장음표시 사용
201쪽
probanda. Novi autem Testamenti diuina inspiratio hoc argumento probatur et demonstratur: omnes legati DA, in rebus et sermonibus ad munus tuumi pertinentibus specialiter a Deo dirigi et inspirari debent. Atqui scriptores Novi Testamenti fuerunt legati diuini, et libri, quos reliquerunt, ad finem muneris pertinent, quod Deus illis commiserat. Ergo sne dubio in scribendis illis libris spectat directione et inspiratione diuina usi sunt. Probata vero Noui Testam enti diuinitate, Veteris Testamenti diuinitas per se liquet. Christus' '. ' enim et Apostoli in Nouo Testamento totum codicem Veteris Testamenti pro diuino codice receperunt, atque lauda
Expendimus adhue viam, inspirationem sacraeseripturae diuinam demonstrandi, quae vulgo in systematibus theologicis adhibetur. At haec veterum methodus valde est negotiosa, quare, quum breuiori via haec demonstratio absolui possit, nunc oste demus, quanam ratione breuiter et sine amhagibus demonstrari queat, libros illos, qui pro diuinis h lientur inspuatos esse. Qui lacrae scripturae diuini-
202쪽
tatem n illima ratione probare vult, is initiuin ubcta
Novi Tutamenti faciat.. Ratio Vero , cur JIanc UIRITA
uadeamus. haec est. . quia non tot licte is iii manibiis munimenta historica, quae ad Vetus Testamentum pertinent , quam quae ad Nouum Testamentum spectant. Ex illa enim penuria mopiauentorum demonstratio inspirationis Veteris Testanienti paullo plus difficilior redditur, quam Notu Testan enti. Diiuntia' tale vero Novi Testamenti demonstrata et concessa. facile diuinitas Veteris Te ita inenti probari potest.
Quando vero diuinitas Novi Testamenti demoria stranda est, probari debet id libros Novi Testamenti vere ali illis auctoribus conscriptos esse, quibus tribuuntur. Id in dubium vocant Deistae nostrae aetatis Dicunt incertum esse, num e. g. PAVLI. Us 'lustilo decim illas epistolas seripserit, quae ei et biumuir. Haec res, si quis velit e uoti thmulter' flem nutari potest. Illa iacta in rebus historicis pro Ucris habenda sunt, quae omnes illi uno ore assirmant, qui Aiorum aetate vixerunt, et illi proximi luere. - Si quis postulet, ,ut demonstremus Odas HORATII scriptas ah eo esse, et testimonia coaevorum producimus, nemo am-
plius quid requirit, sed assensum suum siue mora laris gitur. si in Gnanes tam Christiani quam non Cliristiani, Aut xlxesmyt aetate Apostolorum, illique proximi fue-ώunti, Uno ore testantur ., scripta illa a PAULLO. IURTTHALO ete. Venire. quae eis tribuuntur. Q e
quuin ira sint, neque ulla dari pussit satio, 'quare.
203쪽
horum testimonium reiiciendum esset, id quod diximus, pro vero assiumi debet. Primis ecclesiae temporibus maxima pars horum scriptorum ab omnibus Christianis accepta et lecta est; et hi certe non permisis ent, ut error commissus esset. Inde nunc et sequens strui. mus argumentum: omnes legati Dei in rebus et ferre monibus ad munus si uni pertinentibus speetaliter a
Deo dirui et inspirari debent. Θtqui scriptores Novi Telamenti serunt legati divini, et quos reliquerunt libri, ad Alexis muneris pertinent, quod Deus illiseommiseratia L go me dabio in scribendis iliis libris
speetali diremone et inspiratisne diuina υ sunt.
Ηde argumentum nunc dilatandum est. Hane dire. ctionem et inspirationem non extendimus ad omnia, quae modo ab Apost dis scripta sunt; hi enim in rebus, 1d communem vitam pertinentibus . inspiratione Met directione diuina opus non habuerunt , et quis dubitauerit, P A VLLUM. PETRUM , reliquosque Apostolos multa loquuta este, quae non inspiratione diuina opus habuerunt, sed modo in rebus ad munus eorum pertinentihus inspirati sunt' Assumimus i eos legatos fuisse, et eos a Deo guhernatos esse. Hoc ex praeeedentibus sequitur. Deus vult, ut homines per legatos suos ad cognitionem veritatum quarumdam veniant, quae illis ad felicitatem aeternam in hac et illa .vita necessariae sunt. Quum Deus boe velit, ne. 'eesse est, ut eos, quos ad homines mittit, gubernet licite enim sine gubernatique Dei vel itates ipsis a
204쪽
Des' commissas corrumpere et male proponere Pollent, Si autem illi errarent, Deus finem suum non conse queretur, quem libi hac in re proposuit. Haec gra-bernatio eo magis necullaria fuit, quia Deus homici rudes, scientia et doctrina destitutos misit. Maior ergo luce sua radiat. Nunc de minore dicemus, quae haec
est: scriptores Novi Testamenti fuerunt legati diuini, et libri, quos reliquerunt C ad finem muneris pertinent. quod Deus illis commiserat. Haec propositio bimembris est. Primum membrum : scriptores .mui Testamenti fuerunt legati diuini: Quicumque enim euentus producit, quorum caussae ex rationibus naturae expliacari non possunt, is communionem habere debet cum Deo, ideoque mentiri non Potest. Dixerunt autem seriptores Novi Testamenti, se esse legatos Dei, atque hoc miraculis confirmarunt; ideoque verum est,' quod dixerunt. In Nouo Testamento sunt quidem quaedam Euangelia, MARCI scilicet et L VCΑΕ, de quibus non
certum, utrum fecerint miracula 2 Sed ΜΛ Rcus semis per comes fuit PETRI , et L VCAS comitabatur PAVLLvΜ. Horum itaque Euangelia tam certa sunt. ac si a PETRO et PAVLLo scripta essent. Membrum se iacundum: Libri, quos reliquerunt, ad finem muneris
pertinent, quod Deus illis commiserat. Id ex inspe ctione librorum videri potest, et per se liquet. Certa itaque est concluso, scriptores sacros, in scribendis Ili ris Novi Testamenti speciali directione et inspiratrine diuina usos esse. Nisi enim a Deo specialiter Eu
205쪽
liernati fuissent, munus. suum Persicere non potuissent,
et sic Deus sinem suum non consequutus es et. Qui hoc argumentum impugnare vult, vel maiorem vel minorem impugnare debet. Maior dissicillime impugnari potest, si modo conceditui, Deum legatos ad hO-
mines misisse. Deistae nianorem propositionem imp gnant; vident enim, se maiorem non facili oppugnare polle. Dicunt, non certum esse, an libri Novi Testamenti ab illis auctoribus scripti sint, quibus' tribuuntur; at contrarium iam a nobis demonstratum est. Veteris vero Testamenti libros diuinos esse, ex eo constat, quia Apostoli dicunt. Claris verbis hoc PAvLLus dicit 2. TIM. III, I 6. Hoc itaque argumento optime etiam inspiratio Veteris Testanienti probari potest.
Ex hac prima propositione per iustam et legitimam consequutionem hoc nascitur corollarium: Ergo scriptura sacra es efficax, siue virtutem habet insitam, fines illos consequendi et essiciendi, propter quos a Deo data est. Nam quodcumque diuinum est medium ad certum quemdam linem obtinendum, in eo fine dubio Vis et potentia esse debet, ea producendi, quae ad finem illum ob- 'tinendum necessaria sunt. Atque hanc veritatem sacra scriptura multis propo-
206쪽
nit dictis , V. c. Dan. VI, 63. iLuc. VIII, II, IS. Rom. I, 16. I. Prer. I, 23. Et
experientia omnium saeculorum ad haec accedit.
Iam progredior ad dogma de effcacia scripturae sacrae, quod eius attributum ex diuinitate sacras scripturae per legitimam conclusionem nascitur, qua de caussa de hoc dogmate statim agere placet, ante quain ad alteram propositionem, quod scriptura sacra uni- eum sit Τheologiae principium, accedimus. Si sacra scriptura non esset apta ad fines suos consequendos, non esset diuina. Quod si vero hoc dubio caret, illud etiam extra omnem dubitationem positum esse debet, in sacra scriptura esse virtutem, qnes illos consequendi, propter quos a Deo data est. Dogmahoe: Sacra scriptura est effrax I a nobis declarari; ' a) et a priori, et a posteriori , ex oraculis diuinisi demonstrari debet. Subiectum propositionis, de qua - nunc agimus, est facra scriptura: per hanc autem liue intelligimus' in hoc dogmate I materiam sacrae scripturae 2 praecipuam, nempe veritates ad salutem necessarias, quae in sacra scriptura nobis traduntur. IIaee obseruatio magni est momenti, ne propositio: Sae a scriptura es scax, male intelligatur. Qua-keti. Mystici et alii nobis obiicere solent, verba sacraescripturae nihil valere, nos credere homines per mose tuam litteram illuminari. Ast si nos dicimus, scriptu-
207쪽
ram sacram esse essicacem, nos non intelligimus stilum et litterarum ductus, sed materiam sacrae stripturae. In veritatibus verbis expressis vis est. Si dieimus, veritates sacrae scripturae essicaces esse, non Vero omnes intelligimus veritates in sacra scriptura com-pIehensas, e. gr. gehealogicas, geographicas, historiacas, et eiusmodi alias, quae habent quidem suam utilitatem, quibus tamen illam vim diuinam non tri
nuimus, quam nos de sacra seriptura afferimus. Nunc subiectum propositionis perspicuum est. Iam ad prae stieatum, incax, transimus. Explicabimu4 I quid sit Meax a quibus sub conditionibus scriptura sacra haue essicaciam habeat. a . . Qualis sit haec incacia. Effcax id nominamus. quod habet virtutem finem
suum consequendi. Εssicax igitur in nostra thesi significat: saera scriptura habet insitam vim finem illum Mysequendi, propyer quem a Deo nobis data est, nempe homines in rebus ipbitu ljbus illuminandi e
n .e Soluntatem emendandi. Ita ergo sensus teris minorum, qui propositionem nostram ingrediuntur, patet; Rd haec nondum sufficiunt ad totam propomtionem nostram intelligendam. . Id vi essiciamus, I subiectum huius effcaciae sacrae scripturae determin
aeus, necesse est. Hoc est anima hominis, et quidem
utraque facultas animae nostrae; non tamen anima hominis, in qua sacra scriptura virtutem suam exserere potest, est omnis anima, sed certis qualitatibus non
rarere debet. Videamus ergo conditiones, sub quibus - Μ 3 seriis
208쪽
scriptura dera emeaciam' 'gabSt. Ille homo I sam ad mentis esse debςt. Si enim homo lana inente' caret, sacra scriptura nihil in anima esticere potest. 2 Linguas callare debet, lii quibus vel sacra scriptura originaliter kripta, vel conuerta est. 3 'linquiritur attentior ' Si quis sime attentione lacram re is curam legit, ille nullo modo illa inoueri potest. 4 Postulatiir docilitas , quae est facultas recipiendi ea , quae Iachi scriptura docet. Si quisl sacram scripturirta unimo resilienti legit, vis emcaxi sacrae scripturae tu cini-ina linil hominis nullo modo Rie exserere potest. Ilaec obseruatio iterum' ma ni' est in omenti. Sunt
enim .' qui e caciam hanc' denegant, et experientiam obvertunt, quae oestetur ,' saerani seripturam non in
omnibus operari' Hinor intelligunt dogma nostrum. Dele hoc 'docemus. Medicina bificaximanet et 'distuc Meet up Riueus recte ea' utitur, eius effectus i li
Mulis filo halegi tantam risi mutas fi E Effci flatu, et errant ' Em acta moralis dycitiir ilia virtus, Yζr ex aritimensis, ratibnibus et ipso sermo his Fenere.
Mane n6n uitelligimus tunc . ' quum dicimus , scripturam esse emacem s. nos istuminare et regenerare. Qui moralem emcaciam statuunt, volutar, veritatestamquam veritates apud nos emcaces esse e. g. nos
eonuinci de veritatibus propter argumenta cimi iticonii meta, sed nos essicaciam ponimus in vi quadam,c quae
209쪽
quae in veritatibus divinis recondita est, ad mlntes hominum sanandas, et quae illud essicit in conu rsione, quod homo, etiamsi Omiem adbibuerit attentionem. emcere non potest.
Nunc demonstrationem thesis nostrae dabimus, et
quidem G a priori. Argumentum hoc est : Quo eumque diuinam es mediam ad certam quemdam Mem obtinendum, in eo flue dubio vis et potentia esse debet, ea producendi quae ad suem illam obtinendum necessaria sunt. Atqui scriptura sacra es medium au' eertum fuem obtinendum : Ergo scriptura Lac . par entiam habet, quae ad Inem illum obtinendum. pie. rassaria sunt, producendi. . Maior propositio facile. 'ex perire iramus Dei demo uari potest. Si en pora non esset. Deus neque, et infinite potens n -.que infinite benignus' et iapiens. . Vtrumque V rQ ah- surdum esse; dueent nos saMe. ratiunis si Theolq genaturalis Principia. Minor in priorvius iam delamy- strata est. Probauimus enim, saeram -scripturam esse diuinam, et ipsam ad certum quemdan, finem a mol datam inh. Ergo veritas conclusionix tonstat, β Q ' monstrationem a posteriori emetunt quatuor sacr eseripturae didita ., Pνimum sumimus in ipsus CHRIs II ore IOAN.Vi. 6y: νε πιευμα ενι υ οπειθον, η ς βε σκ ἄφελει ουδεν. - να ρηματα ' εγω λεγώ υρον, πνευμα τσι και ζωνν εσιν ' Spiritus es, qui vivificat raro non prodest quidquam. Ver a mea adiunctam ,
babent virtutem Spiritus sancti, et vitam spiritualem Μ 4 . in
210쪽
184 CAP: II. DE PRINCIPIO THEOLOG.
m animo homi num producendi. Quod autem de verbo pro hunciato et audito valet, etiam Valet de verbo, d litteras relato. Vocabulum Spiritus selisu proprio pro Spiritu sancto sumitur. Iam quum nulla sit cliim Ailras, quare vocabulum Spiritus inre hoc or culo non ita sumamus, de Spiritu sancto id intelli inius. Senia sus verborum priorum: Verba mea Spiritus sunt, ergo
hic est: dogmata mea vim habenta quae a Spiritudincto proficiscitur. , Christus porro dicis : dogmata ea vita sunt Vita est vis operandi . quodcumque
haee parabolae seminest verbum Deti s. Quod tandem in terra hoηa, hi sunt, qui in corde s liciet bono audiant verbum, retinent et fractum Dei-e in patientia. Notissimum est, quod in sacra scriptura per verbum Dei intelligantiu veritates ad salutem ne- in cessariae. Ηbe verbum, seruator noster dicit, simile est semini. 'Semini in st virtus fructum quemdam pro dueendi, nisi ager male cultus est, et sic etiam ver- um Dei habet virtutem fructus producendi in animial hominum, nisi resistant. Haec virtus, seu De primcipium vitale non ad semen accedit tum, quum agroti bene