D. Io. Georgii Rosenmülleri Scholia in Novum Testamentum. Tomus 1. 5. .. Tomus 5. continens Pauli epistolas ad Timotheum, Titum, Philemonem, et Hebræos; epistolam Iacobi, utramque Petri, epistolas Ioannis, epistolam Iudae et apocalypsin Ioannis

251쪽

bullim autem ἀλλοτριος opponitur ἰδίον, idemque

est quod αλος. et 26. 'Επεὶ ἔδει - κοσμικ) ' Alioquin oportulaset eum Eaepius cruciatu3 Subire a condito mundo. Si aliqua maior esticacia suis et in oblatione repetita, expedi illet, Cliristum non tam diu promitti, sed mitti illico post mundum conditum, ut posset singulis seculis, aut certe Iubilaei, pati et Offerre. Sed non opus erat repetita oblatione, quia unica oblatio cmors Christi habet vim ommum hominum peccata expiandi. Εδεὶ saepe non praeelsam . simili caenecessitatem, sed id, quod melius aut utilius est. νυν ' πεφανέρωρωγ Seci semel tantum, hinc mundo ad finem decurrente ad e tanda peccata sacrifcio 4uo, GPParuit. Νυν hie non est temporis, sed oppositionis. Non esse verum id, quod quis imaginari possit, oblationem sae' pius repetitam plus valere, inde apparet, quod Christus nec . saepe passus est, nee saepe se ostendit in sanctuario coelesti, ised semel; idque ἐπὶ συντελέια των αἰώνων, mundo a d. snem. decurrenis, es. Matth. XIII, 39. 4OI 49. . IUL 3. φανερῆσθαι h. l. est verbum sacrifieantis in , terra. et idem quod ἐγγίζειν τω Θεῶ, ηπι ἐαυτὸν

θυσίαν, προσφέρειν. Dicuntur autem sacrificantes

ἐττIζειν et φανεροῦσθαι τῶ Θεω- penes Philonem isu II. leg. Allegor. F. Ib97. C. Potest tamen etiam expli- cari de apparitione in sanctuario coelesti, post peractum isacriscium Suum, δια τῆς θυσίας αυτοῦ

ar. Κοὴ καθ' οσον - κρίσις Et quemadmoclum Singulis hominibus moriendum , ac deinde coram iudi-eio diυino comparendum e4t. Καθ' οσον, pro καθως. Nam sexcenties sit apud Graecos, ut particulae sibi non tam

252쪽

IN EPIST AD HEBRAEOS. c. X. ab

exacte respondeant. Verbum αποκοιται ad divinum respicit decretum. Paulus unitatem sacrifieii Iesu Cit..ihi tanquam exemplo illustrat. Ostponantur sibi hominum mors et κρίσις ἰ Iesu morε et κρίσις . Κρίας Iesu, ut iudicis, hominis ut iudicandi. ρ8 Ουσως εἰς σωτηρώαν Ita Christus, gemes. pro multorum Psccatis immolatuS, iterum apparebit, non ut a delictis liberet, Sed ut e , qui eum exspectant, felices reddat. Προ σε νεχΘic. εἰς θυσίαν, pro πάντaς, quomodo vicissim Graeci παν- e soleribunt pro πολοι. Xω ρὶς ἀνιαρτ έας, sine peceati nostri onere, quod sibi serendum imposuit; non redibit ideo ut expiet peccata. 'Οφθήσεται Syrua cum ale σωτηρίαν constriuii ideo apparebit, ut illis salutem amserat aeternam, qui ipsam expectarunt per fidem.

CAP. X.

- πραγματων 'Lex enim umbram tantum exhibens coelestium bonorum, non ψSam rerum υeritatem. Σκ m, vox a Pictoribus translata, repraesentantibuά hominem, illius umbra lineis circumducta. Platio Lib. de plant. Noe pag, a l8. A. de Bezeleele dicit: 'Εκε ιορ

πλαrτει, καθαπερ οἱ ζωγραφοῦντες, οῖς. Θέμις sdἐν ἔμψυχον ἐχεφουργῆσω, hic in exstruendo tabernaeulo) urn br αδ sngit, εἰ cui pictores , qui υi-υam formare imaginem non μοεδunt. 'Eικῶν, res asi verilaa, ipSa rerum Subatantia. Ita vox εἶδοοusurpatur a Cor. V, 7. item e te3, a Plinio maiori, de raquae plene spectatur. Tὰ πράγματα sunt μέλλον eas

253쪽

αναθα, es. IX, II. In apparatu illo rituali saerifieiorum, quae peccati caussa fiebant, coepit fieri quoddam indicium siturorum perlaetiorumque honorum, h. e. lnchoata est quaedam notitia Veniae, Praeserendae ex omni parte huic, quam tam norant Israelitae, ut in universum in omni apparatu rituali , eo etiam qui non constabati sacrificiis , in-ehoari debuit notitia melioris religionis. Sed veniam peceatorum plenam et alia religionis christianae hona lex Moiasia praestare non Poterat. κατ' ἐνιαυτὸν - τελειοῦται Constructio est talis: ὐδέποτα δύνατα τελειώσω τὰς προ- κατ' ἐνίαυτὸν ταῖς αὐταῖς θυσίαις, ας προ ν se. δερεῖς, εἰς ω1νεκεο , non pote4t perfecte e iare eoS, qui Deum colunt quotannis iisdem εα- erifciis, quae a Sacerdotibua Summis aine intermisiasione osseruntur. Προσερχομένους vocat eos, qui his saetificiis Deum colunt, quos iamiam di t λατρέυοντας .em,' u Nam summus sacerdos in illo sacro personam referebat populi ipsius. Expiavit ille quidem populum, sed non persecte; non paravit plenam absolutam peccatorum veniam. Scelera enim a civibus adversus cives aut adversas Deum patrata, ut adulterium, caedes, blasphemia, lab-hati profanatio certa re , certis verbis praescripta lui non poterant, sed capitali supplicio poenaque civili plecti debebant. Ergo sacerdos summus non poterat persecte exinpiare populum. Si summus sacerdos hoc non potuit, et in tam solenni sacro; quanto minus alii sacerdotes 'a. Σπεὶ ἀν- απαε κεκαθαρμέντο) AElogui csi homines istis saerificiis perseete expiari potuissent:) cessatura fuisset eorum oblatio , quia osserentra ea , εemes purgati, tibi non ampliua conacii fuiMene peccato

254쪽

IN EPIST AD HEBRAEOS. C. X. a5s

rum. promeritae poenae. Alii legunt ἐκ ar ὐκ et pronunciant cum interrogationis nota, eodem sensu. Σποιώσαντο προσφερομaναι, positum est ex Graecia- 'mo pro μανσαντο προφερόμενου εἴνω, seu προσφέρειθαι. Si semel expiati fuissent, non ultra conscii sibi essent novorum quotannis Peccatorum , quae expiatione egerent; liberati essent conscientia peccati, metuque ae sollicitudine, necessario inde fluente. s. 'AR.' ἐν οἰνταῖς - ινιιωτον Ἐν ἀυτ αῖοι se. θυσίαις. Mentio fit in precibus summi sacerdotis novorum πιiminum, illo anno commissorum, adstipulante populo. .

. Ἀδύνατον - αμαρτίας J 'Aφαιρειν, poenas peccatorum auferre. Taurorum et hireorum sanguis a d corporis unice puritatem lustrabat; solus Christi san- luis nos ab omnibus peecatis purgat. s. Λιο εμερχόμενος -- Propterea , Θι Messias in terras obυeniens , et Opus suum inchoans deserihil uri dicit: Sacriincia non desideras 'Ε-ερ- χο μενος εἰς τον κόσμον , i. e. tanquam in orbem Oenturus . subintelleeto ωο ante εἰσερχο με ι ος , via simpliciter Messias. Λένει, nempe ps. XL, 6 sqq. Θω eta καὶ προσφορα sunt cuiuscunque generis et nominia saetisseia. οὐκ 13 ιλ σ ας, non magni Dcuὸ obe, dientiam illis praefers. σῶμα ἐὸ κατηρτίσω μοι tia etiam habent LXX. Pi xL, . Alexandrinus verbum praea

255쪽

dochen pro toto corpore positas existimavit. Alias coniecturas de verso, iis graecae ratione recensere nil attinet. Hebraici textus verba sunt α' a R, sensu eodem.

Nam aures fodisti mihi vel aperuisti, est: me tibi obedientem fecisti. Sic Ies. L, s. Ieho varuit mihi aurem. Simili sensu adhibetur verbum

revelaυit aurem, i. e. audientem aliquem fecit ut I Sam XX, a. XXII, ij. Aurem aperirs Deus dicitur , .mum 'laeit; ut audiant homines; deinde ut admonitionibus atque mandatis morem gerant. Phrasis σῶμα δὲ κατ γνωμοι intelligenda est de corporis in εacri icium uetatione et oblatione. Sensus est: Creasti mihi corpus, ut eo uterer ad obediendum, ut sacerem id, quod tu fieri vis, idque traderem morti. Hoc vult Apostolus: Quum sacri- 'scia lege Mosis praecepta non possent tollere Peccata, ipse Christus se offerre , et hoc sacrisicio nos expiare et . tranquillare voluit. ρ 6. 'Ολοκαυτώματα - ἐυδόκησας γ Nec horo cau4ta, nec Sacriscia pro peccatis tibi Alacent. Τα ολοκα is ταματα sunt hostiae, quae integrae comburebantur. IIa- ρι αμαρτίας , st. θυσίαν, l Lbr. IRUn , sacriscium pro peccato. Pro hebr. ro, et illo των LXX. v K έτησας, Paulus an ἐυδόκησας posuit, in vim fastidii ostenderet. Q

7. Tora ειπον - Θ 3μα σου Sensus est: Quia cognoveram, Deum non delectari sacrificiis, dicebam: en adsum, ut tibi obediam; paratus sum ad obedies dum tibi, h. e. ad exsequendum munus a te mihi demandatum. Pro

256쪽

IN EPIST AD HEBRAEOS. C. I. 26 a

voee κεφαλὶe. Symmachus et Λquila apud Uirysosto. 'mum ειλημ α scripserunt, et hue respexit Suidas. κε- 'φαλὶι aiens, οῦ περ τινὲς εἴ-- ίφασίν. Se mone hellenistico η κε φωλὸς idem quod vol

men notat, ut Ezech. III, 3. et aliis locis. Nonnulli deducunt ab Hebr. Vel Syro Pp, quod διπλώμε ν, comPlicatum , conseruium indicat, terminati ne graeca addita. Intelligitur autem per eum librum aut uniυeraci Scriptura S. de Messia praecipiens, aut speetatim Pentateuchus, de lege exponens Levitica ae la . 'erissetis, Messiam praefigurantibus. s. 9. Ἀνώτερον - τοτε σιρηκεν Quum 3uperius dixisset deinde dicit, vel addit. Non sunt haec hymni verba, sed epistolae scriptoris. Neque inusitatum est seriptoribus, vel ipsi Philoni, sumtis alterius verbis, hine membratim in serra et argumenta ex instituto deducere. Δ των, pro Traditur autem v. s - 9. universa haec sententia: obedientiam externis ritibus sacria praestantiorem esse; hanc autem obedientiam christum praem-tisse, dum lubens, promtus, non recusans id, cuius caussa Venerat, mortem suscepit, eo consilio, ut hominea puri

redderentur, peccatorum veniam nanciscerentur, V. IO.

ἀναιρεῖ- Tollit primum, ut alterum stabiliae. Sicut solet fieri in Syllogismis disiunctivis. Το πρῶτον .εacriscia Leυitarum: το ειυτερον, i. e. το ποιευ τολημι τε θεοῦ. 'Aθarala, καταργεD, irrita facere , pro irritia declarare. 'Ιτοι , π ΤΠ, 4totuere, fgFσ, smaro. Declarat, illa de sacrissetis praecepta nune cessatura esse, et alterum illud habiturum esse locum . quod Messias de obedientia sua Patri praestanda promiserat. AMR a V. ε

257쪽

volunt, ro πρῶτον et τὸ δ avra ρον seni siearea ν προύτρον et καιν eum. I 6. 18. e. VIII, 13. IX, I s.

Io. 'Εν ἔ- ἐφα αε Qua Noluntate puri redditἐaumua per oblationem corporis I eau Christi ire perpetuurn. 'Εν ὐ θελχεριατι. quia Deus hoc a Iesu fieri voluit . et Iesiis id quod voluerat Deus . secit. Verbum significat quod καθαίρειν, et resertur ad sacram καθαρσιν, piaculis au varii generis Iotioni-hus imp t ndam. Puri redditi lumus per oblationem corporis Christi, , veniam peccatorum pararam habe uaper mortem Christi, qui secrificium D tus est pro pecc/tia

nostris. Haec autem peccatorum venia nobis Parata est, in Peryetuum. Uno tantum facto, non repetendo , nititur persuasio de venia certe et semper valitur

atque promtura; qn d secus erat in illo sacrificio. rum apparaxu, V. IX, 9, 13. Κή τας - προσφέρην Iam pergit Apostolus ostendere, quanto praestantior sit Christus Pontifioibus U, T. Ex eo nempe haec praestantiu elucet, quod illi Pontifiees erant tantum ministri. Christus autem est Dominus. 'Iερευς, pro ἀρτι ἐρευς, ut nonnulli Codices et Uersiones habent. In accende ado ςandel bro, in sussitu saςiendo, primae erant partes Summi Sacerdotis. Ceteri er ni ei adiutores. Tor opponitur του ἐκα- Θισav com. ra. Chrysostomus: ἄρα το ἐταναι τῶ λα- ταρφεῖν ἐδε σημειον. ουκῆν το καθῆσθαι, τοῦ λειτουροτειχθαι. Est autem vis verborum collocata non tantum

in ις κε, ἐκαθισε, sed et in πολλα κις, et παε τροσφέρειν.

258쪽

IN EPIST AD HEBRAEOS. C. X. a63

geatur maiestas et 'dignitas Christi. Plena igitur comparatio est: Sacerdotes Levitici lant ministri; Christus vero est Dominus. Illi . sacrifiara saeptus repetere debebant. c quotannia, die expiationis; nec tamen plenam peccato-ram veniam incere poterant; Cliristus autem obtulit unum saerificium perlaetissimum, perpetuo valiturum.

x3. To λοιπὸν - ποδῶν aevia 3 Uide annotata ad. c. I, I 3. Oι ι ἀντῆ, strat, quidquid impedit salutem, quam Christus suis impetrare voluit, stetera , superstitio, idololatria, et mors ipsa, ut explicat Paulus,r Cor. XV, 26. I Mιε - τῖς- ο enim saeri Ioomnes redimendOε in perpetuum expiaDie. Τελειοῦν hie idem esse ae αμαρειῶν apparet ex V. II. I 8. Σις τε διηνεκὲς non pertinet ad nomen προσφοραν, ut nonnulli volunt, sed verbum rara λέιωκα Ἀτ ιαζομaνοι, sunt omnes homines, quibus redemtis acquirenda erat.

mat insuper nobis etiam Spiritus Sanctus. Nam poseliaud dictum: Hoc est foedus, quod inatituam cuminis post tuos dies, dicit Dominus, legia meae praecepta animis eorum inaculpam, et mentitus eorum infigam; subiunxit: et scelerum ab iis commulo rum et iniquitatum non amplius recordabor. Δ ἡ post μαρτνρar significat inεuper, praeterea. DEuper Dem Ditus lanctuε nobis testaturi nempe nos esse vere tranquillatos et expiatos. Verba ταρ το προει

259쪽

θηκέναι nectuntur cum v. I 6. et sub initium commatis 17 subintelligitur εἴτ' ἐπιλέγει. Nervus enim probandi commati 17. inest; peccatorum ab ipsis commi orum non amplius recor clabor; remittam ea; non puniam II quod partini ex illatione commatis partim inde pater, quod post vertia versiis i 6. multa o missa sunt, cap. VIII. s. sqq. adducta, quem locum conser.

I8. Ἐπου ὀὲ - ἀμαρτίοιο θ Λuetor ex ςQ, quod om Res Iudaei concedebant, coὶligit. In sacrificio, αμαρ- 'τίας, dicebant, quaeri παρα τῆς γλεω - Θεε δννάμεως, αμνητίαν ἀδικυαίτων, a miSericordia Dei remis-FiOriem peccestorum: tauros enim atque vitulos mactari περι αφέσεως 9 μ α ρτη μάτα ν. Vid. . Pilo de vi ctim. p. 8 3. C. de vit. Mos. L. III. p. 67S. C. Aposto ius itaque docuit in antecedenti, amnestiam et plenariam peccatorum liberationem una Iesu Christi oblatione effe- etam; inde colligens, omnem adeo περὶ αμαρτίας προ φοραν tam inutilem esse.

rum ius adepti simus , fratres , ingrediendi in San- qcti imum, collum Uirtute ac υi sanguiniS i. e. rho . tis Iesu Christi. Respicitur ad ritum V. T. dum nemini εἴσοδος των ἁγίων, nisi Pontifici Μ. patebat, reliquos arcebat διίης μα. Fideles autem , languinis Iesu Christi Virtute, ut sacerdotes ipsi, sistuntur, VII, I9. IV, 16. In--trabunt cum sanguine Christi, i. e. pervenient ad gaudia eoeli ob sanguinem Christi, quod credunt in eius mortem,

Παρνησία, sducia, libertas, itis, III, 6. IV, I 6. Uer bia ουν. οἰώλφοὶ, Paulus ad explicata hue usques

260쪽

IN EPIST AD HEBRAEOS. G. X. u65

que, tamquam certissima, respicit, ad alia inde deducenda respleiens. Incipit igitur . nova Epistolao sectio. Huc enimusque Prom*navit, qua et sussicientiam sa-eerdotii Iesu Christi Melchisedeciani, et το ασθεν ἐξ rontes, Apostolus exposuerat. Iam ad genus νουθετικον, atque λHον τῆς παράκλ σεως progreditur, quod Hebraeca ad sdem, et in religione christiana perseverantiam adhortatur , ad finem usque Epistolae. Quoniam ροεεumus . sperare, inquit, UOtumuS etiam sperare.

est primum ire hac xia; eundi initium iacere. Προσφατον, bebr. UIri, deducitur απο τῆ φατον, proprie recens dictum; deinde generatim notat recori , qui opponitur παλαι.ατον. Vetus G.ossaret προ σφαν ον, recenS, προσω φατως, river. Ciceio προσφατον do εαν recentem

opinionem vertit, ex Stoicis. Hesychi οῦ Πόσφατο v. τὸ ἀρτίως γινόμεον, νέον , νε ρῖν. 'Oδες i. e. amoena, iucunda, quae fidelibus amoenitatem summam affert; ut regio amoena dicitur Uitam. nobis reddere, ubi plaga et tractua reliquus suave ridet. Διμ τοῦ καταου. σκαν. σ. ἀ per Ueὶum, HemPO Uctum 4ui comoria. Quemadmodum Pontifex M. non nisi remoto velo in Adytum