장음표시 사용
61쪽
a. EI τα - διδασκαλίη ) De verbo ἐθεροδι δασκαλεῖν vid. supra c. I. 3. Καὶ μι si προτέρχεται--Xρισοῦ, nec accedit beris doctrinia de Domino oo-6tro Iesu Christo. Non est cur pro 'ae ροσέρχετα, substituamus προσέχε ται cum Benileio et aliis non in nullis; nam προσέρχεσθαι est accedere. Sic millo de Gie. p. 289. habet προσελθεῖ, τινὶ γνώμν , et 3. Uit. Mos. pag. 6II. E. ἐγγυτέρα τις αληθέιας π ρoσ a ρχόμενο ΦΩποι, prostius quis ad Ueritatem accedens dicat. Laiatini eodem sensu, dicunt, accedere εententiae, Ostiniυ-rii. 'Τγιαινονταο λόγους appellat Apostolus, quos supra I. Io. υγιαινουσαν διδασκαλίαν appellaverat. Philo. a. Allegor. p. I B. ο διαέλθώρων τον υγιῆ κανονα τῆς αληθείας, corrumperiS rectam Veritatis regulam Iia Sana ratio est recta ratio. Καὶ τ j καν ἐυσ έβ a ιαν διδασ καλ Iα, doctrinae nempe, quae ad pietatem ducit. Nam καὶ hic, ut saepe in Q γηροκον. 4. Τετυφωτω- λογομαχίας. Infatus eat, etsi ri hia scit, sed laborat rinia et controυersiis legalibus. Τετυφωται, sive vertas insatua eει, sive ignoriantici laboral, nil resert ; nam sermo est de eo, qui stolido agitur fastu. CL supra III, 6. μη δὲν ἐπ ά μενος , nihil
stiens, nempe earum rerum, quae maximare vim habent
ad pietatem. Aptissime insationem vel superbiam ApostoIus facit ignorantiam comitari. Hinc in Plutarchi libro de fuga ο φρένας ἔχω opponitur rarυφωμένω Απομαχίω videntur esse rixae super legibus Mosaicis p. nam λογοι etiam de legibus dicuntur. ut ὀι δέκα λόγοι decem praecepta. 'CL a Tim. II, 34. Tit. III, 9. Rixae doverbia non intinuuntur. Est vero νοσευ 6, vel περὶ t
62쪽
σι non instequens apud Graecos metaphora. Plutarchus in Catonis vita, περὶ πολ τελείοιc νενοσννώτων. Lucianiis in Pleudomante, τα περὶ πάνυ νοσων. Cicero Tusculan. IU. Quemadmodum qUUm 5anguis corruptus est, aut pituita redundat, aut bilis. in corpure morbi
tisque perturbat. πιών - πονηραὶ θ E quibus quaestio nibus ) gignuntur inυidia, contentiones, maledicta,
opiniones malae 'Υπόνοιαι, 3Pimones malae in naturaiibus et moralibus, prahcipue in divinis. Sirac. IlI, E. .
postquam ιαυτοῦ consilium dederat. addit, πολῖς τἀρ ἐπλάγησεν ai υπολη ριο αυτῶν, κει υπο
νοια πονη- ώλαθντa διανοίας avraori Ueritatem huius et
Paullini dicti univeria comprobat haereteon historia. s. Διαπαρατιυβαὶ - τον νῶν Ineptae disputatio. nes hominum prauorum. Διαπαρατριβα i, Pro quo alii legunt παρ α διατριβαὶ , om n no vera est lectio, quam exhibent Codices plurimi, et Patres graeci liaud pauci. Διατριβη, disputatio, vox est propria Philo; 4-phorum. Παρω autem non raro in comps sitione id significat, quod non est rectum; ergo παραδιατριβ αὶ lii:rtinutiles et vanae disputationes, quales erant Pharisaeorum,
qui, testu Ioaepho de B. I. II, 8. exu. existimabantur sar ακριβειας ἐξηγει θω τα νόμιμα, sibi tribuentes clauem intelligentiae, Lue. XI, 5a. molestissimaque onera auditorum humeris imponentes Matth. XXIII, 4 Universa illa disputatio Christi ita accuratam continet huiusmodi doctorum Iudaicorum descriptionem, ut possit pro commentario in locum nostrum esse. Δι αφθαρῆναι τὸν
63쪽
quae tenebris Iudaicarum nugarum obducta suum lumen non exierit. νομιζοντων - ἐυσέβειαν) Exiει imant, religio'nem suo quaestui εeruire debere. Volunt docenda religione aliquid lucrari, et libi comparare victum. 'Eυσέβεια h. l. significare videtur ipsam religionem christianam, quae pietatem non solum commendat, sed et am promovet. Hanc h. I. consulto τεν ἐυσέβιαν appellare videtur Apostolus, quo magia appareat, quam lmyis iaciant, qui ipsam adeo doctrinam de pietate quaestui habeant, eamque Per avaritiam, pietate omnium maxime alicuam in assectatorum suorum gratiam depravare non erubescant. 6. EG δι--αὐταρκείας) Religionis cultua cum animo Raucis contento coniunctus maxima commoda nobis praeειμι. Glossae: πορισμὸς, cicquiεitio. OnO- masticon vetus: QuaeSt , πορ ισ μο ς, κέρδος. Cicero: αυ ταρκεια est, quoe Piamo contenta omne quod re dundat , remuit. Idem Paradox. 6. Contentum suis; rctbua erae, maximae Sunt certissimaeque diυitiae. '
nascitur dises: quisquis exit in lucem, iussus est lacte et panno esse contentus. Hesych r δῆλον o τι,
φανερὸν ἔτι Vulo haud dubium quod ete. Seneca Epist.
64쪽
IN EPIST. I. AD TIMOTHEUM C. VI. 63
Epist. io2. Excutit JNatura redeuntem sicut intran tem: non licet plus fere, quam intuleras.
tellige necessarium victaini, non lautitias. Σ κε π α σμα. σα sunt tegumenta, domuS , t cla, aeque ac Urates.
Siracides XXIX, ai. pari argumento zὀωρ ημύρτον, ωα - τία κώ οικον habet. His conteriti SimuS; nam omne, extra ista , desiderium, ton ex inopia, sed ex vitio nascitur: quicquid illi congesseris, non finis cupiditatis erit, sed gradus.
9. O,' δὲ - πνιγίδα ὰ Qui ditvicere cupiunt, illecebris c peccatorum iIIaqueantur, in variam peccandi oecasionem incidunt. Εἰς πειρασμόν καὶ παγ pro: εἰς πειρασμοῦ παγίδα. Lactantius de Opi f. Dei c. l. da Diabolo: Omnia quae illicere PO44 urit, pro laqueis habet. ros ἐπιθυμίας - βλαβερας θ Pro ανοήτους nonnulli hie legunt , sorte quod insolentiva visu in οἰ νοητους diei ἐπιθυμίας. Sed assi. Eius hominum i ae
pius ἀνοi τοι dicuntur. Plutarch. discr. adul. et am. θυαμον ἐντεινων α νοσντον, amentem incitanε iram. Sunt autem ά νόμοι ἐπιθυμέει cupiditatua ταν ἀιον- των ἀφρονων, hominum dementium, qui supervacua deliderant, et pro summo bono habent. Easdem tu .piditates βλαβερας vocat Apostolus, ut in contrari via rea iam vertat; nam illi lucrum quaerunt; sed inveniunt detrimenta. 'Ολεθρον hic intellige, qui a Thess. I, 9..uώνιος ολευος. Bυθίζουσι, tranotatione eleganti. Λpuleius in Apologia sua: Λd vivendum. Velut ad natandum. is melior, qui onere liberior: ἔunt enim Similiter in lita
65쪽
itae humanae tempestate leυia sugientatui, grauis demergui. Subinnuit submergere, infinita et ineluctabilia esse mala, in quae praecipites dantur avari. Seneca Epist. 3. de concitato in honores opesque cursii: In Praecipitia nos deducit; imagine a terrestri naufragio , ut apud Apostolum a marino tumia.
io. 'Po - φι ρτυρία i. e. Nullum est malum.
s. Vitium, quod non ex avaritia nasci possit. Rutilius Numati amis: Auri coecus amor ducit in omne nefas. Servius ad Aeneid. VI. ad quod Isagitium homines non. impellit auri detestanda cupiditiaεῖ-τ. νες - α, o σνςπκεασσ) Cui quidam dediti a religione defecerunt. Ορέγειν proprie quidem dicitur de rebus, cui de pe- .euntis, sed per translationem quandam de iplis, quae am mus vitiis. ωος hic est ipsa religio. ἐαυτους - πω Περ ιπ a Iρειν est transquere, tranfodere. Improprie Philo in Flaccum sub init. de Flaceo dicit: Quoe- quod autem potuit, uniuerεοε, ἀνηκέτοις π a ριδεπaisa κακοῖς, insanabilibus transfixit malis. Sic et hie: MuItis semet trans erunt ἁOloribus, vel multis doloribus se implicuere. Primum enim magna est molestia in quaerendis pecuniis , deinde maior in servandis. Accedunt odia aliorum, saepe lites, interdum et Poenae.
-me Dei, ut I Reg. I, 9. IV, M. vel homo divine, tran,Rn Sie vocatur, qui Dei mentem voluntatemque vel ex intarna revelatione Spiritua , vel ex verbo scripto hominibus patefacit. In priore significatu accipitur PL M, I. et alibi; hie vero in posteriore. ψεῖτε,
66쪽
IN EPISTL AD TMOTHEUM C. VL 65
alios morea sectare; aliam viam insiste. Διωκε δικαιοσυν omni, quo potrat feri Studio, exerce iustitiam erga Omnes homines, ιυσέβειαν, pietatem in Deum; πIςιν, sdelitatem, Treue; ἀγαπην,
ben olentiam in homines ariOS, υπομενην, Patientiam in adυerai3; πρεο τητα, lenitatem in ossensis. I a. 'Aγωνιζου--aως θ Defende religionis bonam caussam. Philo de Legat. ad Cai. p. Io O, C. Libet commemorare hic et illa, quae uidimus, audibim uoque μεταπεμφθέντες ἀγων μασαι τὸν περὶ τῆς πολιώου alae ἀνῶνα, quando ad reipubliciae NOεtrae ctius-1am agendam acciti Sumu3. 'Aγωνα αγωνίζεσθαι habet Plato Ateib. I. et in Socratis Apologia , Plutarctius, Arrianus et alii. Καλὸν autem dixit Apostolus, ut a vanis apud Gentes certaminibus hoc certamen distingueret. ἐπιαλαβῆ τῆς αιωνῖου-Fac, ut obtineas aeternam se.
licitatem. 'Επ ιλαμβανεσθαι notat arriseere, con-εequi, obtinere, ut rem magni momenti et studiose quaesitam. Plutarchus de fortun. Rom. ἐπ ι λαβόμ avso πολ
multam piacem, multam tranqUillitatem nactus es
siet. υ- ωμολογησας - μαρ rvmmγὰ Quando egregiam professionem fidei et spei edidisti, coram multis testibus. Potest hoe intelligi de proseisone in baptismo, et iii ordinatione ad munus Presbyteri. 'ομο λεγεῖν o s. λογίαν dixit et Plato in Phaedone. 13. Παραγγώρ.αν - την καλῆν ομeλογίαν θ Παραγγέλλω, denuncis , edico, praeciseio. 'Ενωπιον τῶδε a, quasi dicat: memento, Deum audire, quae tibi nunc praecipio, cui olim redditurus es rationem. Παντα hic mus V. E in.
67쪽
intellige omnes homines, vel creaturas. Deus, qui omni bus creaturis dat vitam, et servat, is tibi etiam vitam reddere potest, si oro Evangelio mors perferenda esset. 'Επὶ, coram. Τοῦ μαρτυρήσαντος τὴν καλην ὁμολογίαν, quum nempe cum vitae periculo profiteretur, se esse Regem regni coelestis ad hoc missum, ut veritati testimonium perhiberet, IO. UVIlI, 37, 14. Τηρiσω - 'Iη ria tuearis doctrinam
integram et incorruptam usque ad Domini nOScri L. Ch adυentum. 'Εντολη h. l. haud dubie est doctrina; ut a Putr. II, 2I. III, 2. Doctrina α τμιλος. Careris erro rum maculiS , ανεπίλνπτος, in qua nihil reprehendi poteat. Plerumque haec vocabula de hi minibus integrae vitae ulurpantur, raro et forte nunquam aliaη de doctrinis. Loquitur Paulus ad Timotheum, tanquam qui vivere posset ad tempus, quo Christus ad iudicium venturus esset. IS. Ην καιρο - κυριευοντωνὰ Καιροῖς id ἰοις. temyore, quod ipSe NOUit. Erat itaque tenu us adventus Christi ignotum Apostolis. procurabit. 'O μ α- , πάριος και μονος δυνας νς, qui εOluS Perfectissime est beatus et potens. Philoni de victimis Deus est μακαριωτατος, η- πασης ἐυδαιμονίας αναπλεως. Servius
ad Aen. I. Felix dicitur, et qui habet jelicitatem, et qui facit esse felicem; horum Deo utrumque Proprium. Δυνας ης, Potenε. Vox μόνος additur, quia Dei dominium cum aliorum dominiis comparatum est solum vere dominium. Senec. 58. Epist. Deus maior et potentior cmnibus. 'O βασιλευς - κ υριευοντων, omnium Regum summus Rex, omniumque Dominorum summus Dominus.
68쪽
IN EPIST. I. AD TIMOTHEUM C. n. 6
16. 'O μόνος ἀθαναααν Nempe Per se. Solua immortalitatem suo iure habet, a quo ad Angeli s qui et immortales ut a sonte immortalitas fluit. ψλῶς οἰκων
ἀπόσιτον 9 Lucem inaccessam inhabilia . Sensus est rcuius maiestatem nemo comprehendere mente Potest. Sicuti eum. qui in in crudibili splendore versetur, nemo potest intueri, quia splendor nimius praestrinxit aciem ocul rum: ita nos Deum', inaccesso quasi lumine circumfusum. non possumus intueri, i. e. Comprehendere mente et animo; nam videre Deum est eum cognoSCere. In 3. Macca-haico: τὸ οἰκητήριόν σου ίρανος - ανθρώποισἀνέψλικτος, i. e. ut in Apostoli verbis ἀπρόσιτος. ονἔιδευ--δυνατου I IO. IV, i a. 'ου δὲ ἰδεῖν εὐναται, nec unquam poterit Uiderct, i. e. plene cognoscere, et animo comprehendere. ω τιμή Ἀνὰ κρατος αδευνιον ) i. e. Qui summo honore est dignus, et cuius imperium est aeternum. Κρατος IP iaepe est imperium. Hesychius: κρατος, , ἰσχυς, δύναμώς.
II. Tοῖς πλουσίοις - μη - οἱ ἐν τῶν ἴνα Ιωνι πλῆσιοι sunt, quales τους νυν πλουσίους vocat Arrianus III. aa. in Epictet. et opponuntur divitiae temporales divitiis aeternis, Mattia. VI, sto. XIX, 2I. et
aliis locis. Παρα ,γελλε ν ρονεῖν. Aptius nil potuit dicere Apostolus diviti hus inculcandum , disitiae enim ut vere Seneca. Epist. 87. inflant animos, ruperbiam pariunt. Idem epist. 74. de vitae huius com modis, quae bona, sed improprie dicta, Etiamsi apud nos aint, inter subiecta et humilia numerentur. Propter quae nemo εe attollere debeat. ἐλπηκένω ἐπὶ πλη- α'λοτ τιγ Πec Iiduciam coIlocent in incertis
69쪽
dmitiis. 'Aδηλοτητα πλοῦ ra i. e. αδηλον πλοῦτον Vul gatus vertit incertum divitiarum , nec ineleganter nec insolenter. Est aurem άδηλοι πλωτος, Qui puncto mobilis horae Permutat Dominos, et cedit in altera
iura, ut canit Horatius. Seneca epist. 66. Pecunia, cor-pυε et honoreS etc. POSSESSion sy incertae. αλ' εν τε
- εἰς μολαυσιν Epitheto a Dei est o multis in locis . Nec inaniter hic id positum. Divitiae pereunt: ille
manet. Divitiae res inanimes: Deus vivita et vitae caussa. Παρέχειν vox apta argumento isti. Hesychius: παρ χει. δίδ-τι, sIλουσιως pro assiuenter vel 'abundanter utitur et in Alexandri vita Plutarchus. Εἰς ἀπ ολαυσιν est, non ad victum tantum, sed et ad sensum delectationemque hominum, ut Varro I, 23. de R. R. locutus. Servius ad Aeneid. 7. Fruitur, paScitur; quod dε rebus tantum bonis dicitur. Hesychius: ἀπ ολάυ ει.
cuiusvis fortunae homiries. ΓIλυτε ιυ ἐν ἔργοις καλοῖς, abundare benefactis, non tantum in caducis opibus, de quibus praeced. commata Luc. II, 33. 'Ευμενα δε- e εἴ1 αι, liberaIiter dare, PauperibuS nempe, τορος χρείαν Restringi non male potest haec vox ad rem escariam. Sic σιrων GH μεταδεσις apud Xenophontem : τροφῆς μεταδοσις, Sympos. 6, 4. apud Pluta chum. Κοινωνικὰς Theodoretus, Thasphylactus et recentiores quidam interpretes intelligunt εμιλητικους, fortasse quia praecessit Oecumenuis: κοινωνικους, τουτμι πραεῖς, προσην aῖς, ἀτυφους,
συγκαταβατικῶς. Alii supplent τραπέζης,
70쪽
Lue. XIV, 13. Apud Pollucem ἀνῆρ κοινων - ος op ponitur τῶ τὸν πλῆτον Θησαυροοντι. I9. Ἀποθησαυρίζοντας - μελον ὰ Cumulantes sibὶ bonum fundomentum in futurum. Durius paullo'. sensus est: Cumulantcs sibi ipsis divitias perpetuo duraturas, nec unquam interituras. Θεμέλιον λιὸν, appo stione elliptica pro αποθησαυρίζοντας Θ σαυρόν, Θ εμέλιον καλον. Haec autem appositio eam vina habere videtur, cui d. Storrius ad h. l. 3 ut substantivum alterum in adiectiui loco numerandum et sic sere vertendum sit: in posterum h. e. in illud tempus, quo divitiis praesentibus delicientur, colligentes' sibi thetaurum praeclare fundia tum , OseeS fundatas et Oytime congiitutas, bona stabilia et Iixa permiarieritia, non incerta et caduca V Sintillimus locus est Sirae: I, i s. ubi Θεμμον αγωνος iungitur omisso accus livo νοσσίαν, qui coniugatus est verbi ἐνόσσευσa: nidiscuυitcnidum) perpetuo. fundatum, semper stabile domici Ilum collocavit apud homines. ιι α --j pro τῆς αἰ- νιου η o alii rectius legunt: οντως veractvitae, quae sola hoc nomine est digna. Cf. 1 upra V. II. ao. Tiν παρακαταθι κην - Se α doctrinam QCcutam; persevera in conditione 1 emel accepta, Permulti Codices eii Patre graeci legunx παραθηκην, sensu eodem g nam utraque vox denotat dei: Ositam. Intelligitur autem h. l. doctrina, quae Timotheo tanquam depositum tradita erat. φ ὐ λαῖον hic intellige eum fructu custodiendi, i. e. alios instruendi. ἐκτρεπόμενος - γνώσεως)ita ut declines profanas istas nugaa et altercationes hominum illorum, qui maiorem de tenere cognitio nem Putant. Hesycuul. κενο ματαιολογίαρ,