D. Io. Georgii Rosenmülleri Scholia in Novum Testamentum. Tomus 1. 5. .. Tomus 5. continens Pauli epistolas ad Timotheum, Titum, Philemonem, et Hebræos; epistolam Iacobi, utramque Petri, epistolas Ioannis, epistolam Iudae et apocalypsin Ioannis

431쪽

3. Sequitur hortatio ad studium sancte vivendi, exsuperiore illa beneficior ini commemoratione deducta, quae extenditur inde urque ad cap. ul, I 5, διὸ αναζα ψάμενοι - χρις AP Pu Myronter parato eStote, animo caupera irenda es, istia i a C ite atis ossicia b tit 40lent qui lateri. bus succincti sunt εοbrii eStote, G1sicluc expectate benescia vobis exhibenda in ad Dentu Ieau Christi. - Διο, quum tantus vobis hi nor iit destinatus, tanta fetael tar parata. Verba: ἁναζωσαμειοι τας διανόιασνμαν , line Paraphraii .via possunt latine reddi. Quid or ime stent lumbi animi ; Et quid esset luccingere animi lumbos 2 Ergo mixta est imago rei et res imagine expressa. 'Christiani comparantur cum hominibus iter parantibus, vel aliud quodvis negotium aggredientibus. Orientalium ve- 'stes erant laxiores atque demissiores. Ne igitur iis hue illi digluentibus impedirentur, succingebant eas circa lumbos. Exod. XII, D. Lue. XII, 3s . . Io. xlIl, . Sic Christiani reii totis impedimentis parati esse debent ad peragenda omnia pietatis ossiaia. promto animo sacere qii Od faciendum est. Ni φειν sobrium eSse. Uigilare. Vigilant a. tem Christiani, dum cavent ne peceatorum illecebita ir- e. retiantur, et occasiones recte agendi quaevia promto animo arripiunt, iisque utuntur. Τελ afως, ad friem usque, constanter. Construe cum ἐλπίσαν c. In verbis sequentibus est traiectio, pro - νῆ'ροuένην 'μιν ἐν α r. I. A. Xαρις autem benescium pdnitur, pro iummo effectu divinae benevolentiae, i. e. selicitate aeterna. φέρειν h. l. est surre. Haec felicitas aeterna nunc offertur omnibus, qui ι hiemperant Evan

432쪽

minibus et angelis et daemonibus Dominus noster Christus.

ae Tanquam fm Dei

obedientes. non ampliuε indulgete pristinis cupiditatibus, quibuS tempore ignorantiae υestrae In Iudaia. mo vel Gentiliani dediti fuiStis. Τέννα υπακοῆς. i. e. ὐπηκοα. λυσχηματίζεσθαι i tranUormari. certam formam habitum lue induere; atque ita συσχηματιζείη cupiditatibus pristinis, est inire pristinam peccandi: societatem ac consuetudinem. Ἀγνοια est tempus ignorantiae, ante professionem religionis Christianae susteptam. . I s. Αλ α κατα - γεννθ ra 9 Sed ad exempInmφλε, qui νυ4 Chriatiarios eSse υoluit, et ex omni parte bonus egi. Uratra etiam vita et eOnυe alio tota sit inculpata et integra. Κατα est nota similitudinis: ad exemylum. 'Αγιος, vocatur Deus, ob stammam persectionem, ob quam Veneratione nostra est digni simus. Nos eum amore boni et iusti imitari debemus; non enim agnoscet pater filios, nisi sui similes. Is. Διοτι- αγίος ἐιμι Levit. XI, 44. et XIX. a. Sihoe dictum Israelitis illo tempore, quanto muis hoc tempore, plos sanctitatis requirentel Non vobis suffecerit Μο-stica puritas, ut abstineatis a contactu cadaverum, ut lotos habeatis pedes e . sed totum peetua vestrum Deus vult procul abesse omnibus vitiorum inquinamentis. I . Και δε πατέρα - ἔργον Irrio, quum eum reli. riose colatis patrem, qui sine perfiOriarum revectu .

I partium studio b diiudicae quemqu6 4ecundum facta

m sua. Diuili od by Coost

433쪽

ua. ut interdum hebr. n. immo. 'Eι, , quoniam, quum. 'Επι καλεῖσ Θαι, religioae inυocare, ςolere 'Aπροσωπολήπτως, Sine Partium 'praeROε-tero studio. Non aelminiat quenquam ex genere, aut fortuna, 1ed tantum ex Vitae ratione et moribus. Vos igitur Iudaeoa non magis excusatos habebit, quam e gentibus na- .los, Actor. X, 3 . Κρvον, Singulare pro Piurali, ut.Iae. I, k5- ἐν ἀνατραφητε) Cum Nerecundia sum. 'ma moderamini υitam Deatram, donec agitis in terra quaat Peregrina Derecundia, cautio. quae in eo eit, ut tein per de nobis cogitemus, et solliciti. simus, ne peccemus. Potest etiam ἐν φοβω verti: religiose, pia v*neratione Dei, vel cum reverentia erga Deum, M. e obsequio dem instratur, mit ehourchisυoIIem Ge.

horsam. Hoc ora sequium cum reverentia coni anctum vocatur φόβος, quia unicuique venerationis generi aliquid timoris admixtum esse solet, ne ei, quem Veneramur, ulla in re displieeamus. Tον χρονον, Accusativus durationis. 'H παροικία, latine incolatua. Intelligi potest pe- resinatio Iudaeo tum inter Paganos, vel etiam nostra in his terris peregrinaxio. CL Hebr. XI, 13. sqq. - 8. ΕΗατες - πατροπαραδότaJ Conriderantes. υ non caducis rebus. arguto υel auro liberatos fuisse ab inepta υestra Di Dendi ratione, a mai ibus acceρ-tia. Maera: ια ανας ροφὴ, ineρta Uiυendi ratio. nam tματαιον, Uanum . invium, ut Tit, III, 9. Idololatriam saepe Voce ματαιον exprimi, Verum quidem est; sed haee figmficatio n 'n temper locum habet. Mores Iudaeorumae ilie ac Palganotum erant inuti. υani, nullius pretii.

'Eλυτρώθητε, redemti, liberati ratu, 'scelesta ag di

434쪽

1N EPIST. PETRI PRIOREM. C. I. 515

ab aeternin apparilit, homo laetus inter homines docuit, patius et mortuus est, omninoque Opus , cui peragendo a Patre destinattis suerat, peregit. 'Κπdemiani temporibuS. CLHebr. I, 1. Δἰ υμας PrOPter UOS, i. e. Vestro bono. Alios homines non excludi, per se Pat*t.

eitu doctrinam commoli con aditis Deo etc. ΔΙ ἀυτῶ, per eum, i. e. Per eius doctrinam, et propter maxima beneficia. Vobis praestita , Ioan. XIV, 6. Hebr. Vil, M. Firmiter persualum est vobis, eum, qui Clit istum a morte liberavit, sutum Ripae gluria auλit, vobis etiam eadem bona esse largiturum: 'Ως ε τὴν πίτιν καὶ ἐλπίδα εἶναι εἰς Θεον, io lac Iiduciam υ εtram et spem collocare po44iιiS in Deum. Clirulo eiusque relagioni debetis, quod a Deo omni P tente, optimo, quaevia hona tuto expectare possina. Frustra populares vestri vobis obiiciunt, vos a Deo defecisse; iram itia i pia iides vestra it spes per Christum in eum Deum tendit, cuius illi se cultores profitentur.

za. Τας-- ανυ ἀκριτο 3 Iam, quum arM-mos.υ tr Rer Ob qMium erga Ueram. QOccrinam Spiritu iuυante, purgaueritia ait amorem fraternum non gimuἰatum. 'Aτνίζειν, Purgare.. Desumta ea similitudo a lustrationibus legu Mosaica praescriptio, quihus praeparabantur ad lacra iacienda. Exod. XIX, Io. Illae lustrationes siebant ablutioue eorporis et vestium. De Clim

435쪽

sed ἐν υπακον τῆς ἀληθείας, per obedieritiamoeritati Eυangelicae praeStitam. Purgamus mentem, quum tensus pravias Micimus, et honos sensus, amorem vi

tutis sumimus. 'Miθειὰ hic ut saepe est religio vera christiaria. 'H υπακοη τῆο est iusceptio rebgionis, obsequium praestitum invitationi ad suseipiendam relicionem.' Ad hanc rerducti erant δια πνὸν μα- το ς per Spiritus sancti operationes et dona' eQmias sive

potius,. per institutionem factam per Λpostolos Spiritu san . cici a Deo edoctos. Supra v. l. ἐν- νεύματος. Deest hoc in nini nullis Codicibus, Versionibus et Patribus. ἐκ καθαρας - ἐκτενως Animo non εiniuriato amata υσs inDicem impense. 'Εκ καθαρῆς καρδίας, eo dein sensit, quo a Tim. I, s. 'Εκτενως, hemeriter, haud perfunctorie. Quemadmodum Christus vos dilexit 'amore haud vulgari, ita et vos, quemadmodum edoetieliu per christianam religionem, sincero et eximio charitatis studio vos invicem prosequamini. Benevolentia et immodis aliorum quovis modo inserviendi studium im- helisum liue ut alibi saepe instar omnitim virtutum Chri

stianis commendatur. . O ..- ,1

tis vitam, non ex aemine mortalium hominum, secto immorta II Semine. Ἀναγενν'ριένοι se. ἐτει de nO- quasi geniti . i. 'e. emendati animis, et per hanc studi rum emendationem in statum feliciis mum translati estis. adepti spem certissimam aeternae micitatis . Addit Petrus rὐκ ἐκ σπορῶς non ex εatione caduca. non ex semine caduco, i. e. hanc d .gnitatem et felicitatem non debetia origini a m inlibus hominibus. . Hoc dictum

436쪽

INEPur. PETRI PRIOREM. C. I. 415

dictum est adversus Iudaeos, qui gloriabantur , quod ex

Λbra rnio ducerent genus. Illustrari potest hic loc li. ex Io. I, I 3. III, 6. αὐδάρτου se. σποράς e Semine ρθε renni, e lemine, quod' si inquam Perit, sed semper vim suam exserit, et ad vitam selicitatemque aeternam ducit. Quale hoe semen sit, id statim pri priis ibis emito atii re δια λόγου --Π mpe Per eam doctritium, quae auctorem habet Deum aeternum, ct εemper mianebie. Verba μινον τἐις τ . v άιῶνα referri debent ad do-etrinam. ., Ilaec manet in aeternum ; quicquid enim Deus dixit, id in aeternum Verum est, prodea et valet. Oppositio is esse perspicitur. Ab homin hua mortalibus nascuntur mortales. Deus autem aeternu per di ctrinam ut phreniti

praeditam renovat vos ad vitam fel .citatemque aeternam.

. - . . N

o. 2 . Δι ι --Nam 'omnes homines similes sunt gramitii, et tota eorum praealantia dignitas hue Similia eat Ilorιbυβ agri. ies. XL, 6. p. Σαρε, homo, ex in9rtali scmιιυς natus, v. a 3. L). Ill, 6 quicquid in rebus humania irragnificum ducitur, forma, vires corporis, e ud tio humana, divitiae, honores, ita sunt, ut herbae viror. Pro ανθρωπου le-

teritum positum est pro prae se ut, et explicatur similitudo hominis cum gramine. Sicuti inores agri subito pereunt. sic etiam hominum vita brevis est. cohaeret hoc comma cum praecedente. Nexa enim sunt has' verba cum

illis: ίη ἐκ σπορας φθαρτῆς. Vana erat I Maeorum nOriatio de natalium ex Λbrahamo dignitate. . Nam gloria haec erat brevis; Eeribat cum Vit v c minini. i .

437쪽

dis. TO δὲ-- αἰῶνα Ex Ies. XL, 8. Immuta. hiliter vera est doctrina divina; i semper exserit vim suam et esseaciam, et ducit ad vitam aeternam. τῖτο δὲ - εχ Σιο ὐ se, , υobis , ut supra com. 4. Vult dicere, illa verba Iesaiae sensu exeellentissimo valere de Evangelio. Hoc, enitu aetern 2 hona offert, et nobis ad salutem aeeernam consequendam prodest. Quum igitue non caduca, sed aeterna bona nobis promittat, eius caussa debemus etiam sanctitati studere: a

CAP. II.

eodem sensu habemus Iac. I, RI. El.hὶ I, , aa. M. Κα κία, alibi nomen generis, hie speciei, ut latinum ma- Iitia. 4 Illa maxime Vitia notat Peti ut, aquae inter Iudaeos latissime regnaverant, 'st. 'TZο-ἀρrιγέννyrα - ἐπιποθησατε θ Oia usi recens nuti infantra doctrinoe purum ariimi lac inhiate, ut per illud crracalis, Pergit Apostolus in metaphora supra I, 23. 'coepta.-Bec HS Nati vocantur ii, ad quos Petrusseribit, Christiani, quia admodum nuper doctrinam Euan helii receperant. λοτ ικον, Iuc nutriens antimani, vel potius lac doctrinae Chri3 ianae; nam λἰνοα, unde λογικον, doctrina. Videtur Petrus eandeui doctrinam quam supra c. I, 23. cum semine comparavea rat, nunc comparare cum lacte. Λpta est haec comparatio Nam vita nova, quam acceperant per dodtrinam, nutrienda etiam et alenda erat per eandem doctrinam. Lac autem vocantur prima doctrinae rudimenta , quia haec lactia initar sunt, quo infantes nutriuntur, a Cor. III, a. 'Α ὀο λον, sin

438쪽

IN EPIST. PETRI PRIOREM. c. L hi η

eerum non aliis rebus mixtum, ac Proinde sanitati anima conducens. Ἐπιποθεῖν , GUide concuylacere, ut infantes recens nati lae appetere solent. Sensua est e Homi

nes quum sitis, qui noVam vivendi sentiendique rationem inire debent, avide discite doctrinam Christi, qua harenova vita nutritur, similes insantibu3 etc. Iνα ἐν - σωτη- ρiανὰ Ut creacati3, i. e. ad maiorem cognitionem virtutemque progressus saetatis. 'Εις σωτηρIαν, ad perpetuam vestram salutem et emolumentum. 'Εις σωτ=μνίαν, deest quidem in Editionibus Vulgaribus; extat vero in eod. Al. Regio 9. et aliis iunioribus. Habet Syra Ue so utraque, Arabica Erpenti, Copta, Λethiopica, Uulgata, et ex Patribus Clemens Al. Origenia interp. s. Rufinus. Cyrili. Damasc. Luthalius, Hieron. Gildas, Cassiod. Λuetor de promiss. Et recte hoc additur. Nam incremen eum illud, nempe in cognitione Dei et vera pietata, non alio spectat, quam ad salutem aeternam. 3. Κ περ - ο Quia e erientia cognoυἱ-stis, quam benignu4ά4it Dominuε. Pergit in coepta translatione. Insantes, qui degustaverunt lac maternum, magis illud appetunt, et desiderant mirem. Ita etiam Christiani, experientia edocti, quam suave sit et salubro Iae doctrinae, magno amore seruntur in Christum. Γέ σθαι hie est, i ρεα experientia tests esiquid cognosquere. Sie etiam apud Iosephum Anti II, Is 3. Respieitue simul ad Ps. XXXIV, ', 'O κυριοι autem hie est Chri stus. 'Oτι, quam. Xρ τος. ευαυis, ut gustu sumta translatio melius Procedat, i. e. henignus.

quem po4tquam acceειlatis, tanquam ad lapidem υιε

439쪽

vium ab hominibus quidem reprobatum, a Deo autem εelectum, pretiosum, ipsi etiam aedisicamini templum Sacruin, Sacerdotium Sa ictum, ut Osseratia hostias virituales, Deo propter Chriatum acceptas. Sensus propriis verbis expressus et A quo tempore Iesum, a primoribus Iudaeorum reprobatum, Deo autem carissimum, pro Messia agnovistis, eumque coluistis, ab eo tem

pore ipsi quoque Deo estis cari; estis pars societatis se-Ieetissimorum hominum. Deum secundum praecepta Christi colentium. Inest igitur descriptio dignitatis et excellentiae Christianorum. Cf. infra v. 9. Ps. CXVIII, au. Ies. VIII, 1 . et XXVIII, i 6. Vide etiam Matth. XXI, a. et Ε . II, 2o. xi. Homines hic intellige Iudaeos, sed praecipue eos. qui erant in Synedrio. Hi reprobarunt Iesum, a Deo ipso pro Messia declaratum. Quod in Psalmo est, factum in lapidem angularem, i. e. quo totum aedificium sustineretur, id hie aliis verbi, dixit sensu eodem ex Ies. XXVIII, 16. Παρὰ δὲ ἐκλεκτον, in eculis autem Dei excelentissimum, Christum accedere, προσέρχε Θω προς τὸν χρι is, qui hic imprc prie dicitur lapis vivus, nihil aliud est nisi in eum credere, religionem eius profiteri. Sicuti Christus cum lapide comparatur, ita Petrus nunc Christianos etiam cum lapidibus vivis comparat, ex quibus exstruatur templum, i. e. societas Iesum pro Messia agnoscens, eumque colens. αυτοὶ - πνευματικὸς

Vos etiam estis pars templi , allegorice sic dicti ; estis

membra eius ecclesiae et societatis, euius Christus est auctor, caput et dominus. οἶκος πν as ματικὸ ς, V eatur ecclesia, vel universus Christianorum coetus, in universo mundo dispersus. Comparatio instituitur cum templo Hierosolymitano, quod sanctissimum habitum Iudaeis.

440쪽

IN EPIST. PETRI PRIOREM. c. IZ hi,

δερατευμα ἄγιον) Ordo εacerdotum Sanctus; saeerdoistes υenerabitra, abstr. pro concreto. Non tantum pars huius templi sunt Christiani, sed et ipsi Sacerdotes, i. e. tam Deo grati, quam Sacerdotes V. T. qui tantum ex una tribus parte erant. ανενω - Xρι τοῦ i. e. εἰσανενέγκαι. Θυσζας πνευματικας, sacrisicia quae animo esseruntur , quorum Vetera umbrae suere. Haec autem sacrificia sunt preces , eastitas corporis, ope

6, περιέχει ἐν τῆ γραφῆ θ Περιέχει, pro

περιε.χεται. Continetur in Scriptura. In suibusdam Codd. est περιέχει ξ γγα φ . Sed haec emenda tio, seu potius corruptio, tribuenda est ignorantiae librariorum , qui receptam lectionem concoquere non poterant. Locus, huic nostro simillimus, est apud Iosephum. Ant. XI, 4. 7. ubi Darius dicitur literas ad praefectos suo mississe, his additis: θήλ ιρα γίνεοθω παντα, καθὼς ἐν ἀυτν περιέχει, quae in ea imiatola continentur. Ita, τί πι - κι-ταίσχυ-m1 9 Ecce pono in Zione Iapidem ete. Contractus est locus ox Graeco Ies XXVIII. I6, Sensu primo, sive eo, quo homines Iesaiae tempore vlventes haec intelligere debebant, promittitur defensio et securitas, quam Hierosolyma praestare deberet incolia suis. omnibusque qui se eo a sancheribo recepissent. Σιὼν est, urbs Hierosolyma; in hae ponit Deus layidem angulari rem, promittit eo confugientibus defensionem et securit tem. Sublimiore autem sensu haec valent de Christo, ad quem confugere debesit omnes , qui in aeternum servari cupiunt. Tum Σιὼν est uai versa gens Iudaica, ex qua

라틴어 텍스트