, quod Deus futura contingentia corascit, quantum ad eorum actuatim existentiam, quam temporis processu sunt habitura, non quo ad actualem exta flentiam, ita ut ea acita existere cognoscat, sed ut nunc nunc dixi. Supersunt modo argumenta diluenda, or erisfinis. Dum ergo primo dicebatur, omne sitim de necessitate euenturum, c.HUς
ea falsum loquendo de necessitate absoluta, mi pliciter. Immo sicuisicitum est euenire ,sic eueniet, quare ql scitum est necessario
euenire, necessario eueniet, o quod scitum est euenire contingemter, eueniet contingenter, alioquin Deiscienti alleretur, qο est
absiurdum. Ad illud Arist. dicentis, sponatur in es nullumsequi impossibile, hoc tanquam verum habet concedi ,' tamen ponaturin esse illo modo, quo est possibile, aliter Arist. dictum non esset
verum. Ad sicunaum argumentum, quando dicebatur, ql ohmis eonditionalis, cuius antecedens est necessarium, σ consequentia nec saria, id bal et concedi, si tamen antecedens necessarium sit simpbriter, ita ut ex ipse consequens inferatur. Et qu o dicitur, quod bςc est necessaria, Deus prsciuis B. fore. Dicendum est,qlse,c qi non. Sι enim est nec faria adiundis necesseruis moι, tunc vera erit, V g. sic dicedo : Deuspi sciuit nec pariὸ Bfre,. hςc adhuc duplex est, quiasimodus necessitatis determinet ccia positionem verbi ad subiectum, vera est,c compsi asiub hocsem se s nec parium est, Deaprscire B fore. Adhuc talis necessitas,. i X 3 non
364쪽
Distinctio XXXIX. Lectio CXXII. '
EDocebasuperius Ma stersint. nos modum eo scens,
qualiter Deisicientia se haberet causiliter reflectu rerum creatarum. Nunc consequenter eius costium est de ipsius scientia immutabilitate verba facere. Diuidatur igitur primo de more prsens distinetis in tria puncta. In quorum primo inquiriatur. Nunc Dei scientiapossit augeri. Insiper, Num Deus queat scire, qua modo nescit. Demum dubium cum solutione. Vrantum ad primum supposio, quod Deus unica, oe invariabiliscientia intueatur prsentia omnia,prςterita, atq; futuita, quςrendum est. Num Dei scientia queat augeri, vel minui,m ex consequenti mutari. Pro parte afirmativa videtur posse probari, quὸd P. Nam Deus se e aliquid scire potest, quod nunquam ante sciuit, V. g. Iidium legere, vel mori, qui nunquam ante legit, vel moriebatur, Dum ergo est euidens, quod Dei scientia crementum se per evalet, nec non decrementum. Deinde, nonne hodie aliquid scire potest Deus, quod nunquam postea sciet, si .g. Antonium ire in forum, quem nunquam post hoc stiet iturum' minui ergo Dei atq; mutari eius scienti otes. Ex alio latere rerite perpendenu appa- i
365쪽
rebit Dei scientia oreo immutabilis. Nam nihil aliud est Dei ALentia, quam eius diuina essentia, quae minime variaripot: igitur neq; eiusficientia. Brarepoterit dari inueniri, aliquo ubiectu nscientia Dei, quod prius ei non fuerit ubie tam, cum non fuerit. Prperea pol et dari aliquod ablactum scientia Dei, quo ostea. sibi minime erit subicctum, eo quia deinde esse cessabit, σ non
erit: ob id non video, quo modo ex hoc debeat sequi crementum, vel decrementu, ea variario expi tescientia Dei, cumsic Deis
possit chre, qua nescit, σ nescire, quaesiit. Et hπ pro primo puncto. In subsequentiscundo corascendigratia , num Deuspositscire, quod modo nescit, hac viaprocedemus dicentes, Deum Lentia visionis clicet non ex tempore posse plura scire, qaam scit, atq; pauciora possibile enim est dari aliquod subieriti aiuina βλ- entia, quod prius non fit ibi siιbiectum, Deus er eo aliquid de
nouos repotect ex tempore. Utre 'ondeamus adloc una cum
Agagistro in textu dicevius, Deum scireposse, quod nescit, eis q/non voltposse velle absq; sui mutatione. Unde propositiones istae, qua de ipso Deo solent pronunciari, nisi fano mi eligantur modo, erroris in animo erunt causa nostro; diim ergo dicitur. Deus potycire, quod nescit, consimiles, habent intelui duobus modis,vel coniunctim, vel dissim. Si primo modo ,false sint. Nam ista Deus potest ire,ql nescit, sic intellecta, Deum aliquid ire posse designat, quod nunc minimesiit, vel ante nesiluit. Divisim vero intelle lae verae sunt. Vnde ista Deus scire pol,quod nescit, in isto sensi capta est vera, quia Deum libertatem, nec non potentia ei. sciendi, vel nonsciendi ,sicut ab terno habuit perbelle desta X Γ M.
366쪽
tnat. Omnes ergo res sunt scibiles,'non scibiles loqbendo defientia approbationis,c hςc de sigmentosicundo satis. Postremo
elijcitur loco authoritate Hier.super Abacuc, nid Deus noustiat. omnia, G quo ua non fit olum prouidemia. Posita in hunc modum obiectisne, nunc diluenda. Dum ergo D. Hier. Aeo citato de Dei cientia, nec non eius Puidentia loquitur,non vult dicere,. quod Deus aliquid nesciat sed quo Oscientia non mutatur per temporum momenta, oe quod non Hualiterprouideat rationabilibus, oe irrationabilibus: nam ut videre est, Deus uaprouidentia ad vitam pernam rationabilia ordinat,obrata non odia Uam rationabilium. Et bπsatis.
VTRVM DEUS POSSIT NESCIRE, QUOD
Lectio CXXII. NS sico videar ville pertransire pede, quae dicta si rea Magistro sent. in proxima prperita distinitione,
duo inpresentiaru Pςram primo. Vtrum Deus possit nescire, qua modo scit. Insiper, Nam infinita cognoscere leat. Quantum attinet ad primum pro parte negatia sic a ipotest. Quicunq; scire ualet, quod nescit, vel nescire, qsfrit,eius proculdo,o Hevila adiumentabilis, o minuibilis est d Dei scientia non sese habet: igitur non poteris re, quod nestat, eis nescire, quod scit. Deinde, Deus ab perno ODet possibilia scit, at
367쪽
obliuisti: igitur non potest nescire, quod scit. In oppositum se habeti tid , quod icitur de Deo nesciente Antichristum natum quandoq; cier ipsium natum: ergo videtur, quod quandoq; sciet, ' quod modo nescit. Rursus, Decis sicit Antichristum nasciturum, sed quandoq; nesciet ipsam nascitaru scilicet civando natus o it Deus ergo quandoq; nesciet , qJ modo scit. Ad evidontiam huiusque bonis admodum discitis duo pr*onenda siunt, primum quorum ad actuum diuinorum distinZtioncmllectar, alterum adpropositi declarationem. Circa primum est tendum, quod actus d
uini in triplici consideratione sunt, quidam enim, nec in ea eri rem transieunt materiam, nec aliquem reflectum ad extra dicunt,
V. g. vi actus notisnales, cilicetgignere, 'irare,' lao ad bos astus in Deo non est libertas , vel potentia ad opposita, tales enim actas ad intra in diuinis secundum si,'exsiumma neclitate immutabilitatis ponuntur ,ssunt. Alij dantur actus diuini a Deo lective, 'sunt,s ad extra cognoscunturper creas ras,
V.g. ut creat e, non secus temporales ex tempore Deo conuenientes conceduntur. Demum actus in Deo admittuntur modo intrina
sco se habentes, licet connotent extrinsecum, vel , abitudinem adi res extra obiective, I .g. uelle, eis ire: Deus etenim sicit,l muli non solumst, morum et alia a . Hissic possis , secundo loco propositum declarari habet, deinde βluenda rationes. Dicamus itaque , quod huiusnodi actus confiderari possunt, vel secundum
l id, quod sunt, vel penes re pectum, quem ad obiectum habet. Si primo modo in Deo non est libertas, neq;potentia ad oppositar Inectu taliam actuum: nam nullum intelligere, aut uelle est in
368쪽
Deo, quodpossit, vel potuerit no esse in eo, et depotentia aUoluia. Si vero confiderentur penes relle tum ad obiectum, tunc distinctione opus mite nam duplex datur obie iam,scilicet scientiae, voluntatis diuinae, una eu primum, o principale, ill est essentia diuina,steius Auina bonitas reflectu cuius obiectiin Deo libemtas,uelpotentia ad opposita minime datur; nec id mirum, qui cit
sentiam, σβam diligit bonitatem. Aliud extatsecundarium
obiectumscientia, oe voluntatis diuinae , ut res creata, re 'ectis
auarum duplex est cognitio letipso Deo,una est, qua entium possibilium quidditates apprehendit , altera, qua reru habitudines immeturbecudum compositione,σ diuisionem, estscientia enunciabilium. Hπ adhuc duplex est, unascilicet, qua reή persiolam compositionem, ac diuisionem possibilem apprehenduntur, altera, qua secundum compositionem,m diuisionem non lumpossibilem, sed vi deductam, vel deducendam ad addum pro tempore aliquo,s' bςc est, per quam res esse,velfore cognscitur,*pertinet ad .isionissesentiam,de quapostea ducetur. Crant ergo adprim O secundam cognitionem, Deus nonpotest nescire, q/scit, vel scire, quod nescit.At quantum ad tertiam potieν ratio assignatuae, quia Deus necessario scit non solum essentiam, verum et oia, Paper ipsam reproentantur. Nunc ad solaedas rationes festinemus, deinde erit finis huius primae quςstionis. Dicitur ergo ad primam,
quod a umentatio, e minutio scientia duobus h et considerari modis, ino modo innatum a scientia, alio modo eurisce. Si primo modo loquamur, argumcntum formatum currit, at si fecundo
modo, nullum est: nam re pectuplurium alicuius scientia augeri
369쪽
Acitur,sed non merito diuinaescientia. Ad candana ratiocinium incipot , quod Deus ab ςterno scit ola, quantum ad quidditates, hoc necessario. Insuper dicitusscire ab ςterno res oesfuturas in tempore, qua; minimesit necessariosed absoluie loquendo potuit eas ab perno nescire, hςc de primo gusto, cui, alterum nectitur, dum quςritur. Utru Deus infinita cognoscat.Proparte negatiuasiolent rationes quςdam formari, quarum prima in hunc modumse habet. Ut scientia nostra mensiuratura rebus, ita Dei scientia rerum mensura est ,sed contra infiniti rationem est ese mensiuratum: igitur erit cotra elassem infiniti rationem essescitua meo. Deinde, quicquidscitur,scientia comprehenditur, sied infinitum coprehendi nequit, qui emper est aliquid extrae quare, c. Pro intellectu huius disscultatis de infinito distringuendum erit: nam infinitumsolet quandoq; dici per finis priuationem, is mero duobusumitur modis: uno modo finis est secundum quantitatem, intra quod tota rei quantitas, m extra nihil. Alio modo
dicitur finis generalius, illo cilicet, quod totam rei csentiam im eludit, quo modo is re nitio dicitur. De primo infinito alias siredie recolitis sumus loquuti,proptereaplura nunc de hoc diacere esset inutile. Infinitum aut quantitatis adhuc duplex est ρ-cundum magnitudinem, or multitudinem, iuxta dreplicem quantitatem continuam,s discretam, quorum Utrumq; duobus accipi pol modis, velfecundum aEZumsimpliciter, velfundum actum potetispermixtum , ad bos aut modos habent omnes modi infiniti
reduci proprie accepti, infinitum enim diuisione, vel appositione reducitur ad infinitum secundum multitudinem, oe infinitum in
370쪽
tempore in motu reducuntur ad infinitum secundum magnia rudinem, ad hos ergo modos se sicis clusione deducere. His iusq; positis, nunc ad argumenta res pondendumstprimo ad prim sic, quod Dei sitientia est quidem rerum mensura, quo ad se, σveritatem naturae, sed non mensura quantitativa, quia sic menμ- rasa ebsent infinita essent. Ad alterum argumentumpot dici,cllsiis itum actu esset,a Descientia certe comprehendi posset, nec
ta id finiri posset, gascien infinita est: quare Et hπsaris. VTRVM DIVINAE PROVIDENTIAE
Lectio CXXIIII. Voniam in calce prςdeclarata distinctionis facta fuit
mentio deprouidentia Dei, iccirco in mimum induxi - meu aliquantulum circa hoc morari, ut conostere
valeatis, num omnia diuinae prouidentia subsint.Deinde, I rum prouidentia, farum debeant dici idem. Quotum adprimum, declinantes quidam ad negativam partem ita fantur. Quorum non est prudentia, neq; erit prouidentia, qua pars est prudentiae, at necessariorum minime prudentia est, quae solum en de contingentibus, de quibus est consilium,inelectio, ut patet siexto Ethiacorum. Cum ergo in entibus mulioni necessaria, videtur, quod .lam minime fit prouidentia. Deinde, ad prouidentia pertinet remotio eorum, qua impediunt onis constratione , sed madoc se bab.nt: na a fine impediunt: igitur ad Dei duidentiam pertinet mala