장음표시 사용
301쪽
conomia Mosaica quae concussa et penitus abrogata est per Christum, vel, ut alii volunt, hic Orbis terrarum et coelum. Contra Vero τοι sim σαλευομενα sunt vel nova oe-
conomia, quae successit oeconomiae Iudaicae, et manebit ad sinem mundi, Vel novus ille status post rerum omnium humanarum sinem. Illa σαλευομενα , suctuantia , sive veterem oeconomiam , sive eam quae nunc est rerum omnium conditionem, se facta erant, ut mutari aliquando et aboleri poterant et debebant. Successit igitur aliquid perpetuo duraturum, interitui non amplius Obnoxium. ρ8. β αειλείαν - ἐυλαβῶας J Quum igitur nosrtani, nunquam in POSterum tolloridi ciυes simus, gratum cI eo animum praeStem VS, quius ope Deum
ita coIamus ut ei probemus, cum cautione summa et reυerentia. Παραλαμ. βάνοντες Pris futur. παρα-
λεψλομενοι. Phrasin παρ αλαμ βανε ιν βα λέιαν profani etiam scriptores de iis adbibent, qui reges fiunt; hie vero de aeterna Christianorum felicitate intelligitur, vel etiam de regno Messae, quod durabit ad finem mundi. Xα ριν ἔχειν, grMιGβ agere, ut Luc. XVII, 9. I Tim. I, ra.
Δἰ ῆe, st.' Xαμ τος. Αἰδως hic reverentiam Dei significat;
se enim sumunt Graeci. 'Ευλαβεια vero insuper denotat poenae metum, ut ostendunt sequentia. 29. Kra γαρ - καταναλίσκον b Deua enim etiam noster rat quaεi ignis conSumeriε. Ex Deut. IV, 24. Sensus est: Deum non minus graviter Christianis peccantibus irasci. , quam olim Israelitia iratus fuit peccantibus, facillimumque ei esse, non minus, quam igni stagrantissimo, eos, quoa arripuit, pessime perdere.
302쪽
IN EPIST AD HEBRAEOS. C. ADL oo
I. . l. φιλαδελφία μενετιυ Nolite de1inere Dos mutuo amare. Rom. XII. lo. λφία, amor ergo Christianos, quit fratres et sororeS se invicem nominabant.
riae Gen. XVIII et XIX. et refertur hoc , ut appareat, quanta sint apud Deum praemia τῆς φιλοξενίας. Locutio ξ εν ω αν τ ε ς , D. ἐαυτους , bene graeca est, et apud optimos Scriptores reperitur. Exceperiane inscii. Hoe vult auetor: Saepe fit, ut digniores excipia. mus hospites , quam primo intuitu putaveramus.
'LL: συνδs δε ιιένοι, qua sit ipsi eadem mala sentiretis. Κιναι ἐν σωματι , in corpore se. eaduco esse, pro ανθρωπον εἶν ac M. Porpbyr. de abst. 38. τὶ Θεμνὸν ἐν σωματι εἶναι ἰ . Τίμιος - Ο Θεος 'O γαμος, n tiae, coniuia 'gium. τίμιος, sc. Dω. Ab omnibus coniugio situs servetur honos; nam ne Deo quidem thorus displicet. 'Hκομη, lectus coniugalis, θαλαμος. Sadient. III, I 3. 'Aμί αντον, intemeratum, quod inquinari scortatione et adulterio non debet. Κιγινεῖ, Puniet. Non adulteros tanta' tum, qui si deprehendantur, etiam humanis legibus puniri solent, puniet Deus , sed et πορνης, i. e. venere uten- tes extra coniugium. Recte Dei iudicio reservat illa fla. gitia, quae solent aliis hominibus esse abscondita.
303쪽
f, - παροῦσιν ' Sine mores ab αυaritia alieni; contenti ratote rebus Destris. 'Ο τρόπος pro satio οἰ τροποι frequens Plii loni est, moreε. Platoni Inprimis ustatum τροπος δίκαιος, τρόπος Studire, cogitationeε UeStrae abSint a pecuniae cupiditates. Ἀρκύμενοι τοῖς παρέσιν, se ἔτε. Τα παροντα, facultates, quZe ad Vitae usu na , utut parvae, praesto sunt. Natura paucis contenta. αυτος γαρ - ἐγκαταλἴπω Aυσος, De ε nempe. Verba desumta sunt ex Ios. I, 6. Simllia teruntur Deut. XXXI, 6. I Pλralip. XXVIII, uo. Ego
certissime te non dedero. Ego certiSrime te non re linquo
6. Ωςε - σνθρωπος θ Θαgροῦντας, , cum fiducia in Deum Verba sequentia e Psalmo cXUIII, 6.
desumta. Ανθρωπος , i. e. ανθρώπων τις. Bene autem
aptat lioc Apostolua Hebraeis illis Christianis, qui ob religionem saepe ab improbis exuebantur suis facultatibus. 7. IνημοvDετε των ἐγουμένων υμῶν ' Ηγύ μενοι generatim sunt, qui aliis praeeunt, inprimis reges ac d - era. Sic Philo ima μονα opponit τοῖς υπηκόοις , de
Legat. ad Caium p. rosa. D. citarit. p. 699. Λ. Postea' ita aminantur DoctoreS , SacerdoteS, Diaconi. Lue. XXll, 26. Λct. XV, 22. ων ανα θεωροῦντες - πχιν Considerate exitum quem habuit eorum υiυendi con-
, auelucio, et imitamini fidem eorum. H αναυοφῆ non
est υita, sed vivendi ratio ac modus, et sumitur sensu morali. Ergo ἡ-τνς αναςροφῆς non est finis vitae s. mors, sed exitus quem habuit probitas, fides et constantia doctorum. Liberati sunt ab omnibu3 adversis vitae, et/ fruuntur beatitate in altera vita. g Fidem eorum imitari, est
304쪽
IN EPIST AD HEBRAEOS. C. XIII. Sos
est fiduciam eorum imitari, quam usque ad finem vitae in
Deo posuerunt. 8. Iησοῦς - IESUS Chriεtus est semper idern, omnisque mutationis expera, s. e. seni per eadem est
et' esse debet religio clitistiana , est immutabilis. 'Iησους χριτός, religio chriεtiana, ut saepissime in his libris. Formula respondet hebrateae phrasimvmma V. I . uti olim, ita et nunc. CL. Gen. XXXI, a. Sirae. XXXVIII, 24. Hanc sententiam praemittit scriptor exhortationi ad constantiam in nova religione christiana V. V. Periculum enim erat, ne Christiani ex Iudaeis avitam religionem commiscerent cum nova, et multas cerimonias rituales trana ferreut in christianam religionem. 9. -- περιφέρεda J Doctrinis variis elyeregrinis ne agitemini'. Pro περιφέρε a alii legunt παρα- φέρεda, quam lectionem Millius, Bengelius , Wetstentus aliique probant. Παραφέρεom est a recla Dia abduci; περιφέρε O , circumagi, et h. l. sermo est de iis qui iα- stabiles sunt in doctrina. Doctrinae peregrinae sunt falsae, quae non sunt partes religionis christianae, opiniones
humanae , quales tum erant Iudaeorum , eam defendentes necessitatem observandarum Iudaicarum consuetudinum, ut spem salutis aeternae negarent omnibus, qui ad ecclesiam Christi, non initiati Iudaico more, accessissent. καλον
περιπατήσαντες) -Iiυε enim rat, doctrina Ευangelicα recreare animum, quam cibis, sepulis sacris quibus
nihil profecerunt huic cultui dediti. νην καριίαν, Σ, PC, cor fulcire i. e. se recreaFe,
305쪽
Gen. XVIII, s. X άριο, benescium, h. l. nominatim doctrina eυGragetica. B ρ ω μ α r ae, hic refertur ad epulas sacras cum lacriticiis eueharisticis coniunctas. Περ rα. I nTin, linic de Socr ιε peragendio intelligendum. Beneficia religionis christianae potiora esse inquit, cibὼ u- Iis et epulis Iudaic Is, ex quibus nulla ad animum emendandum, tranquillandum et beandum utilitas redundabar Potest etiam locus explicari sic : Nolite ergo bos Per Uorias doctrinas et peregrinaS Dbduci a bero: Praeclarum enim est mentem frmare beneficio diuino, b non per ciborum discrimina; qui enim hi1 rebus Litam imis penderunt, Nullum inde Ceyeriarit fructiam. Ambulare in cibis est, vitam lic instituere , ut discrimen cibi et potus ex lege Levitica obter Ves. Ponitur autem species pro genere, ut sensus sit: nolite per observacionem legia ritualis abduci a Vero. ID. -- λατρέυοντες) Ποε quidem aram cuictimam habem με, ex qua Nemini Sacerdo cum Leυiti. corum υωci licet. Θυσια περιον. Gltare, metonymi interpretantur nonnulli de Chri4to, alii de menaa Euclia ristiae Sacrae , alii de doctrina Eυangelica, de cultu diuino alii. Videtur per metonymiam intelligi υictima. quae est Christus. Is enim lac iis est victima pro peccatis nostris. Sacerdotes et Levitae falarii partem habebant hanc. ut carneῶ victimae reii duas comederent. Sed babent vicissim Christiani suam victimam, οῦ φαγειν ἐκ ἔχουσιν ἐξουσίαν, Οἰ τ y σκηνῆ λατρέυοντ ες, Iudaeorum ruthus adhuerentes. Ii enim non fruuntur beneficiis Clitasti; non pertinent ad eos fructus mortis Christi, qui iactus est sacris eium pro peccatis nostrio. Tν σκην
306쪽
IN EPIST AD HEBRAEOS. G. XIII. 5 . .
λατρέσει , cultui Iudaeorum, qui in tabernaculo peragebatur, addictum esse, vel potius ministrare ad altare. II. 32. 'δεν γαρ- επαθ ab Nam corpora anima - , Iium, quOrram Sanguis a Ponti ice Maximo Propter peccata in Sancta infertur, comburuntur extra castra. Quapropter etiam Iesus, ut expiaret popuIum per auum Sanguinem extra portam urtiis Hierosolymorum paSaua rat. His verbis rationem reddere Vide,
tur Paulus, cur illis, qui Iudaicis riti hus addicti sunt, non liceat frui illa victima, quam Cliristiani habent. Caussa nempe est, quod eum contemnunt et ignominia assiciunt, ut hominem iure e societate populi Dei exclusum et ignomi-'nioso supplicio affectum. Addit vero Paulus, hoc ignominioso supplicio, quod Christus sustinuit, non offendi debere Christianos. Hoc enim sic fieri debuisse, ut victima nostrahae etiam ratione smilis esset viletimis in U. T. a Sacerdotibus summis oblatis. Est autem totus locus Λllegoricus. Singula sibi verba opponuntur his versibus: αῖμα et αῖμα ιδιον 'Aρχιερεὼ ς DSuλα ρ χιερευ ς μέγας τῆς ὀμολογίας. Κατακαιειν et πησχεόν. παρεμβολῆς , et ἔξω τῆς επυλης. Ut in sacrificiis περὶ αμαρτίας combure-
bantur victimae ἔξω τῆο παρεμ βολῆ ο, sic Christus
assixus est cruei ἔξω τῆς πύλης, more consueto. Vid. Levit. XVI, 2. I 3. sqq. IV. I 6 - 8. s - 7. De combustione victim rum , quarum sanguis in Sanctum vel Sanctum Sanctorum illatus erat, vid. Levit. XVI, 27. 'IU, 2I. II. f. VI, 23. iam Christus in eo quidem simi- Iis factus est illis victimis, quod extra portas Hierosq-ὶymorum supplicio affectus est. Sed sanguine suo vere'
307쪽
expiavit populum. Claristiani hac victima , i. e. benefi-eiis Christi pro peccatis mortui , fruuntur Iudaeis contra, reiicientibus Iesum et eius sacrificium, non licet his frui beneficiis. - χ3. Τοίνυν - φέροντες) Quapror ter et nos ad eam
veluti extra caStra egrediamur, ut contumelias propter iρSum ferendaS, 4uScιρiam US, i. e. Patienter toleremus, si Iudaei ob Christi religio ueni nos eiiciunt, et variis modis vexant; libenter serentes has contumelias, quas ad ipsius exemplum ferimus. Extra castra ad Christum ire, est mentet et cogitatione se conferre in eum locum, ubi interemtus est, et perpendere cluae ibi facta sunt.
νειδυσμὰς indicat calamitates Christi religionisque eius caussa suscipiendas. q. 'Oυ γαρ - ἐπιζητοῦμεν Moriendum est omnibus. Τendamus ergo ad Iesum. Alludit ad Abrahami exemplum, e. XI, 8-I6. patria exeuntis, et expectantis π ο- λιν μ έλλουσαν, i. e. CoelESi m.
1s. Δἰ αὐτοῦ - ὀνοματι ἀυτοῦ Al ἀυτοῦ, per eum,se. Christum , vel propter eum, cui haec omnia debemus. οὐσία αἰνέσεως hebr. Irn m 7 , Levit.
308쪽
IN EPIST AD HEBRAEOS. C. Mu 3,5
τεῖν idem est ac αἰνεῖν , Iaudare ac celebrare , nam hebr. transfertur per ἐξομολογειν, et per αἰνεῖν idem Inn per ἐξομολογησιν , et αἴνεσιν, ob tot tantaque beneficia , quae Christo , summo nostro Sacerdoti debemus l, colamus Deum, non sicut Iudaei cibis et epulis sacrificalibus, v. 9. sed laudibus et internis
animi sensibus. Non corpus, sed animum recreemus.
Κοινωνία proprie commvnse, et Per metonymiam caussae effieientis pro effectu eleemO3yria, liberalitas. Toιαυταις γαρ ἐυαρετεῖται Θεος, eiusmodi enim Dictimis desectatur De . Graecorum enim mos est, passiva formare et cum Nominativo construere, non minus ab Λctivi a Dativum, quam Λccusativum regentibus. 7. ΠΩΘ adsta- αποδώσοντε: Obedientiam praestate doctoribus Destris et honorem iis exhibete. Verba πέι Θεσθαι καὶ υπέι κειν τινι ut The phylactus et OecumeniuS volunt, significant Parere et concedere P. honorem alicui. Verba αυτοὶ γαρ αγρυπνοῦσιν - άποδώσοντες per parenthesin sunt legenda; nam quae
sequuntur, directe cum antecedentibus cohaerent. Nocte
dieque solliciti sunt Destri xauSga, ut qui Deo rationem reddere debeant, Si quid υOS per tySorum nepZigentiam ρeccetia, 'Aπodi ὀoναι λογον significat aut Praensium referre, aut poenam, prout quis se gesserit 1να τοῦτο ποιῶσι, ut munere Fiat graui fungantMr. Naτα I. e GIaCritiatσ, quae ex gaudio oritur. Per similem metonymiam . ς ε ναζειν significat 'o -
309쪽
Iorem, qui per gemitum indicari solet. Ἀλυσιτελλο
per λιτοτητα dicitur noxium. Cicero de ossi III, a I. nihil inutilius ei, qui id iniuste consecutus Sit, inυenio, i. e. nihil magis noxium. Neqhe enim tam bene obeunt munus suum, qui moesto, ut qui laeto sunt animo. Et si illi rationem suae negligentiae debent Deo, etiam vos ingrati in ipsos animi. I 8. Πεποίθαμεν - αναυσεοθω ὰ Persuasua enimaum, me habere bonam conScientiam, et sequi optima consilia in omnibus rebuS. Hoc dicit adversus Iudaicos doctores, qui eum calumniati fuerant, et Christianos, inprimis Galatas turbaverant. Gal. I, T IU, II -sto. V, 7-II. 'Εν πῶσι, nempe πραγμα ra , quomodo in- . terpretatur Syrus. Merentur aliorum precibus adiuvari, qui nihil non faciunt, ut aliis prosint. I9. Περισσοτέρως -- Περισσοτέρως, prae emue , inprimis. Sperat, si ocius eis restitueretur, fore, ut infirmiores coram edoceri possit, reliqui autem di- 'sertius erudiri et confirmari. Ceterum ex his verbis nuutiquam sequitur, in vinculis haec scripta esse. Liberatus ..potius e carcere, saltem Timotheum expectat itineria eo mitem, V. 23. uo. 'O δὲ Θεός - Ιησοῦν Deus autem. Salutis au. etor, qui ex mortuis eduxit eum, qui SustremuS Omnium Christianorum dominus conStitutuS prop- iterea 'quod εanguine fuso foeduε aeternum lanxit, Dominum nostrum Dauni Christum. 'Ο Θεὸς τῆς
310쪽
IN EPIST AD HEBRAEOS. C. XIII. 3i b
μένα τῶν προβατων τον μέγαν, i. e. Suprimum omnium Christianorum dominum. Homerus regra, nominatim Agamemnonem vocat ποιμένα λαῶν , et in Sacris litteris ipse Deus vocatur PaStor, Ps XXIII, I. 'Eu ,αrματι διαθήκης αἰωνίου, reser ad τον ποιμένα των προβατω ν τον μέταν, qui praesectus est eccle sae tanquam Caput, propterea quod εanguine fuεO religionem perρetuo duraturam Sarisiuit. . a I. Καταρτίση - ἐνώπιον αυτοῦ ) Vos bene compo-εitos ad omne opus bonum reddat, vel, absolutos reddat in i mni opere bono, ut faciatis Doluntatem eius.
Edficiat in animis υestris quod Oibi bene pIacet. Κα-
proprie αρτιον ποιεῖν, Persicere, ad maiorem perfectionem adducere. 'Εν παντὶ ἔργω αγα- Θ ω, ad omnia opera bona; ἐν pro ad, quomodo Hebraeum sumitur. Ποιῶν construitur cum καταρτίσαι. operatur autem Deus in nobis, tum notitiam nobis dando promtisionum suarum , tum spiritu nos excitando et roborando.
22. 'Avdiada - παρακλ/σεωe Boni consulite monita . quae huic epistolae adieci. Λογον τῆς παρ' ἄ- κλήσεως totam hane epistolam nominat. 'Ανέχa ιν h. l. est boni coria alere. γαρ - ὐμῖν θ Δια βραχέων, R. η ιι α των. Larga se dabat materia; sed ego, quo minus gravis vobis essem , quae multis diei poteranti in pauca contraxi. 'Lπιτέλλειν interdum est scribere simpliciter.