D. Io. Georgii Rosenmülleri Scholia in Novum Testamentum. Tomus 1. 5. .. Tomus 5. continens Pauli epistolas ad Timotheum, Titum, Philemonem, et Hebræos; epistolam Iacobi, utramque Petri, epistolas Ioannis, epistolam Iudae et apocalypsin Ioannis

261쪽

cremoto itidem et Me quasi velo. y coctum alatndimus Δια medium indicat, per quod coelum ingredimur. str. Κέ δρέα - Θεῖ Et magnum Sacerdotem intemplo Dei eoelo2 υersantem, nempe ἔχοντες. DO-mus Dri autem h. l. videtur esse coeἶum, ubi nune Christus munore suo fungitur, dum res nostras Deo commendat, vel etiam coetus chiniatianus, cui Christius est praefectus. Vid, e. ΙΙ a. -- πονηρας Προσερχῶμεθα, colamus Deum. Vox passim obvia in Phi Ione, cultum Deo a sacerdotibus praestandum, indie t. Hinc πρεσερχόμενοι Paulo et Philoni sunt ρ μοντ ο ς, pii,s erificiorum ςaussa templum Rocedentes. Maw αλ Θι

quam OVersione puri fuerint redditi a conacientin mala; i. e. ita purgati a peccatis, ut nihil molli nobis simu4 ponεcii His et sequentibus verbis alluditur ad ritum sacrificantium, a quibus lex postulabat, ut animo et τουore essent puri. Per constientiam malam, sive mali, intelliguntur ipsa peccata, Vocabulo effeςti sumto pro caussa. λελουμένοι το σῶμα οδατι παπιραν Et qua corpora laci aqua purg, i. e. liberi a stagitii λο σῶμα, quoad porpua. Describitur itaque e terna sanctitas, quae miseiuneta esse solet cum intern sanctitate, cuius modo laeta erat mentio. Tempore V. V sacerdotes quotidie corpua

262쪽

IN EPIST AD HEBRAEOS. C. X. 26

abluebant. Exod. XXlX, ε. Levit. XVI, A. ad quem morem verba haee opostoli respiciunt. Alii hoc reserunt ad baptismum.

sta. Firmiter, retineamus profeMionem ερei, creligisnem christianam, quae nobis aeternam felici em promittit. 'Oμολογια, cs. p. III, I. reti u christiana, i Petr. ut, I s. quia illa professio spem vitae aeternae habet comitem κλινη . nihil inclinatam, nihil nut*ntem.

a4. Κ ἡ κατανοωμεν - ἔργων Et εtudeamus aliua Mium excitare ad amorem mutuum et liberalitatem. Observemus alii aliorum actus, ut, si qui unguescant, eos ei temus ad dilectionem ex pia iacta. Κατανο arν Ob erυare. Παροευνειν, Vox est media, quae ex adiectis hia in bonam partem sumitur. Glossae; παροεισμός, concitatio. Plutarchua in Themistocler παροξυνει

as. Μη ἐγκαταλεισονυς -- Κπι-σvνατω 3, 1.e' σύ, πιπη. - ἔ, x vertunt et συναγωγ i. Hoc loco intelliguntur conventus sacri Christianorum , quoa nonnulli fugiebant, ne Iudaei animadverterent, eos esse christia

nos. Hoe autem erat initium desectionis. K- θοοσισὶν, est tir της, pr. πολλοrc. Ποι- ρακαλῶντες, st. ἐαυτής, εχ υ μ νατε s. In hoc alii alios burtamini, ne uonventua deserantur. Allia ἐμισυναγωγὴ h. l. non est conventus Christi norum Men

263쪽

aeli 1 der ChriSteri, quatenus unam eandemque religionem. profitcntur, ut deserere τὴν ἐπισυναγωγ ν sit: desi- .cere a religioris chriStiana. Sic exponendum esse locum, putant inprimis eam ob caussam, quod in sequentibus f in diis et . sermo si de defectu α religione, nee inter se

cohaereant haece nolite abesse a conventibus nostris saeris, nam .imminet iudicium , i. e. excidium Hierosolymorum. Sed verba καθως ἔθος τισὶν hane interpretationem vix adis mittere videntur. Omnia autem optime cohaerent, si cogites, hanc negligentiam in frequentandis coetibus christianis fuisse initium desectionis ab ipsa religione. Poterat igitur addere auctor epistolae: Iudaei, persecutores vestri mox

intelligitur tempus iudicii super Iudaeos, sive rei publicae Iudaicae ruina. Instare autem excidium Hierosolymorum, inde discere poterant Christiani, quia tum evenire coeperant, quae Christus Mareh. XXIV. praedixerat. Nolite M seere a religione christiana, inquit Apostolus; non enim proderit vobis desectio ad Iudaismum; siquidem reipublieae Iudaicae 'ruina iam 'nstat. 26. - απολείπετα λισία ) ' Aμαρτανε ιν h. l. est defcctre a religione 'christiana, reiicere Christianismum, et reverti ad Iudaismum. Cf. supra VI, q. s. 6. Additum autem ἐκουσίως, quia tales ignorantiam culpae' suae obtendere nequeunt. Philo in lib. de pro sug. p. D. ἐκουσίως ἡ μαρτάνον τ ι opponit α κ κ σ Iω ς ἀμαυ- σανοντα. Λαβ ειν ἐπίγνωσιν αληθείας est. idem

quod φω σθῆναι supra VI, 4. imbui υero doctrina . Ii autem , qui sie a Christianismo desiciunt, per nullasvietimas alias δd bonam frugem revocabuntur, ut veniam.

consequi possint.

264쪽

IN EPIST AD MERAEOS. C. X. a69

27. -υπεμάντίους 9 φοβερα δέ τι ρ ἐκδο- κρέσεως, horribilia e ectatio poenae. Expectatio non bonarum saltem rerum, sed, ut h. l. malarum etiam est. Philo de num: mul. p. toro. B. i προσδοκία ait, φόβον ἐγέννησεν. Πυρος ignis fer-Uor, i. e. viri dicta graυissima. Dei ira saepe cum igne comparatur, Deut. XXXII. ua. Pi. II, I 3. Zeph. IlI, 8. Eleganter autem igni adiicitur τὸ ἐσθιειν, hebr. ut Num. XVI, 36. Levit. X, 2. et aliis multis loco. Υπεναντίος, Hesychio est ἐχθρο e. Intelliguntur hostes et adversarii religionis et tristianae, qui Christum pro impostore habebant, et ad Iudaismum redibant. 28. 'AΘετ σας - αποθνησκει Ri Mosis legem violat contemnit,) propter duorum aut trium testium comenSum, sine ulla remissione inter itur. Ostenditur cv. st 8. R. J eos quia religione christiana deficiunt, multo graviores poenas 1 ubituros esse, quam illi, qui contra legem Μosaicam pectaverant. 'ΑΘ aτησας, st. ἡ κουσίως. Ἐθε τεὸν Hesyclitus interpretatur ἡβρίζειν, ταφρονala, ἀτιμαζειν. Per legem Mosis intellige La Liti. cum et cerimonialem. Neque exemtoa fuisse a supplicio, contra curimonias si fecillant sacerdos, pontifex, senator, Synedri, princeps, e libris Rabbinicis cor fi ina truau- .nius. Xωρὶς οἰκτιρμων 'Aπαραίτητος κόλασις dicit Ioseph. L. II. c. Λpion. Philo, de Piolus. pag. 562. D. stivi συγγνώμης μεταδοτέον, nemini tilla conceditur Lenia. Nullus enim rex, sacerdos nullus remittere

Poenam poterat. Ἀποθνεσκει, gladio, lapida ione, suangulatione aut igne.

265쪽

9. Ποσε=--Quanto putatis atroneiori poena dignunt fore eum, qui frium Dei contemnat, et sanguinem foederis, quo expiatus eat, profanum iudicet, et viritus ιαncti gratiosa dona yami pendat ' Sieut gειον, ita et verbum ἀειῆν vox est media, et tam ad poenas, quam ad praemia refertur , Et eleganter interlicitur illud δοκarra. Quid ipsi putatis ea de re

καταπαν ars, conculcare, i. e. contemnere. Pro re vilissima habere. Eustathius ad Homer. Jl. A. ποῖ ῆν, ait, δηλοῖ καταφρόνησιν το πατεσω. Significat: rem Pedibus, tanquam uiliεεimam conculcare. Καὶ ro κοινον ηγησάμενος, Sanguinem tilium, quo εαncita est religio, hαbenε pro sanaguine profano, infamans mortem Christi, quasi is mortuus esset ut latro vel impostor. 'Εν α εγιάσθη , quo ramissis peceatorum ipsi parata eat. 'Ενυβρίζειν, contumelia vicere. To πνεύμα τῆς χάριτος, dona virit , quorum Particem factuε erat. ineo dona respuit, quisquis Christiani sinum abiiciti iso. cogitemus, quia et quantus est. verba desumta sunt exmeuti XXXII, 35. Ena

mihi υἱndicta et retributio. LXX. habent: ἐν ημέρε

ἐκδικησεως άντα se Apostolus tantum senium exprest, ut Rom. XII, 19. κλὶ παLν-λαον αυτοῦ Grotius eum aliis haec verba putat ex Ps. CXXXV, 'I desumta esse. Reetius psaltes atque Apostolus dieuntur spe etasse Deus. XXXII, 36. Paulus autem καὶ πάλιν adueit, partim quia ex eontextu hebr. nonnulla omiserat; pa tim ob interiectum de suo λέγει αυριος. Κρίνειν

266쪽

IN EPIST AD HEBRAEOS. C. X. 27 a

lbi est Dindicare. Sie etiam vitionem sumet de iis, quieeclesiam contemsere.

31. - ντος) Horrendum autem est, in. manus Dei aeterni incidere. 'H χεὶρ signifieat

σειν et in utramque partem accipitur, pro mitiori iudicio , ut a Sam. XXIV, 4. pro grotori ultione. Polybius I s. πεσοῦσι δὲ ὐπο τάς τῶν Θεοῦ-ντος, qui in aeternum vivens, in aeternum etiam potest punire. 3a. 'AMesiam et ada -- παθημάτων 9 Recordamin; temporis prioris , quo vobis ad resigionem christianam adductis, grame certamen cum calamitatibus. erat ineundum, Q. e. quo graves calami alea sustinuissis et superastis. Novo argumento excitat illos .Christianos. ut constantea esse in religione.pergam, hoe nemper eos ha etenus iam varii generis calamitates sustinuisse; stolide tel- tur agere eos, qui post tantaa calamitates sortitet superatas, nunc demum deficiant. πρότερον ημέραι pro προτέραι ἐμέρα i. ut Philo c. placo. p. 97a. ultiau υ ρον hi m. 'Εν αῖς φωτισθέν ea ς. accepta primum Evangelii luee. Ἀθλησιο παθηματων, i. .

ἀθλητικν κακοπα m. Paulus in aliis etiam locis vitam eum stadio et palaestra, calamitatea et παλματα cum antagonistis, quibuscum luetandum athletis est, comparati Eidem metaphorae inhaeret c. XII, a.

33. Τουτο μῶν - θεατριομενοι J Quum partim n- tumeliis et miserita palam osscereminia T. σo μιν. partim. Nam si e Demosthenes et Graeci alii per τῶν σμὸν et σῆτο δὸ exprimunt, quod Latini per geminum

267쪽

partim. per conuicia. Nam hoc ipsum , esse aliquem Christianum, illo tempore signifie bat. est e pessimum nebulonem. Θεατρίζεσθαὶ h. l. tropi ce in partem deteriorem dieitur , et significat risui omninoque contumelsae exponi. Ueteres supplieia spectaculi vice populo exhibebant, ut si hominem εἰς αδλMσιν παθημάτων cum leone vel urso committebant. Tacitus An naia is, Pereuntibus addita luilibria ete. τοῦ δὲ - γεν θέντες Partim piarticiPra e etia, in societatem veniretis, illorum, qui ita premebantur, condolendo, adiuvando, liberalitate, solatio, in νας ρέφεσθαι, υitum Ggere. v

ctorum miserti ratu. Pro eo, quod alii habent τοῖο δεσμοχ μου, omnino legendum est τοῖς δεσμίοις cum codicibus nonnullis, multis Patribus et Uersionibus. Δ aσ-μIο ι habentur etiam c. XIlI, 3. Qui τοῖς δεσμοῖς μου. legunt, ii sermonem esse putant de vinculis Pauli Hierosolymitanis, Aet. XXI, aa. 1qq. Sed efficta sisse videtur haec lectio a librariis, qui hoc etiam argumento confir mare voluerunt, Pauli esse hane cp stolam. τὴν αρπα -- προσδέεαoay Rapinanx bonorum UeStrorum, nempe per plebis seditiones, quae taepe ex odio religionis

oriri solenti haud inviti , potius cum gaudio' pertuli-εtis. Προσδέχεd Λlexandrini interdum prosliebri r Saponunt; ut Iob. XXXIII, aQ. Mετα χαρῶς, quo Psummum honorem .existimarent, Oh Christum pati, Aet. V, I. Matth. V, Ia. Iac. I, 2. γινώκοντες ἐαυοῖς μένουσαν θ Perauari 'meliora, eademqus aeterna bona υobia in coelo repo4ita e e. Σν - ἐαυτοῖς umit

268쪽

IN EPIST. ADHEBRAEOS. IX. 275

runt Godices multi cum Uersionibus et Patribus diversa - .rum recensi6inim. In Glossario: ἴπαρεις, substantia spes. Intelligit hona vitae aeternae. Habere a Gem laepe dicuntur rem, qui iuri ad eam habent, loquendi genere etiam iurisconsultia usitato. 35. Mii ἀποὶ χληrε μεγαλην θ Ne igitur, quaeso, fduciam istam abiiccte, cui tam inSigne yraemium

propositum est. 'Aetro βάλλειν iiacturiam facere; metaphora a militibus vel athletis sumta, qui, ut ne clypeum abiiciant: αθλον consequuntur. Κωει μισ-απ οδοσίαν μεγαλην, ius hiabet ad magna praemia. 36. 'Υποαονοῖς - την ἐ'πατγ5λίαν πομον η con glaritia , Patientia. nempe Ra finem usque, et patientes etiam malorum, quRe , Deo permittente, 'vobis imminent. 'Κπαγγελία, Γω Promiόβα, nempe

Paulus nec textuda hebraicum, nee LXX. exacte expressit; hos magis tamen, quamvis verborum ordinem invertendo, quia commate ultimo ex verbo' υπος εIλητικι quaedam infert. Non probandi caussa Paulus haec verba afferr, sed utitur Prophetae verbis ad suos animi sensus exprimendos. Mικρον ἔσον οσον notat το ἐλα χι ς', Perquam exiguum temPUS. το ισον non tautum adiicitur in vocabulis magnitudinis, sed et paritatis, ut Ies. XXVI, 2O.. Heliodorus, L. V. ολίγον ο σου. Aristoph. in Uei p. δουν οσον τίλην. 'Ο ερχομενος beniet is, qui venire Vult, qui promisit, se Venturum esse , Christus nempe, qui promisit suis liberationem a vexationibus. Li- herati sunt autem Christiani a vexationibus Iudae ruini,

269쪽

17. respondet hebraico verbo'. timere, metuere. Cf. Sapient. H, 7. Hesychius: υπος ἔλεται. φοβειται. Si quis expectando defatigetur, et propterea expectare bona i ta promissa desinat, is mihi lunam opere displicebit. 39. IVos autem non Sumus timiis di ad perniciem nostram, Sed siducia pleni ad Salutem nostram. Non defici inues a religione metu calamitatum commoti , sed 'teligionem constanter profitemur. 'Υπος ολῆς, πIςεως, se. ειοι s τε κνα, fimidi, fiducia pleni ex Hebraismo. Περιπον σις ROS- 4rasio Ditae, felicitaS, SaluS; nam vitam possidere saepe indieat felicitate stili. I Tlaess. V, 9.

I. ὀε - ω βλεπομένων ) Est autem fdes reriam sperandorum frma quaedam expectatio, COHυχtio indubitata de existentia rerum, quae Sub ΩdSpectum non cadunt. Ελπιζομένων υποςασις, proprie: illuci quod facit, ut iam extent, quae Syeriantur. Hinc υποςασιο est firma quaedam expectatio, supra IlI, 14. Alexandrini hebr. IR , et ἐλπὶς et υπότασις vertunt. Πραγματων ἔλεγχού οῦ βλεποαένων , id quod demonatrat res, quae non cernuntur, i. e. convictio indubitata de existentia rerum , quae sub adspectum non cadunt. Ελεγ Glossaria , et Graeci scripto-

270쪽

IN EPIST. AD HEBRAEOS. C. XI. 9 5

Est ita lue ἐλπι-ν υ πο ς ασις , quum Ea, quae Jutura Syeramus, quasi praesentia NObiε mente et cogitatione repraesentiamuS. Fides autem intelligitur ea, qua Dei dietis creditur et fiditur. Neque enim Αpostolus, quum veterum temporum exempla profert, de fide

in Christum agit, sed de fide in Deum, cuius species excellentissima est fides illa evangeliea, quae ita est stides in Christum, ut simul sit fides in Deum, quia quae Christus dixit, ea dixit Dei nomine. ta. 'Κν ταυτη in πρεσβυτεροι θ Propter hanc enim,

maiores nostri Iaudem coriSecuti Sunt. Πρεσβυτεροι hic sunt, qui c. I, I. πατέρες Ocantur, Veteres, Israe itae, Patriarcliae, Prophetae, quorum nonnulli nominatim laudantur in tequentibus. Mαρτυρsῖ , h. l. per synecdochen est testimonio ornare, laudosse, cte quo aliis commendari.

라틴어 텍스트