장음표시 사용
231쪽
IN EPIST AD MERAEOS. C. VIIL α54
r. ΕΙ - τοπος ) 'H πρωτ' , i. e. προτέρα ἐκείνη, χ. διαθεκη, Religio. A μεμπτος, perfecta. Chrysostomus: δε ἐδεν εἶχεν - ει ἀμέμπτους ἐποίει. Sensus est: Si vetus illa constitutio Mosaica homines vere emendare, eorumque animos tranquillare potuisset, non opus suisset novo laedere, nova religione. 8. Muαφέμενος - διαθῆκην καιw1ν Nam reserehendens illud foedus dixit illis, Israelitis ) υeniet tempus,
quo etc. Ostendit nunc auctor veterem illam oeconomiam non fuisse persectam. non αμεμπτον, V. 7. Aυτοῖς refertur ad λέγει, non ad μεμφόμενος. 'Aυτοῖς se. τοῖο υπὸ τῆς πρωτης διαθήκης ἔσιν. Nam au etor loqu tur de priori foedere, tanquam de imperfectio-,re. Alii reserunt Participium μεμφόμενος ad Israelitas et vertunt: Dum Deus9 de illis conqueritur. Uerba Ieremiae e. XXXI, 3l-34. ΛpostoluS, memoria partim adiutus, partim Alexandrina de interpretatione adducit, nonnullis tamen vocabulis mutatis, usque ad comma Ia.
Κρχονται, 'rta, sono est praesens, sensu saepe futu. rum. Καὶ συντελέσω, i. e. quum viciam, Iocutione frequenti Hebraeis. 'Επὶ, cum, vel ero. Pan gam nouum foedus cum gente Israelitica et gente Ludaica ; nova ratione essiciam , ut mihi Obsequium praestant, meque pie colant Israelitae. Sensus quidem apertior huius et aliorum similium Ioeorum respicit tempus illud, quo Iudaei prope omnes, et ex decem tribubus, qui vellent, restituti in patrias sedes, cultum Dei restituerant, qui nulla postea idololatria corruptus fuit, quod ante saepe evenerat. Sed verba in Christi tempora quadrant exaetius; Per
232쪽
IN EPIST AD HEBRAEOS. C. VIII. oor
quae mee ab auctoritate Mosis sacerdotumque humana penudeat , nee legem Dei sciis in tabulis scriptam ill gatamque manibus com Plectatur, e qua Praeter externam obedientiam nihil existat, sed cuius consequendae omnes ipsi saeuitatem habeant, teneantque animis, imisque qlia si medullis infixam. ros ἔσομα - λαὸν γ Et ero ipsis Deus, benefletis eos ornabo; et ipSi mihi erunt populus, pieme colent.
in potentiali , i. e. HON OPUS erit, ut doceant, Pro τον πλησιον alii rectius legunt τῶν πολίτην. Non' amplius opus erit; ut unus alterum subinde moneat, Iovam solum esse verum Deum, nec alios Deos colendos. ori πάντερ - μεγαλου αυτῶν ) i. e. omnes, εine exceptione. Magni et parυi nempe sunt pueri et senea, in omnibus fere linguis. Tritum praeterea sermone prove bium est penes scriptores, μικρα καὶ μεγ α λα, 'quando rae παντα innuunt.
Ia. OG ἴλεως - μν Δω επι θ 'Aὸ Ια αμαρτημα, ἀνομία, cuiuscunque generis' peccata notat. 'Iλaως. εἶναι POENaa exigere nolle criminum. Sie etiam non meminiεεe Peccatorum 'est, ea condonare. Hoc est terum, in quo praestantia novi foederia cernitur, quod est certissima spes, sore, ut non, quemadmodum sub lege Mosaica repetitis sacrificiis memoria delictorum semper fuerat repetita, ita nunc quoque hominibus semper nova supplicia metuenda, sta ut Deus iis semper propitius sit, nee peecatorum delictorumque unquam meminerit. Utrumque Iesus Christus sua morte paravit , qua et hominum
233쪽
peccata prorsus expiavit, eosque Deo planissime reddidit gratiosos, et ita voluntatem divinam in E angelio propositam sanxit, ut nec hominibus praeter Evangelium opus sit nova institutione, nec novo pio sacrificio. quo eorum peccata deleantur.37. 'Ev-λ'ειν - αφανισμοῦ P Παλαιοῦσθαι est Deteragcere, deinde antiquare, inutile reddere, ut sunt senes decrepiti, a quibus liaec metaphora est ducta. Hievero rectius vertitur : de eo tanquam antiquato loqui 'Aφανισμὸς , notat diaceSSum, saepe interitum ac internecionem. Sensus igitur est: Dum c Propheta noυum foedus promittit, primum illud pro antiquato declarat; quicquid enim senescit, id Ini et interitiai propinquum e4t.
- i κοσμικοκ γ Habuit igitur primum etiam foedus legea de cuItu diυino, et εanctum terredire.
Instituit Apostolus comparationem inter munus Aaronis et Iesu Christi, ad tollendum praeiudicium eorum, quibus splendidus apparatus Aaronicae λειτουργίας oculos praestringebat, ut illam aegerrime dimitterent. Vox σκηνά recte omittitur; deest enim in Codicibus , Uersionibus et Patribus diversarum recensionum, et post πν ού τ' Po- . tius supplendum est ex antecedentibus. Δι και ωματα λατρ είας, constitutiones ad cultum Dei publicum pertinentes. Tae δικαιωμα τα . quicquia ἐδικα Ιωσεν ὀ Θεος, rectum De SSe υoluit, Ita . praecepta, constitutiones Dei, cuiuscunqtie generis. Ita LXX. hebraicas voces m XU. Eulyta et Pn verte- Iunia
234쪽
IN EPIS T. AD BEBRAE OS. G. Ix u5s
runt. Ἀγιον κοὸμικον, yanctuarium mundianum, oppositum sanctuario coelesti , vel coelo, quod est sancta sedes Dei. De tabernaculii loquitur Mosaico, priore illo, quod Philo p. 66s. nbminat ἰερον LXX. σκη- νὴν τοῦ μαρτυρίου; in thesauris te ripli postea asservato. .a. Σκηνη - ἄγια Non εtructum erat tabernaculum anterius, in quo erat canuelabrum, et menSa, et panes spectando propoεiti, quod tabernaculum) dicitur Sanctum. i. e. saepe vocatur to-
tum illud tabernaculum, sive tentorium potius, cuius erant duae potissimae partes, sed quae et ipsae recte σκηναὶ dicuntur, quia habebant quaeque suum velut tectum. Igitur σπιννη πρώτην h. l. est προrέρα, seu anterior pars.cui in templo respondet locus, quem Philo προναον no- minat, , 'ri. Δευτέραν autem vocat eam, quae ob maiorum sanctimoniam vocabatur αγια αγίων, cui in templo respondebat ' an, locus oraculi. ἐν ο ξ τε Mγχνία candelabrum. Exod. XXV, 3I -39. XXXIII,
ita dicti, quia in conspee u erant semper sacerdotibua. λέγετα --χ. σκηνη. ἡ πρώτη. Dein de non ατία scribendum , sed αγια, ut ex sequentibus .apparet. ' . 3. Marc-αγια αγίων ) Κατα tr ιτ ασμα, RI Bproprie vocabatur velum Sanctissimo oppan Ium;
235쪽
ιι α , Ip* autem, obversum Sancto, quibus alii tertium, ei ι άυλξο adiiciunt. Philo L. III. de vita Mos. p. 669.
B. σο μὲν ἔνδον καλεῖταὶ Κατ απέτοισ μα, το δ' ειτος προσαγορέυετη Καλυμμα. Sed invaluit, ut utrumque aulaeum καταπέτασμα diceretur. 'Aγια αγίων. t vj pn Exod. XXVI, 33. Locus sanctissim . Nam comparativos aut.superlativos Hebraei per Geniu-
4. Xρυσοῦν Θυμιατ ριον potest significare vel aram sumtus, vel thuribulum. Altare septus hie intelligi non potest ; hoc enim fuisse ἐν σκηνν ν ἐξωτέρα satis constat ex Mose, Exod. XXX, i. sqq. Philone, Ioi epho, Rabbinis. Itaque alii intelligunt. thuribulum, et locum nostrum ita capiundum esse existimant, ut sacerdos summus quotannis intulerit illud thuri. hulum sancto sanctorum, die expiationis. Levit. XVI, II. 'sed hoc est durum; dicitur enim ἔχουσα etc. Quamobrem alii putant scriptum fuisse ἰλατήριον, quod omnino responderet historiae. - τήν κιβωτον - Παντο Θaν , i. e. ἔνδοθεν καὶ ἔξωθεν, Philo L. III. de vir. Mosis p. 668. C: i δὲ κιβωτος ἐν αὀυτιν-άβα-
τω των καταπετασματων 1σω, κεχρυσωμένη πολυ- σε λως ἔνδοθεν καὶ ἔξωθεν, arca autem in Sanetissimo intra aulaea, intuε et extra unaique auro obducta eat. Exod.; XXV, IO-I6. XXXVII, 1 - 5. ἐν ν ταμνος - μαννα) 'Εν φ, R. κιβωτῶ non σκηνῆ , hane enim intelligi, contextuS non Patitur. Σταμνος uiarceus, urna. Glossar. Hesychii: ταμνος, υδρία, καλ-
πν, hebr. naSIS Exod. XVI, 33. Ceterum, quod hic exis
236쪽
IN EPIST. HEBRAEOS. C. IX. 941 .
ponitur,' id Moses laetum aperte tradit, Exod. XUI, da 3 . ubi etiam dicitur, praeter tabulas aegis Virga Aaronis reposita in arca fuisse. Neque is pugnat locus cum i R. eg. VIII, 9. et a Chron. V, IO. vhi solae in fuisse. Legis tabulae perhibentur. Nam distinguenda sunt tempora.
Moss aetate, de qua liac Paulus loquitur, tria haec omnino
237쪽
ἐνιαυτοῦ, Exod. XXX, Io. Levit. XVI. 34.
Is dies erat decimus mensis Tisri. 'Ο υ αἴμα-σοe, nempe vituli et hircs, Levit. XVI, I . IS. Eo sanguine adspergebatur tegmen illud, sive Iλας ριον. Quum dicitiir Summus Sacerdos semel intrasse, id intelli gendum , quod uno tantum d e intraverit. Hoc vero die, aliquoties exivit, et rursus intravit. Primum enim intrare eum oportuit batilli inferendi caussa; deinde sumtus; dedi inde sanguinis vitulini prim timo deinde et hircini. Itaque muter illa, die eum intrasse ait MoSes Nolai. οροι ἀγνοηματ- Προσψλέρει, i. e. fert intra adristum; pro se Vophnum styguinem , chircinum Pro Populo. 'Aγνον ι proprie dicuntur peccata, quae per i Orontiam, inυOluntarie committuntur. deinde vero pepra ριεντισμοπι quassiS Helictia et Peccata hoc nomine inadi cmur , ut Iuuith V, 2O. ubi ἀγνόηαα, ἁμαρτανειν' et σκανδαλον coniunguntur. Cf. Tob. II l, 3. 1 Macc. XIII, 39. Haec signisi g tio nystro loto obtinet; nam illo die exupiabantur omnia peccata , quibus in lege non erat adiecta
Spiritus randitis nondum patefactam fuis4e Diani ad Sancta Stiri Et tim, stante adhuc illo tabernaculo. εινή 'do cere , O4tendere. ΤΟ πνευμα αγιον, Spiritus sancius, nempe per Mosen. Mi ποτε νερῶσθαι τ' ν τῶν αγlοον οδον, Nondum clare revelatam futase Diam in coete1te illud Sanctuarium. Tων αγίων, i. e. εἰς τα αγια se. αγίω et quidem αληθινα. coelum. 'Η πρώτη σκη vi primum illud tabernaculum, in quo cultus Leviticus peragebat ta
238쪽
IN EPIST AD HEBRAEOS. C. IX. 1345
Quamdiu igitur illud primum tabernaculum stetit, i. e
- quam diu valuit cultus Leviticus, tam diu nondtim patefacta erat via in coelum, verum illud et parenae Sanctum Sanctorum; nondum perspicue Patuit, omnibus sine diserimine nationum et locorum hominibus patere viam ad gratiam. Dei. et veram, aeternamque felicitatem; nam eultus . ille Leviticus uni tantum populo erat adstrictus. 9. Ητις, st. σκηνη πρωτη, προ iti-tellige ιτιν ale τον καιρὸν ἐν ε ς' κό rae, quod i burnaculum usque ad hoc . PraeSUH4 temPuS umbra tantiam et imago eat. Παραβολὴ ν TLee phylaetus . h l. bene interpze tur τυ πον καὶ σκιαγραψλίαν. In cibus καιρος ἐνες η κως, Participium eraeteriti sua mitur praesenti tempore, notatque tem Eus, quo epiliolam hanc scribebat Paulus . . Templum enim, cultusque Iudai-eus usque ad Titum Yψhiasianum durabat, quo et illud, et omnis res Hibitina deleta . sunt gunditus. ΚαF 'ν - -
quae non, μοεώunt . mentem Ossereritis tranquillam reddere. Καθ' ον, . sc. καιρον. ὀ ν. λατ ρ έμ ο ντ α non intellige. sacerdotem, munexe suo fungentem, sed quemlibet Iudaeum, qui suo nomine ollerri voluit illa sacrificia. Κατα συνέι δησιν , quoad mentem , atque conscientiam, ita ut nulla plane suspicio restet in animo , pecca- tinn quoddam non expiatum fore. Hebraei ipsi probe intelligebant, cerimoniis Leviti is labes animi eruptari non posila; intelligebant, Deum non gaudere muneribus ac do
239쪽
' Io. Mονον - ἐ'πικείμ.ενα θ Quas omnia una cum regibus ad cibOS, Potus et υarii generis lotiones, i. e. ad corpus υitamque PraeSentem pertinentibus, tantum usque ad tempuS correctionis, melioris religionis inti duc ndae,) cῶnStituta erant 'Eπιαείριενα, re ' eritir ad δῶρα, v. 9. Quae omni impOSita, constituta sunt. 'Επὶ h. l. est praeter, L εuyor, Uria Gum. Bρω- ματα non dicit Propter leges de cibis vetitis; nam adduntur ποματα, PotuS, quorum uius Israelitis non erat vetitus, nisi excipias Ν3Ziraeo , quibus lege Mosis prae ieriptum erat, ut durante tempore voti abstinerent vino, .mnique potu inebriante. Cibι igitur h. l. sunt panea pro pissis, panes' pentecollate, eX tritico Oblati, manipulus, sa- , erisidiorum quaedam partes, et serta a sacerdotibus comedenda. caeteris Israelitis comedendi erRnt panes in fermentati, et a 'us palchalis. Πωματα. intellige libamina ex viano, si mi illis altaHis 'infundenda, quae erant pxrs muneris sacerd tum. si eliquorum aurem Iliaelitarum erant poeulabis iiii. Varias 'lationei nominae, quia ' ltitio alia exaesaeerda im , alia Levitarum, alia 'Israelitarum post, impu- italim iliquam contractam. Δικαιώματα σαρκος,
praeceyta ac DUryuS Pretineritia, quorum Φbservatio hominem aut a Poena liberabat, aut admittebat ad conia sori: um aliorum hominum etc. Quae omnia pertinebandad vitam praesentem. Καιρος διορθωσεως, tempus correctionis, i. e. melioris roligionis, qua vetera illa i , stituta sunt correcta et emendata.
240쪽
' IN EPIST AD HEBRAEOS. c. IX. a 45
Detioris reli 'nis praestita esse omnia quae a Sacerdotibus summis V. a. et per cultum Levitieum praestari et efici , nullo modo poterant; per eum patefactam esse nobia viam
ad veram animi emendationem, tranquillitatem et felicitatem aeternam. Μέλλοντα i. e coeleStia bona. P. ntifex τῶν μελοντων ἀγα θων vero Chri tus Vocatur, quia coelestia et aetern* bona nobis acquisivit, Ueniam peccatorum Perpetuam, V. I a. internam puritatem, sanctitatemque, v. aeternam salutem , v. 1s. διαμ ιζονae - κτισεως ) Per maius et perfectius tabern culum, non iarte humana factum, hoc est, non huius εtructurae, sc. δε τηλθεν ἐις τα αγια , U. Iz. COntinuat Apostolus coeptam similitudinem. Pontifex lΜ. in V. T. per σκηνην προτέραν pervenit in Adytum : ita . Iesus Christus post mortem et resurrectionem transiit per coelum aereum et aethereum, in summum coelum, et con sedit ad dextram Dei. Tα χ sunt ostera, arte humana facta, e. g. tabernaculum manu Bezeleelis fabricatum; et opponuntur quum his, quae sua sponte fiunt tum coelestibus et diviniS -ου ποίη τος itaque h. l. est munduS, L coelum aereum aethereumque. Sic et Philo Lib. I l. de monarchia statim ab initio dicit, Dei templum Summum Nerumque EMe hunc mundum uniuersum , et eiuε SanctiεSimiam el3e coelum. ΚτισM li. l. est atructura, sicut verbum κτίζειν saepe est conderct, e. g. κτίζειν πόλιν, urbem e truere. Idem his verbis dicitur, quod e. VIII, a. Ia.. 'Ουδε δἰ α ρατος - ἐυρα αεν- Neque cum υ Ctimarum sanguine , ged cum Suo Sanguine intraυie