장음표시 사용
191쪽
me probari potest homini incredRlo. Hoc itaque ar-
gymentum tamquam duutile seponi potest. Progredior minc β ad argupartum secundum a poenis et momtibus persequatorum religionis eb manae sumtum:
Cuiuscumque religiosis hostes omnes mi aere mortin
Uiures sinus, et veniamus ad nihiό is: QMest is ingaltam esse. Constat enim ex hi fit, non omnes; φd phristianos vexa sint, misere moitu6s esses.
eiusmodi conclusionem facere . illos ese impios, qui
eruenta vitam suam finiunt morte. Pergam nunc ηd
argumenta diuina, quae apodictica nominantur.
Argumentum diuinum Vnicum tantum habent Theologi ad scripturae di uinitatem probandam, quod nominant
tesimonium Spiritius sandi. Id vero
' . . . . . . . L 3 i diuidi , ' LAcTANTIus primus inter Christianos usus est hoo argumento in libro de poenis Persecutorum.
192쪽
3 I. ver tessimoni im autem Spiritus 1anai internum mnil aliud potest intelli-
Egimus de arguinentis pro diuinitate sacrae seriitur is, quae Theologi humaνa nominare solent, nunciait ea veniemus 'argumenta, qdgό stilo theologico diuina dicuntur. Argumentum dicitur ratio, quam homines non excogitaruntis sed qualia Deus ipse
hominibus stippeditassit. Unicum tantum habent argum emuna 4minum, quod te mouitis Spiritus sancti nominant. Spiritus vero sancti testinadmum ut recte. intelligatiir. oi emiciniist I vndu'hou nouita uehlat V
n quid per hoc testimonium ivredigatu 'l3 vim, huius argumenti explicabimus, et 4 quomodo illud
193쪽
Argumentum hoc alio vocabulo potuisset exprimi ; nam etiam Fanatici niuitum de testimonio Spiritus sancti loquuntur. Sed beatus LVTHER Us noster .eiusque socii, necessitate quad*m coacti , argumentum hoc diuinum tesimonium Spiritus sancti nominarunt. 2uum b. LUTHER VJ reformationem inchoaret, Pon ificii contra eum auctorit*tem eccletiae suae omni-hys. viribus defendebant. Pontificii dicebant, ex t silmopio ecclesiae diuinitatem religionis: probari posse; e .L Til ERVS respondebat. se habere testimonium xcellentius. Quaerebant ex eo, quodnam illud esset
ni coegi LVTHERus, id esse testimonium βpiritus senui. ἔρd hoc dogma LvTHERI salie explicari
potest,i et a Pontificiis male explicatur' . Putant,pses Vo probare velle veritatem librorum diuinorum, .um eo tantam diuisitatem dogm tum probare ve limur. Accusant praeterea nos propter hanc formulam, ac si sanasici essemus '' et Spiritus cincti testis , mstniunt internum immediatum ςredetemus. Nunc yim butus sormulae explicabimus. Quid sit testimonium ex testari 2 iam notum est. Testari est facti euiusdam vWitatem conqrmare; testi monium itaque e. is . . I 4 como ui 1I. sin Hist. Crit. du Muveati Totam. Tom. ,
Bene respondet BRAVsovnim mu. de Manichee et dω Manicheome Tom. I. p. 447. hoc dogma tantum abesse, ut fanaticum sit, ut potius m in ecatholicum dici mereatur.
194쪽
eonfirmat V Ueritatis saeti ebiusJahi Quaniles ergo de Spiritus sancti telli monio lovimur, dicimus. S litum iuncium confirmare insi iratio rum scripturae fa erae. Diutilitur ratem hUc testiihl urtim in internum' et extermisti.' Nahc dii tinctiti in systentati s tireolo si is non legittis , ' at magnam tarn ii 'aal et utilitatem. Externum testimonii im Si iritus; lancti honsistit in pro pria coiifessione Spiritus saucti, scripturali 'sacram' ip
spiratam esse in Me ipsis. Potest eisam dici testiuae mum vernia, hoc dici pi test restrinoniunx rea9. Internum est operati quaedam Spiritus sancti, petquain in nobis inspiratio saerae scripturae probatur In libris N i aestamenti stilicet duo dicta stant, quae inspirationem scripturae restanthr. Primunt α. ΤΙΜ. ill, 36: Omnis seriptura diuinitus in*irata
'etiam millis est ad doctrinam, ad redargationem iad correstionem ad disciplinam, quae cest, fit in litia; v. 17 ut integer flt homo Dei ad omne opus bonum probe instructus. 14 boc dicto obluimare
lebemus io originem, 2 finem et utilitatem sacraescripturae. De ortiine prima verba agunt. vesbuin ερι omissim. Quae sequuntur, pertiuςnt ad finem. stu utilitatem saciae scripturae. Hic enim P ΛVLLvs de valitatibus. quae ex sacra striplura capi pol Iunt, loquitur. Quatuor indicat utilitates; omnes: enim homines vel sunt I ignari veritatum; vel 2 erroriis
hus contaminati; vel 3 malitiosi; vel 4 boni quidem et pii, sed stenes et pigri in veritatibus saluta
195쪽
rihus , persent, i sis. Docet Apostolis, seripturas TDeo 4nspiratia 'esse' ad ignaros docendos, errores refellendos, linpios redargnendos', 'segnes excitandos. Inde concludit v. II scripturam sacham Dei ministrum in omnibus omeli et numeris Iahoribus iuuare maxi me. Can fiam vero harum' utilitatnm ii, eo ponit,
ecelasiastici. sensus itaque hic esUr Per sacram lori-Τpturam doctor coelaltium veritatum aptior redditur ad omissa illa munera bene procii, anda, quae ei imprema sunt. PAVLLVS ha ratiocinatur: Quum facta sci rubra doςeat, quum errores refellat, quum homines redarguae, quum homines alacre ς' re hiat in ve statibus diujhis perserutandis, ideo doctore N ecclesiae aptum reddere potest ad munus suunt pro curamlum. Riterum 'dictum legitur 2. PETR. I i 2Iμπ enim volan
tate homἱnum allata est olim propZetia , sed a spiriti sancto acti, locuti sunt janctinet homines Hoe dictum
ex binis propositionibus constat, ex negativa et preiuna', quod iam alio loco dixtimis. ' Hic iterum uro idem' eth ae struus. Animaduertendum aurem notiis est, i ex his distis probari posse dimittitatem= vetenis' Testaurenti ΡΛvLLus cnim de ili, doctrina idqui-
iur, quam TIMOT E s a iuuentute didicisset. vox
196쪽
παισα Voci γραφ' Rdiecta, innuit, Apostolum, prae . ter V T. libros i quos didicerat TIΜOTHRVs a'iuini uentηte, reliquos jpostea a Deo inspiratos intestigere, tqui 3 enunciare, omnem a Deo inspiratηm scripturant, utilita es enumςratas Praestare. Sqd non ex his pro bari pyten, omnes ill03 libIOS, quos T. compre- heudit ii inspiratois ess . . iP F r RVS quoque Vetus Testamenxum intelligi , , E rgo ex his binis si is totius sacrae, scripturae diuinit s e; veritas nρ' exto colligit .po est . . a Non p9s t baete dicta adbiberi nisi id, putationibus cum Christianis, qui iam. I iiuxatenet vetitatem Novi Testamenti conc*dunt. Quanduvero diuinitas Novi Tei amenti probata est, tune haec dicta possunt adhiberi ad utilitatas sacrae .strio.
i mi Nude ad explicandum testimonium internum erogridiemur, quod generatii ' illud Spiritus sancti testimonium est, ς 4. h ipes in Pima su et ius cyl; tibμε animae sitae sotivnt. An equ8m vero eius cur*tiorem exbib amus definitjoriem, Nonebi Siquλedam de modo boc test monium pro gndi. Pluririmi Theologi dicto I. IOA . V, 6.. I- et spisi M.tit, diui testatur; quia spiritus es veritas, . probare solerit inspirationem religionis christianae et fur eseripturae; sed hoc dictum hic non poςest adhiberii Assirm nt, per vas intelligi miracula, quae dedipviritus unctus primis Christiania. , Isoc quum cer
197쪽
tum sit, verba ID ANNIs non potan adhiberi ad demonstrandum testimonium internula Spiritus ancti. sensus dicti est: Mona miraeulost, quae Spiritus sanctus primis Christianis tribuit, 'maxime testatutar, ea vera esse, ' quae Apostoli loquuti sunt. Qula ergo non videt hoc dicto lettimonium Spiritus sancti internum probari non posse 8 His praemouitis ad defunitioneat nostrami veniemus, quae eo cautius sormanda est, quum ipsi nostratium Theologorum nonnulli in explicatione illius lapsi Rint, et parum s commodesita hoc testimonium explicarunt, ac si Spiritus salietiis stiunctus esset'a verbo diuino. Nos quilm Hserimus Spiritum sanctum testari in artimis nos Dis, nou dicerei volumus ' ae si singularis vox esset Spiritus lancti ini
animis nostris, et ille extra verhum diuinuin in nobiMIoqueretur. Ita detorquent sensum argumenti hilius pond1icu,' , Sociniani et Remonstram es, dum eontra, illud disputan . Sed hoc potius ivolumus, Spiritum sanctum per effectus huius verbi in nobis eius dilitat nitatem tinari, adeoque hoc testimonium non vocatal
esse, sed reale. Iam ergo breuiter illud ut definiam,idico, testimoniais Spiritussanai internam est emelemitia, quam lacra scriptura habet, superna urales naut iti6nes in hominum animis producendi. Iami faellet adparebit, multum cssis inter nos et Fanaticos discri mini . Dicimus s) saeram scripturam vim habere lmutationes quasdam in nobis producendi, a eas 1 pernaturales esse , 3 lias illas esse, quas Theologi
198쪽
testim vim spiritus, Rheti internum i VOeant. Homo, - Ας μ scriptur λψtitente legit, per eam illumu
ilhm 3t me oegunta, eonst/ys, propstutum giguatur. xitio ni naturam oppugnAndi. H. ec mutatio in na-t talibus caussis explichii non putest; hine concludunt M W9φgi: Quicussaqu*i iber in animis hominum mu-t humesi super natuxales ellicere et producere potest, : in diuinus. Atqui iacra scripturg hoc valet Deo git diuina. Illa vetro essicienti ' sacrae scriptiis Ne nominatur a Theologis testinaomuini Spiritus sancti.lHoc upro minen propter*a accepit , quoniam ill ς superi)ρtyrales mutationes a spiritu san O mediate proin fisi spuntur. Nunc euidens est, me testimonium Spiritus sancti recte desiniiste. Quando ς' . LYIM Rusi.
et Theologi de testimonio Spiritus sanisti loqvuntur . non intelligunt im e latum , sed inedivium, quod
Spiritus sanctus pςr,iaeram sti ipturaim produsid. Eus, dens vero etiam est . magnum in hoc dogmate internos ex Fanaticos esse i lcrinyen. Hi enim intelligunt immediatum spiritus sancti testina ouilina. stu testimonium vocale, vel verbale ἱ nos veso, o reiicimus et intelIigimus.testimonium reale. PGpst quis enim d. re aliqua Vel per verba vel per actiones testari. Prius assumunt Fanatici qui vero ex nostris sapiunt, PO sterius in hac controuersia docent, nihilque aliud per testimonium Spiritus sancti intelligunt, qhiasu actionem
199쪽
ulam Spiritus sandi i in anima nostra, qua mediante verbo divino illa illummanu . O . . t ιDenique diiudicabimus hoc argumentum, eiusque valorem in comaincendis hominthus de lcripturaesterae diuinitate explanabimii Hac de re milla'lunt disputata. Nemo enim perceptione interna alios conuincero potest de diuinitate daerao script ete: llane ob caussam multi Theologi statuum, hoe tesstimonium mullam habere vim, aliis diuinitatem 1acrae scripturae certam reddendi. In ecclesia,resor ala praeprimis multa tuat hac de re disputata. Nominatim Heris mannus Alexander Ruellius contendit, hoe testimo niuae nullam habere vim apud alios. Contra Hube. tus, Ictus disputauit, hoc testimonium omnino apud alios valere, et hoc testimonio homines incredulos induci posse ad diiunitatem sacrae scripturae credendam. In his uero disputationibus duo sunt. dissit
guenda. Nempe testimoialum ipsum et eius effectus seu conuictio Vimmediata et mediata. Testimonium hoc in se spectatum neminem conuincere 'potest, visi eum, qui illud peicipit. Quemadmodum is, qui ignem Porcipit, ex perceptione hac sentit, ignem habere vim, corpo a lacerandi; sic etiam se habet cum homine, qui tes: λψnium Spiritus sancti internum in se sentit. lnde vero non c9rilequitur, tesΗ-
molitum hoc , quunt in se speciatum modo cohuinea;
eum, qui illud percipit, omnino non alio res Eemu
200쪽
. alios . ι nurnctae Posse. Mediate stilicet omniti s . diuinitatem lacrae scripturae aliis . probare potess. Qukumque enim liber in innumerabitiuus hominibus iupernaturales producit mutationes, ille pro diuino haberi debet. . Atqui sacra scripturae etc. Ergo
Maior hac propositione nititur: vhi sunt superuaturales mutationes, i ibi etiam caussa est supernaturalis et diuina. Minor propositio ex tristoria ecclesiastica
. probari potest. In totis populis lacra scriptura huaismodi mutationes prodiixit. Diuinitatem ergo -iacrae licripturae tot exempla huminum, . in quibus Ea mutationes supernaturales produxit , nos docent atque -probvnti Ex his itaque effectibus concludi potest. sacram scripturam esse diuinam et inspiratam. Sin Eorgo patet, quod ιdiximus, Testimonium Spiritus salicti, in se spectatum, illum modo conuincere pot- .est, qui illud in se sentit; idem tameni mediate etiam alium conuincere Potest , per exempla uempe homi, num , in quibus illa mutatio supernaturalis contigit. Dum mutationes illae non post ebea lauisis naturalibus es plicari; omnino etiam necesset est, ut liber ilici sit diuinus. Nunc veniemus ad breuiorem demonstra- . tionem diuinitatis sacrae scripturae, lota . I
Breuiori via et ration ς sacrae scripturae diuinitas demonstratur, si initium fiat ab inspiratione Novi Testamenti