장음표시 사용
381쪽
36d DE MODO AGENDI ria,nec nisi aperte contumaces, cr in ventatem columellipseos, ct Ecclesiae a acis turbatores, unctionibuspublicis remouerunt. Sin autem piorum Magi rasuum temporibus iova certam
na, in i oram Ecclesiis exoriatur statim quidem,quaestant esse falsa,riceri argiprohibeant, sic tamen, visimul eodem modo,quo dictum est,erudiri refutari errantes curent, non tam se de veritatera confirmandi, quam Ecclesiarum ετ errantium caussa,vt non tantum caueantur errores se sichismata sedetiam sanentur conscientia eorum,quisen inabios, cti anabilibus adimaturρraetextus conquerendi de oppresione visura. Possunt aut priuata dioidia riuatim,publicapubdice componi. Sic e-Act is, gerunt Apostili,exorto di idio Antiocheno, cum nondum habea
ret Ecclesia Chrisianos Magistratus; sic postea fideles Episcopi,
k sui. Ethnicu Imperatoribus, ultro conuenientes Antiochiam, ad reprimendis blas hemias Sammaienis ij Imperatores, Matinus,Martianm, Theodosii, qui exortas sivis aetatibus haeres conuocatis Synodis doctora,legitimis o liberas Ecclesiae iudiciu
represerunt. uod si vero ignorent aut dubitent Aradiuraturi utra pars eis veteribus emnouis certaminibus, veritatem tueatur, mane maiori cautione opus fuerit, ne grauissimo cum peccato, ct Ecclesiae damno nnocentes codemnent,autpersequantur, re- mant meliora, euvant deIeriora. Nihil quidem es consubius,nes magus lutaret,quam inprima intillis extingui incendia contentionum. Sed cum no emperpositi subito perae, ari et Grifin in rebus dubiis,praesertim magnu se arduis: ne interea, dus inquisitis veri, crescendipotesas deturmiscentibus incendiu; primum omniumprohibenda es ueriter insectatio murea disi
dentium,omnia conuitia scommata, condemnationes, contemtionesopugnantiumsententiarum defensio ad populum. Saepe
enim si ut conterionumferuore exulcerati animi, aut nunqua, in non facile deinceps ad concordiam reducantur,etiam ubi re-
382쪽
rum,de quibuι dis G c non dissicilis erat explicatis;
sem l protulere,dum retractare aut abiicere homines pudet, ea
defendere pergant,de quibusfacile cederent idefendere non cor- pissent ci quod ummo cum dolore in hoc ipso de Carna Domini
certamine, haciunus experiuntur Eccles. Contra vero ubiactiones gubernat pietas ct dilectio,acfncerumgloriae Dei Galutis Ecclesiastudium,etiam dssentientes de aliquo doctrinae capite,non rumpunt unitatis vincuta schismatibus d dissensione omni dio tegentes, apriuatis colgationibus non de unt,donec inuenta veritate,strius interse constentiant, quam eos Essensi equissuam animaduerteris. Peccant ergo doctores temeritate, ssargant peccantgubernatores lentitise,sipermittant pars intulus sententiis receptae doctrina aduersantes, ante quam priuata considerationestatrum se colligarum examinatae snt, ut quod rectius esse deprehensum fuerit , uno consensu ab omnibus retineatur o doceatur. Eadem seruanda esset ratio ,ssomnes alicuim Ecclesiae ministri, ab aliis Ecclesiis dissentire incipereni Ad Patione uae sententiae, cum aliis Ecclesiis adigendi essent. Si et Incant argumentis; persent instententia. ue essentientibus siue non essentientibus aliis si vincanium, aut taceant, aut cum a . bis congruentia loquantur.
Dum autem hoc modo cauet pius Magistratus, ne schismalibus disrahantur Ecclesiae,neue dubitante consilentia, ct site pe- dense,quenquam condemnet, vel instam in isiud iussicium inci- Δι,de quo dicitur: Vae qui dicitis bonum malum, se malum bonum; lucem tenebri,cttenebras lucem sne et La cessatisne, incertam caussae cognitionem ipsisincumbendum, ut non modo suam conserientiam ex dubitationibus euoluat sedetiam exclusis erroribus,vera doctrina proponatumubditis. Ceterum in hac inquisitione, multa magna impedimenta camuenda ct remouenda sunt. Verbu Dei,tanquam unica diiudicationis regulamuendu es. Hoc facere, omηci videri vocant. Vi
383쪽
autem non tantum glorientur, aut videantur ita facere, ires a faciant iante omnia hoc in consse sit oportet, nes Prin cipibus,neg. Episcopis,nes vili creatura concessum esse, uo arbi-rratu religiones condere,aut mutare, o homines ad eas recipiendas, si corporali adigere. si enim haec tyrannis, quae exercetur inanimas ct conscientias, multo atrocior, quam quae exercetur
in res er corpora: Siquidem haec fortunas ct vitam hominum temporariam tisalutem a renam, o moriam Dei oppugnat. Sic Nabucadneor existima ulcrum o gloriosum fore samplis, ima Monarchia Babylonica, Aut unum Regem agnolebat, sic etiam unum Dei cultum haberet, eumi illendidum ct magni cum , dra se consitu tum, ut unus V eamplissimi regni, ersanc imae religionis autor, omnibus seculis celebraretur. His cogitationibus adductus, facit tuam auream, o sanguine re pugnatium'ibit legem,dehac tua ab omnibus subditis adoranda. Similia decreta de religionescribi, non est infrequens in mundo; quibus tamen aduersantes Danieles eiussoci, mirabit
ter a Deoseruantur,aut etiam ex eorum cineribus noui errorum
aduersari excitantur. Porro scut nonsuo tantum iudicio re ,ita nec ex aliis ratipendere debet,ut alienis potius,quampropriis oculis o auribus videani es audiant sed caliorum sententi, audire , ut ipsi quos rationes consiliorum o decretorum requirans ct inredi
gant. Non ergo 1nueteratae consuetudisti, non multitudo, non gratia,non autoritaF,non metus hominum,sed ola vox diuina,
eriti s deliberationis er iudicis regula ; ne forte imprudentes
reperiantur in numero regum isiorum, qui vires o potesarem, Apoc. 37. ct regnumsumtradunt besiae, portanti muliere illam ebriam sanguis anciorum martyrum Iesu. Acne in hos laqueos incidunt, cauendistraecipuefiunt adulatores, calumniatores er Ρω- phantae, quisse consequendi opes or honores,student Principibus grata dicendo se in imorum animos insinuare, ut eorum ausoritate
384쪽
THEOLOGOR vM BERGEN si v M. 38, tale deinceps pro libitu abutantur. Hos explorant cordatigubem natores cum vident eos ad nutum dominorum in ectere Galaliare constia, rationibus vel extra caussam quaesitis, vel non in merbo Dei fundatis; alios clam obtrectando premere a sectos facere; se a cognoscenda partis alterius defensione, Principes, quibuspossunt, modis, auertere o dehortari, o Venos cum a
rufatis congressus defugereti a se suorum gregalis cripta OLA conuitiis se criminibus, ac facetiis infacetis referta,qsis obtrudere; aduersariorum autemscripta, tanquam venenum non attingendum,ex manibus eorum excutere. Horum des merito
prudentibus esis 'eriti. Sic de cinuantis patre Constantini Τμῆ, dς Magni scribitur: eum proposito edicto, ut qui Diis Ethnici acri carent, in aula-dignitatibu uiae manerent, qui non scri carent,ris exciderent paratos crificare, remouisse, persantes aut ei de Chri cretinuisse; hac ratione reddita, quod qui Deo fideles non essent, nec Regi uo deos fore ex imaret Eos autem esse dignos Principis gratia,qui hanc Dei gratiae no anteponeret. Lugetur autem periculum his adulatoribus externis, etiainterni accedant,hoc est, Uectuu se cupiditates trianae , abi-isendi ct ampli candi potentiam, raritatem ct gloriam, cur
Ierobeamus metu amittendi regnum, instruit nouum cultum . Reg. La. aut captandigratiam hominum siuepotorium,ut Iudaeiis gratiam vis riorum se aliorumEthnicorum, colebanti rum Ido- Ezech. axia; sive amicorum, ut Solomon ingratiam uxorum, instituebar i.Reg.H. idololatricos cultus. Idis itaque aberrare ascopo nolunt, eos haec omnia remouerem animo, d lam Dei gloriam, o veritatis illustrationem ac propagationem in consed positam habere, es necesse. Hocsane, utcunq; fecerint, summi, e in mi, non habebunt caussam conquerendis non esse hac eruditione praedi-
ros, ut de arduas controuersiuiudicare valeant,de quibus etiam
doctissimi qu dissentiunt. Ruotquot enim resso a vocis diuina de rebusscitu necessarii no inquirunt,audiunt, legunt,m
385쪽
ditantur, conferunt intersi Scripturae tesiimonia dei anasi iam, eis repugnatia non admittunt, O se doceri a Deo petunt his Omn Auspromittit Deus sedararum Spiritumgratiae ct --ritati intelligentiae ctiudicifut a salutis fundamento non abe rerit scut dicitur ; Omnis qui quaerit, inuenit O c. Huim pro-' missionis veritatem, quam omnes vere pij exportantur, in dubium vocant,qui se veritat sterio quaesitam inuenire nou possica santur. taui quis autem adquaerendam veritatem vult ingredi viam nonpraeposeram, necesse est, ut nonprilis ad Dam se tentiam bibendam Afragia multitudinis conquirat, quam se fragandi veras ctfirmus rationes inqui erit o inuenerit. Hae porro ut inueniantur; osententias ct argumenta dissidemnum recte cognosci erintelligi, diligenter examinari ad norma Scriptura sacra, ct Fuspicienter audiri ac refutari errantes opo rei,donec Elispraetextusprobabilis errandi, omnissit ademtu ut neg. opprimatur iniuste cui quam vera sententia, neque sFpressum esse aliqua cu 'ecie quiriquampo sit queri.
deuitandam etiam dubitationem omnem ct calumniam,
vis nou alienum usuium, hocs, Ecclesiaesibi usurpet se Dum, videlicet Politici Magi ratus ossicium, cum Ecclesiastico officio
ministrorum,doctorum, ct aliorum praecipuorum membrorum
Ecco suae, recte ac pie coniungatisic praeesse debet Christianu Magistratus his actionibus, ut oseos ministros Eccl. , auo visosylos, doctos o prudentes , i adiuvat, os quando hinon si torrent, etiam ex aliis Ecclesis accito intra Scripturae limites se continere cogat; metis legitimae distulationis excederes tui ex assectibus aliquid agentes, autoritate sua coerceor, imiudicando autem se tuendo ,sufragiorum neque dictator aut domi π re' uussit,sed octas ct explorator,pari cum astis rure sententia=am dicens; non acquisar iis, de quibus ex ve bo De binonsatisfactum tit; his autem si cum aliis libenter Abiiciat, qua verbo Dei consentanea esse conscientia i in tes
386쪽
tur; eari deinceps teneri ac doceriprincipiat; veritati s rest tionem perspicuam osserim, contradicentibus, imperet silentium In conscretias quidem Mim nonsiumat sed Idololatriam, blasthemias,pacis ct disciplinae externae turbationem,s opus sit, etiam vi corporais reprimat,proportione tamen caussarum Oseueritati errata. Dcm veteri Te amento feceruntuenm Reges, Iosaphat, CLU AN, Iosias. Primum i toto corde dicuntur quaesiuisse Deum Oraelis: deinde Legem Dei in lucem reuoca aes curasse, ut Sacerdotes o Levitae secundum hanc docerent populum tandem etiam sustulisse uola, ct vi repres isse impietatem dogmatum, cultuum ct morum. Sicct Novi Te menti tempore,psquam dedit Deus Ecclesiae uae Principes o Mari uius Christianos ummi Imperatores Conseantinuae Magnus r Marrianus, conuocatis Synodis Nicaena ct Chalcedonensi, aduersus
blasphemias Aris Nesor, o Eutychirii interfuerunt se prae
fuerunt disputationibus, est assidentes inter Episcopos, una audi-uerunt, expenderunt,o dixeruntsementio: autoritatessa se imperio, Episcopos se alios d putantes, intra limite acrae Scripturae, ordinis se modestae, continuerunt: Sic tamen, ut Con- sani inum non puduerit Episcoporum conseruumst nominare. Et M irtianus dixerit in consessu se ad confirmandumsidem, non ad ostendendum potentiam exemplo Conseantini, Synodo interesse vella,minuenta veritate di idia tolgantur. Summa igitur est, icium cstim selius Dei esse,praesicribere hominum normam imum agnosendi se colendi , mini orum Ecclesia ess,doctrinam a Deo traditam syncere proponere: MMgistratuum esse,curare, ut ministri ossiciosi commisso sideliter fungantur e corruptelis se ad tamentu humanu; praesertim autem in controuersiu Ecclesiasticu, couocare cum Fud e Sy noris doctorum se eorum quos ipse cum ali prudenIibus iudicant idoneos se adhibendos es ad hoc iudicium; conuocatos gubernare, vi omnia rite ordine antri una cum aliis dicere sementia,
387쪽
' o decernere; o communi consensu decreta,potestatessa tuerZOsscia haec multis modis homines confundunt o corrum 6 Alias Magistratus,akas Episcopi rapiunt ad , quo olius Dei es; alias Episeopua Magi aia,alius Magistratui ab Episeopis, tu uum eripitur,dum vel si tatores persuadent Principibus, quicquid ipsis dereligione videtur,adhocsne et sta cognitione is exceptione approbandum se acceptandum subditos iure ab eis
posse cogi. Vel Pontifices est Episcopi suis legibus Guari ratus in
uniuersum a religionu curatione cludunt o repediunt, conuocandi Synodos exsolis sibiiurans, ct e, gubernandi, ct in illis decidendi, se quodlibet tuendi tuae adste solos omne rapiunt, Magistratibus autem nihil relinquunt,nisi ut i aquam 1 orum se homnia eorum decreta, velut oracula diuina gladio propugnent o exsequantur. Horum imitationistudere Theologos Pergen , proposita abusi Orma S Od luculenter osendit. Sed huncskum conatum, putant se occultareposse, dum Principibus persuadent, i os iamdudum veritatem sic tenere, ut inquisione aut cosiatione sententiarum nulti sit opus,sed tantum imperio, quosubditossuam sementiam iubeant amplecti. Hoc ubi silicet periculum is dificultas magna obiiciatur Ecclesiae, tamen huic etiam malo remedium inueniri potestsDeum timentes Magistratus admoneantur de his duobus: Primum, Esrectissime ipsi entiant,ode veritatesint certi imi; tamen non siri tantum d etiam δενι-ditorum ipsis habendam esse rationem, copropter horum consuentias ct salutem, se obligatos esse ad reddendam d, si crationem Ecclesiae, se ad suoditorum errores demonstrandos s velint eos ab his ad veritatem transire Deinde, non rara
homines videri sibi scire , quae si diligentius excutiant, expcriuntur se reuera non uisse, cst quod arbitrabantur esses dei, id praeconceptae opinionis duntaxat persua nemn F, quae non tam veris quam siccissis rationibu , vel as a
388쪽
autem fundamenta, ad normam Verbi diuini examinentur, facile evanescunt. Exemplum huius rei in praesentum comrrouersiis ilia re es. Inculcant hominibus Theologi, eam esse meram ct germanam .fugustana Confessionis sententiam, quae SEMEL exhibita est Carolo V. Hsis Scripturam consῖ-lamus,se propriam uniuscui que conssentiam, utras dictabis Elico : Non quod Haut saepius ed quodrecte est receptum, id demum essiretinendum: neque defendendum esse , quicquid semel est elapsum; Sias congruat cum vocera diuina , retinendum s non congruat, emendandum esse : ut omittammiam, videndum etiam esse , an verest receptum, quod receptum esse dicitur. Inculcant item magno clamore: Lutherus
fuit Propheta; Ergo dogma ipsius deis orati su carnis Chri merum es. Os s Scripturam consistamus, mox nobis innotescet, qui sint Prophetae ct 'soli , ac proinde nec Luthrarum, nec alium quenquam doctorem Ecclesiae, illis posse ann merari. Videmus item Lutherum des confiteri, quod possit errare, ac propterea non ve ei sibi credi, nisi quod ὸ Scriptura probauerit. Hoc de suis libris non dicunt, nec possunt dicere
Prophetae ct tili; nis Spiritum Dei in ipsis loquentem velint erroris seu inum facere . Rufus , s verba Christi,
ex quibus Lutherus Damsententiam ρrobare voluit, conferamus cum verbis Lutheri, non tantum errare Vsum po-
ruisse sed reipsa etiam errasse apparebit quandoquidem Cori- sin dixit; Hic panis est meum corpus ; Lutherus autem, In hoc, vel Sub, vel cum hoc panes corpus Chrsi. Sic o reliquorum. argumentorum, quibus dogma hoc flabilitur, aut falsa principia, aut vitiosam consequentiam deprehendet facile, qui uis ad lapidem Lydium Scripturae sacrae uti explorauerit. Iccirco in illis artibus, quibus ab hac exploratione, mentes hominum auertunt, omne uae caussa tuendae duciam Theologi isti βο-
389쪽
carunt. His vero artibus, cum Libri Γergensis subscriptiones a Principibus aliis . Ordinibus, ct a ministris Ecclestrarum impe- urat mi, etiam doctrina Libri nihil haberet vitis; tamen concordiae Ecclesiarum, o legitimae de dogmatibuι iudicandi reg Iae nomen tueri nequaquam pust. Hoc ubi pi' Principes er g ternatores , ct alidi viri honesti, Deo Vserum oculos a Sophiasurum fumis vindicante, carperant persticem, mustorum de nobis mitiora ct aequiora iudicia fore non dubitamus.
390쪽
De incommodis exequutionis Con- cordioesurgensis.
STEN svM es a nobis hacIenus, qualis sis libremmi gensis,quo iuretot Ecclesias condemnet, unde es quo-
, modo natus sit o prodierit: Meat ut osendamus, qui ex se nasciturum, o qui fructus ad Ecclesias ct Resublicas redituri essent inisecundum psum de Chrisiani
smo luendum o iudicandum foret. Sunt autem per aliquot tam annos,quibus parturierunt Theologi hanc sῖam Concordia, incommoda o detrimenta nec pauca nec exigua, publica se priuata, quae ex receptione Libri istius essent consequutura, a multis vltro citro .in publicu opriuatis actionibus, expens odi furata. μι itaque duntaxat capitali rumpraecipua hic annotabimus. Ex sis enim,quae hactinus dicia 2nt,cuiuis intellior aci-Desi, Lam multiplexiniuria in Deu Dominia vero ct damnis in Ecclesiam n Scholas,in Pontias,in Illustri rimos Principes ct Ordines Augustinae Confessionis,in multos infirmos in Ecclesius reformatu, ct apudaduersarios,in Lutherum, Irelanthonem, o praecipuos quo huius aetatis Ecclesiarum Lectores in tot sanctorum myriades,alsario in totamposteritatem, esset redundaturum se liber Bergensis regula Chrisianismi consituatur. Si nihil aliud Eccisias, ct praesertim Germaniae, incommodi Limportaret haec nouaformula Concordiae USceret ad repudiandam eam, unum EDd ingens malum, quod multiphciter in ea deprauatur operuertitur doctrina religionis Christianae. Nuga .es enim maior Dei contumelia,quam sacrum i ius os arguere mendaci , ct negata ac damnata ab hominibus veritate , no