장음표시 사용
511쪽
ah ipso Deo multis modis confirmatam vidimus. ω ποιεῖτε merit O Griimum adυertitis Iosephus Antiq. XI, 6. Iz. in Artaxerxis litteris quibus Amanig Edictum contra Iudaeos cruentum rescindite οις γράμαασι rimae νου ποιησε τε καλῶς προσέ, χοντες. Attendere aut em ad baticinia est de eorum sensu et eventu' quaerere et cogitare. Modum tamen in eg re esse tenendum, ne nimium tribuatur vaticiniis , statim. in sequestibus docet Apostolus. ως λυχνF. - το-ms Ceu lucerna' lucenti in ObScuro loco. φαινοντι vertendum: est in imperfecto, plane ut οντες v. 18. Nam sequuntur aoristi: διαυγασν, ανατέιλν, illucraceret, Oriretur. Λύχνος, lucerna, eine Nachilamye hic opponitur τν ἐμέρα. Vaticinia V. T. et doctrinae Prophetarum pomparantur cum lucerna, quia monstrabant quidem viam salutis, sed obscure tantum. 'Αυχμηρος τοπος, est locus diccuS, εiticuἰοSus, deSertus. Sed Michae IV, 8. LXX. interpretea hebr. pro quo legerunt ,
vertunt ει, Aquila σκοτώδνς. Symmachus αποκρυ, Vulgatus HebuIOSa. εως ου -- καρθίαις υμ ν que dum dies uruce ceret, et lucifer exoriretur in mentibus UeStria, i. e. Donec ad Gliariorem' rerum diυinarum cognitionem PerUerieritiS. Adventante sole, cujus praenuntia est stella matutina, dies illu-celcens dispellit omnem caliginem, et obscurat ipsain lucernam. Sic etiam doctrina Christi omnes dispellit ignorantiae tenebras, et longe superat ratione claritatis doctrinam Proin
phetarum. Diligenti comparatione instituta, facile hoc discrimen apparebit, et mqns divino lumine illustrabitur. Patebit etiam , vaticinia prophetarum Spiritu S. inspirante esse edita, quum eventus tam pulcre congruant dictis. Ce
512쪽
IN EP. PE TRIP OS TERIOREM. C. I. 47
terum Ven. Grirabachius Progr. cit. totum hune loeum explicat de Vaticiniis a prophetis christianis de glorioso Christi reditu prolatis; quam quidem sententi: m multis rationibus confirmare studet. Fuisse inter Christianos haud paucos, qui prophetiae dono instructi essent, nemo quidem
ignorar. Cur autem ab eiusmodi prophetis gloriosus Christi adυentu S praenunciari debuerit, equidem ratio nes non satis perspicio'; nam Cliristus 4pse hunc suum ad . ventum tam saepe at ille tam clare Promiserat, ut novis huius rei praedictionibus Opus fuisse non videatur.
inprimis tenendum est, nullum Vaticinium in sacris litteris consignatum propriae eS4e interseret attoriis, ex se et per te explicari posse, nisi vaticinium et eventus secum invicem comparentur. Πασα προφητεία - οῦ γίνε- τα , pro ἡδεμία προφ3τεία, ex Hebraismo 2 Interpretes Graeci verba ἐπιλυειν et o πίλυσιν adhibuerunt ad explicandum hebr. ins et e. g. Gen. XLl, i a. 'Επίλυσιο itaque esset interpretatio, explicatio. Quum vero ad interpretationem iumniorum, de qua I. c. est sermo, requiratur etiam inberitio rerum abscon ditarum, per somnia praesignificatarum, hinc ἐπ λ Verti posset etiam in Dentio. Plurimi vertunt: i ullit mbiaticinium humanae declarationis interpretationisue eSt: nemini licet proprio arbitrio interpretari. Aliis Oticinia in Sacris litteris consignata non sunt humα-rio ingenio in Denta et excogitata. Porro verba ἰδίας έπιλυσ ερυο ου γίνεται , Verti Possunt: non e3t propriae, vel auae interseretationis, i. e. non potest ex se et
per se explicari; non potest intelligi nisi ex eventu et hi.
513쪽
storia. si e e. g. saepe legimus in vaticiniis, venturas esse Oirines insulas et nationea Hierosolymam adorandi Iovae cacillis: ex eventu et historia intelligimus , magnam paganaium nationum partem ad cognitionem veri Dei pervenisse, non igitur omnes, sed multas tantum nationes inteliali pendas esse in illis vati ei niis. Cohaereret itaque hoc comma cum praecedenti, ubi dicit Apostolus, doctrinam Prophetarum magis costfirmatam esse eventu et doctrina Christi. KN APPI Us hoc enunciatum ad ipsos vates refert, quorum oracula literis consignata extant, in hane sere senten- :tiam : Ne ipsis quidem υatibus f etiam de Christo vaticinantibus) in promtu eat explicatio eorum, quae Da ticinantur. Λrostolum, putat , non ad lector; aut in terpretes respexisse, sed id egisse, ut doceret, eur Dates clarius atque apertius loqui non potuerint; nempe propterea, quod iron proprio' animi motu fuerint vaticinati,
sed ea tantum tradiderint, quae ipsos tradere ipse Deus iussisset. Sic hoc comma cum sequente bene cohaeret. 21. 'Οὐ γὰρ θελήματι - ἄνθρωποι Non enim arbitrio humano prolatum est unquam υαticinium, Sed a Spiritu εancto impulsi docuerunt futura praedixerunt hominein illi diDini. yrolatum EPt, ut hebr. Proferre. Θελ ματι ρώπου, humano ingenio. Non locuti sunt Prophetae sutura, quum ipsi veI Ient; vel quicquid ipsi vellent; non sua sponte vel iussu humano. 'Oυ gγιοι Θεοῦ ανθρωποι, i. e. Prophctae; hebraice: z Σηῖn D'n, re Prophetae autem vocati sunt interpretes voluntatis divinae extraordinarii, doctores singularibus mandatis ad gentem iudaicam insti ucti, non ta tum ii qui futura pradixerunt. φερόμa νει dar. πνευ
514쪽
1N EP. PETRI POSTERIOREM. C. II. 479
μωτος - quum eos agiset Dei Spiritus, inspiratia Spiritu Sancto, Deo monente, et quid docendum esset cuppeditante. φάρεσθαι ὐπὸ τινὸς significat impelli, trudi, inatigari, vel physice, quum s. g. aliquid fluctibus, vento fertur. i. e. impellitur; Vel moraliter, quum quia eupiditate, studio fertur vel instigatur. Ergo sensus huius
Icei est: Prophetas locutos esse volente ac iubente Deo: ideo eos egisse et docuisse, quae egerunt docueruntque, quia iussi sint a Deo haec aghre et docere, et quia id, quod egerunt ac docuerunt, a Deo acceperint. Quae fuerit inspirationis natura , hoe e verbo cp0-m erui non potest. Ceterum nexus comm. sto. et si I. est hic: Nurulum vaticinium potest ex se explicari; nam vaticinia non sunt prolata voluntate hominis; ipsi Prophetae multa non intelligebant; multa erant obscura, et eventu demum accipiebant lucem.
Non enim omnes Dei prophetae sunt, qui se tales dicunt. Multi falso sibi sumunt id nomen. Digreditur igitur nunc Petrus a prophetis veris ad salsos doctores. 'Eν σφλαω, in populo Israelitico. I Reg. XXIi, 6. Ierem. XXVIII. Egech. XIII. XXII, us. ώς--ἀ ODAG etiam
inter υos erunt falSi doctorra, qui introducent errois res perniciOώOs. Futura ἔσονroes et παρεισάξουσιν s. ut recte monet Ven. Storr in diss de catholicarum epi- notarum occasione et .consilio, P. I9. ) non tam praedicentia, quam potius argumentantis esse videntur, vel etiam
consuetudinis, ut supra I, 22. I s. quod vel . historica
515쪽
descriptio, qua infra. v. IO. T. sequitur, probabile facit. Sensus igitur est : Ut in vetere illo populo Dei ψευδοπροφῆται suerant: ita non dubito, fore etiam inter vos, qui Dei populus nunc estiS, Petr. II, 9. s. sallae es eius me di doctores, qui inducerit haud dubie ete. Uelatiam sic: Quemadmodum praeter Veteres Prophetas etiam ψsυδοπροφῆτω e titerunt, sic inter Vos quoque existere solent sallaces doctores, qui Solent znducere ete. Quinam fuerint isti ψευδοδιδασκαλοι, non satis notum est. Existimant permulti; suisse h0mines, quales postea vocati sunt Gnoatici, qui Orientalem philosopli iam coniunxerum eum religione christiana; cui sententiae contra dixit Uens Titi monnus, de υea tigila Gnosticorum in IV T. fru-
atra quaeSitiδ. Quanquam vero nomen Gnosticorum tem pore Apostolorum nondum innotuit, placita tamen eorum, qui See. II. Gnostici nominati sunt, nota esse, atque disseminari potuerunt. Alii potius intelligunt Iudaizantes, qui relicta vera doctrina, fingebant oracula adversus romanum magistratum, pollicebantur novum voluptatis theatrum etc. quorum e numero fuerunt multi Montanistae et Sibyllistae
See. II. III. Quicquid sit, hi salsi doctores disseminarunt
perniciosos suos errores in Asia minore; nam ad harum regionum Christianos scripsit Petrus suas epistolat. Pernicio. sissimos autem suisse horum hominum errores, patet ex iis, quae infra '. Io. sqq. dicuntur. II αρεισα εουσι, latenter introducent. AIρέσις ωλε Ιας, 4ectas perniciogag, , errores perniciosos. Est vox αἰρέσεως suapte natura media, sed additamento distinguitit r. τον ἄγορά -
σαντα - ἀρνώμενοι Non εinceret colentes Dominum, qui pro iis mortuus e4t. Δεσστ οτης, Iesus, qui plerum. que Κυριος in N. T. vocatur. Christum abnegare h. I. est
516쪽
INEP., PATRI POSTERIOREM. c. II. 48r
est nor sincere colere, ut I Tim. U. s. πίς ιννηται, pro religioniε contemtore habenduε eat, qua in vis exterae profiteatur religionem. Ex eo, quod Petrus in locum usitatioris nominis κυρίου nomen δεσποτοῦ substituit. colligi posse videriar. de imperio Iesii controversiam fuisse. Videntur nempe falsi illi doctores, contra quos P trita displitas, non omnino reiecisse Iesunt , ex ea etiam patia quatenus est σατερ, sed negasse eius maiestatem et rodi. tum, ceu sabulam, excogitatam ab Apostolis, quo facillus, hoc terrore iniecto, continere discipulos, durisque prae- eeptis subiieere possent. Quae suisse videtur caussa, cui Petrus statim ab initio huius epistolae protestaretur, se in hae re non seeutum esse fabulas allute excogitatas. Via. supra e. I, I 6. Cum illa imperii Christi negatione coriis iuneta fuit omnis imperii impatientia, et alia vitta, V. Io.
sqq. Vid. Storr l. c. p. a 3. sqq. 'Aγοραζειν, hic. non significat xffectum ultimum , sed estieaciam. ἐπάγον - τος - άπωλειαν ) Non solum nihil eis proderit, semeIsuisse Chrillum prosellas, Verum etiam ccersent sibi celerem poenam.
lententias eorum perniciOSaa. Sed pro αυρλειαιο
legendum esse videtur ἀσελγείαις, sicut habent codi-ees plurimi, eum Syra utraque, Arr. Copt. Λeth. Rrm. Vulg. hari, Chrysostomo , Oecumento, Hieronymo. Tum vertendum est 1 Multi imitabuntur eorum lcelera. Mutintcs Grosticos lasci. sis et impudicitiae suisse deditos, satis est notum. De Iudaietantibus modo ad v. t. diximus. δις - βλασφημηθετεε Propter quos religio christia nia male audiet. 'H ὀθίς τῖο ἀληθείας, Nio Uera. - - Tomus V. H h 'sc.
517쪽
Q. ad aeternam felicitatem. IIoc praecipue de Carpo cratianis perhibuerunt Ueteres, propter quorum doctri nam et mores male audiebat Christianismus , quia et ipsi diei volebant Cliri istiani. Valere potuit etiam de Iudaietantibus, pervertevtibus sanctissimam religionem, quorum numerus satis magnus init. 3. Και ἐν - ἐμπορεύσοντα) Et quaestus cupiditate decipient Nos fallacibuS Sermonibus. 'Eν πλεονε νεξία, Per a Uaritiam. Πλας οι ι, Sermones sicii, iati fraudem comρOSiti. Systertiata Gnosticoruin valde erant artificiosa, et speciem liab hant sapientiae. 'Ε u- ποδένεσθαι, negotiari, tu Crum ex aliqua repefere; deinde etiam decipere, more fraudulentorum mercato iarum. Cf. Irenaeus ad . Haeres. L. I, c. I. Utebantur sermonibus, fictis ad palatum hominum, ut iis placerent, dicentes, chris lanam libertatem esse libertatem agendi quidlibet pro lubitu. Oh το κρίμκ- νυςάζει θ Qdibus iam du- dum poena decreta est, et quorum interitus non cuniactatur. Νυς ωζειν, dormitare, metaph. Cunctari.
4. 'Ει γὰρ - ἐφείσατο Quum enim Deuε angelis, qui ab eo defecerunt, haud PNercerit. 'Aμαρτα - νειν, pro de defectione a Deo hic et alibi intelli-
gitur. Cf. Iudae U. 6. ἀλα - τετηρυαένους 9 vel ut alii ha. hent; τνρουμένους. Sed catenis quaSi Utrictos intariaturum detrudens, tradiderit aerυaridos ad grΩυiorem poenam. Σειραῖς cateniS tenebrarum, loci caligine tecti. Tenebras ipsae Uincrus tenent, suntque pro catenis. Sap. XVII, 37. I8. αἰλυσει σκοτους ἐδ Θνσαν.
518쪽
m Ap. pATRI POSTERIOREM. c. II. 483
ταρο e. et in plur. rάρταρ , apud Homerum, Hesioddum, . Platonem est locus infimus in rerum natura, caligine et frigorii horridissimus. Hesychius: τάρταρος, ὁ υτον ν γῆν κατώτατος τοπος. Evilalbius ad D. r. Ταρταρος - α ρ ὐπογαιος κώ - λιος, ημ διχ τοῦτο κώουρος. Apollodor. Biblioth. I. c. 23. S. a. αλα τουτους μὲν Ουρανος δησας L: τ α ρτ α ρον ἔρριψε. τοτος G sroσορ tenehrosus θ ἐων ἐν α δου, τοσῆτον ἄπο τῆς ἔχων διατημα, οσον ἀπ έρανοῦ γῆ. Inest his verbis descriptio miteriae. Sicut lacinorosi catenis vineti detruduntur in earcerem tenebrosum , ita et angeli, qui contra Deum rebellarunt, ad graviorem poenam servantur, et ita tenentur, ut effugere nullo modo possint. Videtur et hic respirere Apostolus ad Librum, qui Henoch O tribuitur, ubi
αυτ ον ἐις το στος. Cf. notanda ad ρpiit. Iudae
comm. 6. Ceterum omilium, sed supplendum est in hac Periodo a versu inde u que ad 9, Con equenβ: GV αλ- λλως οῦ φείσεσω, ctiam aliis non se arcet. Si Deiis non pepercit angelis mais; si non perpercit pristino mundo; non urbibus Sodomae et Gomorrhaei neque etian aliis, aut tibi parcet. '.
s. Καὶ αρκαίου - ἐφυλαDJ Sι antiquo mundo non
519쪽
in spelunca latebat. Multo tamen Dequentlus ut numerali addatur vox αυτ ος. Andocides orat. 4. αιρεθεὶς ἐπὶ τίτω δέκατορ αυτος, ipse cum HOυem aliis citi hoc electus. Dicitur autem Noa δ spe αιο τ υνη ς, Priae inco Nirtutis, quia operam omnem dedit, ut homines seiae aetatis ais vitam rectiorem converteret. Cf. IIebr. XI, 7. κατακλυσμον Κοσμον ἀσεβῶν, voeat homines impios ante diluvium. Κ α τακλυ σιιο ς, diluvies, diluυium. inundatio in Glossario. 'Επάεα e, inclu-CeriS, exacte dictum. Inde ἐπ αγ ωγ αὶ Siracidae omnia mala divisitus immissa. 6. Καs πολεια - κατέκρινεν γ Et urbes Sodomorum et Gomorrhcorum in cineres redigens damnaυit ad eυcrSionem. Ste Mareo, 33. κα τ α κ ρινοῦ ν αυτὸν θανατω. Alii pleriqire vocem κατας ρ ecpy cum κα τέκρινε ilInTint: et aperendi catu vertunt: εubNcrdio. Ne, s. excidio Puniuit, quae constructio paullo in se lentior videtur. I lillo de excidio harum urbium sermonem
faciens, his inter cetera verbis utitur, de Abrah. p. 69. E. υμέρα μια αι μεν ἐυανδρῆσαι πολεις ταφος των ὀικητορων ἐγεγέννντο , αι ὀ -λιθων κατασκευαι τέ p ρα λεπτς κονια, Unus dies frequenti5simas ciυitates in buSta suorum ciuium Uertit, afructuras Nero layideas et lig etiε, in cinerem et miruttissimum putυerem, υπίδειγμα - τεθεικως) 'Υποδειγμα; exemptarperperam damnatur a Phrynicho et Th'ma Magistro. Vid. Ityphe ad li. I. . Proposuit exemprum impie υicturis.
Videre piis Int ex eo impii, quae poena ipsos maneat.
7. Καὶ δίκαιων - ἐρρυσατο Si e contrario pium Lot, quem taedebiat υiυere inter homines sagitiosos,
520쪽
IN EP. PETRI POSTERIOREM. C. u 485
et legum contemtores, liberaυit. Lotum Apostolus vocatc mi pararit m cum illis, inter qucis habitabat. Se quentia verba construe: καταπονήμενον υπὸ τῆς ἀνατρο φῆι 'τῶν ἀθέσμιων ιν ἀσaλγε Ια, excruciatiam Uita nefariorum cum Iasciυia, i. e. quem' taedebat Diυere inter homines flagitiosos et nebrios. Κατ απον arσθαι, υe Tari, D pigi, excruciari, hoc loco idem fere est ac v. 8-σ α νίζε ι. 'A θ' aer ιι ος, de personis rarius occurrit. Hoc loco significariit exlex, legum contemtor, I gibus reyugnanS. Sic vocantur ii, inter quos Lotus vivebat, quod secundum illam primaevam, partim naturae, partim traditionis legem non viverent. .
ἐγκxrοικῶν ἐν αὐτο ς , εβ κτανειζε βλέμματι ακοῆ, ηβέραν ἐμέρας, - δίκαἰαν , ανόμοις ἔργοις , tu stus enim ille, habitans rater illos, cruciatus perpetuos εentiebat, quod Nidere et audire cogeretur eorum flagitia. Βλέμιιατι καὶ α κοη, aSpectuce Dieu , i. e. audiendo et υidendo vel quod Didere: et audire cogeretur. 'Huέραν ημέρας, in dies, P 24'. Βασαν Ida ιν, excruciare, ponitur hic de cruciatibus ex animi moerore et indignatipne ortis. Omissum, sed lupplendum est Consequςns. Si Deus liberavit pios ex amictione, etiam alios itidem liberare poterit. 9. Otiu Κυριορ -τ ρεῖν Πειρασμοί, calamitα- 'tes. Κολαζομένου c, praesens pro suturo κολασθησομένους, piariteri dOS. Ex uno exemplo nobili sententia insertur generalis. Impii certo punientur; in quacunque tandem re poena illa posita sit. H li 3 o.