장음표시 사용
451쪽
2 . Oe τας--εύλον) Qui poenas pecea forum nostrorum iρSe pertulit in sua PeraOna, et quidem in ligno crucis. 'Aμαρτία, saepe est culsea peccati, ut Io. IX, Α , XV, aa. 24. Λct. XXII, I 6. Ἀναφέρειν, pro cφέρειν, το pro τε λω. 'Εν τῶ σωματι αυτοῦ, synecdochice, in εuaiysius perεona. 'Alii vertunt: qui peccata rioatra ime auo corpore in crucem deροrtaυit. ἴνα ταρ - Δ r io ina Peccatorum tyrannide liberati, υirtuti Nisamus, i. e. Perpetuo demus operam. Sicut γίνεοαι τινος est, in potestatem alicuius Lenire , sic απογίνεσθαι τινι a potestate alicuius liberari. Peecatum haud raro cum tyranno comparatur. Aliis ἀπογενέσθαι est mori, sicut Paulus Rom. VI, a. dicit; απεθα νομεν τῆ ἀμαρτία, sensu eodem. ἔ τῆ - ἰαθητε Cuius doloribusaanati ratis, i. e. salutem veram estis consecuti. Hebraismus. Solent enim Hebraei dicere a 'ore et 4, et similia. Sumta verba ex Ies. LIII, 5. Mούλο)ρ, an, livorem ex contusione significat, at figurate pro quovis dolore sumitur, ut Gen. IV, 23. Exod. XXI, as. Multis quidem modis Christi dolores mentea nostras Q. narunt. Sed hic maxime respicitur exemplum ,.quod nobis dedit obedientiae, patientiae, mansuetudinis, dile-etionis in mediis doloribus , ut antecedentia et sequentia ostendunt. a5. ' Hra γαρ - ψυχαν vitiῖν Similes Oυibo errantibus, quae pascua non habent. et expositae sunt variis periculis, i. e. valde miseri. Ex Ies. LIII, 6. 'Επa- τραφητε, reserat ratu. Ἐπισκοπος est I pD,
452쪽
IN EPIST. PETRI PRIOREM. C. Iu 4 i
qui alicuius rei curam gerie. Est igitur ἐπισκοπος ψυχῶν, qui animas curat, earumque saluti prospicit, sicut pastor curat oves. Quum Christum dixisset pastorem, ad persequendam similitudinem nunc explicat, quo- modi, sit pastor. Sensus est ἰ olim eratis miseri, nunc autem, Christiani facti, participes verae felicitatis estis.
υποτασσ aσindicat, 'uxores debere illas quidem
mariti importo liberali subiectas esse, illique in honestis rebus obsequium praestare, sed non servili conditione tractandas esse, duriterque habendas. Sic Iosephus Antiqv. I, I9. 8. de ancillis Leae et Rachelae: δῆλα μὲν ἡ Σμῶe. v rora ταγμένm 4.. Bα-- κερδνθ σωντω) Ut ii etiam, qui iadhuc EDangelio non credunt, bonis
moribus mulierum commoti, sine institutione ad religionem chriatiariam accediant. Pro κερδηθήσωνται alii legunt κερδη θησονται, quia Coniunctivus apud Graecos caret suturis. Sed recto monet Caryzot ius linguam nen tam ex Grammaticorum regulis esse iudicandam, quam potius vice versa regulas Grammaticorum ex usu linguae esse corrigendas atque supplendas. Κερδαίνειν, Iucrifacere, h. l. ad religionem chriatianam adducere. Aνευ λόγου, sine cohortatione, sponte sua. Nam ipsis uxoribus christianis taeentibus, modestia earum, castitas, Obedientia, cura rei familiaris, aliaeque virtutes commendabant religionem christianam.
453쪽
mam, eum reυσrentia erga Deum coniunctam. Alisah. l. est reverentia erga maritos.
a. 'CZν ἔσω - κωμος) Quarum ornatus non sit IIIa externu3, qui coriotat crinium CriSpaturis, Ornamen- is capitis aureia, et pretioόia υeSribus. Similis locus est i Tini. II, 9. quem vide. De ἐμπλοκῆ ,erinium texturia et crispaturis mulierum iusiua loquitur Lucianus in amorib. το δὲ πλει ν ἀναλίσκει μέρος si πλο-κη των τριχῶν. , ornamenta aurea, generatim de omnibus, quae in mundo muliebri ex auro faeta erant, intelligi possent. Demosthenes in Olympiad. in fine, aurum cum vestibus coniungit, et mereuicem nominat, καλα ἔχουσαν, ἱματιοι καia. Vox ta- .men περ θεσις , quum ad τριχων reserenda videatur. suadet, τοι χρυσια capitiε praeSertim ornamenta avis rea notare. Totus quippe apparatus, qui ad ornandum caput muliebre spectabat, aureus esse solebat, de quo vide Iul. Pollucem L. V. c. I6. Solebant quoque veteres ra
menta aurea capillis inspergere. Cf tum ad h. l. 4. Ἀλ' ο κρυπτο 'ο - πολυτελὲς Sed cquarum oratatus si v. 3. homo ilJe qui non patet Oculis , animus nempe, Deotitus quoi incorruptibili ornamento assectus lenis et modeati, cui ab ipSo Deo magnum statuitur pretium. υ κρυπτος καρδίας ἀνθ ρωπος, a Paulo Rom. VII, 22. ο ἔσω α Vocatur. ubi dicta vide. 'Εν αφθαρτε, se. κοσμω. Opponitur in ternum animi ornamentum ornatui muliebri externo. Vestes facile eorrumpuntur, et pulcritudinem suam amittunt. Ilieornatua internua autem semper manui. Πνεοῦ ι ι hie est
454쪽
IN EPIST. PETRI PRIOREM. c. III. 635
assectus, ut I Cor, IV, a I. Gal. VI, I. Illud ἔ in verabis o ες ιν ινρυπιον τῶ Θεοῦ πολυτελὲς, ad totum praecedens membrum resertur. Alia apud homines sunt in pretio, coma, aurum, splendidae vestra: at apud Deum mansuetudo, modestia, aliaeque virtutes. s. 'Oὐτω γὰρ - μόσμουν ἐαυτῶσ) Ita enim etiam olim piae uxorea, in Deum Sperantes, Ornabant ε et parebant maritis Sula. 'm αγιαι γυ- κες , Pias, . vel etiam venerandae mulieres. 'Aι ἐλπαι ἐπι τὸν Θεόν, Deum colentra , eique confidentes. Nam considere Deo, non minus ac Deum iam are, ut virtus praestantissima, pro quolibet virtutis sensu poni videtur. Σκόσμουν ἐαυτας, nempe huiusmodi animi virtutibua. 6. Κύριον αυτον καλοῦσα ) UIR u est Gen. XVIII, xa, Eadem habentur in libro Musar, e. VI, sol. 7. col. 2. Stat coram eo, uxor bona) et miniatrat ei, et υocat eum dominum suum. Quod ex Sara discimus, qu- Abrahamum maritum υocabat dominum εuum, quum diceret, Dominus meuε aenuit. Ceterum non tam hoe uxoribus ad imitandum proponitur, ut inritos suos nominent Dominos, quam potius hoe, ut Sarae exemplo eoa honore et debito venerationia culta prosequantur. Harii-θηra τέκνα Cuius filiae estis dignae ut vocemini, sicut antea iam eratis carne. Alii: cuius filiae et imitatrices esse deberetis. Sed contextui melius convenit psior expositio dignae estis nomine filiarum Sarae. ἀγαθοποιοῦ ω - προν. σιυ Si recte agetis, nullis perterritae minis, 'nempe maritorum infidelium, ii forte ad abnegandam fidem religioni datam vos cogere vellent. Πτόησις, comterna
455쪽
tio, et obiective caussa consternationis, minae, inscrtunium quod metuitur. Sic Prov. III, 2 s. s epπτόησιν επελθοῦσαν. Alii: Uxores Prur4tent elum suum ita, ut nullo uictu coactae id faciant, at que adeo sponte et liberaliter. Philo : Quis rer. divin. haer. p. 5I6. C. ubi sermo de popul ' , conspecto miraculoso igne, victimas post sacerdotum inau'urationem die
octavo incendente, Perturbat οῦ γαρ. τοιχυτ πτοησιν γης ἡ καταπληξιν - ποιεῖ. Paborum ae stuporem inducit. Per πτοηο ν libidinem Ueneream h. l.
intelligi non posse, facile Patet. . OI - τυωσινὰ Viciasim, NOS Viri, Diuile
cum uxoribus vegiris ita ut Christianos decet, vel etiam Prudenter. 'Oμοίως, Uictboim. Συνοικεῖν proprie de coniugibus dicitur, et Comprehendit per Synecdochen quandam omnia inter se coniugum ossicia. Demosthenes in I eaeram, scopum τοῦ συνοικειν esse dicit, ut liberi gi nantur legitimi et ingeniti; et ab hoc distinguit τὸ ἡταίρας ηα. παβ ακας εχειν, quod vel Voluptatis caussa, vel ob quotidianam corporis curam fieri soliat. Καταγνῶσιν, secundum eam notitiam divinae voluntatis, quam per Evangelium cstis adepti, i. e. ut Christianos decet. Alii Vertunt: mu drate, prudenter, Sccundum amorem. ων ὐθενεςήρω - Mulieri, lariquam in irmiori, em hibentes honorem. Σκεζος, , iriStrumentum, Om-
ne id, quo utimur significat, diciturque Miam de hominibus,
ut Act. LX, s. Rom. IX, 2I. za. HStrumentum, pro in strumento Dei, creatura. Scriptores Indaeorum in multis locis uxorem nominant instrumentum mariti, quo is uti tur ad prc curandas res. domesticas , ad educandoa libaros
456쪽
i NEpIST PETRI PRIOREM. c. III. 43s
ete. Uxor οργανον viri, Aristotelea Polit III. 'Aσθε νέτερον Viro, ut loquitur idem Aristoteles Oeconom coriam Lib. III. Quintilianus id recte explicat declamatione gog. Imbecilla res est femina, et adfert infrinitati naturali non leue pondua, quod Uidua eat . Infirmiorem autem esse mulierem viro tam quoad corporis quam animi vires, id satia constat. Τιμῆν ἀπον έμειν, horrorem itribuere, exhibere, idem est ac τιμῆν περιτ, s. δοῦναι, I Cor. XIl, 23. 24. quod ibidem etiam τοῖς ἀβε- seri dicitur v. 22. leniter tractare, ut est in lib- ,ro Musar: Sicut honor quidam habetiar cristallinis,
quia sollicite tractaritur. ούς συγγιληρπογκοις χάρι
Ψο: Siquidem et illae benescium felicitalis aeternae consequi po4Sunt. Xαρις, beneficium, Litα aeterna. R o συγκληρονόμοις alii legunt συγκληρονόμοι, quam lectionem etiam Ven. GrIesbachius praesert. Sed altera contextui convenientior esse videtur. Caussam enim affert Apostolus, cur sollicite sit tractanda mulier, quia nempe et ipsi destinata est aeterna felicitas. Ceterum, ut CaryzουiuS recte monet , sensus huius Uersiculi facilior esse videtur, si post vocem γυναικήι- P0- natur cImma, et si comma deleatur post ut haee prodeat versio : Mariti item, agite prudenter cum imbecilliori reau muliebri, et exhibete etiam illia honorem, tanquam particibus beneficiorum ete. ἐα το μ' ἐγκόπτεοαι τας προσευχας υμῶν Ae impedientur preces vratrae. Pro ἐκκόπτεσθαι lege ἐγκόπτεσθαι, ut habent Alex. aliique eodd. Vulgata , aliaequa ut videtur versiones , Oecumen. Hieronymus , Augusti- , nus, Λmbrosus. Ex dura tractatione sequuntur iurgia et rixae, quae impediunt preces, earumque vim et estis L e et ea-
457쪽
eaciam; non enim Placent Deo preces, nisi quae extran- quillo prosiciscuntur animo. g. Το δὲ τέλος - φιλόφρονse) In Summa: Omnes Meodem animo, eodem assectu, amate υοδ fruterne; misericordes, benigni eSte. Tο τέλος noli verti de . het denique; nam oratio nondum tendit ad finem, sed in summa, eadem significatione, quae ex versione graeca is Num. XXXI, 37 - I. saepius repetita ponitur pro hebr. ' PD, et quae redditur in uniue iam, in Summa. Pu:haingulorum ordinum ossicia, ut liberorum, servorum, uxorum, maritorum, Petrus ea quae decent Ordines omnes commendat. 'Ομόφρονες, se. με, concordes estote, συμπαθεῖς, proprie comPatienteε, theitnehmenci pro φιλοφρονες, benigni, come , alii rectius legunt σα
XII, r7. et ibi annotata. 'Ευλογεῖν, Matth. U, Α . Eιο τοῦτο ἐκληθητε, hac Sye adducti estis ad christianam religionem , ινα ἐν λογίαν κλνρονομήση-τs, ut veram felicitatem conSequamini. Est in voce ιυλοτ ίας , quae modo bona verba, modo benefacta significat. Deus vobis omne genus felicitatis largietur; decet igitur Vos multo magis, Omnibus hominibus bene precari.
at feliciter Divere, contineat linguam auam a conυicio, et labia εua a mendacio. Locus desumtus est ex Ps.
458쪽
IN EPIST PETRI PRIOREM. C. III. 45
dem in mundo hoc. ἀγαπῶν explicatur per verba
proxima uam iμέρας ἀγαθας, tranεigere tempora fericia, eontendere ad felicitatem huiu4 Seculi. Παυσανωτὴν γλῶσσαν αν τῆ απο κακοῦ, reprimat linguam auam a maleqicentia. Παν ast h. I. est cpessare facio. coerceo. Κακον, h. l. esse maledicentiam, vel malignos ut mones, rea ipsa docet. Δολος, mendacium. Li-her Musar in principio, e. 12. Agyria quidam per urbes oberrans clamabat et dicebat: Quia excipit pharmα-
eum vitae' Audiυit filia R. Iodi; ingressa est ad
patrem et indicaυit ei. Dixit ei. ita, Noca eum. Quum υeniaεet , disib ei R. Iannai: Ouodnam eae illud pharmacum vitae, quod tu Dendisy, . Dixit ei: No me acriPtum e4t , quis uir cupidus Nitae. amans dierum Ut videat bonum p Serva lingua metiam a malo, et labia tua ne loquantur dolum. Ecee pharmacum υitae quod in Ore hominis. II. I . IKκκλινατω - διωξατω αυτὴν eodem Psalmi XXXIU. loco, mutata persona. Z τειν ἐιρηνην, studere paci et concordiae. Δ ι ω κ ειν, studium intentum nenificat..Oἰθαλμοὶ κυρ η ἐπι δικ αίους, st. εἰσι. Oculi Domini probυε homines c benevole, intuentur, i. e. Deus provicit ymbis, et curam eorum gerit. Καὶ ωτα αὐτῶ alς αὐτῶν, exaudit Preces eorum, Io. IX, 3I. Iae. V, in. Προ σωπον δὲ κυρίου ἐπὶ ποιῶντας κακα, i. e. ira5citur Dominus mala agentibus. Προσωπον κυρίου. Deies audωultus Domini, i. e. ira Domini, per Anthropopathiam, quia ira in vultu hominis prodere se solet. contra.
459쪽
αὐο ἐκ Habet etiam haec verba Syra posterior eumasterisco.
I3. Και τὶς --9 At quia male tractet Nos, at sectamini bonum et rectum; i. e. Pauci erunt, qui Vo. his nocere velint, si semper ea, quae plane bona sunt, imitemini, si virtutis sitis studiosi. Κακῶν, mesa tractare. Tῶ αγαδ a pro των rerum bonarum, quomodo hic Syrus et Latinus. Pro alii
o I . 'M.' εἰ- μακαριοι θ Δικα ιο συνη , Uirtuε, vel etiam religio , ut Mattia. V, Io. Quia videbar, obiici posse saevitiam magistratuum religionis caussa, ideo ad id respondet. Mακαριοι, eo ipso felices estis, magna enim est merces. τον δὲ φόβον - ταραχθήτεθ Mianaa autem eorum non extim cite, aut perturbamini, nempe prae metu ilIorum inagistratuum. φοβος minae, caussa metus. Et hoc, et quod sequitur est ex Ies. VIII, I a. 18. I x35. Κυριον δὲ - καρδίαις υμῶν Dominiam autem Deum colite animo candido et sincere. Ἀγιαζειν, idem quod δοξαζειν, laudibuε celebrare, honorare. 'Κν ταῖς καρδίαις υμμν, OPud UOS ipSos, mentis affectu. Duus enim colentibus eum omnia vertit in bonum, sive laeta accidant, sive adversia. 'Ετοιμοι δὲαεὶ προς απολογίαν, parati autem eStote Semper ad defen4ionem, nempe religionia vestrae. Παντὶ αἰτῶντι - ἐλπιδος, εi quia rationem exeSerit religionis, quam prostemini. 'Ελπὶς, religio, ut Acti VI, 7. Vult Apostolus, ut Christiani, delati apud m ei stra.
460쪽
IN EPIST. PETRI BRIOREM. C. III. 439
gistratus religionis caussa, semper alacriter respondeant. Μ τα πραυτη τοι και φοβου, cum mariεuetudine et reυerentia, magistratibus debita. Abstinendum a verbia asperis; attamen nihil reticendum, quod ad rem faciat. 6. 1 vi ειδησιν εχοντες ἀγαθἐν Freti Destra conscientia bona, vel tanquam homines, qui habent conscientiam honam. ἴνα ἐν ἄ- κακοποιων in. si maledicMnede υς bis tanquatri mo Iescis. Eadem locutio quae supra
Uicere. 'Λνας ροφῆ ἐν X. ρι τα , conUergatio , Ut vendi ratio, praec Atis ChriSti cormentanea. 7. Κρει τον - κακοποιgντας Per tacitam p lep-.sin consolatur Petrus Christianos contra intiuias impio rum , argumcnto pet to a voluntate Dei et Christi exem, Plo. V. 17. I 8. Κρεῖττον ἐς i, satius est. , Qui ob facinora patitur , spem non habet repensationis ; qui ob Deum patitur, habet maximam. Ει-το Θέλ -
μα τῶ Θεοῦ, at Deo itα visum fuerit.
bis, qui tunc eramus mali , quanto magis nos parati esse debemus mori, aut mala perpeti ad ipsius gloriam et Chrianianorum aedificationem y ινα ημας προσαγαγy τε, Ut nos reconciliaret cum Deci , et ad Deum colendum nos idoneos redderet; sicut enim προσέρχω ΘαιΘ as est Deum colere; ita π ροσάγειν idqneos. ad Deum colendum facere. Θανατωθεὶς - πνεύματι θ