장음표시 사용
151쪽
IN EpISTOLAM AD HEBRAEOS. C. I. ist
Claristiis exemplar et imago diυinae maiestatis. Quod statim additur Xαρακτὴρ υπος ατ εως ἀυτῶ, sensu non differt. Nam ρ est οαοιωσις, ut Hesychius et Glossarium interpretantur, quaelibet imago aut effigies. Eunapius in Iamblicho βίου χαρακτῆρα vocat Ue ram totitia Ditae delineationem. Sic liebraicum imago, forma Ps. XLIX, ls. Aquila reddit . ρα. 'Υ πός ασιο hic non sumitur. quomodo illud vocabu tum Platonici, et, post Origenem, Christiani Platonici aecepere, pro MFentia, εubεtantia, persona, sed υπόςα- σιο θεῖ est Deua ipse. Filius imago Patris Omnibus numeris absoluta dicitur, quia ei est similis potentia , sapientia, honitate ete. quia per filium intelligimus, qualis sit Pa.
ter. φέρων τa -- να-ωο .αυτοῦ Cuncta guberna potentiaεima Doluntate, i. e. υi 4ua, sive per ωἄum. φέρειν , ὀιοικεῖ , gubernare, Num. XI, I . Inde princeps. Philo in lib. de nom. mut. P. 1Ο84. C.
νος, 4i, quum Omnia bona conSe et Deus hoc etiam genus a tentat. 'Pυ , voluntas, mandiatum, Ps. XXXIII, Hebr. XI, 3. Δυναμ aevo pro adiectivo: ρο- tentissima Doluntate, i. e. Ni Sua δἰ ἐαυτου - των αμα
σιων ὐμῶν Quum ipse cin propria sua perlona peccata
NOStra e iaSSet. ΔΙ ἐαυτοῦ. ipse, per εe ψεum, non per sanguinem hircorum et vitulorum, ut Sacerdotes V. T. Ποιε, καθαριν μόν, Purifcare. ut ποιεῖν λυτρωσιν, redimere, Luc. I, 68. ἐκάθισεν - ἐν Regnae cum Deo in coelo ευpremo. 'Ε καθισεν, te. ἐαυτον, εedere ae fecit, i. e. Φ4e εe collocaυit, coriSe-
152쪽
die. , proprie est magnificentia, ut a Sam. VII, 23. Estia. VI, 3. maieStaε, et abstra-eto polito i ro concreto q)ιi est maieState pro editus, Deus maximus. Omnique Nerierationis cultu dignissimus. 'Εν υ ψηλοῖς te. μέρεσι, in coelo εUPremo. Sedere ad dextram nostris moribus est, duperiorem Io cum occupare; ex Orientis moribus, UNUS E proceri-bυε regni esse. Nam Rex medium in lirrono locum Occupans, quem tibi honore secundum vellet, ad dextram coIIocavit, tertium loeum assignavit ad sinistram. I Reg. II, 19. Matth. XX, at . Quum igitur Christus Deo dexter sedere dicitur, sensus est, eum cum Deo regnare. Ps. CX. I. I Cor. AV, as.
gelis, quo excellentiorem dignitatem prae iis accepit. ΚρaIστων, i. e. πλείων, dignior, Potior. Γενομa- νος pro ων, ut Rom. III, 4. Ovo μα, h. l. ut alibi, non est nomen, sed dignitas. Paulus enim in se quentibus non ex nomine Filii, quod Christo tribuitur, in se eius dignitatem comerobare vult, quae argumentatio nulla esset, quia et angeli et homines saepe Filii Dei in Sacris Litterit nominantur;) sed ex dignitate Christi
comprobat, eum infinitis modis maiorem esse Angelis. Iudaei nempe legi Mosaicae praecipuam aliquam vim auctoritatemque tribuebant , ob eam quoque caussam, quod Deus in promulgatione eius ministerio angelorum sit usus, cuius opinionis vestigia reperiuntur c. II, 2. huius epistolae. Act. UIl. 53. et Gal. III, I'. CL notata ad ista loca. Λ qtie hanc ob caussam Apostolus instituit comparationem Clit illi cum angelis. Ustendit nempe, Christum esse Regema
153쪽
gem, Dominum atque creatorem omnium rerum, inuae est dignitas eius, Angelos autem esse ministros Dei. Conissimi meretur S. U. CAR OLI CHRIITIANI TITTHANNI eiss de coni paratione Christi cum angelis in viat. ad Hebr. c. I. in Opustulis theologicis. Li Ps. 18o3. pag. 23 I. sq. ἀτερον, κρείττον , ut in Glo
sario explicatur. Eunapius διαφερόντ ως habet pro excellentis.ime, longe mclxime. Κεκληρονόμηκε, accepit, εOrtitua rat, vel etiam habet, possidet; nam κληρονομεῖν saepe est possidere s. Τι H γαρ - γε νιηκα σε) Cuinam enim dixit Tu meus es filius , nunc declaro me, Mae tuum μα- rem' Cuinam dixit' i. e. nemini hoc dixit, nisi filio. De hoc loco Pl. II. 7. vide quae annotavimus ad fiet. XIII, 33. Sehol. D oederit ni et filii mei Mn. Fridr. Caro. li, et alios interpretes ad loeum Psalmi. De vaticiniis eorumque impletione dignus est, qui legatur doctissimus Io. Tobter in libello, qui inscribitur; Gedanken una Ant morten rur Ehre Ieau Christi und aetii es Reichs p. 183. sqq. Uen. TITTΜANNUs i. e. totum Psalmum de Mes.sia intelligendum atque explicandum esse censet. Fac autem Psalmum II. et alia loca non Messiam solum, sed et Davi-dem et alios homines magnos V. T. describere; nihil dignitati et veritati vatieiniorum detrahitur. Omnes enim Hebrai fatebantur, qui equid praeclarum et magnum ide piis hominibus et Regibus Israelitarum dictum esset Libris V. T. id sensu multo eminentiore pertinere ad Messam, a Prophetis varie praefiguratum. Sie omnes Hebraei fate-hantur, Psalmum secundum, quanquam in Davide aliquomodo impletum , sensu tamen arcano et sublimiore ad
154쪽
tendus si, a Deo genitus , i. e. ad imperium eveetus, non in homines tantum, sed et in angelos, ut agnoscit Arbanes. Hoe semel monuisse lassiciat; nam varias doctorum hominum sentantias de modo argumentandi, quo Paulus hie et alibi utitur, repetere, huius loci non est. πάλιν - εἰς υιὸν θ Παλιν. i. e. alio loco, ut Matth. IV. 7. Rom. XV, io, Ego Mi em Dere pater , et ille erit
mihi Dere Dius. Nam particula H in hoc loco non
sim itudinem notat; sed rei veritatem, quemadmodum:' fuit ei in uxorem, i. e. uxor revera. Verba nostra desumta sunt ex a Sam. VII, I . ubi non tantum de Salomone, sed et de aliis regibus ex stirpe Davidica, quorum maximus est Messias, agitur. Promittitur nempe Davidi regnum aeternum. Salomonis autem regnum non duravit in aeternum; quapropter ipsi Iudaei hune locum de Me sta interpretati sunt. Igitur non est mirum. Apostolos indis pqtationibus cum Iudaeis eorum consuetudinum et morem esse secutos. Ceterum vocantur quidem alii etiam
Dii Dei, c e. e. et Cor. VI, i8.3 sed non eo sensu, quo
Christus. Is enim eo sensu et effectu dicitur filius Dei . quod sit Rex et dominus universi generis humani. vid. Ps. LXXXIX, 28. et cf. Uen. Anamii vers. teuton. Psal- mori ad Ps. I. 7. not. i. Angin autem et homines dicuntur fi ii Dei. quia sunt creaturae Dei nobiliores, et ab eo prae aliis diliguntur. s. 'Orαν δῶ παλὼν - σὸν οδειουμένην Et aἶio Ioco. ubi filium auum optimum maximumque orbis 'incois Iu commendat. vel e adventum eius nunciat. Est hie transpositio; recta enim constructio esset: πάλιν δὲ .or αν ει σαγιιτ 3 etc. Potest tamen παλιν h. l. significare
155쪽
contra, e contrario. Ita legitur apud Theophr. Char. I. ubi vid. Casuabonus. Cf. Schleu4neri Lex. . sub voce παλιν, nr. 4. 'Εισαγειν introducere, εiόtere, interdum, ut h. l. est, commendaridi cauώεα ωtendere, commendare, Philo de Λgriculi. p. I93. C ὀ νομοθέra ς τους σα-- gρχοντας - ἄν ποίμνης εἰσάγει των ἀνθρώπων ἁπάντα is, Legiarator Sapienteε, praefectos tanquam gregis inducit omnium hominum. Πρωτο - τοκος hi. l. est Meraias , filius Dei maximus, Daoque omnium dileetissimus, Rom. VIII, 29. Ita autem nominatur ob loeum Ps. LXXXIX,a8. ubi primogenitus Dei est cel-sssimus inter reges terrae. οἰκουμένη, st. τῆ, Ham orbis habitatus, et per meton. Orbil incolae. η, προσκυνησα τωσαν - αγγελοι θεῶ) Sunt, qui existiment, a Pau- Io intendi loeum Deuteron. XXXII, 3. ubi LXX. post ver-ha ἐυφρανθεπε ὐρανοὶ ἄμα ἀυτῶν, aut ex suo ingenio, aut ex Psalmo mox citando, adiecerant προσκυν - σάτωσαν ἀυτῆ π. g. Θ. Sed haud dubie verba, quae Paulus hie ad dueit,. ex Ps. XCVII, 7. graecae tamen translationis desumta sunt, quae habent: προσκυνη- σα τε ἀυτοῦ πάντες αγγελοι αυτου. Nec male: nam angeli etiam dicuntur α'n,R, propter praestantiam. Ceterum Psalmus XCVII. potest quidem intelligi de Deo Patre; quum autem Deus filio suo tradiderit imperium orbis terrarum , recte de filio rege dicuntur, quae Deo Patri tribuuntur, idque hoc lom eo magis, quia Psalmus hic totus de idolorum abolitione, simulque veri cultus dl- vini introductioni et propagatione inter Omnes gentes , agit. Huius vero melioris religionis Λuetorem esse Christum, nemo dubitat. Psalmos omnea a XCIII. ad Q. in
156쪽
se continere mysterium Messiae , dixit Daυid N ehἰ
Ceterum recte argumentatur Apostolus: Si angeli Regem illum maximum adorare debent; ergo iunt illo inferiores.
7. Και πρόι - λέγει γ Praeterea, quod quidem ad angelos attinet. de iis dicit lc. 4crstura, Ps. CIV, 4. Sie πρός νῶν τους ρετορας, προς μῶν τὼς c. ιλοσοφηe. Potest etiam προι verti de, ut infra IU, 3. προς ον ὐμινὰ λόγω. Λέγει, st. 8 γραφῆ more Iudaicorum Doctorum, qui saepe, citantes Scripturam , utuntur verbon Ra. o ποιῶν - πυρος φλογοι) Ventis utitur tanquam nunciis, et fulmine tanquam miniatris Πνέυμανα h. l. sunt venti, πυρὸς φλοε est fulmen. Verba sunt Psalmi CIU, 4. Nihil magnum, inquit Paulus, est in nomine angelorum et ministrorum, quum ea nomina scrip-.tura det etiam vento et flammae. Nam omnes creaturae, quibus Deus extra Ordinem utitur, eo nomine veniunt. Alii, vertunt: Angelis gula utitur quemadm6dum uentis, ministria auia εicut fulguribuε, ut bis, ominsum sit;) h. e. sicut ventis et fulgulibus tanquam instruisibentis sui imperii, ita quoque angelis utitur. Sed in Psalmis de angelis non est sermo. e
ἐν ψαλμῶν, nempe Ps. XLV, 7. 8. quem locum de Messia interpretatur Paraphrastes Chaldaeus , et Rabbi- ni multi. Coniunctio δὲ hic αλλα notat, enim Nero, contra. ο Θρονι - τοῦ αἰῶνος γ rari nυε tu , O Deus, eat aetern , semper manebit, ut ὀ Θεος sit pro Vocativo. Alii posto θεοι supplent ἐci, et eonstruunt: ὁ Θεὸς ἐτιν o θρονος σκ εἰς τον αιῶνα τῶ αἰῶνος, De Me
157쪽
est:thronuε tuus, i. e. Deus thronum tuum c imperium tuum frmabit in perpetuum. ThronuS nempe
per metonymiam saepe Ponitur Pro imperio , et per novam metonymiam Deus dicitur thronus , quod sit huius imperii auctor et stator. Sie divinus vates saepe Deum appellat petram, munimentum, gaudium 4uum, i. e. auctorem suae securitatis et laetitiae. μβὀος - τῆς βασιλείας σου γ Hic iterum 8 ραβδος τῆς βασιλείας saest subiectum. Regimen tuum rat iu4tum, rectum. UIU, est Symbolum regaminis. rectitudo, pro adiectivo ἐνθεῖα.9. 'Ηγαπησας - ἀνομίανJ Amas caussam bonam . i. e. elim qui caussam bonam habet, et abhorres a cauasamesa', ab eo, qui malam hab est caussam. 'Hhebr. pro Praesenti. Δικαιοσυ Cauεsa bona. et ἀνομIα causεa ma/α, quemadmodum p g et de eo. qui caussam bonam vel malam habet, Exod. II, 13. XIII, 7. Num. XXXV, 3I. τῆτο - μετοχους σου Hino Deus . Deus inquam tuuε. oleo laetitiae te itimius perfudit quam εοcioε tuOg, i. e. te. Regem maiore seiaricitate ac maiestate Uecit, quam Sociοδ ι-ε, regea alios terrestres et dignitate longe inferioreε. Ελαιο. ἀγαλλιασεως e Oleum laetiscum Leι exhilarana. Hebraei in conviviis et festis d ebus unxeiunt 1e Olco, ad senifieandam laetitiam. Solebat etiam inauguratio Regum fieri unctii ne. Sensus igitur huius loci ςsse videturi Demte inauauravit Regem multo feliciorem allia Regibus. Christus nempe est rex regum. dominus dominorvin. Ac cuiativus ἔλαιον more Graeco Potitus in es sensu, quo
158쪽
Latini Ablativum usurpant. OI τοχοι, Socii, h. Lvidentur esse Reges coaevi et terrestres, Messia Ionge i feriores. Varias interpretum sententias de consilio et ocellinsione, qua iste Psalmus sit compositus recensuit filius meus Ern. Frid. CaroIus, in Scholiis.
hune locum sumsit auctor ex versione interpretum Alexandrinorum. Comparationem cum textu hebraico vid. ap. Uen. TITTMANNUM, l. c. P. 243. s. Hunc Psalmum in se non agere de Messia , quilibet facile perspicere potest. Nec Paulus hoc dicit. Quia autem Filius Dei, de quo hic sermo , mundum creavit, ut supra V. a. dixerat Apostolus, ideo omnino etiam de eo valet, quod loco cit. de Deo, cre tore dieitur. Tu Olim, Iehουα, Orbem fabricasti, et coeli sunt Opus potentiae tuae. Κατ' ἀGen. I, I. Θεμελιοῦν, fundare, aediscare, parare, similitudine sumtae ab aedificiis. --nus Dei esse eius potentiam, sapientiam ac bonitatem, omnibus notum. I t. Ἀντοὶ - παλαιωθῆσοντα ) 'Aπολῶνται , Peribunt. ., Διαμένεις, Vulg. Permanebis, δια- sinuata, quam lectionem nonnulli praeserunt. 'Aυτοὶ et αντ ac non tantum ad ἡρανες, sed etiam ad τὴν , et σα ἔργα τῶν χειρων reseruntur. Comparatio mundi mim veste Philoni non est inusitata.' In Lib. de prosum p. 466. C. Deum ait υestibus amictum esse, quae sint terra, aer, ignis, aqua, et universiis mundus..1 σονται, Ueteraεcent, tanquam Vestes diuturno usu attritae. Cociorum nomine hic intelligi debet, non su- . Prem Duiliaso oste
159쪽
prema illa regio, sedes divinae maiesta ia et angelorum , sed aer et aether quae terram velut 'estiunt. Vestes, ante quam pereant, veterascunta Sic et aeris et aetheris vires minuentur. Mundum hune i merituriam esse, o se diderunt prisci Hebraei, ut patet ex Iec LI, ι . Iob. XIV, II. et vetus haec est opinio, inter plures antiquitatis Populos recepta. Vid. GRorius de υerit. retia . chriu L. I. S. XXlI, p. I s. sq, ed. Iun. 17ac. et ei d. annotati ad a Petr. III, p. a. ώσεI-αλαγησοντα ) Tanquam amictum compliciabis eos, et permutabuntur. novis,) antiquis eoelis novi subita tuentur. Περιβο Λαιον, lyci, amictus, pallium. Uratu exterior. 'Κιλίσσειν, seu ἐλί 'σ a ιν, υOIUere, comPIι care. Vestea, ubi usui amplius non sunt, lolent complicari et abiici. Sic et aer et aether auferentur. Λlii praeserunt lectionem ἀλλάξεις, quam duo Codices et versiones nonnullae exhibent; sed sine idou .neia rationibus. Καὶ ἀλλαγξ σονται, permutabum tur, alii 3 nempe, novis aUelis, hebr. Λntiquis coelis novi substituentur, a Petr. III, Is. συ δὲ - ἐκλεί-
Tu autem aemρer idem es, nec unquam eεε. desines. Σὐ o αὐτος ει , 4emper ea alte Ῥεe, nunquam aliam formam ac vestitum induis. S c Deut. XXXII,
39. Videte, quod ego sim ille .se. PHILO de Sole eum nunquam άλάσσειν sed perinanere ἀντον, ait in lib. de profug. p. 458. K. More humano Deo tribuuntur anni, sed omnis imperfectio removetur, dum additur , annpa eius non desituros, i. e. eum in aeternum duraturum.33 Disitigio by Corale
160쪽
IN EPIST AD HEBRAEOS. C. II. rsit
Evangelio nobis tradito, τοῦτο,
quum, ut iam ostendimus, maior sit etiam angelis ille nostrae doctrinae auctor. Περν σοτέρως, eo magiε, eo curiosius, desto latanelliger. Eo sensu haec vox in Positivo oceturrit apud Philonem. De Λbraliamo p. 373. AKη ἴσα α, α πέριττος νοῦς φρον σει συαβιῶνοιερευνῶ ω, et quicquid aliud curioSα mena cogitando solet quaerere. Προσέχειν absolute dictum est pro προσέχειν τον νοῦν, s. διανοιαν. Toις α κουσΘar τι. se. ρήμασι, doctrinis nempe christianae religionis, quas percepimu4. Mν πιόνω/ιεν, proprie : ut dilabamur, q. d. ne dilabatur nobis et estiuat illa salus. Glo Riarium habet: μη λισθήσωμεν, ἐκ π έσωμεν. IXe cadamus, i. e. ne pereamuS vertunt Syriis et Araba: nee aliter hic sumserunt Chrysustomus et Graeci alii. Alii vertunt: ne oblisiscamur; ne haec doctrina negligenter elabatur animis nostris. Praeterfluere doctrinam, esset negligera doctrinam. Vid. D. Bened. Ca Σουium s per h. I. Nostrain interpretationem confirmant sequentia.
a. Ει ταρ - βέβαιος) Quum enim lex insis. An. gelorum ministerio promulgata, frmitatem et DaIorem acceperit, ut nemini eam violare impune licuerit. 'o λότοι hic est lex Mosaica, ut ipsa series orationis ostendit. Quod attinet verba ὀl αγγέλιον λαληθε te, vide quae ad Act. VII, 53. et Gal. IlI, i 9, annotavimus. Βέβαιο e
ἐγένετο, υalorem accepit, ita ut nemo impune eam transgredi posset. Mu πῶ σα - μιοθα τοδοσίαν ) Ita uequaelibet transgressio υoluntaria iUStam poenam acceperit. Παραβασις, et π α ρ ακον, ' P, dicunttar de illis peccatis , quae apeItuem lῖia contentium