장음표시 사용
401쪽
mero aliquid solet dici impossitae pier defectum talis potentiae, impossibile est bomine molare. Alio modopossibile fider dici quia, non fecundum aliquam potentiam, sedsecundum habitudi
nem terminorum sibi inuicem non repugnantium. V. g. Oetae m
mus i seposibile bo ne esse animal, vel tria lum Due e tres: Per oppi situm vero aliquid siolet dici impossibile ex terminorum repugnantia, ut ternarium esseparem, vel idem simul 1se,o non esse, tandem quςcunq; ex terminorum natura reptivant. His itaprmissis, nunc dicendum,quὸd Deuspossit, ct unq; sunt possiabili ecundo modo, quamuis ιmpossibili niprimo modo et Unaictura impossibilia, non propter diminutionem,siue imperfectionem diuinae potentiae,sed tum propter incompossibilitatem existentem in re. Nunc ad argumentum primum dicitur,quod ageresiupponit esse, ex quo habet concludi, quὸd Deus prius intelligatur habere esse, quam alia producere, quod no negamus. Et licti Deussit alia vis tualiter, non tamen formaliter. Et hςc desolutione primi argumentiAecundu iam est ex corpore clusionis solutum, v intuenti, intelligentiaepatet. Et b c satis. .
Distinctio XLIII. Lectio CXXXVII.
x quo siermonem fecimus in speriori distinctione de Oi
potentia Dei,ut magis hςo veritas confirmetur, sicuti ta-Ωbamus in ultimo segmento praecedentis distinctionis, hodierna
402쪽
hodierna die quanta Deuspositostendemus, in ordine tria confi-,derantes: quorundam primὸ errorem, authoritatem secundo, veritatem rei tertio. imium ad primum. Quidam Dei potentiam
limis tes ita dicebant. Deus non videtur posse facere, nisiillud, bonum m iustum est fieri, at nihil lade bonum, e Ir iustum est, nsid, quodfacit; Deus ergo minime poterit facere, nisici acite
sua ergopotentia limitatur, c ' ita non Oipotens. Praeterea, Deus,
ut oes fateri videntur, non pol facere, nisi quod sua expostulat imsitia, at talis iustitia non exigit, nisi tuo acite igitur, c c. His in hune modum ab aduersurijs additiis mi r 'ondere valetis, confiderare debetis, huiusimodi propositiones duplicepose habere sensium, unum primo, ut iustitia,σ iustum referantur ad proens
tempus, sub quo sensi,sidicatur, quod Deus non posse facere, nisi quod modo iustum est, vel quod iustitia sua exigit modo false fiunt.
Alio modoposunt referri ad tempus confusium, ita ut dicatur,qδDeus non post urere, nisi quod iustum est modo, vel idest quod nisi iustum esset, nonfaceret, tunc verae sunt, e fidum dicunt aduersarij, quod Deus non pol facere, vel dimittere, nisi qδ debet facere, vel dimittere, ad hoc est restondendum, ql merbum debiti in diuinis, locu non habet. Et hςc de primopundio. In subsequenti peculandum venit, quo modo Deusplurapossit, qua velit, ab atamen insqualitatepotetiae,stuoluntatis, sid dicetis, nonne Dei potentia,'voluntassent idem 'nc, ergo Huales: igitur non poterit, nisi ql vult: ad hoc pol dici,qUnt ςqualia Dei potentia, voluntas in Deo, oe quod sint Mem; plura tamen sublepol errae, quam voluntati in proenti non negandum, quod eonfirmari
403쪽
potest authoritate Matthdi xxvivbi dicitur. An putas, quia non possum rogare Patre meum, circ. Similiter Aug. in Enchiridionait. Omnipotentis uoluntas multapotest facere, non vult, nec facit. Idem in libro de natura,c gratia, DominIs L ..trum M scitauit in corpore; Nunquid dicendum est,nonpotuit Iudam suscitare in mente 'plura ergo diuina subduntu potentia, quam uoluntati. Dilucidatis hactenus punitiis duons ,superest tertium in ordine detegendum. Si ergo Deus alia vellet, eis faceret, quin uvult, facis,alius tamen ipse no esset,idest in eius uoluntate luesset mutabilitas, quia quod modo vult, ab pemo potest voluisse. Insuper dixit ipse, Ego Deus,'no muto :patet ergo error quorundam primo, authoritas secundo, o veritas tertia sub aedis tamen declarata verbis. Et h satis. i
VTRUM DEI POTENTIA SIT INFiNITA
Lectio CXXXVIII. PR o uberiori dilucidatione eorum,quae dicta svi a Macgistrinent. insuperiori distin bone, duo in prsentie
minanda erunt, primo. Virum Dei potentiast in sinita. Insuper , Utrum Deus aliφιid actu infinitum facere possit. Eantum ad primum attinet, negative quis argumentari poterit. Illud, quod melius est, Deo ascribi deb. ., at finitum est melius infinito, quiaprimum dicit habitum,c alterum luationem: ergo. Deinde omne, cit ab alio exceditur, finitum est, at Dei potentia
exveditur a sua cientia; superius enim dictu Fuitplura scire, quis
404쪽
possit facere: nam mala est, qua tamen facere neqvit: ergo, circ. In cotrariumst habet illud P L dum dicitur, Magnitudinis eius non est is: quare, e Irc. Pro intellerita qu siti scire debeiis, qδ unlio non quςrit de infinitate penes duras ioncm ,sed tantum intelligitur de infinitate potentiae in vigore, q&a in nulla reperitur creatura, at illa primoc, V. g. in Angelis, insole, r c lo cono intur, quibus si positis, nunc ad argumenta dicendum, c primo adprimum, duplex dari tonitum, priuatiue, cy' negative. Illud vocatur infinitum priuatiue, quod nisi narum est, licet nondum finem habeat, V .g. vi cni motus, qui dici potes infinitus, σ ois motus circa terminum; tale infinitum possibile quidem est, sed in perfidium, ideo Deo minime scribendum, de quo formatum cum
rebat argumentum primum. Alio modo datur infinitum negative eamens omni limitatione,qua competit rebus creatΗ, quo modo pera
sectius est esse infinitum,qua finitum: namperfectior est negatio imperfectionissaltem natura abstractae, quam sit astinatio, es
hoc modo infinitum competit Deo. Ad fecundum argumentum dieitur , quod minime potentia ascientia exceditur, nec vice versa,
quissimi idem licet obiectsi excedatur ab obiecto; viris a tamen obis tum infinitum est in potentia, reste tuae successui,inis huiusmodi unum bene pol excedere alterv. Iam primo explanato Hubio accedit alterum, ibi uidendum. trum Deus aliql actu infinitum facere post, ad partem negarisam declinantes tribus vise probabimus, quod non. Primo ergo sic. Infinii si a finito pertranfri nequaquam pol, nec ab infinito,ut colligitur ex vLA c.
Sed si infinitum esset productum,quodammodoseret pertransitu:
405쪽
non ergo, c. Pr erea impossibile est, esectam sua cais ςγώ uocae ς luari ,se si Deus produceret infinitum, tunc talis est. elis suae cadis equivocae, idest Deo a quaretur ar hoc non potest dici, quia infinito nil maius: ergo, circ. Demum infinitam illud est, cuius quantitatem accipientibus semper es aliquid Amere extra, contra ergo infiniti rationem est esse in actu ,- c accidit idem,rius. Ex alio latere, quis ire infitias audebit, Deum non posse
sub qua gesecis individuum aliari AEducere 'sed ob qualibet neci gura essetproducta alup figura, tune infigura infinitae
forent: ergo. t rem acu attingere valeamus disi. Audit. considerandum erit, erusionem hanc intelligendam minime esse de infinito secundum essentiam: non ergo hic quςritur, Utrum Deuspossit aliquid tale infinitum producere, cu constet necessaracem creaturam limitari: intelligenda igitur venit dubitario de infinito secundam quantitatem, quod est dupleta, Tel penes magnitu-dnem, τὰ multitudinem ,etti duplex datur quantitas continua
ilicet, oe discreta. His ita prmissis, nunc ad regumentorum s-lutiones properandum. Dici ergo pol ad primum, quod Dcumbqualibci fletae figurarum divisim accepta, producere potest aliqδindiuiduum, at sub onus coniundiim Jeciebus acceptis, non, quia
figurarum lieciesprocedunt,sicut numerorum Jecies, Ut trigonutetragonum. Species numerorum ulces accipi nequeunt, cum e sentur ex continui diuisione, qua in infinitum secessive, e, inpotentia tantum in infinitumprocedit. Adfecundum argumentum dicitur, quὸd rationi quantitatis finitum, infinitum non repugnat, scilicet appostisne, o Ausonesuccessive, inpotentia,eo
406쪽
modo, quo determinat Arist. tertio infinitum vero actu repugnat non quantitati sed bene calliber enthatiprodactae I siue creatae; quare nullo modo producibile. Tertium aer entum, e vltimampatet exprς lictis e nam acta tale non admittitur infiniatum, rationes vero in oppositum se habentespos i concedi rati ne conclusionis. Et bςc saetis.
Lectio CXXXIX. PRςd claratis in prsentiaru tria eosideratione digna erum addenda quibus expeditis ad quadragesimam quartam in ordine huius libri primi disinctione festinabimus. Qui
remus itaq; im). Num creatura Dei orpotentia communicari tost , deinceps, num Deus ex naturae necessitate agat, demum, an ex necessitate iustitia. Quantu attinet ad primum, formarisolent rationes promarte asemativa quςdam, quarum primasicivi si h bet silentia: ita re omnipotentia, si cientia est Christo communicata, quantum ad animam, idest anima Christi: igitur,m omnipotentiapol communiearis nec mirum, quias id, qlfe ad plura extendit; communicatur: ergo id, quod in minus, at silentia plura respicit, quam potentia: ergo, oec. Insiuper, quis virtutem expellendi dmones dedit hominibus, ηs Deus ' Idem ergo pο-
terit dare siue omnipotentiam creaturae comunicare: quare,
Pro intellectu huius qasionis notanda quesam erunt,Vprimo, A a num
407쪽
fium Christinuerit comunicatam, quicquid ei potuit comuni rhPrςterea, quo modo Deus dicatur olotens, vel olotentia. Quoad primum, certum est, ut dicitur lia irritor Christo fuisse communicatum, quicqaidpotuit ei communicari, no ob id emitur,cli omnipotentiasit creatina communicabilis. Quotam aci pecunia, omnipotens dupliciter accipitur, v no modo, ruta est agens, quod pol in oepossibile mediate, vel immediate - Alio modo accipitur proprie theolo ce pro illo, qui pol inoem essectum immediat . oe in quodcunq; possibile,quod non est exsie nec sarium, nec comtradictionem includit, vel modo intelligatur omnipotens, quoad
lectum, vel quo ad esciendi modum, cilicet qui solo possit inoem esectum, utroq; modo Deus Oipotens dicetur, c est. Unde Exodi xv. dicitur Omnipotens nomen eius. Deus ergo omnipotes
a potentia adlisu, non passiua, Eum nihil pati queat. Intransmuti. bilis enim est,Iacobi t. Apud quem non est transinutalis,nec vicissitudinis obumbratio. His it positis, suppositoque ab olute, quod erratura minime possit omnipotentia communicari, ad argumenta primo formatu ita dicendum, nullam ese militudine descientia. momnipotentia, quia bςc non est comunicabilis, Uscientia; vel dicatis, ql scientia animae Christi scientia Dei non ςquiparetur, nee quo ad limpiditate ciendi, neq; quantum adstitorum muL. tituatnem, re licet concedipo fiet,quὸd οιsscientia, quo ad num rum scitorum communicabilissit, non uid omnipotentia, o foratio nulla. Adfecundum argumentum facillime restondetur: nam aliud est loqui de potentia ministerj,staliud de omnipot tia.Primo modo conceditur, sed hoc secundo modo negatur. Em
408쪽
ehago in hunc modum dubio primo, a cedit secondum percWrendum olet enim inquiri. Utrum Deus ex necessiate natura agat. Hic quidam sunt arguentes pro parte se marisa dicentes, illud, quo in agendo sic est determinatum,qδ nonpol non agere,videtur ex nec. sitare agere, sarationalespotestates ad opposita se halbent,au Iurales mpn:me ,sed Deus sta dicitur esse aeterminatus ad agendum, quod agit, ita ut illud non agere non pos it: quare, me. Adinorforsitan vis 'edi ic declaratur: nam Deus res per uoluntatemproduci at Deus de necesscate vult,quicquid vula L tar, c. Deinde Dionsu authoritate de divin. nomin. it. Cap Pi arur: nam vir iste a milia diuinam actionem illuminationi. -ces,scuisu no ratiocinans, nec eligens uos dissundit radios, ita iuuinu uoluntas se in Oia entia dissunὰit, atqui sine ratiocinatione,
electione dicitur eae necessivate natura agerer igitur, c .
Pro intelligentia bulas quoisi significata narura primo ponemus, insiper necessari, distinctione, tertio disscultatis veru intellectu,
postremo argumenta diluentur. Circa primum, natura capitur
quadrupliciter secundum Boetium in libro. de duabus naturis, . una persona. Uno modo pro eo, quod pol distincte,'perfecte intelligi ab intellectu nostro, mpositive, quo modo omnis natura positiva est natura, sic Deus, oe' Angeli dicuntur natura.Securi capitur pro Eiquasubstantia, quae pol agere, vel pati, non solum,nstrumentaliter,sed et tanquamprincipale agens, sic solou flamita degenere substantiae dicitur natura, quo modo Deus natura dici non pol, nec accidens. Tertio pro isterentia θecifica consti ruente unam flectem Jecialis am, vel abaeternam, ut ratiot
409쪽
nale reflectu hominis. Orto modo sumitur natura ut estpri. mpium motus, quietis,.sc di it Arsis do Ph P.
secundam Bonaventuram tripliciter accipitur natura, uno modo pro re, qua naturaliter est, vel proprietas, cyttit naturaliter inest. Secundo modo dicitur natura largius de omni eo, quodnaturam. construat. Tertio modo dicitur natura largis me omne ens, mod l es in aliqua re naturali,suefit nasuraliter inhςrem,sive κ3Aiue conseruatiuum, siue non. Natura vero diuina teste Damasceno
inprimosuo, est pelagus infinita substantia,'capitur quinque
modis, uno modo pro ipsa natura diuina ,siue deitate, in qua tres perfra coexistunt, quae es increabilis, e est prima emitas comunis Patri, π Spiritu an L. Alio modo capiturpersonaliter, siue notionaliter, GUc capitur pro aliquo includente, Phabente . diuinam natura, sic Pater dicitur diuina natura, similiter Filius, O Spiritussanctus σμ diuina natura vini, sicutpersona diu na, qua naeturam includit. Tertio modo capitur, prout estprincia pium naturale AEductisum naturaeiter diuina perfna, quo modo inresu tus in Patre diceretur natur militerim memoria ficu- do. to modo pro qualibet vi exstente naturaliter in natura diuina, sib quosensu oia attributa diripossint natura scilicet intellectus, volumias, et sapientia, quia Deus naturaliter habet sapientiam.Quinto,stultimo capitur,prout idem ea, quod incommunicabilis necessitas, c sic dicit solum conditionem circa amelicitum. ad secundum duplex datur necessias scilicet co Hionis, re immutabibialis. Quo ad tertium, de sano huius νυ si s intellet L enciendum, Deum agere ex necessitate nazurae dupliciter
410쪽
dupliciter intelligiposse penes illa duo, in quibus naturale agens alagente per artem, iue a proposito diserte nam unum est agens per
artem, prςcognoscit, quod agit, naturale vero non. datur a iud ens per naruram,sttale, quantum est dese non potnon agere,
agens vero aproposito agit libere,oideopol non agere ; quaresiqu6bo intelligatur, quo ad primum modum,scilicet, an Deus ex necessiare naturae producat ,sic quod eius natura sit principium resproducendi secundumst, non ut eas prςcognscens, hoc venit negandum. Si vero quolio, quo adsecunda intelligatur modum, V. g. Utrum Deus resproducat necessariὸ, idest necessitate naturae, non quinas ;prςcognitione,se volitione,sed quia eas viarproducere, hoc modo Philosophorum quidam posuerunt, Deum res ex necessitate narura agere, producere, quod nec est verum, necfidei consenum. Namsi Deus vult alia ase de necessitare, is ea tanqua nem, muropter alia nem, non primo modo,quia Deus est finis . lam, neesecundo modo, quia ea vult libere, cu non propter alium finem, ita ut non possit ea non velle. His ita prςmissis rationes duaseluendae, deinde erisfinis. Prima ergo pe cat in materia,quia minor enalsa; Nam pol Deus no acere, non velli,quod vult, ita quod eius uoluntas indiserens sit ad uelle, ad nolle quodcunq; aliud a se. Altera rario Diovsi intelli da venit, no enim intendebat vir iste a fimilare diuinam actionem illuminationi, quantum ad necessitatem,sed quantum ad uniues litarem. Vndet sic. Non reduplicat, quod dixerat, videlicet non r*iocinans, neq; eligens, sed bene assimilas in hoc, δ bonitas Dei
se ipsam dissundit, quia ipsa in Oia tendit, ut lux solis, quae in ola