장음표시 사용
351쪽
fine sui mutabilitate. Alio modo siecialiter dicitur insinctis, quos per gratiam inhalitans t eplum siuum ipsis est seciens. His duobus modis addite vos tertium Ipecialissime dictum, quo dicitur Drus se in homine Christo , in quo plenitudo Quinitatis corporaliter habitat per gratiam unionis, ut in libro magis abunde intelligeris tertio. At dicetis, s Deus ect in omnibus rebus, ergo eius diuina naturaposse maculari aliquo modo videbitur, cum in rebus habeat esse immundis,at s recte perpendatis, totum eontinget oppositum, ut enim Iliritus humanus per unionem ipsius adleprosium corpus minime inquinatur, nec sol radiis suis stila attingens desed iurisiue inquinatur , sic nec Deusprsns rebus otias maculatur. Ethge de primo puncto. In cudo modi non veri amouentur, quibus Deus no dicitur esse in rebus, Vcl. diuina natura licet sit in loco, non tamen circumscribitur, vel a loco d finitur,qlparet per hoc,
ia duplex in natura mutatio inuenitur,creatura enim corporalis
loco disinitur, eis circumscribitur, 'iritualis veroseisi Asnitur. Pr erea corporalis creatura p tepus,m locu mouetur; Epiritualis vero p tempus,aut secundu tempus mutaripae fecunis assectiones temporisubiacentes,licet Deo minime conueniat mutatio, nec cimcumseriptio. Vnde de loco adlocum transire, itas, dissiarur, non circumscribatur, hocstiritibus conuenit; at de loco ad locum circumstriptiue transtre eis minime conuenit,=hπ depunctosecundo. In tertio declaratur,quanter Deus incipiat esse de nouo in creaturis, m desinat pariter ese in i Unesui mutatione, V .g. quando res esse demunt,vel quando incipiunt esse. Et hπsatis.
352쪽
LECTIONEs LIB. PRIMI. 3I3 AN DEUS SIT IN OMNIBUS REBUS.
Lectio CXVH. DS more nostro examinaturi prςdeclaratam distinctio
nem duo in prsenti proponemus , oe primo. Vtrum in ossus rebus sit Deus. Deinde, utrum fit ubique. Circa primum, pro parte negativa duobus quis posset instare modis : nam inter causas illasti intrinsecasunt,qua rem inesse comstituunt, ut materia, oe forma, de quibus Arist. libro primo, c, secundo phsica auscultationis. Finis vera,'agens sunt cause extrinseca, ut idem docet Arist. infecundophficorum, at Deus ad creaturas non se habet, ut materia, vel ut forma oed solum ut finis, m agens: igitur Deus non est in rebus Jedportas extra res. Deinde agere in rem prsentem solum limitata, finitςq; casse, siue virtutis esse dicitur,sicut agere aliquo Apposio, at Deus non est virtutis limitatςr igitur non Pr agit .nprsens, sed indistans, , ita non est in omnibus ,sed a quibusdam distans. In oppositum
legere es apud Ioan. xxxii. CHumo' terram ego impleo .' quare, io. Pro determinatione huius negoti, duo nobis confideranda occurrunt,primum est. Utrum Deus fit in Oibus rebus. Alterum
s de modo essendi in eis. Quantum ad primum, quod Deus in omnibus sis rebus, probatur : nam causa fingularis,is immediata actuq; operanssimul est eu uo es tu, quam diu res est: ergo, circ. Prςterea, dum dicimus, Deum esse in omnibus rebus, non intelligimus, quod fit in eis per modum partis intrinseca ,sed qlsu prsens rebus. si tum vero adsecundum, de modo εθendi
353쪽
in rebus anima uertendum es di iIur enim triplex modus ingenere, quo Deus in rebus dicitur esse: nam unus generalis est,m duos'eciales generalis modus ille est , quo Deus dicitur esse in rebus fer est vitam,ppresentiam, p potentiam, de alijs vero duobus modis heri egimus, m ideo non est, quod eadem sine causa repetamus. His ita di positis, ad rationes adductas vire*ondeamus ς' um est, dicamus ergo ad primam, cis Deus non est in omnobis rebus,per modum partis intrinseca rem componentis ,sed extra res: in eis tamen dicitur esse per immediatam procntiam, quam
habet ad quamlibet rem a se ipso pendentem, quo ad esse, m com
seruari . Atera ratio sic diluitur, dum dicitur, quod se et e rem prsentem ese, quae prius Οιno non erat, vel conseruare iamfacta, non arguit imperfectionem, vel potentiae limrta tonem, sed potius perseEiionem, dum assi; eiuspresentia cςtera,nec este, nec permanere possunt, negatur ergosimilitudo de agere aliquo modo suppo- .sito: nMn tale agere non se extendit ad ola, ex quo aliquid supponit, quod imperfectionis est,m b c de primo quesito, cui alterum nectitur, dum quςritur. Utram Deus sit ubique. Mibi midetur, quod non: se enim habent permum ntia ad locum, ut siu celsiua ad tempus , at insuccessisis unum indivisibile in diuersis non potest 'simul temporibus: ergo nec indivisibilepermanens, ut Deus poterit esse in diuersiis locissimul ,ssio, ergo non est ubique . Ex alio latcre, si Deus est in omni s robus, cum quilibet locus sit aliaq&a res, erit dicendum, quod in omnibus fit locis. Pro determinitione litor questi stire dcbetis, qd locus duobuspot confiderari modis, uno modo pro re quadam creata, i ibi ut ψὶ quςdam res
354쪽
creata,m ita Deus ponitur in omnibus locis,ut iam dictum est,inemnibuscilicet esse rebus. Alio modo potest considerami locus, es iocati contentivus , μὴ quosnsiu Deus dicitur essesecundum se nussuam, at sicundam suos essectus ubiq; es: nam sola virtus diuina si extendit ad producendu oes res existentes, vel possibiles
esse in loco, hoc est replere locu uis esse bus, oesic esse ubique Deo conuenit, non tamen ab ςterno ,sed ex tempore. Nune ad argumentum addu tum oportet considerare, triplex dari indiuisibile, unumsuccessivorum, ut nunc, vel mutarum esse , c tale
minime esse potes in pluribus partibus temporis, vel motus. Aliudes non degeneresuccessivorum, ut ςtemitas, vel mum,sttalepol coexistere totisiuccessioni motus, aut temporis, sic est quoddam indivisibile, quod est aliquid quantitatis, vipundius, tale non potes esse in pluribus magnitudinis partibus,sue in pluribus locis. Postremὸ datur aliud indivisibile,quod est penitus extra nasinam quanti corporalis, ut Deus, de quo loquentes dicimus, nihil pro- bibere, quinti Uens sit onus locis,stonus rebus. Ethπsaris.
Lectio CXVIII. V o modo Deus in loco esse dicatur, autumosatis clare
id dictum a nobis, propterea, quia obiter de natura βι- rituali quςdam diximus, nunc duo de tali quota proponemus, cr primo. Utrum naturae Angelica competat eo in
355쪽
Angelussc sie habet: igitur, c e. In oppositum Magistersint. intextu se bauere, quare, quid de hac re tenendum, indagandum erit, scitis enim, quod moueri localiter, siuccessue de loco ad locum transferri, proprie ascribisolet corpori naturam habenti, sied Angelus non sis se habere igitur nec ei motus localis conuenirepotest. Nunc ad argumentumformat potest dici, quod motus Angelo non conueniat, ut subiecto,scutprobabat ratio, negari tamen deinde non habet, quod ei, ut principio lectiva per lectum manifestato motus non conueniat, secundum quem modum Magistridi ta intextu exponenda sunt. Et bςesaris.
NUNC ERGO AD PROPOSITUM, ET QDistinctio XXXVIII. Lectio CXIX. PO RV m a sister sent. operius veruea fecit de scientia
Dei secundum se, nee non de rerum scitarum compar tione , nunc intendit adpropositum redire, loqui de comparationescientiae ad res itas, ubi tria nobis pollicetur. Dubium primo, determinationem dubijsicundo, demum nou dmbitationem cum solutione ex quotionis determinatione emergentem. Contum is primir. sisit Magister. Num Dei sitientia, melprritentia cassast rerum sicitarum, uel uice uersa. Vbi a firmatiueprocedendo dicit, qJ sic, alioquin nec aliquo cura essent, nisi Deus sciuisset,e, quae prscinit, impossibile uidetur,ea non
euenire: igitur, σc. At bis uideo uos ingenio pollentes, totum oppositu an
356쪽
positum sintire dicentes. Si Descientia rerusicitarum tisit causi,
sequeretur, Deum inado a esse causam, eo quia mala ab eo stini procita, at hoc est falsium: ergo, mprimum: ex quo sequttur con clusio. Nec dici debili, quod ressent causa scientiae Dei, quia P, tunc creatum, ac temporaleforci perni causa, quodpare, nec almitilpot: quare, me. At Acetis, quid ,si darentur authoritates oppositum tenentes, erit dicendum f/LI ondeo, oestales intellia
gendas se de casese, me qua non, id st quod res scitae sint causi
Dei scientiae, idest fine quibus pi scientia non diceretur. Hinc ex di tis distinZtione uelim notetis talem de silentia Dei, q/scilicet Dei scientia, uel cognitio, ut perius tetigimus, duobus pol accipi modis, ino modo prosimplici Dei notitia, oe hςc nullius proprie loquendo dicitur csse catisa,nsforte, fine qua noe nam Deus non cogit quemquam peccare per boc, quodpropit eum peccaturum.
Insiversicundo potest accipi Dei scientia pro notitia simul,
beneplacito, ita accepta rerum causa esse dicitur. Ex his, quid ad instantiam adductam de malo sit dicendum, pate Deus cnim, licet malum cognoscat, hoc tamen non nouit, ni scientia simplicis notitia sed hςc non en rerum causa: Ritur nec Deus mesi causa. Ei hςc de primo puncto. In altero sicundo in ordine pro dete minatione qstionis iam mota paucis utitur uerbis Magister sient.
dicendo, qJ Dei ines ubilis pi scientia est causia olum bonorum, modorum, non ut talia esciat, s causet d bene dicitur ca a De qua non, Me ine quibusprscientia non diceretur. Et hςc deduc bus punctissatis. Superest tertium, τι iterum dabitatur, σratio dubitationis exprςdeclaratis nascitur. Ea quo ergo de Dei scientia
357쪽
cientia aliquantulumsic Atreuti, propterea quis dubitare posset. Ni Dei sic lent iasit fallibilis, nec ni ' mihi se e υἰd Iur, otio io. Nam futurtim contingens vel f pr ς citum a Deo, vel ' non , si primum vel potes aliter si habere, quam prscitum, vclnon. Si non, ergo Dei sicientia rebus scitis necessita. e imponit, i per consequens contingentiam tollit.Si potest aliter cAenire, quam
prscitum est, ponatu in esse, quod aliter eueniat, tunc statim βα- nuetur, quod Deisicientia fallibilis sit incerta. Ad hanc aeria redam difficultatem Mapsicr in textu dfinctione perpulchraettitur de ense composito, at si diuisio. Inquit ergo ,si talis propo- sito, i vos bile est non euenire, quὀd Deus prociuit euenIuram, possibile est non euenire, quod Deusprς ciuit euenturi , p c miles intelligantur in sin se composito, falsa siunt, ideo quia - ' possibilesit procientiam Dei esse, de re aliqua euenientisimul cum m euentu contrario. Si vero huiusmodi propositiones diu im , vel in te sensiti diuisio concipiantur, tunc verae sunt, cir posssibiles, pro Ut c sderantur absq; Dei rejectu adprotentiam. Et b ostis.
AN DEI SCIENTIA SIT RERUM CAVSA.
' . ' moto Theologorum Nobili f. Audit. circa prςd claratam distindlionem duo principalia examinandast se nobis terunt, quorum primam est ad Dei scientiam pertinens, altera ad enunciabilia.Circa primum quςritur, utrum a Damoetis rerum causa. Insuper, virum Deus enunci ta
358쪽
sciat Tantum ad primum, pro parte negatiuasc arguitur, omiscau a aliqu/m acti m habet , per quempotest producere effectum, stamen sit causa pesecta, vel cooperatur ad ij Eius producti nem, si siti imperjecta ,sed Dei scientia nullum habet actum, quo producere possit, υ l cooperari ad rerum productione: ergo, oee.
Quia minor non satis clara videtur, iccirco probasur: nam adhus ientia non est, nisi stire,sed scire diuinum , principaliusse redit ad ea, quae factibilia nonsunt ,scilicet ad essentiam inuina, o ad ea, quae uni in essentia diuina, quam ad creaturas: igitur scire non est a tus operans, nec cooperans ad rerum scitarum productionem. In oppositumse habet Aug. v. de trin. ubi ait,quὸd uniuersas creaturas corporales, Griliritua es,non gasint, ideo Deus . eas nouit,sed ideo sunt, quia nouit. Pro re 'onsione itaque nullus
est, qui dubitet, quod Deus non fit reru causa,qqJ eiusfientia similiter non sit causa; certum enim est, quod eius scientia essentim liter Deus est, licet quoio hoc non intendat, sed virum Dei scientia sit ei ratio res scitas causandi, ubi dicendum venit, qJ Dei
scientia rerum creatarumsu cause per modum dirigentis,uoluntas vero per modum inclinantis, os inducentis. Neutra tamen causimmed ata est, potentia vero rerum est causa ,sicut exequens, immediale mouens. His in hunc modumpositis, ad argumentum
adductum dicipol, qt eo modo, quo aliquid est causa, habet actum,
quo operatur, vel cooperatur ad lectum producendum sientia tem non est causa alicuius immediata, sed olum remota, oe' per modum dirigentis, ideo actus eius, qui est scire, non operatur, nec cooperatur immediate ad alicuius rei productionem mediate, directive.
359쪽
directive. Ei bςc deprima quotione.Post quam qu iturseeundo,Vtrum enuntiabilia Deus sciat. Posita quotione quidam ad Iartem negativam declinantes sica unt. Si Deus enuntiabitur proficeret intelligeretue, hoc componendo, vel diuidendo fieret, at Deus non sic intelligit: igitur. iec enunciabilia. Deinde ilia cognitio videtur Deo ese astribueta, in qua error no est possibilis, vi circa enuntiabilium cognition possiAlis est error, non autem circa simplicem quid litatum cognitionem ,sola itaq; implicium qui latatum Deo cribenda, emnon alia. At opposuum legitur in Psalmo: Deus it cogitationes hominum, quoniam vanaesunt, ctare. Pro restonsione tria p=ςlibanda erunt, primum in ordine est, quod Deus enunciabilium cognitionem habet. Alterum est, quod non baset componendo, ac diuidendo sicut nos. Demum,3δDeiscientia minime discursiua est. Quo ad primum patet, quod Deusperfectissime res oes nouit,stolum rerum habitudines, si in rerum habitudinibus ratis enunciabilium consistis: Deus igituroia enunciabilia nouit tam sermatiua , quam negativa. Insuper
Dein scit quicquid hi nostri intelle ius potestate est ,sed formare
de enunciabilibus cnunciationem in potestate nostri intellectis es: igitur Deus utrunque cognoscit , scilicet enuntiationem, σenunciabilia. Quantum adsecundum 'eculandum venit, qui tintelligere componendo, diuidendo,'quae causa esisse inteLbgenii; intelligere ergo componendo, ac diuidendo non est solum composita peculari, aut diuisa, quia bςe Deus et intellio, licet nonper compositionem, aut diuisionem: oportet emo accipere Loisionem Minci a et positionem ex parte latellec s. silaritum
360쪽
adtertium apparet luce clarius, quod Deus di currendo minimὸ intel is, quia intelleritas discurrens, non ola intelligit simul, ait ex noto in cognitione ae oti venit, intellectus vero diuinus simulcia intuetur, non ergo discurrit. Insuper discursus ,sue a s -- thyleniudiscursius,actum intelligendi upponit componentem, aediuidentem, at iste modus intelligendi componendo, ac diuidendo Deo minime conuenit: ergo, me. His ita prςm se ad primum argumentum dicendum venit, quod concludit,Wprobat Deum enunciabilia componendo, ac diuidendo minime intelligere, ut intellectus noster, cui hoc propter sui imperfectionem competit. Ad secundum argumentum potest dici, quod omnis cognitio tam simplicium, quam enuntiabilium Deo attribuendo , cum hoc sis perfectionis, modi tamen imperfectionem includentes,penitus ab eo remouendi: nam in his error inueniripotest, merito compositi
nis, ac diui is, quod est imperfectionis virtutis intellectualis. iquare talis a Un modus amouendus. Et bse satis.
Nobis adimi, visi magisfacilis adsubsequentem distin
ctionem, inpresenti quiremus. Utrum Deusfutura contingentiasciat. Mihi sane videtur posse dici, quod non, 27 ratio, qua me mouet est ista: nam omnescitum a Deo re . xecessitate eueniret, sed nullum futurum contingens δε necessitate