장음표시 사용
241쪽
sAE CAP. II. DE PRINCIPIO THEOLOG.
eogitationes hominum de Deo et rebus diuinis ad eam consorinentur. Pontificii plerique statuunt, e etesiam illam habere auctoritatem canosicam, .seu, Bormativam. Homine1 enim, dicunt, in legenda saera striptura errare possunt: hine ecclesia est a dienda. Quod hoc falsum sit, ex illis, quae iam a nobis disputata sunt, manifestium est. . . . Corollarium quartum ita se habet: saera seriaptara habet auctoritatem iudicialem. Hoc Theologi nostri a tempore LVTHERI ita proferunt Meraseripiuνa sola est judex controuersaram theologiem ram. In omnibus colloquiis religionis, quae faecu. o a . habita sunt. de hac propositione disputatum est. Vident enim Pontificii, s hoc nobis coneessuri sint, totam potestatem Pontificis collapsam fore. Nos e eontrario videbamus, ex hac propositioneislutem totius ecelesiae pendere. Hine ab utraque parte hae de re grauiter disputatum est. Probe vero hane thesin explicabimus. I Per sacram scripturampi bae propositione more omnes partes sacrae script rae intelliguntur, sed eae modo, in quibus dogmata fidei et morum in primis elare et euidenter proponuntur. Ex locis enim obscurioribus, genealogiis. vaticinationibus rerum futurarum nemo controuersias
theologicas dirimere potest. α Vocabulum iudicia non sumitur hie personaliteri sed realitori Pontificii contra hoc ita argumentantur: Omnia iudex est pedilhae. Atqui stera scriptur sisn est perso . Erg.
242쪽
iudex non esse potest, adeoque alia Persona extra si eram scripturam quaeret da; et haec est Papa Romae. Sophisma sane hoc est absurdum, dum ad vocabulum iudex omnis conue tatur controuersia. Si quid ex his fluat, sequitur uonen iudicis immutandum esse. Uocabulum iudex triplici sumitur sensu. α Significat ipsum regem, in quo potestas legislatoria residet quique lites deciat, quae exortae sunt inter subditos; β magistratus, seu iudices delegatos, qui a summo iudice potestatem habent, suo nomine decidendi eo uouersias; sumitur pro norma, ad quam iudicium instituitur . e. g. leges ciuiles sunt iudex controuersiarum ciuilium, sunt norma, iuXta quam controuersias ciuiles sunt decidencte. Si proprie sumitur, personam postulat ratione intructam. Nos vocabulum iudicis non personaliter, sed realiter sumimus; non pro perinsona, quae iudicat, sed Pro norma, secundum quam iudicium institui deaet. Illae partes lacrae scripturae, quae dogmata ad salutem necessaria in primis contiis nent, norma sunt, ad quam omnes controuersiae theologicae instituenthe et examinandae sunt. Hic est sensus dogmatis nostri ' . Probent Pontificii contrarium. Veritas vero huius propusitioni3 potest ex illis. quae iam a nobis disputata sunt, demonstrari. Silacra scriptura diuinam habet originem, et principium
i Quod scripturae uni haec conueniat auctoritas, ipia patres docuerunt. Vid. DALLAEus de usa. P. zI3. R. .
243쪽
213 CAP. u. DE PRINCIPIO THEOLOG.
est unicum, ex quo omnes cortrouersiae theologicae dirimuntur, necessarium est, flaram scripturam esse tamquam normam in controuersm theologicis. Ponistificii opponunt: Pontifex Romanis est iudex controauersiarum theologicarum; sed probationem huius thesis a Pontificiis postulauimus, et adhue exspectamus et .
auintam denique corollvium iterum est anti. pontificium, et ita se habet. No ilia tantum, quaaia saera scriptura diserte tradita surs, verum etiam illa, quae per legitimam conse istionem ex verbis sacrae fcripturae scant, pro certis et diuinis oraculis . reeipienda sunt. Hoc dogma ex disputationibus eum
Pontificiis ortum est. Lux HER vi nempe Pontificios aggrediebatur consectarsis. Contra ignem purgatoriura ita disputabat: Sacra scriptura bina tantum locos post vitam indicat; ergo tertius non Mur. Contra Pontificem Romanum ita : sacra seriatura dicit, Iesum Christum esse solum dominum et unicum caput ecclo. sae; ergo non est aliud caput risibile ecclesiae chrumanae. Hule dogmati autem pontificii valde aduer . santur. ' ' Nemo eruditius hae de re eontra Pontificios e tae do. -sT ZAT peculiari libro Gene e I 63α edito et cΗΙLMNG ORTH is religion Protolante T. I. p. 2I . sqq. Praeter hos BAsΝΑGE HR. des. MIMes Reform. Tom. II. p. 497. docte ostendit, iquam sallax sit tota Pontificiorum de infallibili iudice controuersiarum doctrina. Noua Iemitae Treuolrani, tela in Mem. de Treuoux m; Aug. I73'. p. I 636 sq.
244쪽
lantur. Dicebant ergo, ea quidem credenda esse, quae ipsa sacra scriptura verbis expreisis doceat; sed non consectaria. Stante hoc errore dogmata Pontificiorum contra protest/ntium tela multum muniuntur. Hanc oli. causiam in doctrinam de lacra scriptur in.
troduximus illam tbesim : nis illa tantum, quae in sacra scriptura diserte tradita sunt, sed etiam consectaria vera esse. Veritas huius propositionis probari
potest ex diuina origine sacrae stripturae. Sacra stri4
plura Deum habet auctorem; quoniam vero Dei scientia est infinita, omnia ille consectaria perspicere potuit, quae ex verbis ipsius sequerentur. Ergo Omnia verborum suorum consectaria ei possunt tribui. Non Mergo obstat Logicorum eanon, quando dicunt, nemini consectaria verborum suorum tribuenda esse, si ea
negat. Verissimum hoc est, si de hominibus sermo est: homines enim finitam tλntum habent scieptiam; hinc non semper praeuident, quae ex illorum verbis suunt. Λst de Deo haec dici non pus upt. Praeterea Christus ipse et Apostoli suo exemplo praeiverunt, eonsequentias inserentes ΜΛTH. XXlI, 43. R. ROM. IV, a. R. I. COR. XV, 29.
Tota Theologia, quum nihil sit aliud quam doctrina de restituenda Vnione inter Deum et homines, sequitur, tota hanc disciplinam optime in tres partes
245쪽
,ao CAP. II. DE PRINCIPIO THEOLOG.
secari posse, quarum quidem prima de ipso Deo aget; secunda, de homine, qui
cum Deo coniungi debet: tertia denique de mediis, per quae unio Dei atque hominum essici debet. partem primam dicemus Theologiam stricte sic dictam; partem secundam Anthropologiams tertiam denique partem Oeconomiam salu-
, tis. In Vnoquoque vero articulo id agemus, Ut notiones rerum, de quibus agendum erit, rite in animis informentur, ex - notionibus cuncta deriventur, Omnia deq
nique solide demonstrentur. DΕΜONSTRATIO.
Pauca habeo, quae ad illustrandam bane par graphum moneam. Denomino terum Theologiat partem Oeconomiam salutis. Desumtum est hoc vo- tabulum ex sacra scriptura; solet enim ecclesia νικερ- Θeu, domus Dei, vocari, et cum domo saepe eomparari. In Deo duo possunt considerari. n turam opera, per quae suam essentiam nobis patefecit. Agendum ergo nobis erit in parte prima de Dei natura et de operibus eius. Articulus de Deo est ex parte articulus mixtus, et ex ratione et sacra scri-Plura cognoscitur; ex parte purus. Considerabimus hunc artieulum ut mixtum, et la docebimus, quae
246쪽
sacra scriptum et ratio de Deo praeeipiunt simul. Postea vero de Deo agemus, quatenus eum sola scriptura docet. Homo consideratur in statu pers ctionis et imperfectionis. In altera parte de homine agemus. In tertia parte He xedemtore Iesu Christo,
de fide et de omnibus illis agemus, quae ad viam sa-
tutis requiruntur. Caussa huius methodi est, quia
Theologia nihil aliud est, quem doctrina de unione uinum cum Deo. Haee methodus fundamentum
tium habet. vii ordo, quem sequimur, in ipsa n xura Theologiae. Considerantur enim I sociandi. Hi sunt Deus ut homo. Ergo i de Deo dio de homine agendum est. II denique ostendenduin est. per quae media luctari debent.
247쪽
ILLIUS COGNITIO M lXTA EST, SEU
Ρer vocabulum Deus intelligimus
illam naturam, quae nullam habet exsistentiae suae caussam, et omnibus rebus extra se constitutis exsistentiam suam dedit, seu, ut aliis verbis rem eam dem exprimamus, Deus est illa natura, quae ipsa independens est, et ex qua reliqua omnia pendent. Exsistentiam
248쪽
eiusmodi naturae probamus vel a priori vel a posteriori. Theologia Vero reue 1ata hanc exsistentiam assumit, at quo Theologiae . naturali eam probandam
Nunc primam Τheologiae partern explicandam et demonstrandam suiuimus. Quae vero ex sacra. iscriptura de Deo eΗ-sci Possunt, ad bina capita vel ad daturam Dei, vel ad opera diuina referri possimi.
Prima sectione ea, colligemus, quae in sacra scriptura natura Dei exstant. Secunda colligemus, quae in
aera scriptura de operibus diuinis leguntur. Primum Caput iterum ad duo momenta potest referri 1 ad exsistentiam, ab ad essentiam Dei. . Exsistentiam Dei sacra scriptura assiunit; pertinet eius densonstratio ad
Philosophiam de De9, seu Theologiam naturalem.
Nam si in Theologia dogmatica agendum esset de e
. sistentis Dei, aliud adhuc principium assumendum esset Praφter scripturam. Supponimus ergo ex Theologia naturali exsistentiam Dei. Solent quidem nonnulli Theologi cum demonstratione exsistentiae diuinae im
ςpere. βed nullae nobis sunt rationes, quum quaeis uis diRiplina suas habeat doctrinas, quae in ipsa tra- ctentur, cur limites fixos rumpamus, campumque Theologiae dilatemus.
249쪽
. De essentia diuina multa in sacra scriptura die intur. Alia autem eiusmodi dogmata sunt pura, alia mixta. Haec sunt, quae ex ratione et reuelatione m nul cognoscuntur; illa. quae ex sola Teuelatione co- 'gnoscuntur. Ex his intelligimus, in hina iterum c. pila. diuidendum esse articulum de Deo, illumque quatenus Rempe I mixtus, qu8tei us 2 purus est, coum derandum esse. Totus articulus hic autem de Deo locum primum obtinet inter articulos primi ordinis fundamentales, estque antecedens. Huiusmodi articuli sunt, qui vel ex sundamento fidei necessario sequuntur, vel ab illa supponuntur. Articulus de Deo est fundamentalium
omnium maxime fundamentalis, quia sine Deo religio nullo modo stare potest. Incipiendum autem est de
definitione Dei. In desnitione logiea alias I genus, et differentia specifica requiriciir. At Deus nulIum habet genus, ad quod reserti possit. Scholastici d inores ita haec solent exprimere et Deus est in nullo
praedicamento. Si ergo necessarium foret ad definia tonem genus et differentia specifica, perfecta Dei d finitio non dari potest. Sed de his argutiis non disputabimus. Dedimus notionem Dei claram distineram
et sussicientem, cui si quis nomen definitionis den .gauerit, non Ohstabo. Mihi interim ita eam nomin re liceat. Notabimus primo nonnulla circa desiniti xem uostram generatim ς deinde eam dilucidauimus-
i Donatio, quam dedi, es nominatis. Possunt a
250쪽
tem plures definitiones nominales Dei dari. Illae verosne dubio meliores sunt, quae generales Dei conceptus Continent, ex quibus prona consequentia attributa Dei commode deduci possunt. Ita nonnulli hane definitionem nominalem exhibent: Deus est illa natura. quaa Omnes rerum fines sibi uno momento repraesentat. Sed ex hac definitione non omnia attributa Dei possimi facile demonstrari, v. gr. sanistitas, iustitia Dei. Dedimus ergo talem definitionem Dei, quae illos conisceptus generales Continet, ex quibus per iustam con, elusionem omnes persectiones Dei facile derivari possunt. A Philost is essentia id dicitur, quod primuinde re in mente concipiendum est, quando reliqua rei cogitam Veiimus. Hanc essentiam suppedirauimus is defuit e. Dicunt quidem Theologi et Philosophi, essentiam et persectiones Dei non inter se differre, et recte, Deus enim est ens individuum, ideoque essemeia diuina a perfectionibus illius realiter differre non lotest, at nihilo tamen minus idealiter et per abstractionem essentia diuina potest distingui a persectionibus Dei. Per essentiam Dei nempe genetrales illae .proprietates intelliguntur, ex quibus relj a attributa sequuntur. Haec attributa, quae ex illis proprietat bus sequuntur, dicuntur perfectiones. i Diximus ergo, I Deum esse illam naturam, quae nullam habet exsistentiae suae caussam, et a hanc naturam omnibus reliquis rebus exsistentiam suam dedisse. Ex his binis conceptibus tota series ar-