장음표시 사용
71쪽
sanctus dicuntur Trinitas increata, nostra vero creata, ecce crvprima dissimilitudo Insiuper in diuinis, Pater, Filius,m Spiritus
sanctus tres unipersionae,at memoria, intellectus, atq; voluntas nosunt in nobis tres peryonae, sed tantum pote. iae Uniuspersonς patet itaq; dissimilitudo reperta inter Trinitatem increata, oes creara, qua mens nostria, ut abas tactu uit, videmnetera riposse ad creaturis siti notitiam, nam in anima nostra conceditur mens, notitia,Cr amor, quae tria, Trinitarem increatam nobis reprsentant: mens exum si habet, ut parens, cir eius notitia, ut proles . Ninnmens cust cognoscit sui notitiam gignit, ita sua notitiae parens dicitur. Extat tertio, amor, qui de ipsa mente, notitia procedit, civibus tribus, anima rationalis in Deum creatore uum elevuatur, aui trinus, o unus in personis est, ut perbelle docet D. Aug. li nono de Trinitate, his uerbis. Dicimus credendum esse unum Drum , uniuerse creaturae conditorem,strectorem, nec
Patrem esse Filium, nec Spiritum sanctum, vel Patrem, vel Fialium esse. Nam fides Parriarcharum, Apostolorum, unum Deum, eis in per is trinum prςdicat. In illa itaq; sanctissima, . iniuidua Trinitate unus eri Pater, quislus desua substamna unum βῖium genuit,m unus est bus, qui natus dicitur, ἀσ unus Spiritus sanctus, qui siolus esentialiter, a qPatre bo procedit:mhςc de tota distin-- ctione satis, qu/m in sequenti Deo , i ' et, . fauentu exumina muS.
72쪽
LECTIONEs LIB. PRIMI. DE QUINQi DEUM REPRAESENTANTlBUS.
EX vo bis Marari sint. in preseclarata distinctione
occasionem nactus: silentio minime , illa quinque Di reproentalia inuoluam quorum primum est v situm. Alterum imago. Tertium ad imaginem esse: quartum similita .
Demam ςqualitas. Vestigium Visimilitudopartu. Vnde impresso pedis in puluere relicta ab equo, vestigium nuncupatur. Imago verὸ est similitudo reproentativa totius,inita discrimen interhπ duo apparet, quia vestigium non reprssentat totum, cuius ea vestigium, nisi fecundum partem, nec ex vestigio pol immediate cognosci totum, sed coniectura tantum pro quanto illud, quod re prsentatur per vestigium, cognscitur aliquid esse totius. At per imaginem illud clare, me vi esse reprsentatur, a quo dicitur ducita clare, cir exprese imago,quὸd duobus euenit modis: vel in peciei, vel in figura fimibtudine, vipat et de Regis imagine ex . pressa in sigillo, vel numo, vel in naturae identitate, ut Wg. de R gis imagine insilio.Ad imagine uerὸ esse attinet ad rationalem creaturam Deum rensentatem. His additur, quod similitudo reprsentat eandem qualitatem, sed non ut expressam, V.I.ouum alteri simile: non tamen dici pol imago.Demum ςqua itas ista est,
quae habet reprsentare illud, a quo expresum est perfecte, qualis
est D ifilius,qui est uera Patris imago in propria natura inuenta: ex quibus colligi potest, quςdam dari, quae nessunt imago, nec ad
imaginemproducta, ut irrationalis creatura, qua Dei tantum a
73쪽
stigium dicitur homo uero ad imaginem Dei opter similitudinis
imperfectionem, iccirco talis natura, vera Dei imago non est ap
pellanda . At ingenio pollentes hic dubitabitis dicentes, quae sunt creaturae ad Dei imaginem diLL ' ad hoc re pondetur, quod ille siunt, quae Dei capaces siunt, V.g. homo: Angelus,m mulier, quae
secundum mentem ad Dei imaginem dicuntur, at sicundum alias partes, per modum uest ij ad Deum si habent Prperea ad maiorem e Identiam eorum, quae prius tamfuerunt, triplex distinctio de imagine apponetur, nam in homine imago triplex re 'lendet: naturς sitabcet gratiae, Ogloriae. Prima naturalis est,secundum quam homo dicitur habere δpensionem,sive inclinationem naturalem ad Deum intelligendum, quae naturalis aptitudo consistit in ipsa natura mentis omnibus hominibus communis. Altera imago qua quis actu Deum cognoscit, m amat, ut patet de iustis in via, in quibus imago viget. Tertia imago gloriae bearis conuenit, qui actu Deum immediate cognoscunt,m amant perfecte. Adhuc imago videtur esse triplex: creationis, recreationis, σsimilitudinis. Prima omnibus hominibus est communis, m hoc quia in bis naturae aptitudo inuenitur ad Delicognostendum amandum. Altera est imago recreationis, quς in iustis conceditur, quatenus per grate conformitatem, Deum a tu cognoscunt, mamant, imperfecte tamin, quia in via siunt. Illa vero imago similia tu imis, qu sic nuncupatur, per conformitatem oriς, sicilicet, inquantum beati in patria perferile Deum cognoscunt,sta anti militudinis imago dicitur. His tande videtur posse addi theoriade quadruplici distinctione imaginis, quarum prima quasi abolita est:
74쪽
: secunda obscurata, tertia clara, quartaperfecta. Prima es in his, qui adhuc rationis usum non habent, in quibus licet sit imago, quasi tamen abolita, vel deleta dicitur. Secunda est deformata,
vel obscurataper peccatum; π hςc est in peccatoribus. Tertia clara, or pulchra, ut in iustis per gratiam. Quarta ut perfectas in beatis, qui actualiter,inimmediate feruntur in Deum per memoriam, intelligentiam, O' amorem. In sequenti qu am alia consideratione digna audietis ; hςc interissetis.
MAGIs IN ANGELO, QUAM IN HOMINE.
Lectio XVIIII. P Ercurrenda erit primo loco perbrevis illa quo is de imm
ne Dei. Utrumscilicet magis in Angelo, quam in homine habeat esse. mihi sane videtur esse dicendum,quod in Angelo simpliciter, quam in homine respen leat, natura enim intellectualis nobilior, acperfectior in Angelis, quam in in homine reperitur, in quo licet sit ratio intelle tualis luminis, obumbrata tamen est: quare dicendum venit, quod Dei imago magis resilendeat in Angelo, quam in homine. Hoc idem viὰetur confirmari
posse per Gregorium, illud Exechielis xxviii. Exponentem, Tu Ignaculum smilitudinis, me. Si vero uelimus loqui secundum quid, tunc aliter erit dicendum, scilicet,quod Dei imago sit masin homine, quam in Angelo, m ne sine causa loquentes erubesca mus: iccirco quinq; vijs hoc Pbabimus,s primo scivi ex Patre Ilius, ct ex utroq; Spiritus sanctui, ita ex mente notitia, oe ex
75쪽
utroq; procedit amor; secundo,Deus dominatur in toto uniuerso, ita homo i morabas crearuris, non aut Angelus.Tertio, ut Dein est totus in qualibet parte uniuersi, ita anima tota dicitur esse in qualibet corporis parte; quarto, Ut Deus est finissimpliciter olum, ita homo quodam modo finis est creaturarum, or non Angelus.
Postremo sc ciui; vestrupoterit ratiocinari dicendo, p imaginis ratio ibisit, et sipossit ese ratioprocessionis aenius ab altero ,sed in homine per generationem pol ratio processionis concedi,stnon in Angebs, videtur ergo ,saltem secundum quid, quὀd Dei imago magis r 'lendeat in homine, quam in Angelo : quare, oec. Explanato iam primo puncto a nobis paucis verbis proposito, accedit secudo loco exposuio illius aut boritatis, Faciamus homine ad imiginem, σμibtudinem nostram: primo per di ad imaginem, naturalia in elligenda sunt,m disimilitudinem,patuita. Insiverdum dicitur ad imaginem: habet hoc referri ad cognitione, imago enim attenditur in coetuitione,c similitud)in aeteritione. Deinde homo fadlus dicitur ad imaginem Dei, quoniam ora in ipsa anima seni secundysapientiam; ad si militudinem vero dicitur,quia una,.σsimplex est anima sicundum essentiam. Quarto imago videtur posse referri secundum Cassiodorum ad immortalitatem, quia est immortalis; similitudo vero ad simplicitatem. Quintὸ cir vltimὸ
anima dicitur ad imaginem Dei, quia ratio nataralis, adsimilitudinem vero, quia θ tritualis. Homo igitur ad Dei imaginem estereElus, quatenus, Vel actualiter fertur in Deum cognoscendo, mamando, ut beati in patria, Tel qtiIuchnaliter, ut viaIores. Et
76쪽
LECTIONES LIB. PRIMI 'VTRVM DEUS RATIONE HVNANA SIT
Lectio XX. IN proxima prςterita lectione de multis non leui confidera
tione di detis assum fuit, oe maxime de ratione naturati , per quam Dcuspot inuestigari. Insiper de vestino, nec non de imagine , Trinitalcm unitatem in diuinis reprsentantibus. Hodierna vero die primo quςremus, mirum D si esse ex his,quae sunt in creaturis, possibilesiit probaremeinde, Virum de Deo, g dea, queα cognosci. Postremo, Virum Deum et Uu per se notum. Iantum ad primum, declinantes ad parte ne at tuam dicimus, po sibile minime esse probare Deum esse ex his, qua relucent in creaturis. Nam Arist. diuinae Philosophiς lib. οἱ tauo habet, quὸd rerum tecies sunt ut numeri ,sed in numeris non est darestir mum: igitur neci; in entibus: quare nec inuestigari, nec Druspoterit cognoscι per ea, qua videmus in creaturis. Arguitur sicundoso. Sensus noster nullo modo cognossere ualet rem Juritualem ruitur nec intellectus noster D u benedictum: quare,σα Tertiὸ sc arguitur, authoritate Boetij in bb. de conLl. dicentis, cro rario simplicem non capit formis , as Deus est forma simplexe igitur, me Quarto sic arguitur per Arist. in tertio de anima dicentem, qt anima no intelligit sine fantasmate,ar Dems no habet finiasina, quia est incorporeus, ratione igitur naturaeι non po erit a m bis cognosci. Ultimosio arguitur. Ita cc nitio, j habetur per ratione naturalem, comanis dicitur esse bonis, m malis, veluti natura illis
77쪽
comunis,atqui Dei cognitio competit tantum bonis, ut hagetre apud Aug. primo de Trinitate, quod mentis humanς acies in tam excellente luce non figitur, nisi per iustitia dei emundetur: non ergo Deus per rationem naturalem cognoscibilis. Ex alio latere
in oppositu se habet Apost. ad Rom. primo. Inuisibit a Dei a tres iura mundi, ides ab homine,per ea, q facta sunt, idest p creaturas
intellicia conssiiciuntur: siempiterna quoq; Virtus eius , c in diu, nitas. Prosiolutione igitur argumentorii, qu fitq; determinatione, scire debetis primo, nos in Dei cognitionem tripliciter deuenire posse; σ boc maxime per illa tria, quae in creaturis habent confiderari. Creatura enim primo dicitur ens productum a Deo, in super dicitur perferita, tertio vertibilis in nihil. Hinc triplex or tur via ad c ostendum Deum. Prima est eminentia secundae salitatis,tertia anichilationis. Via emincnsia in Deum sic et uamur dicentes: coi pus est bonum, anima melior, Deus ergo optimus. Via deinde causalitatis sic. Nam auibore Aristoteleo fauo
A fica auditionis, in causis persi ad unam immobilem primam cst deuenire, cu non sit ire in infinitum, sed Deus est prima causaestam qficiens, a qua cuncta sunt prodii la, per talia ergo, ut per se ius humana ratio, siue ius naturalis ad Deum ascenderepos rit, ut ad causam perse cfficientem. Tertia via remotionis dicitur omne enim, quod est ab alio, quantum est de se,potest non lepcrsubtractionem cui ibet infucntiae, at Deus non si se habet, quia non ab alio, immὸsuum esse est necesse se. Deus itaq; ex creaturispot couinci hac triplici via, eminetiae, causalitaris, m remotionis, quam triplicem viam videtur tangere beatus Dion ius vii. Cap .
78쪽
sse diuinis nominibus. Nam per primam desumptam ex viaemianentiae, concluditur in Deo ois persedlio. Per secun aeon omnium
produstio. Per tertiam ouetur ab eo distantili possibilius. His addite mos notandum de duplici notitia,etidelicet comprehensiva, σ apprehensiva, illa est comprehensiva,quando aliquid cognoscitur, τὸantum est cognostibile. Apprehensiva vero, quari aliquid cognostitur, licet nom perfecte, es b c duplex est, intuitiua, σabstractiva. Intuitiua est de re in se ipsa, inquatum est existens, 'sens, oes mouens intellectum, m immediate causans actum in telligendi. Ab iractiva vero notitia est de re in suo reprsentativo limitato: notanter dicitur limitato, quia notitia, qua habent beati de creaturis in essentia diuina, tanquam in repr finiatiuo Der minenti, re illimitato non est abstra liua,sed intuitisa. Pi per ea
beatus Bonaventura notat, aliud e e cognoscet e Diuis creaturis, cognoscereper creaturas.Cognoscere enim Deum in creaturis
est cognoscereprsentiam eius,o influentiam in creaturis, quod viatorum essemiplene, beatorum auiperfecte. Cognoscere vero Deum per creaturas est a cognitione creaturarum eleuari ad Dei cognitionem, quaspersialam mediam, ut dicit Bern. q. proprie viatorum est. Nunc bisprς-lsis coelusiones epte eruntponendae, deinde argumenta soluenda. Prima igitur Ah o. Neq; a viatoribus, neq; a beatispot Deus cognosci notitia comprehensius,quia intellectusfinitus est,inens est infinitu. Secunda concluso.Non potest homo naturaliter cognoscere Deum notitia intuitiua, quia Deus quantum ail hanc notitiam non est naturale obiectum, sidvoLaetarium. Ouod se dicatur naturale, hoc tantum erit re tectu
79쪽
set intellectus. Tertia conclusio. Deus est a nobis naturaliter coagnoscibibs, non sit m in conceptu, ct asper arcidens,videlicet in attribtito, sed in aliquo conceptu perse,'quiditativo. Patet, quia Fintelligamus Deumsapientem,oportet prςintelligere alique conceptom quidditatiuum , cuisapientia me . Quarta conclusio. Dcus est a nobis cognoscibilis,non solum in conceptu ipsius analogo
ad creaturas, veru etiam in conceptu univoco; patet de conceptuentis, qui est univocus Deo, eis crea turis. Enta conclusio. Deus non est naturaliter cognoscibilis a nobis conceptu proprio quid i tativo, quia, quantum ad hoc, est obiectum voluntarium re pectu
nostri intelle us, nec aliciua crea tura cognoscibilis a nobis sciscit diuinam nobis ostendere e sentiam, ut en hςc. Sexta conclusio. Deus en a nobis cognostibilis per aliquos conceptussibi proprios, G patet de conceptu entis infiniti. Septima conclusio. Illa, quae de
Deo c scimus,naturaliter per creaturas cognoscimus.Nunc ad
argumenta, oe primo ad primum, ut rellondeamus, ita dicemus, quod ordo rerum se habet secundum hiecies numerorum, quantum ad gradus earum,st quantum ad habitudinem ad unumpriticia pium, veluti omnes numeri, qui derivantur ab unitate, ut ab uno principio: quare procclus numerorum ab unitate in infinitum non es ad negandum primum principium numerorum, sid benesud ne.. gandum terminum, quod est per accidens, eo quia additio in numeris siquitur continui diuisionem, quae procedit in infinitum, qui
processus, non datur in peciebus rerum ver D principium, ita ratio prima nihil contra nos concludit. Ad secundam desiensiu intelle iis, assumptii negatur, m ratio est, ut rituale adsissim
80쪽
non si habet ut obiectum, si ensibili, 'irituale, intelli bile
ad intellectum. Ad illud Boetij in tertio argumento adductumscre*ondetur , quod bene humana ratio non capi ormamDpbce, ut est Deus, quatum ad quid, at, quanIu ad quia, negatur. Primo igitur modo Boeti, authoritas inteligenda,'non secundo modo. Ad argumentum quartum dico, quod minor eget declaratione :nam licet Deus non habeat fantasiata propria,habet tamen communia, videlicet effectus, ita covo ibilis. Ad ultimum arrementum, quo concludebatur, Dra cognitionem bonis tantum conuenire, ad aures D. x. dico, dari duplicem eo nitionem, quaingvna per e cntiam, σ hςc per g attam tantum bonis conuenit,o' de tali loco citato D Aug.intendebat. Altera est per rationem nam turalem , qua communis est bonis, malis, quia humana ratioλcommunis ; σ bπ satis. In siquenti ad alia duo quoua proper bimus, qua in prsenti omisimus breuitastis causa.
VTRVM DE DEO, QUID EST, POSSIT
rem, duo examinanda omisi quopa: alterum quorum attinebar ad quid est ipsius Dei. Secandum vero ad eiusdem notitiam: propterea, nequid vitio mihi dari possit, circa ipsa aliquantulum morabor, quςrendo primo, num quid de Deo 'gnoscere valeamus, deinde, Vtram Deum esse, fit per se notum.