장음표시 사용
171쪽
, 44 CAP. II. DE *RINCIPIO THEOLOG.
Diviserunt scilicet inspirationem stricte sie di*am et specialiorein, s. re uiuasionem, de qua diuisione veteres Theologi nihil sciuerunt. Reuelatio est suggestio veritatum ignotarum; inspiratio, stricte sic dicta, est
suggestio veritatum iam ante cognitarum. Quum gr. Mos Es Exodum scriberet, sifribebat res, quae , antea ei iam cognitae erant; quum ΜΑΤΤΠΛΕvs et D ANNEs Euangelia sua conscriberent, sciibebant de rebus iam sibi notis. . Nam ΜΑΤΤΗΑΕ Vs et , IO ANNES Vbique, IESVbi comitati erant. At, quum I Es AIΛs de rebus futuris Vaticinaretur, IO.
ANNEs Apocalypsim scriberet. scripserunt de rehus . ignotis. Ab hoc duplici obiecto inspirationis sumitur /illa diuisio in reuelationem et inspirationem, stricte . sic dictam. Reuelatio est actus spiritus faucti imme-
diatus. media enim indicari nequeunt, quibus spiritus sanctus vliis sit , per quem scriptoribus sacris veritates ipsis antea ignotas suggerebat. Inspiratio vero stricte sic dicta, est excitatio scriptorum sacrorum , Vt partem veritatum ipsas cognitarum quam Deus ut in libros conscriberetur, Volebat, conscribe. rent. Haec diuisio habet vlum stium in recenti ciribus, eontrouersiis de inspiratione sacrae scripturae, rem lienim hac possunt ii, qui sic argumentantur: Quicumque de rebus notis scribiv, is non est diuinitus. inspiaratus. Atqui ΜOsES, PETRUS, IOANNEs ac MATTHALVs de rebus notis scripserunt. Ergo
non diuinitus inipirati sunt. Non omnes quidem aispiritu
172쪽
. , . , SEU SACRA SCRIPTURA. . a s
.Spiritu sancto 3ccepstrunt Verna es antea incognitas; at omnes tamen a Spiritu sancto inspiresi sunt. I'rae
stat ergo haec dipisio hunc usum, Ut eos refutare
queamus, qui omnes Iacros scriptores et Apostolo inspiratos esse negant. Non omnia reuelata sunt ι ast
solent vero The0logi propositionen,
de qua loqujmur, per duplicem argumentorum plassem demonstrare, per a sumenta, quae humana Vocant, et per argumenta, quibus nonaen diuinorum amgumentorum tribuerunt Humana argumenta diludunt iterum in interna et
externa. Interna ex ipsa sacra scriptura sumuntur, et qUidem partim a forana sacrae scripturae, siue a stilo, partim a materia sacrae scripturae, seu rebus vel dogmatibus, quae in sacra scriptura proponuntur; sed haec omnia argumenta, quae interna vocantur, tametsi nostrar aetate
Hac propositione quum uteretur MVsΑΕVs , Then i logi Wittent,ergentes, qui mei tem eius non recte ceperant, crinil a hanc Veritatem disputabori. Sed malcul e eam defendit MusAgus . in der ausfubrsi
173쪽
6 CAP. II. DE PRINcIρIo Tmol Oct. . aetate nOUa ratione eXplieari et proponi soleant, tamen in disputationibus de diuinitate sacrae scripturae non satis Commode adhiberi possunt, et multas ex C-ptiones aduersariorum admittunt. Nonnullis horum argumentorum quidem probari potest sacrae scripturae veritas.
ed inter veritatem et diuinitatem sacrae se plura e multurn interest: et quicum- ue conuictus est ., sacram scripturam nihil falsi continere, propterea nondum conuictus est, socram scripturam esse librum diuinitus inspiratum.
Venio nync ad demonstrationes propositionis 4nostrae: Sacra seruitura dιvinitus est inspirata. uade propositio enunciat sacrum; hinc non nisi per testimonium et experientiam probari potest. At nihilomicius Theologi hanc Nopositionρm ex rationibus a priori et posteriori demonstrare solent.' Diuulunt vero l Theologi argumenta illa, per quae diuina sacrae scripturae inspiratio probari solet, in argumenta humana et diuina. Argumenta bamana1unit rationes humanis viribus inuentae. Argumenta diuina sunt illae rationes, quas hominis ingenium non excogitauit, seis quas Deus ipse luppeditavit. De ariseumentis humanis Theologi solent dicere. ea modo
174쪽
prohabilitatem parere; et hinc vulgo n*minantiir mo-ιitia seu Ana eredibilitatis. De diuinis autem arguis mentis dicunt, ea argumenta fidem certam parere, ex tam certa esse, Ut nullum dubium admittant. Sed haec recte. intelligi debent. L Quum Theologi dicunt, . argumenta humana modo probabilitatem parere, non dicunt, per argumenta humana neminem conuinci posse de veritate et diuinitate religionis christianae et satrae scripturae. Quicumque veritatem et diuinit tem religionis probat, is quoque diuinit*tum sacras scripturae probat. Eodem enim modo se Itabent, ut principium e principiatum. Ergo, si hoc dicerent Theologi, neminem per . argumenta humana conuinci posse de veritate religionis, nemo ludaeus, nem9 Turca ad religionem Chridianam conuerti posset. Hi enim non ex sacra scriptura conuinci , possunt, '
prius quam diuinitatem eius credant. ilaec ergo,
quam Protuli, Theologorum formula, cnm Danodalis est accipienda. Id nempe dicere Volunt, per argu menta humana neminem conuinci posse de veritate religionis christianae, et diuinitaten sacrae scripturae ad Ialutem; id est: humana argumenta non. Iantam
vim habent, ut fidem salutarem in homi pikus producant. Multi enim homines de veritate et diuinitate . religionis christianae conuicti iunt, et tamen pessime viuunt, adeoque, quam habent, conuictio on est si lutaris. Theologi pomi instaminaquam dicunt: humana argumenta suem quidem humanam gignouet, ted
175쪽
Est vero situs Implex in hoc argumento eiusmodi
stilus, qui ex phrasibus et vocabulis constat , quarum notiones et potestates vulgo cognitae sunt. Stilus maiestaticas est eiusmodi oratio, quae principem, logislatorem, virosque auctoritate pollentes decet. Sen- ως itaque est, Deum quidem I in sacris libris ei M
modi propositiones reuolasse, quarum notiones et p testates vulgo cognitae sint, at tamen a etiam demissum legislatoris in stilo obseruasse. Hac explicatione Rotionum primariarum praemissa, nunc facile adparet, .hoe argumentum in se spectatum non multum habere virtutis, neque in disputationibus cum incredulis ad biberi puta. Maior liuius argumenti propositio monise demonssratione potest concedi. Ostendendum ici licet praedicatum lubiecto suo conuenire..Huic nempe obiici potest, leges regum nostrorum etiam sim'plieitatem Rili, cum maiestate haberes coniunctam. Simplieitas ergo stili, eum maiestate coniicta, non est indicium diuinitatis. Maior itaque non simpliciter
vera, sed dubia est. Si vero argumenti subsumtionem pensitauerimus, eam pariter dubiis non carere, adparebit. Non enim omnes sacrae scripturae libri simpliei et simul maiestatieo stilo conscripti sunt. In psalmis est stilus sublimis, poeticus, at non cum sim plici coniunctus. . In Epistolis PETRI et PAVLLI stilus est simplex, sed non maiestaticus. Ergo totum hoc argumentum nullum est. Legitur quidem adhue id nostris systematibus theologicis ; sed illi inhaerendum non est.
176쪽
i Transmus igitur ad argumenta interua,l quae λrmantur' a materia sacrae scripturae. i Abi hae Theologi .triplex sumunt argumentum. Obseruant I res, in sacra seriptura propositas, veras esse; obse uans ad eas sanctas esse, et 3 eas esse susicientes. Sie triplex illud argumentum ii imitur a veritate, a. sanctitate et suffcientia rerum in lacris litteris tradi tarum. Haec ,tria argumenta hodie adhuc usurpantuU -
et adhibentur: at recentiores Theologi iit a paullo. aliter interpretantur et explicant, quam Veteres. Recentiores, exempli gratia, si de veritate scripturae sacrae loquuntur, pronunciant, veritates sacrae scriptu e nexum inter se habere, et cum ratione conriuenire. Hae in re non differunt a maiorum dictis.
Res eadem, at modus rem proponendi non idem Quum veteres et recentiores in his tribus argumentis re conueniant, nolumus hac in re Veteres et recen tiores Theologos separare. P PerorabimuS ergo argumenta haec ipsa. . . ' .. i si Argumentum primum, a veritate propositionum
gaerae scripturae sumtum, ita se habet: Quicumque liber nihil nisi res veras continet, ille est diuinus, Atqui seriptura sacra etc. Ergo. Malor propositio pro certa haberi non potest. Non enim illud, quod verum, statim diuinum est. J Seripti simi multi libri
mathematici, in quibus nihil hist veritates proponuntur, quae facile demonstrari possunt, non tamen ergo diuini dicuntur. . Attamen non' negamus, magnam .i: '' i inde
177쪽
inde enasci pro diuinitate sacri codicis probabilitatem, quom isti libri, quibus ille absoluitur. a variis hominibus, variis temporibus, variis locis consecti sint, tamen ita conspirent, ut O nes res, quae in sacris lit- aeris concinnatae sunt, nihil salsi contineant. Illae res sunt vel historiae, vel prophetiae de rebus suturis, vel dogmata fidei et morum Historiarum veritas vel eX eo patet, quod pleraeque' historiae a prosanis etiam scriptoribus gssimnantur. Hunc coniensium diuinorum profanorum historiographorum egregiel declararunt
IACO Is V s VSSERIUS ') HVMPII REDUS PRIDE AVX et SAN. SHu CKLOR D. '' Quod ad dogmata attinet, vel a rationς comprehenduntur, Vel mimis illarum veritatem ratio declargi. Posteriores ijset ratione humana comprehendi nequeunt, ambi iamen eloquuntur, quod contra rationem sit, nec
cutu ratione connPeti queat. Sunx lupra rationem, ast non aduersantur r*tioni. Hoc patet ex induetione
illorum dogmatum, quae aduersarii religionis nostrae iobis obiiciunt, ut rati hi aduersa Felicissime Theologi huc usque vindicarunt illa a repugnantiae cum
In Annalibus Veteris et Noui Tolamenti.
In libris The oldiand Neis Testament connected in t be M o of the Jevus and Neubbouring Nations, qui etiam Lipsiae idiomate nostro prodierunt, prius sub tit. Connexion des ait en uia ηeuen Testamenis etc. post crius Harmonia der heil. una prof
178쪽
l CAP. IL DE PRINCIPIO THEOLOG.
rationis principiis macula ' MDrum vero praecepta, tam clara sunt, ut ipsi ethnici excellentiam eorum confiteantur, a ratione ipsa probentur et secundum his naturae nobis incumbant. Vaticinationum quidem aliae ita sunt comparatae, ut certi de iis esse non pollimus, num implerae aut implendae sint; at nefas esset, de veritate implendarum dubirare, quum pla raeque adimpletae iam sint.
Ex sanctitate sacrae stafipturae alterum depromunt argumentum: Quicumque liber nihil nisi' sancta continet, ille diuinus est. Iam vero sacra scriptura talis uber est. Ergo diuina est. Omne quod scriptura
Praecipit et adprobat, bonum iustiun et deeorum est.
Ast vero hoc argumentum nillilominus non deliis n- strativum est. Nisi enim supponatur, hominem librum conficere non posse, cultis praecepta non saltim ex parte veritatis, bonitatis, 'iustitiae et decori notionibus repugnent, maior propositio ab lute vera non est.
eumn vero libri diuini a variis ici iptoribus variis in locis consecti sint, quum bomines omnes in suis de aequo, iusto et decoro notionibus rariust conspirent, argumentum illud hoc respectu magna gaudet probabilitate.
Tertium argumentum internum a suspeientia scripturae ad salutem sumitur. Quicuntque Iiber continet' media Cons. Io Eo 1 ' Reis peis, dos die e istisebe Re-
179쪽
inedia ad salutem sufficientia, ille est diuinus. Atqui scriptura sacra etc. Ergo. Vt haeo recte intelligo mus, Obseruandum est, ingenium humanum, sibi rein lictum, non tanta valere virtute, qηae ostendat omnia ad talutem hominum necessaria. Hine opus est reuelatione. Supponit ergo hoc argumentum necessitatem reuelationis, et de hac inter veros Christianos nulla lis est. Maior ergo propositio: in quo libro exstant,
quae ratio desiderat consequenda, ille liber diuinus
est; proposito sat' euidens est Ninor non minus certa est, et firmismis confirmari potest argumentis. Horum vero enumeratio et explanatio ad Theolileiam dogmaticam non spectat. Est ergo hoc argumenrum validum. Nimis tamen operosum est, quia minoris
propositionis probatio multas operas postulat. α : ... f. X. . '
Argumenta, qUae externa nominantur, plus habent lucis et ponderis, ne-oue tamen omnia eiusdem momenti sunt
et grauitatis, sed in tres classes, siue ordines, possunt distribui. Primam classemessiciunt rgumenta a miraculiS, R propagatione et conseruatione religionis christianae collecta. Secundam classem coninstituunt ea, quae ducuntur a testimonio. ecclesiae, a testimonio bostium religionis Κ S ehr, .
180쪽
1D CAP. IL DE PRINCIPIO THEOLOG. christianae, et ab inuidia constantia tot martyrum, qui pro Christo mortem opinpecierunt. Tertia et vltima Classis coae pl ectitur argumenta illa, quae sumunturali antiquitate doctrinae, quam scriptura sacra Continet, a Poenis aduersariorum feligionis christianae, et alia quaedam eius generiS.
Explicatis argumentis internis pergimus', ad aris gumenta e terna. Sunt vero illa, argumenta siue a
msra, siue aliena, experientia sumta. Ante quam him argumenta explienimis, . Obseruandum est, illa non differre ab iis argumentis, quae veritatem religio
, nis christianae probant. Quodcumque enim religionis christianae diuinitatem et veritate' prob t. id etiam probat diuinitatem istius. Religio nempe et scriptur stera se habent ut principium et principiatum. Reli-- eio christiana comprehenditur in sacra scriptura. Quod
si itaque probamus, religionem Christianam diuinam esse, simul demonstraulimus, librum illum, qui reli-
lonem Christianam continet, esse diuinum. Nomltant vero Theolos octo argumenta externa, Per quaedicum probari posse diuinitatem sterae scripturae, et uinul religionis eliristianae; quae tamen non eiusdem 1lint omia rationis ut viristis. Quaedam enim directe ,