장음표시 사용
171쪽
innutriti, esse aliquem malum angelum, qui supra mortem dominaretur ; eum dicebant, ex Pro erb. XVI, I . non recte quidem, deducentes, atque miranda de ipso sabulantes plurima. Numina etiam varia ei tribue-hant, ut Tob. lII, 8. 2o. Ἀσμοδαῖον, -- mothi; porro , t d, Samαel, quem penea Maimonidem, More Nev. a. 2O. narrant ex Pirhe Elieser, serpenti antiquo inequitasse, atque Evam seduxisse. Hune praeterea κατ' es castut omnium malorum Angelorum appellabant, Angelum UTI Dumah, item v n Angelum mutum, et mortu, eumque die secundo creatum esse asserebant. Fortassis etiam respicitur ad historiam lapsus, ut Io. VIII, 4 . ubi diabolus dicitur homicida esse ab initio. Diabolus nempe fuit auctor et caussa peccati, et per hoc etiam auctor mortis , quia
per peccatum mors introducta est. Καταργεῖν, destruere, υim alicuius rei debilitare et tollere. Fractam autem esse, dicit Apostolus, vim mortis per mortem Christi. Is enim morte sua obsignavit pre inissionem vitae post mortem corporis aeternae et beatissunae; rediit etiam invitam, et nos etiam in vitam revocabit. Sic liberavit nos
de manumissionibus et de liberatione a servitute proprie adhibetur; hic vero supplendum est τοῦ φοβου, quod exsequemibus intelligitur. Ενοχον εIναι θωλε Ιας, Obnoxium MIe εe ituti, et quidem per metum, i. e. metu servili constrictum esse, animo ita affectum esse, quomodo servi
172쪽
IN EPIST AD HEBRAEOS. c. IL 1 a
servi solent, qui dominos metuunt, Vitae atque necis auctores. παντος τῆ Pro δια παιτης .ut etiam Philo et alii utuntur.
I 6. 'οὐ γαρ - ἐπιλ μ νενα Profecto enim non Angesis auxilium fert, 4ed Adira humi posteris. 'Επι- τινες, non potest indicare; a1Sumera alicuius naturam, sed proprie est prehendere aliquem, deinde etiam saepe prehendera aliquem opis ferendae caussa ; Opem ferre. Σπ έρμα 'A βρααμ, posteri Abrahami. Paulus, Hebraeis seri hens, satis habet de illis loqui; derentibus alibi loquendi locus. Saltim poste ri Abrahami h. l. non sunt spectandi ut natio aliqua, sed opponuntur angelis. x . O v ώφειλε - τοῦ λαοῦ ) Unde debuit plano similis feri fratribus aula, ut no4tri ροεεit misereri, tanquam Pontifex maximus cui tuto sidere possimuS, quod attinet munus, quo apud Deum pro nobis fungitur in e ianuis peccatiε psyuli. Proinde , quia illorum opitulator et auxiliator est. Κατα πάντα, in omnibus iis, quae ad naturam nostram necessario pertinent; ergo etiam in perserendis miseriis, rebus adversis et calamitatibus, χωρὶς tamen αμαρτίας, c. IV. Is D α γένηται, ut scit miSericor S. ui enim ipse sensit mala et mortem, is scit, quid hoc sit, malis assii gi; ergo misericordia erga alios tangitur. LIις ἰς h. I. est, qui munere suo bene fungitur. cui sulere, nosque et caussam nostram tuto concredere possumus. Τοι πρὸις τον θεῖν,
i. e. κατα τα πρός τον Θεὸν πραγματα, s. αν κωντα
173쪽
Levit. V, 6. Frequentior est phrasis: λάσκείαν Θεον περὶ ἀμαρτιῶν, καθαρίζειν, ἀφαιρεῖν αμαρτίας. I 8. 'Εν ω--Quia enim ipse culamitales pertulit. hoc magi3 Potrat moueri ad opem ferendam iis, qui mala experiuntur. 'Εν ῆquia. , Π ειραζεσθαι , explorari, quod sit calamitatibus. Δυ-
ναται, i. e. potest moveri ad auxiliandum. Nihil enim maiorem ad miserandum Vim habet, quam malorum similium, quae nobis evenere, memoria.
1. Od., - Quae quum ita Sint, fratres chri-
Miani, quibua, εicut et nobia, bona coeleatia oferuntur, conSiderate, quantuε Sit legiatus ille diDintia et Pontifex Maximus, quem nostrum) prostemur, Ie- ε . Iam ostendit Apostolus, Christum maiorem esse Mose, atque diligentius propterea audiendum. OΘεν, quum ita se habeant, quae diximus hactenus. 'Aγιοι, Christiani, Rom. I, 7. I Cor. I, 2. Κλῆσις ἐπουρανιος, oblatio coelestium bonorum. Osseruntur vero hominibus bona coelestia et spiritualia per institutionem in religione christiana. Ergo particeps vocationis coelestis est is, qui religionem christianam didicit. Quoad sensum nou differt eorum interpretatio, quibus κλῆσις ἐπουρανιος est invitatio ad religionem christianam, coniunctamque eum illa felicitatem, ut ἐπουρανιορ idem sit ac ουρανόθεν, e coelo, i. e. δDeo, ut i ανω-ς Philipp. III, 14. Κατανοήσατα, bene attendite, quis et quantus sit. Ἐποψελος, tegatus, nempe divinus, maior Mose, et omnibua reliquia Iega is divi-
174쪽
ΙN EPIST. AM HEBRAEOS. C. III. . s
ximua , quem no3 Profitemur, cuius munere nititur spes
nostra, ἀρχιεράς. - ὀμολογοῦμεν. Vocabulum sacerdotis non est metiendum sacerdotum Leviticorum ratione , sedeonsuetudine veterrima Hebraeorum, apud quos prima et propria eius significatio erat liaec , ut denotaret mini- atrum, veluti Principis, aut Dei ipsi , ut a Sam. VIII, I 8. cf. 1 Chron. XVIII, II. a Sam. XX, 2G. Igitur vocabulum sacerdotis Christo tributum pertinet ad ea nomina , quae Opus eius salutare in genere exprimunt; et si inest notio facilii candi, ea accessit exti insecus, nimirum ex disputatione Λpostoli, atque ex ea demum intelligenda et explicanda est. Sie h. l. ἀρχιερεῖς universum est salutis minister et princeps; comparatur enim cum Mole,
qui partes ministri divini et serratoris populi sustinuit hactenua, quatenus eum primo e servitute in libertatem vindieavit , rempublicam eius et cultum legibus constituit. ac denique eum tanquam rex in deserto aluit, et ad felicitatem promissam duxit. Vid. Q CHR. TITTΜANNI Progr. de notione Sacerdotia in epistola ad Hebraeos, in Opu1eulis theol. p. a II. sqq. Xρις ον, deest in Optimmis codicibus, versionibus nonnullis et Patribus.
a. Πιτον ἔντα - οι κω άρτοῦ Qui concredito simi ci Deo munere sdeli4Sime functua eat, oicuti Moaea toti populo Dei fdeliter praefuit. Comparatio instituitur eum Mose, qui Num. XIl, 7. dicitur πιτος ἐν ολω τῶ orati
Θεοῦ. Tε ποιήσαντι αὐτον, qui eum conStituerat, nempe Pontificem Maximum. i. e. redemtorem humani gemneris. Ποιεῖν, conStituere, I Sam. XII, 6. Μο-
sua fidelis erat erga Deum, tum in ducendo et regendo Po
175쪽
nem gerit, iami briacia rue, moderante tamen Deo, qui sum ni is est Paterfamilias, v. q. Morus in versione
mum caput, Dominum, qui ii si prospicit. Cf. V. 3. ο δέ - i. e. Deυε eu SummuS quia1i Paterfamilias, cui populus Veteris et N. T. Origenem tuam debet, qui ct Christum et Moleo milit. Τα .παν τα, . pro ταυτα παντα, ut Rom. XI, 29,
est plane eadem quae . nam . Opponitur ἐλευθέριν, sed Θεραπων τοῖς τέκνοις , vel ut hoc loco υιῶ. Ammonius: Θ ράπο - τες οἰκέτα θιαφέρουσι. . Θ εραποντ ες μὰν γαρ ω' υποτεταγμέ οι φβοι εέ ' .ων Θεραπένοντω οἰ προσήκονrες , οἰκότρω των δεσποτῶν. Verti igitur. Potest θεραπων, minister, vel ut vetus Glos- sarium, famulus. Promiscue tamen haec usurpantur, ut patet ex Luc. XII, 4 a. Apocal. ΣΠ 3. μαρτυριον τῶν λαληθησομένων ) Ut referret ad populum nomine Dei promuIganda. Mαρτυρεῖν non tantuna uti traturi. sed etiam mandata referre, licui μα ρρουρον est doctri mus V. M ria, Diuiti Cooste
176쪽
na, i Cor. I, 6. II, I. Mosea ne castra quidem movebat; nisi Dei iussu.6. Xριτος - ο ν ἀυτοῦ Vel potius ora. Christus Oero tanquam frius familiae praefuit. Μoses erat ἐν τῆ οἴκω, et pertinebat ad familiam; Christus vero ἐπὶ
τον ο&ον, supra familiam, ut eius praefectus et dominu .
Ille est in aliena domo, ἐν τῆ ἔικν gurg, se. Dei:
hie proρriam εuam habet, ἀπὶ τον οἴκον αὐτοῦ. Si retinetur ἀυτοῦ. et ad Deum refertur , sensus est, Christum . praesectum esse familiae Dei, non tantum ut ministrum, sed etiam ut dominum. ου οἶκος ἐσμεν ἐμεῖο) Cuius fami. . Ita εumus noε , Christiani. Et erimus scilieet; nam praesens hie futurum comprehendit. ἐάν περ - κατά
κωμεν Est traiectio. 'Εαν βεβαίαν πιετάσχωμεν μέχρι τέλους τῆν παμπιαν ημὶ το κάνου μα τῆς Si frms er retinuerimus usque ad Anem, Muciam et laetam apem. fiducia. Κάυχημα saepe idem valet quod ἀγωMαμα. Κ άυχημα ἐλπίδος est igitur laetitia ερeι, spes illa laeta, nempe vitae aeteronae, sub iis legibur, sub quibus a Christo promissa est. 7. Διο - αγιον Quapropter admoniti a viritu
sancto ala: Hoc solent interpretes coniungere cum eo, quod post longum Acripturae testimonium sequitur : βλέπετε ἀδελφοὶ v. Ia. Posset vero elliptice intelligi: Putate , vobis etiam dicta esse, quae Deo inspirante dixit . divinus vater, nempe Ps. XCV, 7 1 I. Vel ita , ut cohae. reat διὸ v. 7, cum v. 8. μν σκληρυνετε, proindefle sitis contumacea. Pergit Vero Apostolus in cohortatione ad coastantiam in tenenda spe et fiducia usque ad
177쪽
IN EPIST AD HEBRAEOS. C. Iu a s
finem, et maiorem a Christianis obedientiam praestandam esse novae religioni ostendit , quam veteri a Mose promulgatae. Universam hane cohortationem et dissertationem V. 7- cap. IV, 1 I. auctor epistolae ceu land
mento superstruit Psalmo 9s, quem praeeuntibus LXX. interpretibus Davidi attribuit cap. IV, 7. dissentientibul recentioribus commentatoribus nonnullis , qui exilii demum temporibus vitem carmen istud cecinisse uon sine omni veri specie arbitrantur. Alii Grotium secuti, hunc Psalmum in celebritate sestivitatis τῆς Σκηνοπηγίοιο seu tabernaculorum conscriptum esse existimant, atque re σῶν μερον ad illum diem reserunt. Quicquid sit, Psaltes, postquam commate 7. Israelitas cohortatua erat, ut tandem nunc , 'n, σῆμερο voei Dei obtemperarent, inde a comm. 8. Deum ipsum inducit loquentem, et graviter Israelitas commonefacientem, ne imite tur perversos mores maiorum suorum , qui ex Λegypto edueti in deserto propter inobedientiam suam perierant, nee pervenire potuerant in terram Cananaeam. Hane enim terram, Abrahamo liuiusque posteris promissam, intelligendam esse, abunde. patet ex Num. XIV, 2I. 22. 23. a8. 3O. et XXXII, Io. II. II. quo illa Psalmi ver-ha manifeste respiciunt. Igitur vox Dei, quam Iudael audiverant , erat promissio de occupanda Palaestina. Et tamen dubitarunt, se esse ingressuros in Palaestinam . ideoque rebellarunt. Sie in Psalmo. Paulus vero illam historiam accommodat ad christianam religionem, et per voeem Dei intelligit salutem promissam per Christum. vel evangelieam doctrixam, την supra V. 1.
178쪽
3.- σκληρύνητε - ἐν τς ἐμ animum ex .hibeatis intractabilem , 4icut olim in loco nominato rebellio factum est, tempore tentationis in deserto. Mi σκληρ ύν τε τ. καρδ. υ, n Ηabemus
idem verbum Exod. UlI, 3. XIII, I 5. Deut. II, 30. tribuique solet, ut Verbum et similia, tum Deo, tuni hominibus, sed sensu non nihil di erso. 'Εν τω παραπικρασμῆ, in loco nQminλto Exod. XVII, 7. Num. XX, I 3. 24. Est autem παραπικρασμος, exacerbario. rebellio , et se LXX , verterunt hebraeam vocem Πειρα τ/χος, pro mora est itidem nomen Io- 'ei in deserto, ex historia sic dicti. Haud inusitatum est oraecis interpretibus nomina Hebraea propria iri Graecismum appellative tran8 ferre, ut, pro Meribah et Massa
dicere π αραπικροοσμις ν et πειρασμόν. Ita etiam
Philo insinitis in locis scripsit, quando e. g. Iacobum 'Aς-κη 1ν, Labanum Λευnασμὸν, Saram 'Aρχνῆν, Cai- mim Κτῆιτ ιν vocat, quae, ut ubique, sic inprimis in libro de nominum mutatione legere potes. Sic Targum istas quoque nCmina propria tran ferre appellative, non obscurum est. Dies IIaSSae est tempus illud, quo circa Massam etit pcpulus ; sciit dies Madian Ies. IX, 4. Verba: ωο ἐν--, Storri non male vertit: Am Orto derkViderietzlichheit, rur Zeit der Heriau Orderung. p. πιν ἐπείρασαν - τεσσαρακοντα μη) Ubi tentarunt me maiore4 υeuri. Dubitarunt de Potentia mea, qtriinquam per XL. annoS OPera mea Per Piciebant. Particula ου eadem est quae ἔπου, quomodo etiam Codices duo legunt, et refertur ad loca, quae praecessere Meribah
179쪽
IN EPIST AD HEBRAEOS. C. III. . et 8 i
et Massa. sive, ad παραπικρασμόν πειρασμόν, qui uterque erat locus ἐν τῆ In Hebraico Occurrunt verba 'a da et 'a' II. Utrumque denotat,
dubitare de auxilio Dei, an pollit et velit opem ferre, eique importune praescribere. Καὶ , hebraicum etsi qua signisieatione partici ita sumitur Io. XVIII, 25.
quam viderarit Opera mea ; c trirnices, mannam acceperant etc. Verba τε σσαρα κοντα ἔτη, leguntur et in
Psalmo, et in quibusdam Graecis Codd. ad versum demum aequentem', quod est accuratiua; nam tum, quum ad Meribam rebellarunt Iudaei, nondum effluxerant quadraginta anni, sed hoc laetum est in medio itinere. Theodoret tamen , Oecumenius et alii λd non iam comma reserunt. Erasmus Plane reiicit. Hanc populi impietatem, et contra deum rebellionem in caussa suisse Plillo ait, Lib. I. de vita Mosa p. 639. C. quod i quum yecundo mox anno, postquam Aegypto dem jgraverant, agros dividere Syriae potuissent, per invia errantes, vix tandem armo quadragraseno sedes fixas fuere nacti. IO. Διο-- τὰς μ8 Qua proptarpertae,ias illius nutioniS dixi: Sena per pra De Sentiunt; ipsi ad Uergiantur meis cori4iliiε. Προσωγενεῆ ἐκοιν ν Casle Iio optime vertit: itaqua pertae-aus illiua nationis. Hebr. V pH. . Est vero EUJ sive Ia Πfastidire, abominari. Sirae. I, 2 s. ἐν δυσὶν ἔθνεσιν προ ni 'ρυχη ήιου, α ducibus gentibus animaas mea auertit, s. duaε potissimum gestes ahominor. Suidas ex hoc Epistolae loco : π ροσώχθισα ait, ἐβδε- Idem sensus eii ascitur, si verras o
180쪽
ossenaus sui, ex etymologia . nam compositum est hoe verbum ex πρὸς et quod est ab ἔχθη , ripa, et proprie, ignilicit Gendere, metaphorice indignari. 'Aa I
πλανῶ νται σν καρδίφ. i. e. AemPer prave εentiunt; semper salsas de me habent opiniones. Putant, me non esse veracem, non potentem. Καρδία, animuε, hic praecipue ad iudieandi saeuitatem refertur. 'Oδοὶ Θεοῦ esse possunt, quae in commate antecedente dicuntur τα ἔργα. I. Ἱὶς ωμοσα - καταπαυσίν μν 'nil itaque, ut. Hebraeum Divinum iusiurandum habetur Num. XIV, 2I. 28. et Deuter. XXIX, 2 O. st . Iram Dei figurate seu κατ ανθρωπον dici, nec debere, quomodo penes homines, per assectum turbulentum explicari, satis notum.
ms, in iuramentis absolute positum, idem valet, quod sκ. Secundum alios reetius aliquid sibintellieitur; ne pro Deo habear, aut, ut Ezech. XVII, 19. ne viυam ego. ΕΙ εἰσελευσονται εἰς τὴν κατάπαυσίν μου. non perυenient in locum quietis cet felicitatis, J quem iis destinaveram. Καταπαυσις, ἰοcua quietis , in historia populi Israelitici est Canaan . regio illa, ubi popuIus a longis laetationibus quievit, ut Deut. XIl, 9. Addit Deus voculam Aa, quia elua bom Auctor erat, et quia arca, ubi Deus praesens esse credebatur, tune vagari desiit, Psi CXXXII, 8. I . Sed Paulus illam historiam accommodat ad Christianos. Nunc igitur καταπαυσις a Deo promissa allegoriee est po-ω4io quaedam quiem, requira, limitia ei, qua Deu4 ψεε fruitur. Est igitur Dilogia in phrasi καταπαυσα , cui oceasionem dedit ambigui.M vorabuli xaraπαπις, quod non scium hebis