장음표시 사용
101쪽
methodus haec durauit. . Post Augustanam Confessionem Vero putarunt, Theologi/m sine philosophia non posse saluam manere. LvTHERus ab initio statim hunc lihrum adeo commendabat, ut inuictuin et canone eccletiastico dignum vocaret Lib. de seruo arbatrio contra Erasanum. Quod repetitis subinde, dum viveret, elogiis porro fecit. Et commendatus est adeo libellus ab aliis quoque, ut in ecclesiasticis ordinationibus variis ad eum libellum remittantur ecclesiae ministri, quin ab ipso iFLAc Io quoque epistola ad eum A. Is mscripta : Locos communes, ait, tam nollem perire,
In primis editionibus capita de Deo et trinitatω omiserat MELANCI THON ex odio schisiasticatum spi-
narum, quibus haec in primis doctrinae pars misere olim a scholasticis fuerat corrupta. At in sequentibus tamen editionibus ab A. Is 3 s. et illa eomprehensa esse voluit , plane tamen .et simpliciter exponens. Fecit vero aduersigriorum subtilitas, perpetuaqsse cum illis lis, vi procedente tempore haec omnis subtili tis expers docendi forma tota fere tolleretur. Ipse Melanchthon multa sensiim in locos communes ex Phis Iosophia, ut fallaciis adversariorum Occurreret, transserebat . ita ut parens Theologiae philosophicae post
reformationem salutari possit. Sobrie tamen et modice . tam ille quam discipuli philosophia utebantur. Ia articulis saltim puris nihil philosophiae admittebant.
102쪽
unum vero deinde Iesustae nascerentur, illique cum aliis iisdem, ut olim scholastici, subtilitatibus et a ' gutiis ecclesiam animose invaderent, spinosam illam - dogmata sagi a explicandi viam, quam LVTII E Rus reliquerat, plerique nostrorum reuocabant, et qui quid in scholastica philosoplata asperum habet, in explicandis dogmatibus adhibebant.
Inter praecipuos vero Theologiae dogmaticae scriptorea reserendi sunt ex saec. XUI. sequentes. - IO ANNIs s P ANGEN BERGII Margaritis arae istica cum praefatione CΛs P. CRUCI GERI A. Is4I breuiarium L,L. CC. MELANCRT HONIS. Ex incit
tionibus in MRLANCHTHONEM prognati sunt deinceps Loci Communes ΜΛRT. CHEΜNITII et LEONH. HYTTERI, quorum illi a POLYC. LYS
Ro edita, hi quoque post HvTTERI mortem A. I 6i0 sol. prodiere.
Prodierunt tamen et a ii, qui suo marto Them
logiae capita expotuerunt, ex quorum numero primo nomino VRB. REGII librum Germanicum: erprie.
103쪽
Theologiae. MATTHIAE HA FEN REFFERI Locos theolagicos, TIMOTHEI RIRCHNERI Explicat ouem articulor in frit , . TILEM. HE S II V s II Exameutheologicum et Compendium theologicum, nec non
GANDI Metbori doctrinae coelisis obiter nune pominasse ruffciat, ' qaACH. sCHILTERI Capita purae re incorruispiae doctrinae christianae primariae et B VRCH. v RBARTI Capita doctrinam de cono ne veraesdei eomplectentia Lipsiae prodiere A. IS98. . Aec eunt sΙΜ. PAVLLI Methodi aliquot keorum d minae rerisfiat Dei, Partes IV. Magdeb. I 73. et NIC. i SEL NECCERI Paedagogia, nec non Instit tiones doctrinae coelesis. Plures exstant, fateor, t sed mihi satis esse existimo praecipuos nunc enume
Saec, XVII. infinita tum eompendia, tum syst mala prodierunt, ex quibus quaedam tantum nominabimus. Inter systematum scriptores eminet 1 o. cER MARDVs, cuius Loci theologiel lx Tomis coni. prelierisi auctiores a filio I . ERNRs To editi sunt, Isis. CASP. ERASΜI BROCHΜANDI Systema primum Hasniae I 6s3. Tomis. υ. in A. prodiit. ABRA H. CAI. OVII SVema Ia Tomis in A. Witteb.
104쪽
A D. OSIANDRI Collegium Sasematicum . nune addo. IOH. GERHΛRDVA A. I 644. Isagogen quoque edidit in loeos suos, repetitam a . filio I 6s8 ut nune XX Disputationes Isagogicas taceam , quas totidem aliis auxit cvNDISIUA. Exstam et I O. GERII AR-D1 Apborismi Theologici, quem ad modum et sΕB. Eoi ΜIDII Compendiam decerptum est. cΑs P.RRAsΜ. BROCHMANDVs Epitomen hsematii Jpse edidit, tum et PHIL. HENR. FRIEDLIBIVs in Metilia theolopica, et I AN Vs BIR HERODI Us in Synops locorum communium theologicorum eumdem
in breue contraxerunt. ΛBRAII. CΛLO VII Theois
Iogia pstiua itidem systematis compendium est. WILHELΜI vero LYsERI Summarium locorum theoloricorum, quod eum IO. FRID. KOENIGII Theologia postiua acroamatica tam amice conspirat. introductio in systema nominari poterit. Lipliae N IER. KROMAYERVs Theologiam postiuo -polamicam, HENR. HOE PF NERUS itidςm et IOAN. MULSLΜΛΝNVs Breuiarium theologicum edidit auctum et extensum a Io. ΛD. SCII ERZDRO, qui et Systema Theologiae xx Ix. de itionibus absolutum et Breuiculum theologicam luci exposuit. Witi hergae ABRAH. CALO VII Apodixis articulorum Idei prodiit. lenae IO. GVI L. BΛIERI Compe diuin theologiae postiuae regnat, quod in breue eo traxit Io. ANDR. SCHΜMMVS, cin F IDEM.
105쪽
R C ΗΜΛNNI Insitationes Theologicae et Adnota. tiones uberiores in compendium Hulte mamm adiun, gi possum; ut de ZO. HIM MELO SIntaginate di. . sputati. theologicarum, V Λ L. VEL TII EMI ct 1 o. PAVLLO HEBENS TRE ITIO nihil addam. Ar. gentorati Lo. CONR. DA - ΝΗΛVERVS mdUσ-phiam ebrisianam, librum utilem edidit et haud satis commendandum. Heimstadii GEO. CALIx Ti itome theologiae se commeΠdabat, cui CONMII ORNEI I et I O. II ENI cIl II, Rintelensis Tlleolo, ei, labores adiungi possunt. IOACII. . IHILDE.
ER ANDI Theologia dogmatica , seu Insitation/i. sacrae, varias ob cauilas commendari solet: nee spretum est omnino MLNR WIDLBVROII Sasema Neologiae positivae, methodo mathematica conis . senatum, quod A. I 69g. lucem adspexit. In Abtorfina Academia Io. FABRICIU4, Pater, Probatis. xes theologicas, I 682. a filio, IOANNE, editas publice recitauit. Hoe saeculo XVII. Theologia philosophica noua coepit incrementa. In praecedente seculo Theologia quidem iuxta scholasticam Philosophiam cxplica. atur, .ast tamen in omnibus ,.quotquot ad nos venerunt, systematibus nexus scholasticus desideratur. Omnes locos communes seu systemata Theologicasne ordine tradiderunt. Quum vero philoisphia Aristotelica in omnibus aeademiis caput suum tolleret, eruditorumque, principes Arithotelem plurimi sa-
106쪽
cerent. GEORGIVS GALIX TVs consultum duxit, Theologiam ordine Aristotelico et nexu systematico. proponere. Erant qui hanc methodum reprehende. hant, praecipue saxonici. Io. ΗVLsRMANNVsaliam, alii iterum aliam methodum introducebant. Sed nullos habuerunt sectatores. Pleraque Theolo- gorum pars amabat CALIXTI methodum, licet no nulla, nec temere in eadem desiderentur. Primo
desideratur, multos articulos fidei secundum hane methodum traditos esse, qui tamen ita tradi neque- unt e. g de lege et euangelio, de pactis inter Deum et hominem. Qua re coactus est demum peculiari Istro hos locos exponere. Secundo desideratur aristiculos loco idoneo positos non esse. Tertio inter inedia salutem obtinendi exstat articurus de honis operibus, hinc saxonici, cALIATVΜ hac in parte pontificiis aliquid esse largitum, dicebant. Hoc, quo vivimus saeculo taut systemata, quam eompendia theologica prodierunt satis multa, atque quum Philosophiam methodo, ut dieunt, mathema. tiea tradere coeperint Philosophi, eamdem methodum ad theologiam adplicarunt nonnulli, non tamen sine contractione aliorum, et sane habet illa sua incom- 'moda. Nam quum in Theologia de rebus ab omni ratione abstractis agitur, non semper bene et felici, ter adplicari potest. Certo vero inodo adhiberi de-het. Retinenda nempe sunt, quae huic methodo sunt egentialia. I omnia vocabulae rectu determinari
107쪽
vult. Si vocabula non recte determinentur, inanes.
oriuntur disputationes, quae In logomachiam abeunt. M vult, ut veritates primae et latiores iundamenti loco ponantur, indeque aliae secundariae per iustam .
conclusionem deriventur. Et hoc laudandum est. atque in Theologia eadem ratione procedendum esse, prudens non negabit. Sed temporis spatium, laboribus .ntistris destinatum, monet, ut quae de satis studii theologici diximus, finiamus. Nolo ergo systemata ac compendiae saeculi, quo Viuimus, recensere. iAd reliquas sectas potius progredior; ob easderuvero, Ofis adduxi, causias, aliquando breuior ero. Ex Pontificiis Io. ECCIvs Enobiridion LL. CC.
eonfignauit, idque Paruae molis, quum controuersias
cum FRANC. COSTERO breues Introductiones , MELCHIOR CANVs L L. Theol. libros XII. et
DION. PETAVIVS Dogmata TZeologica ex patribus consignarunt. Apud Resormatos vL R. 2w1NGLI Us primus breuevi et christianam Isagogen in euangelicam doctrinam, mox Comm. de vera et falsa religione edidit, quemadmodum et tΗENR. BULL,NGERVS Theol. Compendium et THEODOR Us BEZA cum A N f. F Λ Iu daestiones ac ruposiones eι ristia
108쪽
nas. Maioris operae famaeque CALVI MI sunt δυελ dititiones christianae religionis, quae primum lue Idae II 3 s. psodierunt et subinde adauctae sunt, usque dum in IV. libros disiunctae Iss8. ederentur. Hos
re solemus, inclaruit. Ille neque Philosophiam Almstotelieam ad Theologiam adplicare neque terminis' Aristotelicis hane obscurare voluit, sed omnes verb tates theologicas terminis biblicis amauit exponere, atque nouam methodum tradendi Theologiam invenit, quam multi sequuti sunt. Haud melius Theologiari exponi posse coniiciebat, quam si quis stib emblemate ' huius foederis Id fecisset. Agebat ue tabula
foederis, per qtiam scripturam saetam intelligit. ab de contrahentibus, Deo stilicet et homine, Quum m vero foedus non uno modo obseruatum sit, quadruis plex'hinc oeconomia nascitur. Haec methodus Etiamnbstratibus placuit. Verum in hac methodo reprehenduntur multi termini ex Iurisprudentia desumti. Voeabula iuridica non notiora sirnt, quam plutosopllica. Hine, quod populus Christianus subtilitates
iuridicas ignorabat, multae Ortae sunt comrouersiae. Prae.
109쪽
Praeterea iuxta hanc methodum multi articuli non latis commode poni possunt. ' . rApud Socinianos introductionis loco esse pol eunt pΛvsTI SOCINI Sumina religionis Chri Italice scripta, sed in linguam Lat nam translata edita Ra cov. 16II. in 8. et recusa I 62q. in 32. CHRI -s To P iI. OST ORODI Compendistam doctrinae eces sae christianae, quod Io. CLOPPEN Eva GIus eonsutauit, IO. quoque VOLΚELIVS, cuius de vera religione libris quinque I O. CRELLIVs suum de Deo. Et attributis eius commentarium praefixit.
Inter Remonstrantes SIMON EPIscos IVs ti 'sitationum theologicarum hisos Im s TEPH. cu 'cELLA EVM Insitatiores religionis effutianae et pii I L. A LIΜBORCH Theologiam Chrisianam in
Sed perspiciendum est tandem , quid singulatim . actum sit a prima religionis instauratione, Id autem omnibus notum est, horrendas regni Pontificii tene. bras, adnitente jn Primis LuTHERO, disipulsas esse, postquam ab indulgentiis initium sactum esset disputationis. Ilinc enim mDX ad grauiores articulos de post nitentia, iustiscatione Peccatoris, Iiberistate ecclesiae et alia doctrinae capita transgressum et pontificiorum regnum a primis fundamentis coniscussum est. .
110쪽
Quum ex altera parte gwI NOLI Us turbas daret, primum articulus de lacra coena a LVTIIER Lnostro illustratus est, mox et articulus de unione Martim in Christo naturarum ac proprietatum com munieatioive: in quibus controuersiis nostri sui lict side in scripturae verbis acquielcebant: ZWingi sani rationis dubiis obtemperabant. Wramque controuer--sam post LvTΗgRVΜ dilusde exposu,t MART. ΟΠΕ MN ITIVs lihΡo de duarum in Christo natur rum unione et fundamentis sacrae eoe e.
Disputatum mox cst de praedestinatione, aucto re in primis Io. uΑLVINO, qui Pracdestinatianam .haeresin reuocauit, crudasque nimis de ea doctrinas in vulgus.1Parsit, .adeo Vt senatus populusque Gen uenss.cum Bernensibus prohiberent , de istis tam M-' ., duis doctrinis id populum dicere' . In alteram partem secessit sAM. HvBElivs, Tiueologus Wittebe gensi, , qui electionem et amorem Dei uniuersalem . ' inter st vomirascebat. Data hinc noliris occasio,
sanam doctrinam ex ambiguis nexibus protrahendi, quod in primis UED. diYLII et ΛΕGID. HUNNHopera effectum est. Quum Socinianorum secta ex inseris reuocaretur, arduas de Trinitate, imagine Dei, peccato originali, satismetione, iustificatione aliasque doctium illustrauit diligentia doctorum, quod negotium pri-- mo