Ioh. Laur. a Mosheim Elementa theologiae dogmaticae, in academicis quondam praelectionibus proposita et demonstrata ... Volumen primum .secundum Volumen primum prolegomena, theologiam anthropologiam continens

발행: 1781년

분량: 644페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

301쪽

Possibile enim est, ut anima humana sapiens et insipiens sit. Ea de caussa in definienda Dei sapientia non diximus, eam esse facultatem eligendi optimum, sed actualem ei ctionem optimi. In hac electione optimi tria, quae iii

Deo quidem arcte coniuncta sunt, Pro nostro tamen. concipiendi modo, distingui possunt; I9 scientia optimi; sine hae enim nemo res optimas eligere potest; II electio optimi; IiI exsteutio optimi. In hominibus haec tria

non sunt coniuncta. Scit saepe probatque meliora homo, deteriora vero sequitur. in Deo vero haec coniuncta sunt. βcit optimum. Probat Optimum. Sequitur Optimum. Oppostum sapientiae est insipientia, quae etiam stultitia nominari solet. Insipiens ergo est, qui deteriora melioribus praesertis Dogma hoc est mixtum. Probatio itaque t ex reuelatione Apientiae diuinae hauriri debet. Nullum dictum magis laudari et adhiberi solet, quam I TIΜ. I, I7. PAVLLVs Deum non modo nominat sapientem, sed etiam Deo sapientiam limitibus expertem tribuenis dam esse dicit. Deus inquit Iesus est sapiens. Ille P AvLLus non indicare vult, nullum mortalem esse. sapientem, sed, si hominum sapientia cum diuitia comis paretur , illam ne quidem nomen npientiae mereri. Il Ex ratione duplici via sapientia diuina ita demonis stiari potest. I) Concludendo adscendimus a sapientia' humana ad diuinam. Omnes νealitates animae no4srae in patre.animarum inesse debent; Di vero fa-pientia realitas animae nostrae. Ergo 2 bi eatifi

302쪽

I SECT. I. CAP. I. DE NATURA DEI. 277

se νitii euiusdam desunt, ibi etiam ipsum νititim abesse debet. Λtqui in Deo non sunt caussae insipientiae. Ergo. Maior ex eo patet, quia nihil sine caussa

est. Minorem sic probo. ΙnIipientia est electio dete-

riorum, quae nascitur ex imperfectionibus intellectus aes voluntatis. Deteriora saepius a nobis eliguntur propter errorem et ignorantiam. Fugit nos melius. At hae imperfectiones in Dei intelligentia non adsunt, quae infinita est, et Omnes omnino res capit, nullis exclusis. Apud alios insipientia oritur ex vitiis Noluntatis. Haec autem iterum in Deo non inueniuntur. Quoniam in statu corruptionis ratio nostra non tantum habet Vi tutis, ut malos affectus nostros domare possit, ideo vo- , luntas nostra praua est, eζ hae ratione etiam ex voluntate nostra nascitust insipientia , At Deus est perfectissimus et - caret affectihus. Conclud3mus itaque : omnes illae causicie, ex quibus electio deteriorum nascitur, in Deodesum; ideoque summa eum sapientia praeditum esse, necesse est.

Voluntas diuina est actus in Deo interminatus, omnia illa appetendi, quae bona sunt, et auersandi, quae mala sunt. Suml-tur autem Vocabulum voluntatis, quando de Deo adhibetur, non semper Uno EO-demque modΩ : atque hinc nascuntur diuisiones ilice voluntatis diuinae, quae in scholis Theologorym r*ceptae sunt. VO-

303쪽

eabulum voluntatis 4 ipsam voluntatem Dei significat. Hoc sensu dilliditur Uoluntas Dei in naturalem et liberam. Quae diuiso sumta est ab obiecto voluntatis diuinae. Ponitur IIJ Vocabulum voluntatis pro determinatione voluntatis, seu pro decreto, quo sensu Voluntas diuina diu 1. ditur in a solutam, ordinatam et conditio- es natam Per banc diuisionem non ipsa vo-i: lumas Dei, sed determinationes et decre- sta diuinae voluntptis diuiduntur. Poni-- itur UI voluntas pro vQluntati propem .essione et inclinatione: et hic significatus locum habet in celebri illa distinctione - voluntatis diuinae marist enim et eon

Tria nobi erunt distincte eonsideranda. D voluntas Dei ipsa; II commotiones voluntatis diuinae, quae in sacra scriptura Deo adseribuntur ;. IIIJ persectiones

voluntatis diuinae. Quod ad ipsam voluntatem attinet, duo distingui debent: I ipsa natura voluntatis diuinae; 2 diuisiones voluntatis diuinae, in scholis Theologorum receptae. I Quoast essentiam volotas diuina non dissertis voluntate spirituum'itorum. Nostra voluntas est is miras m appetendi, quae bona sint, et ea aversimili, quae

. mala

304쪽

SECT. I. C. I. DE NATURA DEI a s

maea sunt. Voluntas diuina est actualis electio boni, et actualis auersatio mali. II Uoluntas autem diuina varie a Theologis istet diuidi. Hae diuisones autem

voluntatis diuinae non cadunt in ipsam voluntatem Dei, sed extra Deum vel in obiectis, vel in νocabuisu l, et nostro inteluctu sunt. Fundamentum harum diis uisionum duplex est. Primum latet in obiectis voluntatis diuinae. Haec obiecta non Unius sunt generis, quae diuersitas effecit, ut Theologi ipsam voluntatem diuinam dividant. ARerum fundamentum diuisionum uoluntatis diuinae est ambiguitas huius vocabuli, quod vim in scriptura sacra, quam extra illam plures habet significatus. Significat 3 ipsam facultatem quamdam animae nostrae bonum graetendi, et malum auersandi.,Hoc modo Vocabulum voluntatis sensu stricto, seu philiu hieto, sumitur. Interdum b significat decreram quoddam uoluntatis. Hoc sensu quotidie sumitur. Dicimus: i haec est Voluntas regis l. e. rex decreuit. Denique c) voluntas denotat etiam inclinationem, seu propensionem ευamdam, de derium νoluntatis nostrae, .R. gr. Princeps Vult c Optat, cupit ut omnes ciues Iegibus obtemperent. Hae tres potestates in diuinis libria etiam ad Deam reseruntur. Nunc facile diuisiones ipsas intelligemus. . . λ

Voluntatem diuinam diuidimus I lin necessariam .et Iaream. Hate,diuita est ab obtecto voluntatis diuinae sumta. t iniecta voluntatis di me duplicis

305쪽

sunt generi s; quaedam ita se habent, ut Deus eontrarium eorum etiam velle queat ; quaedam , ut non eorum contrarium velle queat; gr. Deus vult, ut homines snt iusti, unus alterum Mos laedat. Haec voluntas Dei est necemria; si De is posset concedere, ut homines iniusti essent, Deus non esset. At aliae res ita se habent, ut Deus etiam contrarium eorum velle queat. e. g. Volebat' Deus, ut Iudaei legem haerimonialem observent. Haec V6luntas est libera. , potuisset enim Deus aliam legem caerimonialem Iudaeis praelarinere. Hste leges non fluunt ex essentia Dei. Quicquid vero ex essentia Dei non fluit , eius 'eontrarium Deus velle potest. Voluntas neesaria, quae et naturalis dieitur, est ille a tus voluntatis diuinae. :se quem illas res vult Deus, quarum contrarium velle saturae suae suisque perfectionibus repugnat. Voluntas 1ibera est actus voluntatis, per quem illa iniit, quae satiuis persectionibus suis et non velle potest. Volimas quae rubera voeatur distinguitur in voluntatem e acem et im. n tamen omnes Τheologi hane diuisionem admittunt. 3 Putant nempe nonnulli, qui magis vocabula respiciunt 8quam rem ipsem, iniuriosum esse, si qui, Dei voluntatem luessicacem esse dicat, et diuinam Omnipotentiam. hac formula violari. . At tota lis in verbis

est et in logomachiam abit. Micax dicitur I quod

Dpotens est ad fines et effectus iam obunendia. e. g. medieamentum vicax dicitur si tantum .virtutis ipsi inest, ut aegrotanti sanitatem possit reddere. Edie i. P dici-

306쪽

dicitur et id quod suum snem re vera obtinet. Pari ratione vox, inemeax dupliciter sumitur et denotat νel id, quod in se nullam habet vim fines suos obtinendi, Mi id quod satis potentiae habet ad finem obtinendum, sed ab aliis caussis impeditur, quominus ille obtineatur. U Iunias Dei sempes emcax est sentis priori; quum enim potentia eius sit infinita, voluntas Dei 1emper, essicax est sensu priori; quum enim potentia eius sit infinita, voluntas tantum virium habet, ut fines sucis semper obtinere queat. Ast voluntas Dei interdum non est efficax sensu secundo, sed in cax sensu secundo : Si 3 ergo voluntas distinguitur in emaeem et inefficacem, hoe dicituri tametsi voluntas diuina in se tantum h . heat potentiae, ut semper fines suos possit conmui, interdum tamen certis caussis inducitur, ut potentiam suam adhibere nolit, et tunc voluntas ineffieax dicitur. In hac ergo diuisione vocabulum voluntas idem est aedecretum, s dieitu essimae. Decreta Dei semper sunt emeacia; ast idem vocabulum fguifieat sertula uoluntatis diuinae desiderium, si dicitur inessem. lstquod Deus serio desiderat et cupit ι non semper fit. Dis- .ditur Ιl voluntas diuina in absistam, cui duae *e- ,

cies opponuntur, conditionata , et ordinat νoluntas.s aec diuisio est de decreto et determinatione volun- tatis diuinae sumta. Decretum in hac diuisione ducitur voluntas. Decreta voluntatis diuinae: determ nantur Per caussas et obiecta. Huius diuisionis ratio Praecipue quaeri debet ex causis. Abyblata vo

307쪽

Iunias diuina est, cuius ratio ex sola potentia et vo-Iuntate Dei dari posse' videtur. Deus e. g. volebat, ut materia mundi exsistat, quae adhuc non erat. Hoc decretnm voluntatis diuinae est ablolutum; non enima alio illicii dari potest, nisi ex potentia et voluntate diuina solai. Huic autem opponuntur voluntas conditionata et ordinata. Voluntas diuina tam conditionata, quam Ordinata, est determinatio voluntatis diuimae, cuius ratio non ex sola potentia Dei, sed etiam ex iustitia. lanctitate. Veracitate et reliquis perfectionibus dissinis moralibus dari potest. Holuntas diuina. eoaeditio ua, est de taetum voluntatis diuinae , quod

.certas cotiditiones annexas hahet, qu rum ratio ex iustitia, sanctitate et bonitate Dei dari potest. Deus vult, ut homines aeternis supplicus assicianim. Hoc Deus vult simul certa conditione, s nimirum homines usque ad finem incredulitate sua perseuerent. Ex his appa- ret, quomodo concipienda sit voluntas Dei conditi nata. . hae voluntate conditionat3 Miffert ordinata. Haee est determinatio voluntatis diuinae, per quam Deus aliquid fieri vult, sed ita, ut certus ordo ad finem. quem ille sibi proposuit, ducat. Huius exempla

sunt in regno naturae. Ita volebat Deus, ut sex di hus totum uniuersum eunficeretur. Talis voluntas diuina ietiam locum habet in regno gratiae. Vult Deus, i homines beati stant , sed ut sinia ordinem salutis observent. 1Ιl Voluntas diuina diuiditur in anteeedentem et consequentem , quam diuisionem Resor

308쪽

m . 3. CAP. I. DE NATURA DEI. aga

mati reiiciunt, quia non legitur in scriptura sacra. Ast vero boni viri utuntur distinctione voluntatis diu nisin naturalem et liberam, quae etiam in 1criptiua sacra non legitur. Ergo et haec reiicienda esset. Haec vero diuisio non est ipsius voluntatia diuinae, sed ex diuersa potestate vocabuli Voluntatis oritur Per Vo-Iuntatem antecedentem intelligimus propensionem vo-Iuatatis diuinae. Ast quando vocabulum consequevrvoeabulo voluntatis addimus, tum aliam habet potς- statem. Per voluntatem consequentem Deus modo vult salutem credentium. Quando an sacra scriptura Vocis'. Ium voluntatis de Deo adhibetur, interdum propensi em, interdum decretum volamatis diuinae indicat. In hac diuisione nihil inest. quod 3liquem offendere possit. Quando Deus abstracte genus humanum etntu tur, tum habet voluntatem, Propensionem, desiderium, omnes homines seruandi; quando vero hominea in v Tu suo considerantur, tum Natatur voluntas conse quens, quae vult modo salutem credentium. Ameedens voluntas Nominatur, quae quasi Rraecedit, aut antecedit visionem Dei, sue quae praecedit iussicium isapientiae eius. Consequens Uluntas dicitur, qu e equitur iudicium sapientiae eius. Superest adhuc dissinctio in voluntatnm Igni et .emilaci . Hodierat

. nostri Theologi omittunt hane diuisionem. Voluntas signi est ea Noluntas, quae per signa, voces, litteras indicatur. Voluntas henefaciti esh, quae non tamor digua αΣterna, quam per ipsa operais indieatur. Haec

309쪽

Ηaee diuisio 1iec est distinctio voluntatis nec obiectorum, sed indieat tantum, Deum voluntatem suam tam Per Voces, quam per opera patefacere. Reirmati adhuci utuntur

hae distinctione, ast alio et malo sensu. Voluntas signi ipsis est, quam Deus in scriptura sacramielauit. Voluntas beneplaciti est, quam Deus non significauit sed secum re- 'seruauit. Putant Reformati Deunt nonnulla dixisse qui-

. N.

dem in scriptura, quae non velit, et multa Velle, quae nori' dixerit. Adliibent hanc distinctionem, ut se tueri possint, contra dicta de uniuersali merito Christi. Sed iniuriosi sunt hae distinctione in veritatem diuinam.

i Affectus Deo in sacra scriptura ubique

tribuuntur. EX cpnsideratione Uero na-

aurae diuinae sequitur, tales commotiΟ-ones, quales nostrisiunt affectus, in Deum nullo modo cadere posse. Sacra stripturaa ergo improprie loquitur, quando Deo .affectus tribuit. 4 Quando nempe Deus id facit et agit, quod facere solent illi, qui affectu quodam animantur, tum Deo aD sectus tribuuntur et adscribuntur.

Nunc ad affectus voluntatis diuinae progredimur. Nouimus, 'Voluntatem nostram nonnumquam Veheme i

310쪽

tius moueri, illasque commotiones affectus nominari, easque a sacra scriptura Deo tribui, e. g. amor odium. cet. quonam autem sensis,' id nunc investigandum. Totum hoc dogma binis thesibus comprehenditur: I Hssectus proprie sic dicti non cadunt in naturam diuinam. II Quando ergo 1 acra scriptura Deo affectus tribuit, id non proprie, sed improprie et conuenienter diuinae naturae intelligi debet. Propositio prima: Deus affectibus non es obnoxius; statim patebit ex defi-n tione affectuum. AssectuS est vehementior commotio voluntatis. quae ex Vicidiore repraesentatione mediocrum felicitatis vel infelicitatis nostrae oritur. Haec definitio tiarissime ostendit, in Deum non cadere aD sectus. Caussa remota affectuum nostrorum est desiderium felicitatis. Atqui in Deo non est desiderium felicitatis , quia infinite perfectus, ideoque etiam infinite herius et felix est. Constat porro ex definitione. caussam proximam affectuum esse Viuidiorem reprae sentationem mediorum felicitatis et infelicitatis. Omnis .

affectus in nobis supponit mutationem quamdam antismae nostrae. At vires omnes in Deo Vnum eumdemque statum in Deo seruant. Deus Omnia, quae vult, semper eadem claritate sibi repraesentat, et in Deum nulla cadit mutatio. Ast obseruamus , illos, qui in affectu quodam positi sunt, aliter agere, quam ante egerunt. Videmus mter actiones diuinas tales actiones, quales sunt illae, quae apparent in hominibus

affectibus agitatis. Propter hanc similitudinem sacra

SEARCH

MENU NAVIGATION