장음표시 사용
271쪽
- Prima ter o tribuimus Rm afinitatem Haec, quando de I est loquimur, est infinitas n*turae,
essentiae et perfectionum Dei. Quando dicimus, escten
tiam diuina' es' 'sinit mi PH MD, otiosia, quae in
sunt in Deo, esse infinita. Infinitas itaque sic ah λ- ruta nihil alitid est, quam absentia finium in Deo. Hanc infinitatem iupremo Numini eiusquς perfectioni s ramis
venire, ex isdepsindentia Dei apparet. Quod persto . estis, id ex nulla caussa e stit. Quod ex nulla mus, is exsistir, fines habere non potest; nulla enim timio ritio concipi potest sine muta: i Quodcumque ens erago limitatum est, requirit tiarum iunitationum caussanstHaec eaussa vel est in ipso limitato, ι vel extra illudi Deps non habet eausiam externam. Ergo, s eum limitatum poneres, caussa harum limitationum in ipsi, Deo esset. Ast a eaussis internis limitationum semper
ad externas recurrendum est.'Corporis nostri magni.tudo oritur per interna stamina, quae in nobis sunti Ergo corpus humanum limitatum est, et hoc irascitur ex caussa intςrna. a At haoc tamen originem hahet ire lauda quadam externa, et idcirco tempar, ubi limitaatio est, ad caullam quamdam externam recurrin δum. Iam quum Deus Pst independens, adeoque est nulla eaussa externa pendeat , nulla pausta e terna periei nos i Del potuit limitate. t. Nine Damitus . ς'. ' imuirat et erantia': diuina omnes inditas esse remouendos. Limitantu quidem quaedam perinfectiones morales, v. gr. iustitia per misericordiam,
272쪽
std hae modo ih actu et exercitio suo limitantur, min autem in natura sua et essentia. Ilae de re vero no-
his est quaestio, non de illa. Certa ergo est thesia nostra: Deus es absolute infinitas, seu essentia Dei omnisque eius persectio absolute infinita est. Exemplum dabimus. Sumamus initellectum Dei. Quum
Deus spiritus sit, et omnes spiritus intellectum habeant, intellectus vero sit realitas, etiam Deus intellectum hahere debet. Nune ponamus, intellectum illum finitum esse; si hoc statuimus, statim sequitur, esse caussa quamdam vel in Deo, vel extra Deum, quae intelIectum Del Iimitauerit. ..Atqui Deus pendet ex nulla caussa externa. Ergo nulla caussa externa intellectum diuinum limitare potest. Si caussam internam pona-hius, statim iterum alia caussa externa internae cauGlae concipienda foret. Ita omnes diuinae persectiones considerari possunt; idcirco concludi debet, Deum es infinitum, Ex scriptura sacra hoc attributum per illa dicta probatur, quae relativam infinitatem Deo tribuunt.
Vbi enim relativa infinitas est, ibi est elsam absoluta.
Infinitatis relatiuae, quando de Deo agitur, binae sunt species. Quando infinittas cum respectu loci seu spatii consideratur, dicitur immeti sitas; quando eadem infinitas cum respectu ad durationem, seu tempus, consideratur, nominatur stilo sa
273쪽
erae scripturae aeternitas. Mensurabile id nominatur, quod mensuram admittit; quodcumque autem mensuram admittit, determinatam habet 'magnitudinem et quantitatem, et certo loco Circumscri , bitur. Deum ergo quando dicimus immensum, significare volumus,naturam eius non habere magnitudinem et quantitates, nec idcirco loco quodam circumscribi. . Haec attributa reuelatio Deo tribuit Ier.
XXIII, 24; cui loco. addunt Theologi
Eph. I, 23. Ratio vero immensitatem di- .uinam eodem modo demonstrat, quo absolutam eius infinitatem. Omnis enim cireumscriptio et mensurabilitas certissimum est signum dependentiae atque exsistentiae contingentis.
Duae sunt Mecies infinitatis. Infinitas, quando de Deo loquimur, vel potes inferri ad spatium, et locum, vel ad durytionem et tempus; ad numerum reserri non potest. Quando infinitas naturae diuinae refertur ad spatium et locum, tum diuinae naturae tribuimus imis menstarem. Quando vero ad durationem resertur,
Quod primo immensitatem diuinam spectat, Theo. loel in eompendiis silis valde ineonstanter de ea loquuntur,
274쪽
et multi ita loquuntur, ut appareat, eos conmam lin. mensitatis notionem habuisse ' . Aceuratius ergo ipsum vocabulum consideremtas. Inmierisum esse signifieat di. mensionem non admittere. In eomuiunt vita quidem etiam id immensum dicimus, cuius mensuram non uouimus; sed nos in hoc dogmate vocabulum immensitatis stricte sumimus et proprie. Quando aliquid sensu stricto immensum dicimus, indicare volumus, nullam mensuram illi rei subiectam esse. omne meosurabile habet determinatam magnitudinem, quantitatem, et loeo circumstribi, tur. Haec semper sunt connexa. Mensurabile opponitur immensis. Ergo facile apparet, in immenso non esse determinatam magnitudinem et circumscriptionem loci. Quando Deum immensurabilem dicimus, remouemus ab eo I dimensionem; dicimus a Deum non habere determinationem magnitudinis; ex quo 3 sequitiir,Deum non cerinto loco arcumscriptum, sed aeque praesentem ubique esse. Licet saera scriptura neque vocabulum immensit iis neque infinitatis habeat: res tamen in illa exponi-
tur, quae per haec vocabula indicatur. Lepidi ergo
homine , qui propterea immensitatem diuina in reiiciunt, quia in lacra scriptura non legitur l . Quod itaque
De imperfectis immensitatis et aeternitatis notioni bus vid. CovRAYER iv Examen des Defatiis eoL m. l. p. 62. R. C f. LoRsCHERI Praenotiones contra Atheos P. 43. Patres iam infinitatem et immensitatem docuisse . Vid. in ERIO ad Hermam Mandat- l. p. 32s.
275쪽
ad rem ipsam spectat, ea exstat in IER. XXIII, 24. ' Deus hic ipse loquitur: nonne is ego sum, qui coelum et terram implet 8 Haec phrasis nostrae respondet thesi e Deus est immensus. Quod nos immensitatem nomina mus, id Ebraei coelum et terram implere nominist. Qui. eumque Vero totam rerum uniuersitatem implet, is spatio elreumscribi et includi non potest; hinc determinatam magnitudinem adeoque dimensionem non habet: hoc est: Ens tale est immensum, Huic loco Theologi alium locum adiungunt,EPH. I, 23: -- fui omnia is omnibus implet. Sed ex hoe dicto vix immensitasDei demonstrari potest. Sermo est de ecclesia, atque PAVLLus comparat homines e cesiam constituentes cum vasibus vacuis, quae Implentur a Christo. Ad vocem πανσι addenda est vox ανθρωποις, Sensus est, ecclesiam Christi habere omnia a Christo. Alii tamen ita intelligunt hoc oraculum, Christum implere omnia, tam regnum naturae quam gratiae. Patet ita que, dictum hoc non demonstrare immensitatem Dei. Ex sana ratione hoc attributum facile piobatur. Ome se quod men aram admittit, finitum est. Atqui: De-
tis es in finitas, quod ex antecedentibus apparet. Er. go: Deus nullam dimensonem admittit, adeoque immensus es. Omne quod mensuram admittit, p rtibus constare debet. Iam Deus simplςX est. nec partihus coninstat. Ergo dimensionem non admittit. Quod dimen-
276쪽
sonem non admittit, eius magnitudo determinari nequit. Ergo Deus immensus est. Hinc sequitur, non loco eum certo conclusum et terminatum esse.
Ex immensitate Dei per necessariam Conclusionem nascitur omnipraesentia Dei. Nam si Deus pon omnibus in loci Praesens esset, mensurabi lis ille sine dubio et certis locis circumscriptus esset. De hac omnipraesentia diuina magnifice lo
quitur David Psal. CXXXIX, 7. seq. Demodo quidem omnipraesentiae diuinae dissentiunt Philosophi et Theologi. Sed
quum sacra scriptura modum Omniprae sentiae diuinae non determinat: haec controuersia seruari et probl*matis instar a Theologo spectari PQtest. ,
Ex immensitate Dei per iustam et legitimam conclusionem nascitur eius omnipraesent D. Ipsum hoc vocabulum positiuum et affrmativum, det ideo hoc attributum PO-
sti tum videtur; sed si notio huius vocabuli euoluatur, aliud apparer. Omnipraesens id dicitur, quod nullo lo-
co exclusum est. Positiuum conceptum omnipraesentiae diuinae dare non possumus. Dicunt quidem Philolophi, eam μὰ coexsistentiam, sed haee idea positiva nimis est erase
277쪽
erassa, neque satis exprimit omnipraesentiam. Per omni. praestnuant itaque nos a Deo removemus localitatem. Hoc attributum Dei partim ex reuelatione, partim exi ratione demonstratur. Ex reuelatione PsAL. CXXXIX.
7, seq. Quo abluero a Spiritu tuo' quo fugiam a fa
cie tua ' etc. Ibi DAvIn per distributionem thesin illam: Deus in omnipraesens, praeclare exprimit. Hace omnipraesentia etiam ex reista ratione probatur. Si Deus in quodam loco inclusus esset, admitteret dimen-
fionem; . si hoc esset, non esset independens, neque necessario exsisteret. Atqui Deus neeessario exsistit. Ergo Deus omnipraesens est ' .
Sed hic grauis nascitur eontrouersia de modo omisni praesentiae. Potest nempe natura ubique esse I γ per
scientiam; o per operationem. seu potentiam 3 peressentiarn. Hic tamen tertius modus non radit in homines. Homines in quibusdam locis praesentes esse possunt per scientiam et operationem, non vero per subinstantiam. Reges e. gr. praesentes sunt in toto regno non per essentiam, finita enim natura regum non perin mittit, ut multis in locis ita praesentes sint. Λst tamen praesentes sunt per potentiam suam. Leges et mam data eorum ubique seruantur. Quaeritur ergo, quum . De . Agnouerunt omnipraesentiam et Ethnici. Ε Christianis tamen nonnulli orientem Deo adsignabant. LAcTANTIvs Institui. lib. II. e. s. p. 222. Ride hant tamen et gentium nonnulli, quod a Christianis illa crederetur. Vid. MINvTII rLiacis Oct
278쪽
Deus omnipraesens sit, quonam ille modo omnipraesens sit Omnipraesentiam diuinam per scientiam nemo Philois sophus negat: concedunt etiam Philosophi et Theoloei omnipraesentiam Dei per operationem. Sed de tertio modo dissident et certant Theologi et Philosophi. Mubii inter Τheologos et Philosophos negant omni praesentiam substantiae in Deo. Sed maxima tamen pati The lagorum defendit contrarium. Utraque sententia magham daeultatem habet. Quaequum ita sint, satius est in trulis manere, quae sacra scriptura nobis dicit. Haec do.
. t. Deum in omnibus locis praetentein esse ι non vero determinat modum omnipraesentiae divinae. Quaestio. ergo haec non est Theologica, sed philosophica.
Quando infinitas consideratur eum re-1pectu ad durationem, solet ea appellari aeternitas. Aeternitas vero duratio est s-nium expers, siue interminata et interminabilis duratio. Species haec infinitatis relativae per iustissimam conclusioneni demonstratur ex aseitate et necessaria Dei exsistentia. Reuelatio vero multis locis - de aeternitate diuina loquitur Py. XC, 3. I. Tim. l, ID VI. etc. Subtilis illa quaestio d* modo aeternitatiε, Verum ea: suca
279쪽
Ibeeessiua an fixa sty facile potest componi et dirimi. Aeternitas, abs blute et in se spectata, fixa sine dubio est et successio-
bis expers; et eadem aeternitas, ad nos -relata, sine dubio habet successionem, neque a nobis sine successione concipi potest.
Quando infinitas iungitur cum conc tu loci, dicituris ensitas; quando vero connectitur cum idea duratio- 'his, stilo Philosophorum nominatur aeterni as. Hoe at. tributum iterum videtur positiuum: at si euoluatur notio eius, statim apparebit, illud esse negantium. Per aeteris nitatem enim fines a Dςo removemus. Aeternitas est duratio infinita. Haec autem nihil aliud est, quam duratis, quae fines non habet; ideoque attributum hoe est negativum. Scholastici aeternitatem considerabant a parte ante et a parte pyst. Aeternus a parte ante est. qui exsistendi non habet initium; aeternus a parte post est, qui non habet finem exsistendi. Talem interminatam et interminabilem aeterultatem Deo . adscribendam esse, inulta saerae scripturae dicta assirmant. Sic Ps. XC. 3. Deum esse aeternum, docetur. Hebraei non habent
vocabulum , quod aeternitatem exprimat, ideoque' utuntur phrasi : ante Poetam et terram fuisse. Dieletur hic, Deum fuisse, antequam hoc uniuerium essetat exsisteret. Hoc est et Deus est aetemus. In Nouo -
280쪽
SLCT. I. CAP. I. D. NATURA DEI. ass
tharnento plures loci exstant. PAVLLVs I. TIΜ. I, 37. Deum vocat regem aeternum. Id enim si hi vult βασιλευς νώναiώνών. Idem hoc loco et cap. UI, I 6. Deum vocat immortalem, seu incorruptibilem. Ille itaque indicatur aeternitas Dei a parte post.
Qui eumque concedit, Deum esse naturam independentem, is etiam aeternitatem eius concedere de hei. Quodcumque a se exsistit, id non habet initium exsistentiae suadi, En aeternitatem Dei a parte antelQuod non initium exsistentiae suae habet, id etiam Mon potest finem eius habere, neque interire, et hareest aeternitas uel a parte post. Omnes enim res, quae ex nullis caussis pendent, a nullis etiam caussis destrui possunt. Ergo lana ratio aeternitatem diuinam demonstrat. ipsi Athei concedunt, esse aliquid aeterni: std haee lis inter nos et Atheos, quale hoc aeteris num sit. Maxime vero quaeritur, utrumaaeternitas Dei suecessionem habeat, an vero nullam seu an Axast aeternitas. Fixum nempe dicitur id, in quo non est suceessio. Hae de re inter nos, Socinianos et Arisminianos, et inter nostros Theologos et Philo phos disputatur. Quidam Theologi contendunt, aeternitatem esse fixam omnisque sueeessionis expertem. At philosophi, in primis Platonici, aeternitatem sueeessiuam esse affirmant. ΜELANCHTHON, CALvINVM LU-ΥΗΕRus, nihil definiunt. Quae populari modo vix e plicari posse eernebant hi viri, de illia non facile prae.' ' cipere